Forked from taulant/fjalori-i-shqipes-se-sotme-1980.json
Created
May 8, 2024 12:42
-
-
Save abrahaj/cb159ab13d3d4d628484549f3f15f536 to your computer and use it in GitHub Desktop.
Fjalor i Shqipes se sotme (1980) - Akademia e Shkencave e RPS të Shqipërisë: Instituti i Gjuhësisë dhe i Letërsisë
This file has been truncated, but you can view the full file.
This file contains bidirectional Unicode text that may be interpreted or compiled differently than what appears below. To review, open the file in an editor that reveals hidden Unicode characters.
Learn more about bidirectional Unicode characters
{ | |
"dictionary": { | |
"abazhur": { | |
"word": "Abazhur", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Mbules\u00eb prej qelqi, prej metali ose prej nj\u00eb l\u00ebnde tjet\u00ebr, q\u00eb sh\u00ebrben p\u00ebr ta mbledhur drit\u00ebn e llamb\u00ebs elektrike n\u00eb nj\u00eb drejtim, p\u00ebr t\u00eb mbrojtur syt\u00eb nga drita e forte ose p\u00ebr zbjilcurim; mb\u00ebshtet\u00ebsja p\u00ebr llamb\u00ebn bashk\u00eb me k\u00ebt\u00eb mbules\u00eb." | |
}, | |
"abc": { | |
"word": "Abc", | |
"description": "[lexo: ab\u00ebc\u00eb], ~JA . shih AB\u00cbC\u00cb,~JA. Abc-ja e shqipes. Abc-ja e edukat\u00ebs. M\u00ebsoj abc-n\u00eb." | |
}, | |
"abd": { | |
"word": "Abd", | |
"description": "[lexo: ab\u00ebd\u00eb], ~JA . usht. Shkurtim p\u00ebr: Artileria bregdetare." | |
}, | |
"abdikim": { | |
"word": "Abdikim", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET libr. Veprimi sipas kuptimit t\u00eb foljes ABDIKOJ. Abdikim i detyruar. Akti i abdikimit." | |
}, | |
"abdikoj": { | |
"word": "Abdikoj", | |
"description": "jokal., ~OVA, ~UAR libr. Heq dor\u00eb zyrtarisht nga pushteti mbret\u00ebror. Abdikoi nga froni." | |
}, | |
"abe": { | |
"word": "Abe", | |
"description": ",~JA. sh. ~, ~T\u00cb krahin. 1. Hije, fantazm\u00eb. Sillet si abe. lu duk si abe. 2. Hijeshi. Flet me abe. ABECE,~JA . sh. ~, ~T\u00cb. shih AB\u00cbC\u00cb,~JA." | |
}, | |
"abetar": { | |
"word": "Abetar", | |
"description": "/E,~JA . sh. ~E, ~ET. Lib\u00ebr fillestar p\u00ebr t\u00eb m\u00ebsuar shkrim c k\u00ebndim. Abetare e gjuh\u00ebs shqipe." | |
}, | |
"abece": { | |
"word": "Ab\u00ebc\u00eb", | |
"description": ",~JA . sh. ~, ~T\u00cb. 1. Alfabeti i gjuh\u00ebs shqipe, i em\u00ebrtuar sipas tri shkronjave t\u00eb para t\u00eb tij; alfabet." | |
}, | |
"abis": { | |
"word": "Abis", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET libr. Humner\u00eb, hon. N\u00eb buz\u00eb t\u00eb abisit. Gj\u00ebmon abisi." | |
}, | |
"abisin": { | |
"word": "Abisin", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. shih ABISINAS,~I." | |
}, | |
"abisinas": { | |
"word": "Abisinas", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb lidhet me Abisinin\u00eb ose me abisinasit, q\u00eb \u00ebsht\u00eb karakteristik p\u00ebr Abisinin\u00eb ose p\u00ebr abisinasit, i Abisinis\u00eb ose i abisinas ve; q\u00eb Ishte krijuar nga abisinasit; etiopas. Populli abisinas. Kufiri abisinas." | |
}, | |
"abordazh": { | |
"word": "Abordazh", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET det. M\u00ebnyr\u00eb e vjet\u00ebr luftimi n\u00eb det, kur anijet puqeshin e kapeshin me \u00e7engela q\u00eb luftuesit t\u00eb p\u00ebrlesheshin trup me trup; ndeshje e papritur e dy anijeve. Anije abordazhi. Luftim abordazhi." | |
}, | |
"abort": { | |
"word": "Abort", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET mjek. shih D\u00cbSHTIM, ~Ii." | |
}, | |
"abortar": { | |
"word": "Abortar", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT mjek. Ndarje e ve\u00e7ant\u00eb n\u00eb sht\u00ebpin\u00eb e lindjes p\u00ebr parandalimin dhe mjekimin e d\u00ebshtimeve; d\u00ebshtimore. U shtrua n\u00eb abortar." | |
}, | |
"abrash": { | |
"word": "Abrash", | |
"description": ",~E mb. bised. 1. Q\u00eb ka flok\u00eb, vetulla e qerpik\u00eb t\u00eb verdh\u00eb m\u00eb t\u00eb bardh\u00eb ose q\u00eb ka preka n\u00eb fytyr\u00eb (p\u00ebr njer\u00ebzit); q\u00eb ka njolla t\u00eb bardha ose qime t\u00eb zbardh\u00ebta n\u00eb trup e n\u00eb turi (p\u00ebr kuajt); i larm\u00eb, laraman. Njeri abrash." | |
}, | |
"abresh": { | |
"word": "Abresh", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb e ka l\u00ebkur\u00ebn t\u00eb zez\u00eb a t\u00eb murrme (p\u00ebr disa fruta). Fik abresh." | |
}, | |
"absid": { | |
"word": "Absid", | |
"description": "/\u00cb,~A . sh. ~A, ~AT arkit. Pjes\u00eb e dale n\u00eb murin e prap\u00ebm t\u00eb nj\u00eb kishe, q\u00eb ka trajt\u00ebn e nj\u00eb gjysm\u00ebrrethi ose t\u00eb nj\u00eb shum\u00ebk\u00ebnd\u00ebshi; kung\u00eb, kungore." | |
}, | |
"absolut": { | |
"word": "Absolut", | |
"description": ",~E mb. 1. Q\u00eb nuk varet dhe nuk kusht\u00ebzohet nga di\u00e7ka tjet\u00ebr; q\u00eb merret a q\u00eb v\u00ebshtrohet n\u00eb vetvete, pa u lidhur e pa u krahasuar me di\u00e7ka tjet\u00ebr; kund. relativ." | |
}, | |
"ide": { | |
"word": "Ide", | |
"description": ",~JA . sh. ~, ~T\u00cb. 1. psikol, log]., filoz. Koncept q\u00eb pasqyron n\u00eb nd\u00ebrgjegjen e njeriut nj\u00eb send, nj\u00eb dukuri, nj\u00eb marr\u00ebdh\u00ebnie a nj\u00eb tipar t\u00eb p\u00ebr-gjithsh\u00ebm t\u00eb bot\u00ebs materiale, objektive dhe q\u00eb p\u00ebr-b\u00ebn nj\u00eb shkall\u00eb t\u00eb ve\u00e7ant\u00eb n\u00eb procesin e njohjes s\u00eb realitetit. Ide e p\u00ebrpikt\u00eb (shkencore, e gabuar). Ideja e s\u00eb bukur\u00ebs (e s\u00eb mir\u00ebs)." | |
}, | |
"absolutesi": { | |
"word": "Absolut\u00ebsi", | |
"description": ",~A . libr. T\u00eb qen\u00ebt absolut, karakteri absolut i di\u00e7kaje; t\u00eb qen\u00ebt i prer\u00eb, i padiskutuesh\u00ebm." | |
}, | |
"absolutisht": { | |
"word": "Absolutisht", | |
"description": "ndajf. N\u00eb m\u00ebnyr\u00eb absolute, pa asnj\u00eb p\u00ebrjashtim, plot\u00ebsisht, krejt. Absolutisht i drejti (i domosdosh\u00ebm, i nevojsh\u00ebm). Absolutisht i gabuar (i papranuesh\u00ebm)." | |
}, | |
"absolutizem": { | |
"word": "Absolutiz\u00ebm", | |
"description": ",~MI m. libr. Sistem sundimi, n\u00eb t\u00eb cilin pushtetin m\u00eb t\u00eb lart\u00eb e ka n\u00eb dor\u00eb t\u00ebr\u00ebsisht vet\u00ebm nj\u00eb njeri (mbreti a perandori), monarki e pakufizuar, sundim absolut. Epoka e absolutizmit. P\u00ebrmbysja e absolutizmit." | |
}, | |
"absolutizim": { | |
"word": "Absolutizim", | |
"description": ",~I m. libr. Veprimi sipas kuptimeve t\u00eb foljeve ABSOLUTIZOJ, ABSOLUTIZOHET." | |
}, | |
"absolutizohet": { | |
"word": "Absolutizohet", | |
"description": "libr. P\u00ebs. e ABSOLUTIZOJ." | |
}, | |
"absolutizoj": { | |
"word": "Absolutizoj", | |
"description": "kal., ~OVA, ~UAR libr. E quaj si nj\u00eb gj\u00eb t\u00eb prer\u00eb dhe t\u00eb pakund\u00ebrshtueshme, e kthej n\u00eb di\u00e7ka absolute; e v\u00eb p\u00ebrmbi t\u00eb gjitha, e vler\u00ebsoj jasht\u00eb \u00e7do mase. Absolutizon ve\u00e7orit\u00eb (doll imet). Absolutizn n vet\u00ebm nj\u00ebr\u00ebn one (nj\u00ebr\u00ebn rrug\u00eb).ABSTENIM,~I m. sh. ~E, ~ET. \fI. Veprimi sipas kuptimit t\u00eb foljes ABSTENOJ. Abslenimi i disa an\u00ebtar\u00ebve. E drejta e abstenimit. 2. Q\u00ebndrim as \u201cpo\u201d as \u201cjo\u201d gjat\u00eb votimit p\u00ebr nj\u00eb \u00e7\u00ebshtje, vote q\u00eb nuk jepet p\u00ebr asnj\u00ebr\u00ebn zgjidhje. Abstenimt s'ka." | |
}, | |
"abstenoj": { | |
"word": "Abstenoj", | |
"description": "kal., ~OVA, ~UAR. Nuk marr pjes\u00eb n\u00eb votim, nuk shprehem as \u201cpo\u201d as \u201cjo\u201d p\u00ebr nj\u00eb vendim q\u00eb merret me Votim; nuk marr pjes\u00eb n\u00eb nj\u00eb pun\u00eb, shmangem." | |
}, | |
"abstenues": { | |
"word": "Abstenues", | |
"description": ",~I m. sh. ~, ~IT. Ai q\u00eb nuk shprehet as \u201cpo\u201d as \u201cjo\u201d n\u00eb nj\u00eb votim. Abstenues nuk kishte." | |
}, | |
"abstraksion": { | |
"word": "Abstraksion", | |
"description": "tST,~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT art. Ai q\u00eb krijon sipas parimeve t\u00eb abstraksionizmit, pasues e zbatues i abstraksionizmit." | |
}, | |
"abstraksionist": { | |
"word": "Abstraksionist", | |
"description": ",~E mb. art. Q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me abstraksionizmin; q\u00eb ndjek e zbaton abstraksionizmin; q\u00eb b\u00ebhet sipas k\u00ebrkesave t\u00eb abstraksionizmit. Arti abstraksionist. Vep\u00ebr (piktur\u00eb) abstraksioniste. Piktor (skulptor) abstraksionist." | |
}, | |
"abstraksionizem": { | |
"word": "Abstraksioniz\u00ebm", | |
"description": ",~MI m. art. Rrym\u00eb krejt formaliste e subjektiviste n\u00eb artin e sot\u00ebm dekadent borgjez e revizionist, q\u00eb nuk i paraqit me v\u00ebrtet\u00ebsi qeniet e Sendet e bot\u00ebs objektive, por q\u00eb p\u00ebrpiqet t\u00eb ngjall\u00eb gjoja vet\u00ebm iden\u00eb p\u00ebr to n\u00ebp\u00ebrmjet vijash, njollash e trajtash t\u00eb ngat\u00ebrruara q\u00eb shkat\u00ebrrojn\u00eb \u00e7do forme reale. Arti i abstraksionizmit. Pasuesit e abstraksionizmit." | |
}, | |
"abstrakt": { | |
"word": "Abstrakt", | |
"description": "lM,~I m. sh. ~E, ~ET libr. Veprimi sipas kuptimeve t\u00eb foljeve" | |
}, | |
"abstraktes": { | |
"word": "Abstrakt\u00ebs", | |
"description": "l,~A . libr. T\u00eb qen\u00ebt abstrakt, karakteri abstrakt i di\u00e7kaje. Abstrakt\u00ebsia e arsyetimeve." | |
}, | |
"abstraktoj": { | |
"word": "Abstraktoj", | |
"description": "," | |
}, | |
"abstraktohem": { | |
"word": "Abstraktohem", | |
"description": "vetv. libr. 1. Largohem me an\u00eb t\u00eb t\u00eb menduarit nga tiparet konkrete t\u00eb sendeve e t\u00eb dukurive dhe i p\u00ebrfytyroj ato n\u00eb m\u00ebnyr\u00eb abstrakte. Abstraktohem nga e ve\u00e7anta. 2. P\u00ebs. e ABSTRAKTOJ. \fABSTRAKTOJ kal., ~OVA, ~CAR libr. Ve\u00e7oj me an\u00eb t\u00eb t\u00eb menduarit dhe p\u00ebrgjith\u00ebsoj tiparet e lidhjet e ve\u00e7anta t\u00eb sendeve e t\u00eb dukurive, b\u00ebj abstraksion. Abstraktoj ve\u00e7orit\u00eb (an\u00ebt...)." | |
}, | |
"absdrd": { | |
"word": "Absdrd", | |
"description": ",~E mb. libr. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb n\u00eb kund\u00ebrshtim me arsyen e sh\u00ebndosh\u00eb e me logjik\u00ebn, q\u00eb \u00ebsht\u00eb pa kuptim, jasht\u00eb mendjes. Mendim (gjykim) absurd. Pik\u00ebpamje (ide) absurde. \u00cbsht\u00eb krejt absurde." | |
}, | |
"absurditet": { | |
"word": "Absurditet", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET libr. 1. vet. nj. T\u00eb qen\u00ebt absurd, karakteri absurd i di\u00e7kaje. Absurditeti i nj\u00eb arsyetimi (i nj\u00eb mendimi, i nj\u00eb teorie). 2. Di\u00e7ka fare pa kuptim e jasht\u00eb mendjes, ide absurde, marr\u00ebzi. Absurditetet e fes\u00eb. Thot\u00eb absurditete. E \u00e7on (e shpie) deri n\u00eb absurditet di\u00e7ka. Bie n\u00eb absurditet." | |
}, | |
"abshise": { | |
"word": "Abshis\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT mat. Nj\u00ebra nga koordinatat, q\u00eb sh\u00ebrbejn\u00eb p\u00ebr t\u00eb p\u00ebrcaktuar vendin e nj\u00eb pike n\u00eb nj\u00eb plan (tjetra quhet ordinat\u00eb). Boshtl i abshisave." | |
}, | |
"abuz": { | |
"word": "Abuz", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET krahin. Vend grope me shkurre e me driza t\u00eb dendura, ku mezi dep\u00ebrton edhe drita e diellit, kullusm\u00eb; vend i p\u00ebrshtatsh\u00ebm p\u00ebr t'u fshehur a p\u00ebr t\u00eb z\u00ebn\u00eb pusi. U fsheh (u fut) n\u00eb nj\u00eb abuz. Rrinin abuzeve (n\u00ebp\u00ebr abuze)." | |
}, | |
"abuzim": { | |
"word": "Abuzim", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. 1. shih SHP\u00cbRDORIM,~I." | |
}, | |
"abuzohet": { | |
"word": "Abuzohet", | |
"description": ". 1. p\u00ebs. shih SHP\u00cbRDOROHET. 2. pavet. Kalohet masa, teprohet, p\u00ebrdoret pa Vend e pa qen\u00eb nevoja." | |
}, | |
"abuzoj": { | |
"word": "Abuzoj", | |
"description": "kal., ~OVA, ~UAR. 1. shih SHP\u00cbRDOROJ 2." | |
}, | |
"abuzues": { | |
"word": "Abuzues", | |
"description": ",~I m. sh. ~, ~IT. shih SHP\u00cbRDORUES,~I." | |
}, | |
"acar": { | |
"word": "Acar", | |
"description": "l,~A . 1. Acar, t\u00eb ftoht\u00eb i madh. Acaria e. dimrit. 2. Past\u00ebrti e madhe, kujdes i ve\u00e7ant\u00eb n\u00eb t\u00eb veshur. Acari n\u00eb veshje. 3. fig. Ashp\u00ebrsi, vrazhd\u00ebsi; zem\u00ebrim. Acari fjal\u00ebsh. Acari zemre. U soil me acari. 4. fig. Shtr\u00ebnges\u00eb e madhe, rrept\u00ebsi. Acaria e ligjeve (e rregullave)." | |
}, | |
"acarim": { | |
"word": "Acarim", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. 1. Veprimi sipas kuptimeve t\u00eb foljeve ACAROJ, ACAROHEM. Acarimi i mo tit. \fAcarimi i marr\u00ebdh\u00ebnieve (i gjendjes, i kontradiktave...)." | |
}, | |
"acarime": { | |
"word": "Acarim\u00eb", | |
"description": ",~A . shih ACARl,~A. Acarim\u00eb e madhe." | |
}, | |
"acarohem": { | |
"word": "Acarohem", | |
"description": "vetv. 1. vet. veta HI. Ftohet shum\u00eb (p\u00ebr motin). Acarohet koha (moti). 2. vet. veta HI fig. B\u00ebhet i nder\u00eb, ashp\u00ebrsohet, keq\u00ebsohet." | |
}, | |
"acaroj": { | |
"word": "Acaroj", | |
"description": "kal, ^VA, ~UAR. 1. E b\u00ebj t\u00eb nder\u00eb, tendos, ashp\u00ebrsoj, keq\u00ebsoj. Acaron marr\u00ebdh\u00ebniet (gjendjen, kontradiktat). I acaruan fjal\u00ebt. I acaroi nervat." | |
}, | |
"acarte": { | |
"word": "Acart\u00eb", | |
"description": "(i,e) mb. 1. Shum\u00eb i ftoht\u00eb, i akullt; me ngric\u00eb (p\u00ebr motin). Mot (dim\u00ebr) i acart\u00eb. Koh\u00eb e acart\u00eb. Nate (dit\u00eb) e acart\u00eb. Er\u00eb e acart\u00eb. 2. fig. I ashp\u00ebr, i vrazhd\u00eb, i eg\u00ebr. Fjal\u00eb t\u00eb acarta. Sjellje e acart\u00eb." | |
}, | |
"acaruar": { | |
"word": "Acaruar", | |
"description": "(i,e) mb. 1. I tendosur e i ashp\u00ebrsuar aq sa mund t\u00eb \u00e7oj\u00eb n\u00eb ndeshje ose n\u00eb shp\u00ebrthim shum\u00eb i nder\u00eb." | |
}, | |
"acetik": { | |
"word": "Acetik", | |
"description": ",~E mb. kim. Q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me acidin e uthull\u00ebs ose me prodhimin e tij, uthullor. Acid acetik acidi i uthull\u00ebs." | |
}, | |
"acetilen": { | |
"word": "Acetilen", | |
"description": ",~I m. kim. Gaz pa ngjyr\u00eb i p\u00ebrb\u00ebr\u00eb nga karboni e hidrogjeni, q\u00eb digjet me nj\u00eb drit\u00eb t\u00eb bardh\u00eb t\u00eb forte e q\u00eb p\u00ebrdoret p\u00ebr ngjitje, p\u00ebr ndri\u00e7im etj. Llamb\u00eb me acetilen. Ngjitje me acetilen." | |
}, | |
"aceton": { | |
"word": "Aceton", | |
"description": ",~l m. kim. L\u00ebng i pangjyr\u00eb e i avulluesh\u00ebm, me er\u00eb t\u00eb forte si t\u00eb eterit, q\u00eb p\u00ebrdoret p\u00ebr prodhimin e l\u00ebnd\u00ebve shp\u00ebrthyese, t\u00eb m\u00ebndafshit artificial etj. dhe si tret\u00ebs p\u00ebr ngjitjet. Ngjit (tret) me aceton. Pastroj me aceton." | |
}, | |
"ac": { | |
"word": "A\u00e7", | |
"description": "lK,~E mb. bised. 1.1 hap\u00ebt, i \u00e7el\u00ebt (p\u00ebr ngjyrat). Boj\u00eb a\u00e7ike. Basm\u00eb a\u00e7ike. 2. keq. Q\u00eb vepron sheshit n\u00eb m\u00ebnyr\u00eb jo t\u00eb hijshme e pa p\u00ebrfillur mendimin e njer\u00ebzve p\u00ebrreth, i pacip\u00eb, i pafytyr\u00eb, Grua a\u00e7ike. Sjellje a\u00e7ike." | |
}, | |
"acidedashes": { | |
"word": "Acidedash\u00ebs", | |
"description": ",~E mb. biol. Q\u00eb rritet mir\u00eb n\u00eb nj\u00eb mjedis acid, q\u00eb ka nevoj\u00eb p\u00ebr nj\u00eb mjedis acid p\u00ebr t'u zhvilluar mir\u00eb. Bim\u00eb acidedash\u00ebse." | |
}, | |
"acidedurues": { | |
"word": "Acidedurues", | |
"description": ",~E mb. spec. Q\u00eb u q\u00ebndron acideve, q\u00eb nuk g\u00ebrryhet nga acidet. L\u00ebnd\u00eb (materiale) acideduruese." | |
}, | |
"acidim": { | |
"word": "Acidim", | |
"description": ",~I nt. kim. Veprimi sipas kuptimeve t\u00eb foljeve" | |
}, | |
"acidoj": { | |
"word": "Acidoj", | |
"description": "kal., ~OVA, ~UAR kim. Kthej n\u00eb acid; thartoj; p\u00ebrpunoj me acid. Acidoj p\u00eblhurat." | |
}, | |
"acidohet": { | |
"word": "Acidohet", | |
"description": "vetv. kim. 1. Kthehet n\u00eb acid. 2. P\u00ebs. e" | |
}, | |
"kc": { | |
"word": "K\u00e7", | |
"description": "ndajf. krahin. Pa futur gj\u00eb n\u00eb goj\u00eb, me barkun bosh, es\u00ebll. Jam a\u00e7." | |
}, | |
"acik": { | |
"word": "A\u00e7ik", | |
"description": "ndajf. bised. Hapur, sheshit; qart\u00eb. Flas a\u00e7ik. la them a\u00e7ik. E tregon a\u00e7ik. Del (mbron) a\u00e7ik. E shoh (duket) a\u00e7ik." | |
}, | |
"adalet": { | |
"word": "Adalet", | |
"description": "ndajf. thjeshtligj. 1. Shum\u00eb, tej mase; shum\u00eb mir\u00eb, p\u00ebr bukuri. D\u00ebgjoj (shikoj) adalet. Punon adalet. U be adalet. 2. p\u00ebrd. mb. Shum\u00eb i madh, goxha. Nj\u00eb adalet tepsi." | |
}, | |
"adapt": { | |
"word": "Adapt", | |
"description": "lM,~I m. sh. ~E, ~ET libr. shih" | |
}, | |
"pershtatje": { | |
"word": "P\u00ebrshtatje", | |
"description": ",~A . sh. ~E, ~ET. 1. Veprimi sipas kuptimeve t\u00eb foljeve P\u00cbRSHTAT, P\u00cbRSHTATEM." | |
}, | |
"adaptohem": { | |
"word": "Adaptohem", | |
"description": "vetv. libr. shih P\u00cbRSHTATEM." | |
}, | |
"adaptoj": { | |
"word": "Adaptoj", | |
"description": "kal, ~OVA, ~UAR libr. shih P\u00cbRSHTAT." | |
}, | |
"ada": { | |
"word": "Ada", | |
"description": "xraO ndajf. muz. 1. Ngadal\u00eb, n\u00eb m\u00ebnyr\u00eb l\u00eb ngadalshme e t\u00eb zgjatur (p\u00ebr m\u00ebnyr\u00ebn e ekzekutimit t\u00eb nj\u00eb pjese). E luaj adaxhio. 2. si em. ~, ~JA . sh. ~, ~T. Vep\u00ebr muzikore ose nj\u00eb pjesC e saj me koh\u00eb t\u00eb ngadalshme e t\u00eb zgjatur." | |
}, | |
"adekuat": { | |
"word": "Adekuat", | |
"description": ",~E mb. libr. Q\u00eb p\u00ebrputhet plot\u00ebsisht me di\u00e7ka tjet\u00ebr, q\u00eb i p\u00ebrshtatet a q\u00eb i p\u00ebrgjigjet plot\u00ebsisht di\u00e7kaje tjet\u00ebr. Mjete (masa) adekuate. Nocione (shprehje) adekuate. Pasqyrim adekuat I realitetit. N\u00eb kushte adekuate. N\u00eb m\u00ebnyr\u00eb adekuate." | |
}, | |
"ader": { | |
"word": "Ad\u00ebr", | |
"description": ",~RA . kryes. sh. ~RA, ~RAT krahin. Gjepura, profka; shaka, hoka. Thot\u00eb (thyen) adra." | |
}, | |
"adet": { | |
"word": "Adet", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET Bised. Zakon. Adet I vjet\u00ebr (t keq, i ri). B\u00ebj adetet. E kemi (p\u00ebr) adet. Si\u00e7 \u00ebsht\u00eb adeti. E do adeti. Sa p\u00ebr adet. Ruaj (shkel) adetet. \u2022k Si adeti shum\u00eb i mir\u00eb, shum\u00eb i bukur." | |
}, | |
"adertar": { | |
"word": "Ad\u00ebrtar", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT krahin. Ai q\u00eb thot\u00eb gjepura, profkatar; hokatar, shakaxhi. \fADJUTANT,~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT usht. Oficer i caktuar pran\u00eb nj\u00eb komandanti ose pran\u00eb nj\u00eb shtabi p\u00ebr t\u00eb kryer detyra ndihm\u00ebse, oficer ndihm\u00ebs. Adjutanti i komandantit." | |
}, | |
"adjutanture": { | |
"word": "Adjutantur\u00eb", | |
"description": ",~A . usht. Detyra, puna e adjutantit; zyra e adjutant\u00ebve. .ADMIN1STRAT\u00cb, ~A . sh. ~A, ~AT. 1. Forme e veprimtaris\u00eb shtet\u00ebrore, krahas asaj ligjv\u00ebn\u00ebse e gjyq\u00ebsore, p\u00ebr t\u00eb ushtruar pushtetin shtet\u00ebror n\u00ebp\u00ebrmjet organizimit t\u00eb drejtp\u00ebrdrejt\u00eb t\u00eb funksioneve t\u00eb shtetit e t\u00eb veprimtaris\u00eb ekzekutive-urdh\u00ebrdh\u00ebn\u00ebse; sistemi i organeve shtet\u00ebrore ose organet ekzekutiveurdh\u00ebrdh\u00ebn\u00ebse, q\u00eb ushtrojn\u00eb pushtetin shtet\u00ebror n\u00eb form\u00ebn e k\u00ebsaj veprimtarie. Administrata shtet\u00ebrore." | |
}, | |
"administrativ": { | |
"word": "Administrativ", | |
"description": ",~E mb. 1. Q\u00eb ushtron pushtetin shtet\u00ebror n\u00eb form\u00ebn e veprimtaris\u00eb urdh\u00ebrdh\u00ebn\u00ebse e ekzekutive, q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me organizimin e zhvillimin e k\u00ebsaj veprimtarie. Pushtet administrate. E drejta administrative. 2. Q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me nj\u00ebsit\u00eb organizative, t\u00eb cilat ushtrojn\u00eb veprimtarin\u00eb urdh\u00ebrdh\u00ebn\u00ebse dhe ekzekutive n\u00eb em\u00ebr t\u00eb shtetit. Nj\u00ebsi (gender) administrative. Ndarja (harta) administrative. Kufijt\u00eb administrative. 3. Q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me pun\u00ebn e administrat\u00ebs; q\u00eb i p\u00ebrket administrat\u00ebs; q\u00eb b\u00ebhet nga administrata; i administrat\u00ebs." | |
}, | |
"administrativisht": { | |
"word": "Administrativisht", | |
"description": "ndajf. 1." | |
}, | |
"administrativo": { | |
"word": "Administrativo", | |
"description": "-TOK\u00cbSOR,~E mb. drejt. Q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me administrimin e vendit sipas ndarjes n\u00eb krahina si nj\u00ebsi organizative, t\u00eb cilat ushtrojn\u00eb veprimtarin\u00eb urdh\u00ebrdh\u00ebn\u00ebse dhe ekzekutive. Ndarje administrativotok\u00ebsore. Nj\u00ebsi administrativo-tok\u00ebsore. \fADMINISTRATOR,~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. 1. N\u00ebpun\u00ebs i ngarkuar p\u00ebr t\u00eb ndjekur detyrat e administrat\u00ebs n\u00eb nj\u00eb nd\u00ebrmarrje, n\u00eb nj\u00eb institution etj.; punonj\u00ebs me p\u00ebrgjegj\u00ebsi i administrat\u00ebs. Administratori i nd\u00ebrmarrjes (i institutit...). Zyra e administratorit. 2. N\u00ebpun\u00ebs me p\u00ebrgjegj\u00ebsi n\u00eb yendet ku sundon prona private, i ngarkuar t\u00eb adrninistroj\u00eb nj\u00eb sip\u00ebrmarrje a nj\u00eb pasuri dhe t\u00eb kujdeset p\u00ebr t\u00eb, q\u00eb t'i siguroj\u00eb fitimet pronarit. Administrator i pronave (i pasurive)." | |
}, | |
"administr": { | |
"word": "Administr", | |
"description": "lM,~I m. Veprimi sipas kuptimeve t\u00eb foljeve ADMINISTROJ, ADMINISTROHET." | |
}, | |
"administrohet": { | |
"word": "Administrohet", | |
"description": "." | |
}, | |
"administroj": { | |
"word": "Administroj", | |
"description": "kal., ~OVA, ~UAR. 1. Drejtoj dhe organizoj pun\u00ebn n\u00eb nj\u00eb fush\u00eb a n\u00eb nj\u00eb deg\u00eb t\u00eb ekonomis\u00eb ose t\u00eb kultur\u00ebs sipas rregullave dhe ligjeve t\u00eb shtetit." | |
}, | |
"administrues": { | |
"word": "Administrues", | |
"description": ",~I m. sh. ~, ~IT. Ai q\u00eb merret me administrimin e nj\u00eb pasurie, t\u00eb nj6 nd\u00ebrmarrjeje etj." | |
}, | |
"admiral": { | |
"word": "Admiral", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT usht. Grade e lart\u00eb n\u00eb flot\u00ebn detare ushtarake t\u00eb nj\u00eb shteti, e cila i p\u00ebrgjigjet grad\u00ebs s\u00eb gjeneralit t\u00eb armat\u00ebs n\u00eb forcat tok\u00ebsore; ushtaraku q\u00eb mban k\u00ebt\u00eb grade (n\u00eb ushtrit\u00eb q\u00eb kan\u00eb grada)." | |
}, | |
"admirim": { | |
"word": "Admirim", | |
"description": ",~I m. 1. Veprimi sipas kuptimeve t\u00eb foljeve" | |
}, | |
"admiroj": { | |
"word": "Admiroj", | |
"description": "kal., ~OVA, ~UAR. V\u00ebshtroj me\u00ebndje t\u00eb madhe e me habi di\u00e7ka t\u00eb bukur e t\u00ebrheq\u00ebse; vler\u00ebsoj lart dhe me k\u00ebnaq\u00ebsi veprat, q\u00ebndrimet e vetit\u00eb e mira t\u00eb dikujt. Admiroj bukurin\u00eb (guximin, q\u00ebndrimin) e dikujt." | |
}, | |
"admirohet": { | |
"word": "Admirohet", | |
"description": ". P\u00ebs. e ADMIROJ." | |
}, | |
"admirues": { | |
"word": "Admirues", | |
"description": ",~I m. sh. ~, ~IT. Ai q\u00eb ka admirim p\u00ebr di\u00e7ka ose p\u00ebr dike. Admirues i natyr\u00ebs (i let\u00ebrsis\u00eb, i muzik\u00ebs...)." | |
}, | |
"admirueshem": { | |
"word": "Admiruesh\u00ebm", | |
"description": "(i), ~ME (e) mb. Q\u00eb ngjall admirim, q\u00eb \u00ebsht\u00eb p\u00ebr t'u admiruar. Vep\u00ebr (pun\u00eb, sjellje...) e admirueshme. Q\u00ebndrim i admiruesh\u00ebm. P\u00ebrparim i admiruesh\u00ebm." | |
}, | |
"adoptim": { | |
"word": "Adoptim", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET libr. Veprimi sipas kuptimeve t\u00eb foljeve ADOPTO J, ADOPTOHEM." | |
}, | |
"adoptohem": { | |
"word": "Adoptohem", | |
"description": "libr. P\u00ebs. e ADOPTOJ." | |
}, | |
"adoptoj": { | |
"word": "Adoptoj", | |
"description": "kal., ~OVA, ~UAR. 1. drejt. Marr n\u00eb familje nj\u00eb t\u00eb mitur dhe e rrit si f\u00ebmij\u00ebn tim, e b\u00ebj zyrtarisht bir a bij\u00eb n\u00eb shpirt nj\u00eb f\u00ebmije t\u00eb tjet\u00ebrkujt. Adoptoj nj\u00eb djal\u00eb (nj\u00eb vajz\u00eb). 2. libr. Pranoj me an\u00eb t\u00eb votimit nj\u00eb vendim, nj\u00eb thirrje etj., marr; pranoj t\u00eb ndjek a t\u00eb zbatoj nj\u00eb Vij\u00eb, nj\u00eb parim, \fnj\u00eb metod\u00eb pune etj. Adoptuan nj\u00eb rezolut\u00eb. Adoptoi nj\u00eb metod\u00eb (nj\u00eb politik\u00eb, nj\u00eb doktrin\u00eb)." | |
}, | |
"adoptuar": { | |
"word": "Adoptuar", | |
"description": "(i,e) mb. drejt. 1. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb b\u00ebr\u00eb nga dikush bir a bij\u00eb n\u00eb shpirt me ligj, q\u00eb \u00ebsht\u00eb marr\u00eb zyrtarisht si f\u00ebmije n\u00eb nj\u00eb familje. F\u00ebmije (djal\u00eb) i adoptuar. Vajz\u00eb e adoptuar. 2. P\u00ebrd. em. sipas kuptimit t\u00eb mbiemrit." | |
}, | |
"adoptues": { | |
"word": "Adoptues", | |
"description": ",~I m. sh. ~, ~IT drejt. Ai q\u00eb ka b\u00ebr\u00eb bir a bij\u00eb n\u00eb shpirt nj\u00eb f\u00ebmije t\u00eb tjet\u00ebrkujt." | |
}, | |
"adrese": { | |
"word": "Adres\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. 1. Sh\u00ebnim mbi nj\u00eb zarf ose mbi nj\u00eb d\u00ebrges\u00eb postare, q\u00eb tregon emrin e marr\u00ebsit dhe vendbanimin e plot\u00eb t\u00eb tij; sh\u00ebnimi i p)ot\u00eb i vendit ku banon zakonisht ose ku ndodhet p\u00ebrkoh\u00ebsisht nj\u00eb njeri, ku gjendet nj\u00eb nd\u00ebrmarrje, nj\u00eb institucion etj., drejtim." | |
}, | |
"adhurohem": { | |
"word": "Adhurohem", | |
"description": ". P\u00ebs. e ADHUROJ. \u00cbsht\u00eb p\u00ebr t'u adhuruar." | |
}, | |
"adhuroj": { | |
"word": "Adhuroj", | |
"description": "kal., ~OVA, ~UAR. 1. Kam da shuri t\u00eb zjarrt\u00eb dhe nderim t\u00eb madh p\u00ebr dike ose p\u00ebr di\u00e7ka. Adhuroj Urine. Adhuroj poezin\u00eb (artin... ). Adhuroj bukurit\u00eb e natyr\u00ebs. 2. fet. Sipas paragjykimeve fetare: e quaj dhe e nderoj dike a di\u00e7ka si per\u00ebndi, i p\u00ebrulem e i falem duke e njohur si hyjni me fuqi t\u00eb mbinatyrshme." | |
}, | |
"adhurues": { | |
"word": "Adhurues", | |
"description": ",~I m. sh. ~, ~IT. Ai q\u00eb adhuron dike ose di\u00e7ka. Adhurues i artit (i let\u00ebrsis\u00eb, i natyr\u00ebs...)." | |
}, | |
"adhurueshem": { | |
"word": "Adhuruesh\u00ebm", | |
"description": "(i), ~ME (e) mb. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb p\u00ebr t'u adhuruar, q\u00eb t\u00eb b\u00ebn ta duash e ta nderosh shum\u00eb." | |
}, | |
"aero": { | |
"word": "Aero", | |
"description": "- fjal\u00ebform. Pjes\u00eb e par\u00eb e fjal\u00ebve t\u00eb p\u00ebrb\u00ebra, e cila u p\u00ebrgjigjet nga kuptimi fjal\u00ebve: ajror, i ajrit. nga ajri, me an\u00eb t\u00eb ajrit; i aviacionit; p.sh. aerodinamik\u00eb, aerografi, aeromekanik\u00eb, aeroterapi etj." | |
}, | |
"aerodinamik": { | |
"word": "Aerodinamik", | |
"description": ",~E mb. fiz. Q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me aerodinamik\u00ebn, i aerodinamik\u00ebs; q\u00eb ka trajt\u00eb t\u00eb p\u00ebrshtatshme p\u00ebr t\u00eb \u00e7ar\u00eb leht\u00eb ajrin kur l\u00ebviz me shpejt\u00ebsi." | |
}, | |
"aerodinamike": { | |
"word": "Aerodinamik\u00eb", | |
"description": ",~A . fiz. Pjes\u00eb e fizik\u00ebs, q\u00eb studion ligjet e l\u00ebvizjes s\u00eb ajrit e t\u00eb gazeve t\u00eb tjera, si edhe veprimin e tyre mbi trupat e ngurt\u00eb q\u00eb l\u00ebvizin n\u00ebp\u00ebr to." | |
}, | |
"aerodrom": { | |
"word": "Aerodrom", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. Fush\u00eb me piste e me pajisje t\u00eb nevojshme p\u00ebr ngritjen, uljen dhe q\u00ebndrimin e aeroplan\u00ebve e t\u00eb mjeteve t\u00eb tjera fluturuese; fush\u00eb aeroplan\u00ebsh. Aerodrom ushtarak. Pista (kulla) e aerodromit. Viet n\u00eb aerodrom." | |
}, | |
"aeronaut": { | |
"word": "Aeronaut", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Ai q\u00eb drejton nj\u00eb aerostat ose q\u00eb fluturon me t\u00eb." | |
}, | |
"aeronautike": { | |
"word": "Aeronautik\u00eb", | |
"description": ",~A . av. Dija mbi lundrimin n\u00eb aj\u00ebr me mjete fluturuese m\u00eb t\u00eb lehta ose m\u00eb t\u00eb r\u00ebnda se ajri; mjesht\u00ebria e lundrimit n\u00eb aj\u00ebr. Qendra e aeronautik\u00ebs." | |
}, | |
"aeroplan": { | |
"word": "Aeroplan", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Mjet fluturues me i r\u00ebnd\u00eb se ajri, zakonisht me krah\u00eb, q\u00eb punon me motor dhe \fq\u00eb p\u00ebrdoret p\u00ebr udh\u00ebtime, p\u00ebr q\u00ebllime ushtarake etj.; avion. Aeroplan reaktiv. Aeroplan dymotor\u00ebsh (kat\u00ebrmotor\u00ebsh)." | |
}, | |
"aeroplanmbajtes": { | |
"word": "Aeroplanmbajt\u00ebs", | |
"description": ",~E mb. usht. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb nd\u00ebrtuar dhe \u00ebsht\u00eb pajisur p\u00ebr mbajtjen, ngritjen dhe uljen e aeroplan\u00ebve n\u00eb t\u00eb (p\u00ebr anijet). Anije aeroplanmbajt\u00ebse." | |
}, | |
"aeroplanmbajtese": { | |
"word": "Aeroplanmbajt\u00ebse", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET usht. Anije e madhe ushtarake, q\u00eb ka piste p\u00ebr ngritjen e uljen e aeroplan\u00ebve dhe hangar\u00eb p\u00ebr q\u00ebndrimin e tyre." | |
}, | |
"aeroport": { | |
"word": "Aeroport", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. Aerodrom i nd\u00ebrtuar n\u00eb vija t\u00eb caktuara t\u00eb udh\u00ebtimeve ajrore dhe i pajisur p\u00ebr nisjen e pritjen e udh\u00ebtar\u00ebve e t\u00eb mallrave dhe p\u00ebr drejtimin e fluturimeve t\u00eb aeroplan\u00ebve. Aeroport civil (ushtarak). Aeroporti i Tiran\u00ebs. 5. Af\u00ebrsisht. Aty af\u00ebr aty rrotull. 6. fig. Drejtp\u00ebrs\u00ebdrejti; duke i q\u00ebndruar pran\u00eb. me kujdes e v\u00ebmendje t\u00eb ve\u00e7ant\u00eb; kund. larg. Shoh nga af\u00ebr. Drejton nga af\u00ebr. Ndiej nga af\u00ebr. Kam(mbaj) af\u00ebr dike. I rri (i q\u00ebndroj) af\u00ebr. I gjendet af\u00ebr." | |
}, | |
"ii": { | |
"word": "Ii", | |
"description": ". ndajf. Pa asnjeri, zbraz\u00ebt. Rruga mbeti xhanxhin." | |
}, | |
"iii": { | |
"word": "Iii", | |
"description": "valon di\u00e7ka n\u00eb uj\u00eb ose n\u00eb nj\u00eb l\u00ebng tjet\u00ebr. Zjeu mishin (fasulet). Zjeu nj\u00eb vez\u00eb. Zjeu rrobat. Zjeu eshk\u00ebn. E ka zier shum\u00eb. E zjeu n\u00eb tenxhere. E zien ngadal\u00eb. Zjeu gjella (mishi, orizi). ZjenC rrobat. 3. jokal. vet. veta 111. Tharm\u00ebtohet, tharb\u00ebtohet. Po zien vera. Po ziejn\u00eb b\u00ebrsit\u00eb. Zien nd\u00ebr vete. p. jokal. vet. veta III. Me ngjethet e me shpon trupi a nj\u00eb pjes\u00eb e trupit, me b\u00ebhet miza-miza. ziejn\u00eb k\u00ebmb\u00ebt nga lodhja. I ziente krahu (trupi). 5. jokal. vet. veta III. Me b\u00ebn nj\u00eb zhurm\u00eb shqet\u00ebsue-se, me bu\u00e7et (veshi etj.). ziejn\u00eb vesh\u00ebt. I ziejn\u00eb trut\u00eb. 6. jokal. vet. veta III fig. Ka gjall\u00ebri e vlon nga njer\u00ebzIt, nga l\u00ebvizjet, nga zhurmat etj.; gum\u00ebzhin; \u00ebsht\u00eb i mbushur plot me njer\u00ebz, me kafsh\u00eb etj., q\u00eb l\u00ebvizin shpejt, plot zhurm\u00eb e n\u00eb m\u00ebnyr\u00eb t\u00eb \u00e7rregullt. Zien vendi (sheshi)." | |
}, | |
"afer": { | |
"word": "Af\u00ebr", | |
"description": ". I. ndajf. 1. N\u00eb larg\u00ebsi t\u00eb vog\u00ebl nga di\u00e7ka tjet\u00ebr, pran\u00eb; kund. larg. Af\u00ebr e af\u00ebr shum\u00eb pran\u00eb, ngjitur. Aty af\u00ebr. E kam af\u00ebr. Rri af\u00ebr. Bie me af\u00ebr. \f2. Pas pak kohe, pa kaluar shum\u00eb koh\u00eb, s\u00eb shpejti; jo shum\u00eb koh\u00eb p\u00ebrpara; kund. larg. Tashti af\u00ebr. \u00cbsht\u00eb af\u00ebr dita kur... 3. Me lidhje gjaku ose me lidhje familjare t\u00eb ngushta; kund. larg. \u00cbsht\u00eb af\u00ebr me t\u00eb. Bien af\u00ebr. 4. Pa ndonj\u00eb dallim t\u00eb madh nga dikush a nga di\u00e7ka tjet\u00ebr, me tipare t\u00eb ngjashme me t\u00eb; kund. larg. Jan\u00eb af\u00ebr nj\u00ebritjetrit. Q\u00ebndrojn\u00eb af\u00ebr.rreth e rrotull nj\u00eb qyteti, nj\u00eb fshati etj., vendet aty rrotull, rrethinat. N\u00eb af\u00ebrsit\u00eb e qytetit (e fshatit, e k\u00ebshtjell\u00ebs). N\u00eb af\u00ebrsit\u00eb e frontit. 3. shih AFRI,~A 1,2. Af\u00ebrsi gjinore. Ka af\u00ebrsi. 4. fig. Lidhje e af\u00ebrt shpirt\u00ebrore; q\u00ebndrim i p\u00ebrzem\u00ebrt e i ngroht\u00eb. Af\u00ebrsi shpirt\u00ebrore. 5. shih P\u00cbRAF\u00cbRSI,~A. Njehsim me af\u00ebrsi. Gjej me af\u00ebrsi." | |
}, | |
"aferisht": { | |
"word": "Af\u00ebrisht", | |
"description": "ndajf. shih AF\u00cbRSISHT." | |
}, | |
"aferm": { | |
"word": "Af\u00ebrm", | |
"description": ", ~l(i) m. kryes. sh. ~, ~IT (t\u00eb). 1. Njeri q\u00eb ka lidhje gjaku ose lidhje t\u00eb tjera familjare t\u00eb ngushta me nj\u00eb tjet\u00ebr, farefis. Prind\u00ebrit dhe t\u00eb af\u00ebrmit e tjer\u00eb. Ndahem nga t\u00eb af\u00ebrmit. Ngush\u00eblloj t\u00eb af\u00ebrmit. 2. Njeri q\u00eb b\u00ebn pjes\u00eb n\u00eb rrethin e ngusht\u00eb t\u00eb aty re, q\u00eb bashk\u00ebpunojn\u00eb me dike n\u00eb veprimtarin\u00eb shtet\u00ebrore a shoq\u00ebrore." | |
}, | |
"aferme": { | |
"word": "Af\u00ebrme", | |
"description": ",~JA (e) . Di\u00e7ka q\u00eb ndodhet pran\u00eb ose rreth nesh; di\u00e7ka q\u00eb shihet, q\u00eb d\u00ebgjohet a preket drejtp\u00ebrdret, ajo q\u00eb kuptohet a kapet me leht\u00eb; kund. e larg\u00ebt. Nga e af\u00ebrmja tek e larg\u00ebta." | |
}, | |
"afermendesi": { | |
"word": "Af\u00ebrmend\u00ebsi", | |
"description": ",~A . libr. T\u00eb qen\u00ebt af\u00ebr m\u00eb t\u00eb v\u00ebrtet\u00ebn." | |
}, | |
"afermendsh": { | |
"word": "Af\u00ebrmendsh", | |
"description": "ndajf. 1. si fj. nd\u00ebrm. Kuptohet vetvetiu, \u00ebsht\u00eb e qart\u00eb vetvetiu, s'ka dyshim. Do t\u00eb vonohej, af\u00ebrmendsh, po t\u00eb nisej me k\u00ebmb\u00eb. 2. si pj. Po, sigurisht, ashtu v\u00ebrtet. \fAF\u00cbRMENDSH\u00cbM (i), ~ME (e) mb. Q\u00eb kuptohet vetvetiu, q\u00eb \u00ebsht\u00eb i qart\u00eb vetvetiu; q\u00eb \u00ebsht\u00eb me af\u00ebr s\u00eb v\u00ebrtet\u00ebs." | |
}, | |
"afermi": { | |
"word": "Af\u00ebrmi", | |
"description": "(s\u00eb) ndajf. I. Nga af\u00ebr, q\u00eb pran\u00eb, drejtp\u00ebrdrejt." | |
}, | |
"aferndenjes": { | |
"word": "Af\u00ebrndenj\u00ebs", | |
"description": ",~E mb. libr. Q\u00eb ndodhet p\u00ebrbri, i ngjitur me nj\u00eb tjet\u00ebr; fqinj\u00eb. K\u00ebnde af\u00ebrndenj\u00ebse. gjeom. k\u00ebnde q\u00eb kan\u00eb nj\u00eb brinj\u00eb t\u00eb p\u00ebrbashk\u00ebt. Brinj\u00ebt af\u00ebrndenj\u00ebse. gjeom." | |
}, | |
"afersi": { | |
"word": "Af\u00ebrsi", | |
"description": ",~A . 1. T\u00eb qen\u00ebt af\u00ebr, t\u00eb ndodhurit n\u00eb nj\u00eb vend pran\u00eb; kund. larg\u00ebsi. Af\u00ebr si gjeografike. N\u00eb af\u00ebrsi af\u00ebr, pran\u00eb. 2. vet. sh. ~, ~T\u00cb. Tokat a vendet q\u00eb shtrihen" | |
}, | |
"aerostat": { | |
"word": "Aerostat", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET av. Mjet fluturimi, si rruzull i madh, i mbushur me gaz m\u00eb t\u00eb leht\u00eb se ajri, q\u00eb ngrihet e q\u00ebndron p\u00ebr nj\u00eb koh\u00eb t\u00eb gjat\u00eb lart n\u00eb hap\u00ebsir\u00eb." | |
}, | |
"af": { | |
"word": "Af", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. Shk\u00eblqimi ngjyra-ngjyra j nj\u00eb stofi, i kadifes\u00eb etj., q\u00eb ndryshon sipas k\u00ebndit t\u00eb v\u00ebshtrimit. Af i ndritsh\u00ebm (i err\u00ebt). Kadife me af. \"> AFARlST,~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Sip\u00ebrmarr\u00ebs i madh privat n\u00eb vendet kapitaliste, q\u00eb p\u00ebrpiqet t\u00eb nxjerr\u00eb sa me shum\u00eb fitime me \u00e7far\u00ebdo mjeti. Afarist\u00ebt financiar\u00eb." | |
}, | |
"afar": { | |
"word": "Afar", | |
"description": "lST,~E mb. Q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me afarist\u00ebt, i afarist\u00ebve; q\u00eb \u00ebsht\u00eb karakteristik p\u00ebr afaristin, prej afaristi. Qarqet afariste. Ve primtari afariste." | |
}, | |
"afat": { | |
"word": "Afat", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. 1. Nj\u00eb pjes\u00eb e caktuar kohe, q\u00eb \u00ebsht\u00eb e nevojshme p\u00ebr t\u00eb b\u00ebr\u00eb di\u00e7ka. Afat i mjaftuesh\u00ebm." | |
}, | |
"afatgjate": { | |
"word": "Afatgjat\u00eb", | |
"description": "mb. Q\u00eb zgjat a q\u00eb vepron p\u00ebr shum\u00eb koh\u00eb; q\u00eb k\u00ebrkon shum\u00eb koh\u00eb p\u00ebr t'u kryer; q\u00eb mund t\u00eb shlyhet pas nj\u00eb kohe t\u00eb gjat\u00eb. Program afatgjat\u00eb. Hua afatgjat\u00eb." | |
}, | |
"afatshkurter": { | |
"word": "Afatshkurt\u00ebr", | |
"description": "mb. Q\u00eb zgjat a q\u00eb vepron p\u00ebr pak koh\u00eb; q\u00eb k\u00ebrkon pak koh\u00eb p\u00ebr t'u kryer; q\u00eb duhet shlyer pas pak kohe. Marr\u00ebveshje afatshkurt\u00ebr. Hua afatshkurt\u00ebr." | |
}, | |
"afce": { | |
"word": "Afc\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT zool. Beng. \u201c AFENDIKO,~I m. sh. ~NJ, ~NJT\u00cb bised. 1. vjet." | |
}, | |
"aferim": { | |
"word": "Aferim", | |
"description": "pasth. thjeshtligj. T\u00eb lumt\u00eb. Aferim t\u00eb qoft\u00eb!" | |
}, | |
"afetar": { | |
"word": "Afetar", | |
"description": "lZ\u00cbM,~MI m. shih AFETARI,~A." | |
}, | |
"afetari": { | |
"word": "Afetari", | |
"description": ",~A . T\u00eb qen\u00ebt afetar, mospranimi i asnj\u00eb feje." | |
}, | |
"afersiperfaqesor": { | |
"word": "Af\u00ebrsip\u00ebrfaq\u00ebsor", | |
"description": ",~E mb. spec. Q\u00eb ndo\u2022dhet af\u00ebr sip\u00ebrfaqes, q\u00eb \u00ebsht\u00eb drejtp\u00ebrdrejt n\u00ebn sip\u00ebrfaqe, q\u00eb shtrihet jo Ifrell\u00eb. Shtress af\u00ebrsip\u00ebrfaq\u00ebsore." | |
}, | |
"afersira": { | |
"word": "Af\u00ebrsira", | |
"description": ",~T vet. sh. shih AF\u00cbRSI,~A 2," | |
}, | |
"afersishem": { | |
"word": "Af\u00ebrsish\u00ebm", | |
"description": "(\u201c), ~ME (e) mb, shih P\u00cbRAF\u00cbRT (i,e)." | |
}, | |
"afersisht": { | |
"word": "Af\u00ebrsisht", | |
"description": ". I. ndajf. N\u00eb ra\u00ebnyr\u00eb t\u00eb p\u00ebraf\u00ebrt, me af\u00ebrsi, p\u00ebraf\u00ebrsisht. P\u00ebrcaktoj (gjej, llogarit) af\u00ebrsisht." | |
}, | |
"afert": { | |
"word": "Af\u00ebrt", | |
"description": "(i,e) mb. 1. Q\u00eb ndodhet n\u00eb larg\u00ebsi t\u00eb vog\u00ebl nga di\u00e7ka tjet\u00ebr, q\u00eb \u00ebsht\u00eb pran\u00eb, af\u00ebr di\u00e7kaje; fqinj\u00eb;,kund. i larg\u00ebt. Fshatra t\u00eb af\u00ebrta. Sht\u00ebpi (rrug\u00eb) t\u00eb af\u00ebrta. 2. Q\u00eb e ndan pak koh\u00eb nga nj\u00eb cast i caktuar; q\u00eb do t\u00eb vij\u00eb pas pak kohe, q\u00eb do t\u00eb ndodh\u00eb s\u00eb shpejti ose q\u00eb ka qen\u00eb para pak kohe; kuttd. i iarg\u00ebt. E ardhmja (e kaluara) e af\u00ebrt. Detyrat e af\u00ebrta. Q\u00ebllimi i af\u00ebrt. Mbledhja e af\u00ebrt." | |
}, | |
"afgan": { | |
"word": "Afgan", | |
"description": ",\u2014E mb. Q\u00eb lidhet me Afganistanin ose me afgan\u00ebt, q\u00eb \u00ebsht\u00eb karakteristik p\u00ebr Afganistanin ose p\u00ebr afgan\u00ebt, i Afganistanit ose i afgan\u00ebve; q\u00eb \u00ebsht\u00eb krijuar nga afgan\u00ebt. Populli afgan. Ekonomia afgane. Muzik\u00eb afgane." | |
}, | |
"afion": { | |
"word": "Afion", | |
"description": ",~I m. 1. bot. shih HASHASH,~I 1. 2. shih OPIUM,~I 1. Piu afion. U helmua me afion. 3. p\u00ebrd. mb. Shum\u00eb i verdh\u00eb, shum\u00eb i zbeht\u00eb. U be afion u zverdh shum\u00eb." | |
}, | |
"afishe": { | |
"word": "Afishe", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET. Flet\u00eb ku shkruhet njoftimi p\u00ebr nj\u00eb shfaqje, p\u00ebr nj\u00eb film, p\u00ebr nj\u00eb ndeshje sportive etj., e cila ngjitet n\u00eb nj\u00eb vend t\u00eb duksh\u00ebm. Afishet e filmave." | |
}, | |
"afishim": { | |
"word": "Afishim", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. Veprimi sipas \fkuptimeve t\u00eb foljeve AFISHOJ, AFISHOHET. Vend (k\u00ebnd) afishimi. Vend i lejuesh\u00ebm p\u00ebr afishim." | |
}, | |
"afishohet": { | |
"word": "Afishohet", | |
"description": ". P\u00ebs. e AFISHOJ. U afishuan shifrat e planit." | |
}, | |
"afishoj": { | |
"word": "Afishoj", | |
"description": "kal, ~OVA, ~UAR. V\u00eb nj\u00eb afishe, ngjit n\u00eb vend t\u00eb duksh\u00ebm nj\u00eb lajm\u00ebrim, nj\u00eb shpallje etj.; b\u00ebj t\u00eb njohur p\u00ebr t\u00eb gjith\u00eb me nj\u00eb shpallje. Afishoi nj\u00eb lajm\u00ebrim. Afishoi pikat e garave." | |
}, | |
"aforizem": { | |
"word": "Aforiz\u00ebm", | |
"description": ",~MI m. sh. ~MA, ~MAT. Th\u00ebnie a fjali e shkurt\u00ebr, e goditur e me fuqi shpreh\u00ebse, q\u00eb p\u00ebrmban nj\u00eb rnendim t\u00eb p\u00ebrgjith\u00ebsuar a nj\u00eb m\u00ebsim t\u00ebs nxjerr\u00eb nga jeta." | |
}, | |
"afras": { | |
"word": "Afras", | |
"description": "ndajf. Nga af\u00ebr; af\u00ebr, pran\u00eb. v\u00eb afras. Iu ndodh\u00ebn afras. iVFRAT\u00cb,~A . I. L\u00ebng i bardh\u00eb si qum\u00ebsht e shum\u00eb i hidhur, q\u00eb b\u00ebhet kryesisht me zhiv\u00eb e q\u00eb p\u00ebrdorej zakonisht nga grate p\u00ebr t\u00eb zbardhur fytyr\u00ebn. Lyenin fytyr\u00ebn me afrat\u00eb. 2. p\u00ebrd. mb. Shum\u00eb i hidhur (edhe fig.). Ila\u00e7i ishte afrat\u00eb." | |
}, | |
"afrazi": { | |
"word": "Afrazi", | |
"description": "ndajf. Afras." | |
}, | |
"afresk": { | |
"word": "Afresk", | |
"description": ",~U m. sh. ~E, ~ET art. Piktur\u00eb q\u00eb b\u00ebhet me boj\u00ebra uji mbi suva t\u00eb njom\u00eb; m\u00ebnyra e punimit t\u00eb k\u00ebtyre pikturave. Afreske mesjetare. Mur me afreske. Ngjyrat e afreskut." | |
}, | |
"afri": { | |
"word": "Afri", | |
"description": ",~A . I. Lidhje gjaku ose lidhje tjet\u00ebr e ngusht\u00eb familjare, farefisni. Lidhje ajrie. Ka afri me dike. 2. Ngjashm\u00ebri e madhe ose p\u00ebrputhje n\u00eb tiparet kryesore." | |
}, | |
"afrikan": { | |
"word": "Afrikan", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb lidhet me Afrik\u00ebn ose me afrikan\u00ebt, q\u00eb \u00ebsht\u00eb karakteristik p\u00ebr Afrik\u00ebn ose p\u00ebr afrikan\u00ebt, i Afrik\u00ebs ose i afrikan\u00ebve; q\u00eb \u00ebsht\u00eb krijuar nga afrikan\u00ebt. Kontinenti afrikan. Vendet afrikane. Popujt afrikane. Gjuh\u00ebt afrikane. Valle (k\u00ebng\u00eb) afrikane." | |
}, | |
"afrikate": { | |
"word": "Afrikate", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET gjuh. Bashk\u00ebting\u00ebllore q\u00eb nis t\u00eb shqiptohet si bashk\u00ebting\u00ebllore shp\u00ebrthyese dhe mbaron si bashk\u00ebting\u00ebllore f\u00ebrkimore (p.sh. c, \u00e7, x, xh)." | |
}, | |
"afr": { | |
"word": "Afr", | |
"description": "t)ES,~E mb. I. Q\u00eb shkon drejt p\u00ebrputhjes s\u00eb tipareve, q\u00eb afrohet nga tiparet;. kund. largues. Zhvillim afrues. N\u00eb rrug\u00eb afruese. 1. Q\u00eb p\u00ebrpiqet t\u00eb jet\u00eb me i af\u00ebrt e i dashur me dike; q\u00eb p\u00ebrpiqet ta afroj\u00eb a ta b\u00ebj\u00eb p\u00ebr vete dike; kund. largues." | |
}, | |
"afro": { | |
"word": "Afro", | |
"description": "pj. Af\u00ebr, af\u00ebrsisht. Afro dy muaj (gjysm\u00eb shekulli).AFROAZIATIK,~E mb. Q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me kontinentin e Afrik\u00ebs dhe me kontinentin e Azis\u00eb t\u00eb marr\u00eb s\u00eb bashku; q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me vendet dhe popujt e Afrik\u00ebs e t\u00eb Azis\u00eb, i Afrik\u00ebs dhe i Azis\u00eb s\u00eb bashku. Vendet afroaziafike. Popujt afroaziatik\u00eb. \fAFROHEM vetv. 1. Shkoj af\u00ebr dikujt a di\u00e7kaje, vete me pran\u00eb; kund. largohem. afrohem sht\u00ebpis\u00eb, I afrohem fshatit (qytetit). Anija iu afrua bregut." | |
}, | |
"afroj": { | |
"word": "Afroj", | |
"description": "kal., ~OVA, ~UAR. 1. E shpie af\u00ebr dikujt ose di\u00e7kaje tjet\u00ebr, e \u00e7oj me af\u00ebr; sjell pran\u00eb nj\u00ebri-tjetrit; kund. largoj. Afroj tryezat. Afro] karrigen (shtratin) te muri." | |
}, | |
"afruar": { | |
"word": "Afruar", | |
"description": "(i,e) mb. 1. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb v\u00ebn\u00eb pran\u00eb me nj\u00eb tjet\u00ebr, q\u00eb rri a q\u00ebndron af\u00ebr, i af\u00ebrt; kund. i )arguar. Lule t\u00eb afruara. Me duar t\u00eb afruara. 2. shih AFRUESH\u00cbM (i), \u2014ME (e). Njeri i afruar." | |
}, | |
"afrueshmeri": { | |
"word": "Afrueshm\u00ebri", | |
"description": ",~A . \\ibr. Vetia e atij q\u00eb \u00ebsht\u00eb i afruesh\u00ebm, t\u00eb qen\u00ebt i afruesh\u00ebm. Tregon afrueshm\u00ebii. \u201c AFSH,-I m. sh. ~E, ~ET, l. Vale e nxeht\u00eb ajri q\u00eb vjen nga zjarri ose nga di\u00e7ka tjet\u00ebr e ngroht\u00eb; vale ajri q\u00eb vjen nga di\u00e7ka e ftoht\u00eb. Afsh i ngroht\u00eb (i nxehl\u00eb). Afsh i ftoht\u00eb." | |
}, | |
"afshet": { | |
"word": "Afsh\u00ebt", | |
"description": "(i,e) mb. Q\u00eb l\u00ebshon afsh; me afsh. Er\u00eb e afsh\u00ebt." | |
}, | |
"afshi": { | |
"word": "Afshi", | |
"description": ",~A . shih AFSH,~I 1,2." | |
}, | |
"afshohet": { | |
"word": "Afshohet", | |
"description": "Vtffv. Nxehet, ndizet aq sa l\u00ebshon afsh. U ndez e u afshua zjarri." | |
}, | |
"afshon": { | |
"word": "Afshon", | |
"description": "jokal, ~OI, ~UAR. Nxjerr afsh, l\u00ebshon afsh; del si afsh. Afshon toka. Afshon avulli." | |
}, | |
"afte": { | |
"word": "Aft\u00eb", | |
"description": ",~A. kryes. sh. ~A, ~AT. 1. mjek. Fshik\u00ebz me l\u00ebng t\u00eb bardh\u00eb a plage e vog\u00ebl, q\u00eb del n\u00eb cip\u00ebn e goj\u00ebs ose n\u00eb gjuh\u00eb nga disa s\u00ebmundje. b\u00ebhen (i dalin) afta. 2. veter. shih SHAP,~111. Ethet e aft\u00ebs. U bie afta." | |
}, | |
"after": { | |
"word": "Aft\u00ebr", | |
"description": ",~RA . sh. ~RA, ~RAT vjet. Cop\u00ebz kartoni me nj\u00eb fitil t\u00eb vog\u00ebl n\u00eb mes, q\u00eb vihej mbi vajin e mir\u00eb t\u00eb kandilave." | |
}, | |
"aftesi": { | |
"word": "Aft\u00ebsi", | |
"description": ",~A . sh. ~, ~T\u00cb. 1. Mund\u00ebsia p\u00ebr t\u00eb b\u00ebr\u00eb di\u00e7ka, t\u00eb qen\u00ebt i aft\u00eb; shkalla e p\u00ebrgatitjes dhegatishm\u00ebria p\u00ebr t\u00eb kryer nj\u00eb veprimtari, mund\u00ebsia p\u00ebr t\u00eb p\u00ebrballuar di\u00e7ka." | |
}, | |
"aftesoj": { | |
"word": "Aft\u00ebsoj", | |
"description": "kal, ~OVA, ~UAR. E b\u00ebj t\u00eb aft\u00eb; e; b\u00ebj m\u00eb t\u00eb aft\u00eb. Aft\u00ebson kuadrot (nx\u00ebn\u00ebsit)." | |
}, | |
"aftesohem": { | |
"word": "Aft\u00ebsohem", | |
"description": "vetv. B\u00ebhem i aft\u00eb; fitoj aft\u00ebsi m\u00eb t\u00eb m\u00ebdha. Aft\u00ebsohem p\u00ebr pun\u00eb (p\u00ebr mbrojtje)." | |
}, | |
"aftesisht": { | |
"word": "Aft\u00ebsisht", | |
"description": "ndajf. Me aft\u00ebsi, me zot\u00ebsi. Punon (lufton) aft\u00ebsisht." | |
}, | |
"aftezim": { | |
"word": "Aft\u00ebzim", | |
"description": ",~I m. veter. P\u00ebrhapja artificiale e aft\u00ebs n\u00eb kafsh\u00ebt e sh\u00ebndosha t\u00eb tuf\u00ebs s\u00eb prekur, p\u00ebr t\u00eb shkurtuar koh\u00ebn e epidemis\u00eb. B\u00ebj aft\u00ebzimin." | |
}, | |
"ag": { | |
"word": "Ag", | |
"description": ",~U m. 1. Drita ende e dob\u00ebt para se t\u00eb dale dielli, fillimi i agimit. Agu i pare. Agu i drit\u00ebs (i m\u00ebn,gjesit)." | |
}, | |
"ia": { | |
"word": "Ia", | |
"description": "MATEM,~I m. fet; Agj\u00ebrimi i bektashinjve q\u00eb zgjat dhjet\u00eb dit\u00eb (n\u00eb vendet ku vepron bektashizmi). Dit\u00ebn e dhjet\u00eb \u00e7elej matemi." | |
}, | |
"agallar": { | |
"word": "Agallar", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT bot. Bim\u00eb barishtore shum\u00ebvje\u00e7are, me k\u00ebrcell t\u00eb gjat\u00eb, me flet\u00eb gjatoshe e me push, q\u00eb rritet n\u00eb livadhe e n\u00eb gurishta dhe q\u00eb lul\u00ebzon n\u00eb qershorgusht." | |
}, | |
"agallari": { | |
"word": "Agallari", | |
"description": ",~A p\u00ebrmb. vjet. T\u00ebr\u00ebsia e agallar\u00ebve, agallar\u00ebt." | |
}, | |
"agalleshe": { | |
"word": "Agallesh\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT vjet. shih AGESH\u00cb,~A." | |
}, | |
"agallek": { | |
"word": "Agall\u00ebk", | |
"description": ",~U m. 1. vjet. T\u00eb qen\u00ebt aga; t\u00eb jetuarit si aga." | |
}, | |
"agar": { | |
"word": "Agar", | |
"description": ",~I dhe AGAR-AGAR,~I m. spec. L\u00ebnd\u00eb e qull\u00ebt q\u00eb nxirret nga disa leshterik\u00eb dhe q\u00eb p\u00ebrdoret p\u00ebr \u00ebmb\u00eblsira, si mjedis ushqyes p\u00ebr mikrobet n\u00eb laboratore, n\u00eb industri etj." | |
}, | |
"ageshe": { | |
"word": "Agesh\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. 1. vjet. E shoqja e agait. 2. iron.,, ice4. Ajo q\u00eb sillet e vepron si grua agai." | |
}, | |
"age": { | |
"word": "Ag\u00eb", | |
"description": ",~A m. sh. ~ALLAR\u00cb, ~ALLAR\u00cbT. 1. krahin. shih" | |
}, | |
"aga": { | |
"word": "Aga", | |
"description": ",~I. 2. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT kr. pop. Trim, bashk\u00ebluft\u00ebtar i nj\u00eb kreshniku (n\u00eb epik\u00ebn legjendare). Ag\u00ebt e Jutbin\u00ebs. \fAG\u00cbRSHAK,~U m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT krahin. Rrotull q\u00eb vihet n\u00eb maj\u00eb t\u00eb boshtit p\u00ebr ta dredhur me leht\u00eb, kur tjerrim fill me dor\u00eb; tesh\u00eb. I've ag\u00ebrshakun." | |
}, | |
"agim": { | |
"word": "Agim", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. 1. Veprimi sipas kuptimit 1 t\u00eb foljes AGON. Agimi i dit\u00ebs. 2. Koha kur nis t\u00eb zbardh\u00eb dita; drita e par\u00eb e m\u00ebngjesit para se t\u00eb dale dielli. Agim i ftoht\u00eb. Agim i kuq\u00ebrremt\u00eb." | |
}, | |
"agimprures": { | |
"word": "Agimprur\u00ebs", | |
"description": ",~E mb. poet. Q\u00eb sjell agimin. Drita agimprur\u00ebse." | |
}, | |
"agimtar": { | |
"word": "Agimtar", | |
"description": ",~E mb. poet. Agimor." | |
}, | |
"aglomerat": { | |
"word": "Aglomerat", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET spec. 1. Cope a mas\u00eb q\u00eb del nga ngjeshja e kokrrizave t\u00eb nj\u00eb minerali. Furra e aglomeratit. Prodhimi i aglomeratit. 2. Shk\u00ebmb i shkrif\u00ebt, i p\u00ebrb\u00ebr\u00eb prej copash minerali t\u00eb ngjeshura nj\u00ebra me tjetr\u00ebn. Aglomerat Vullkanik." | |
}, | |
"aglomerim": { | |
"word": "Aglomerim", | |
"description": ",~I m. spec. Veprimi sipas kuptimit t\u00eb foljes AGLOMERQJ. Aglomerimi i mineralit t\u00eb bakrit." | |
}, | |
"aglomeroj": { | |
"word": "Aglomeroj", | |
"description": "kal., ~OVA, ~UAR spec. Ngjesh me nxeht\u00ebsi kokrrizat ose pluhurin e nj\u00eb l\u00ebnde dhe e b\u00ebj nj\u00eb cope a nj\u00eb mas\u00eb t\u00eb yetme; kok\u00ebrrzoj. Aglomeron qymyrgurin pluhur." | |
}, | |
"agmi": { | |
"word": "Agmi", | |
"description": ",~A . 1. Zbardh\u00ebllima e par\u00eb e vag\u00ebt e dit\u00ebs, kuq\u00ebrrimi i agut; koha para agut. Agmia e mal\u00ebsis\u00eb. 2. Zbardh\u00ebllim\u00eb, drit\u00eb e but\u00eb q\u00eb p\u00ebrhapet nga sendet e bardha. Agmi d\u00ebbore. 3. T\u00eb skuqurit e leht\u00eb t\u00eb fytyr\u00ebs nga nj\u00eb ndjenj\u00eb. \u2022 Agmi njeri njeri me shpirt t\u00eb kulluar, njeri zem\u00ebrbardh\u00eb e i dashur.AGNOSTICIST,~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT filoz. Pasues dhe mbrojt\u00ebs j pik\u00ebpamjeve t\u00eb agnosticizmit." | |
}, | |
"agnosticist": { | |
"word": "Agnosticist", | |
"description": ",~E mb. filoz. Q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me agnosticizmin; q\u00eb ndjek e mbron parimet \u00eb agnosticizmit." | |
}, | |
"agnosticizem": { | |
"word": "Agnosticiz\u00ebm", | |
"description": ",~MI m. filoz. Rrym\u00eb filozofike idealiste, q\u00eb mohon mund\u00ebsin\u00eb e njohjes s\u00eb bot\u00ebs objektive dhe t\u00eb Iigjeve t\u00eb zhvillimit t\u00eb saj." | |
}, | |
"agncshe": { | |
"word": "Agncshe", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET bot. Bar zemre, san\u00ebz." | |
}, | |
"agon": { | |
"word": "Agon", | |
"description": "jokal., ~OI, ~UAR. 1. Nis t\u00eb zbardh\u00eb dita, bie drita e par\u00eb e m\u00ebngjesit, afron lindja e diellit, gdhin..," | |
}, | |
"agoni": { | |
"word": "Agoni", | |
"description": ",~A . 1. Gjendje e r\u00ebnd\u00eb e njeriut n\u00eb \u00e7astet e fundit t\u00eb jet\u00ebs, q\u00eb shoq\u00ebrohet zakonisht me humbjen e vet\u00ebdijes dhe me grahtha; t\u00eb dh\u00ebn\u00ebt shpirt, hek\u00eb. Agoni e r\u00ebnd\u00eb. N\u00eb \u00e7astet e agonise. N\u00eb gjendje agonie. \u00cbshl\u00eb n\u00eb agoni. 2. fig. Gjendje e r\u00ebnd\u00eb dhe e pashpres\u00eb e di\u00e7kaje, q\u00eb \u00ebsht\u00eb n\u00eb mbarim, n\u00eb shuarje; \u00e7astet e fundit t\u00eb nj\u00eb sistemi shoq\u00ebror, t\u00eb nj\u00eb sundimi, dukurie etj. Sistem (regjim, klas\u00eb) n\u00eb agoni. P\u00ebrp\u00eblitet n\u00eb agoni. \f0 AGOR,~I m. Trajtat q\u00eb merr fytyra ose trupi sipas q\u00ebndrimit; vijat kryesore t\u00eb nj\u00eb fytyre." | |
}, | |
"agosh": { | |
"word": "Agosh", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET krahin. Vij\u00eb uji, rr\u00ebke." | |
}, | |
"agrar": { | |
"word": "Agrar", | |
"description": ",~E mb. 1. shih BUJQ\u00cbSOR,~E. Vend agrar." | |
}, | |
"agrare": { | |
"word": "Agrare", | |
"description": ",~JA . thjeshtligj. Reforma agrare." | |
}, | |
"agraro": { | |
"word": "Agraro", | |
"description": "-INDUSTRIAL,~E mb. shih BUJQ\u00cbSORINDUSTRIAL,~E. Vend agraro-industrtal." | |
}, | |
"agregat": { | |
"word": "Agregat", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. 1. tek. Grup makinash t\u00eb ndryshme, t\u00eb lidhura n\u00eb nj\u00eb sistem p\u00ebr t\u00eb kryer nj\u00eb pun\u00eb t\u00eb p\u00ebrbashk\u00ebt; grup veglash t\u00eb nj\u00eb makine, q\u00eb kryejn\u00eb s\u00eb bashku nj\u00eb proces pune. Agregat bujq\u00ebsor. Agregat pet\u00ebzimi (\u00e7imenlimi). Agregat\u00ebt e kombajn\u00ebs. Pun\u00ebtori i agregatit. 2. min. Bashkim i mineraleve t\u00eb ndryshme n\u00eb nj\u00eb shk\u00ebmb t\u00eb vet\u00ebm. 3. bujq. L\u00ebmsh i vog\u00ebl a kokrriz\u00eb dheu, q\u00eb krijohet nga bashkimi i grimcave t\u00eb ve\u00e7anta dhe q\u00eb nuk prish\u00ebt n\u00eb uj6." | |
}, | |
"agrement": { | |
"word": "Agrement", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET dipt. P\u00eblqimi q\u00eb jep qeveria e nj\u00eb shteti p\u00ebr t\u00eb pranuar p\u00ebrfaq\u00ebsuesin diplomatik t\u00eb nj\u00eb shteti tjet\u00ebr. K\u00ebrkoi agrementin. 1 dhan\u00eb (mori) agrementin. <. AGRESION,~I m. sh. ~E, ~ET. Sulm i armatosur i nj\u00eb shteti kund\u00ebr nj\u00eb shteti tjet\u00ebr p\u00ebr t'i pushtuar tokat e p\u00ebr ta n\u00ebnshtruar, p\u00ebr t\u00eb shtypur l\u00ebvizjet demokratilce, revolucionare ose nacional\u00e7lirimtare dhe p\u00ebr t\u00eb vendosur regjime reaksionare; luft\u00eb e ashp\u00ebr q\u00eb b\u00ebn nj\u00eb shtet p\u00ebr t\u00eb dep\u00ebrtuar me m\u00ebnyra t\u00eb ndryshme n\u00eb nj\u00eb shtet tjet\u00ebr e p\u00ebr ta d\u00ebmtuar nga ana ekonomike, politike, ideologjike e kulturore. Agresion i armatosur. Agresion i hapur. Agresion imperialist." | |
}, | |
"agres": { | |
"word": "Agres", | |
"description": "lV,~E mb. 1. Q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me agresionin, q\u00eb i sh\u00ebrben agresionit; q\u00eb ka si q\u00ebllim agresionin, q\u00eb ka tiparet e agresionit. Bllok (traktat) agresiv. Shtet agresiv." | |
}, | |
"agresor": { | |
"word": "Agresor", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb kryen agresion; q\u00eb i sh\u00ebrben agresionit, agresiv. Ushtri (fuqi) agresore. Shtet agresor." | |
}, | |
"agro": { | |
"word": "Agro", | |
"description": "- fjal\u00ebform. libr. Pjes\u00eb e par\u00eb e fjal\u00ebve t\u00eb p\u00ebrb\u00ebra, e cila u p\u00ebrgjigjet nga kuptimi fjal\u00ebve: agrar, agronomik; p.sh. agrobiologji, agrobotanik\u00eb, agrokimi, agrorregullore, agroteknik\u00eb etj." | |
}, | |
"agrobiologji": { | |
"word": "Agrobiologji", | |
"description": ", ~A . Shkenca q\u00eb merret me ligjet e p\u00ebrgjithshme biologjike, t\u00eb cilat veprojn\u00eb n\u00eb rritjen e bim\u00ebve e t\u00eb kafsh\u00ebve t\u00eb dobishme dhe q\u00eb sh\u00ebrbejn\u00eb si mb\u00ebshtetje p\u00ebr bujq\u00ebsin\u00eb e p\u00ebr blegtorin\u00eb. Parimet e agrobiologjis\u00eb. Kabineti i agrobiologjis\u00eb." | |
}, | |
"agrofond": { | |
"word": "Agrofond", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET bujq. T\u00ebr\u00ebsia e masave agroteknik\u00eb, q\u00eb zbatohen n\u00eb nj\u00eb tok\u00eb bujq\u00ebsore dhe q\u00eb \fp\u00ebrcaktojn\u00eb gjendjen e aft\u00ebsit\u00eb prodhuese t\u00eb saj. Agrofond i lart\u00eb (i pasur, i mir\u00eb). Rrit agrofondin. Zbatoj (p\u00ebrdor) nj\u00eb agrofond t\u00eb ri." | |
}, | |
"agrokimi": { | |
"word": "Agrokimi", | |
"description": ",~A . Shkenca q\u00eb studion p\u00ebrb\u00ebrjen kimike t\u00eb tokave, ushqimin e bim\u00ebve, p\u00ebrdorimin e plehrave dhe shfryt\u00ebzimin e l\u00ebnd\u00ebve kimike p\u00ebr rritjen dhe p\u00ebr mbrojtjen e bim\u00ebve. Laboratori i agrokimis\u00eb." | |
}, | |
"agrokim": { | |
"word": "Agrokim", | |
"description": "lK,~E mb. Q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me agrokimin\u00eb, q\u00eb i p\u00ebrket agrokimis\u00eb, i agrokimis\u00eb. Masa agrokimike. Hart\u00eb agrokimike. Laboratori agrokimik. Njohuri agrokimike." | |
}, | |
"agrokompleks": { | |
"word": "Agrokompleks", | |
"description": ",~I m. bujq. T\u00ebr\u00ebsia e punimeve dhe e sh\u00ebrbimeve, q\u00eb u b\u00ebhen bim\u00ebve bujq\u00ebsore p\u00ebr t'u zhvilluar mir\u00eb e p\u00ebr t\u00eb dh\u00ebn\u00eb prodhime t\u00eb larta. Zbatimi (hartimi) i agrokompleksit." | |
}, | |
"agromekan": { | |
"word": "Agromekan", | |
"description": "lK\u00cb,~A . Dituria mbi makinat bujq\u00ebsore; mekanika bujq\u00ebsore." | |
}, | |
"agronom": { | |
"word": "Agronom", | |
"description": "lK,~E mb. Q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me agronomin\u00eb, q\u00eb i p\u00ebrket agronomis\u00eb, i agronomis\u00eb. Shkencat agronomike." | |
}, | |
"agronome": { | |
"word": "Agronome", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET. Fem. e AGRONOM,~I. , AGRONOMI,~A . Shkenca q\u00eb studion ligjet e punimit t\u00eb tok\u00ebs dhe t\u00eb prodhimit bujq\u00ebsor; bazat shkencore t\u00eb prodhimit bujq\u00ebsor. Agronomi e pirparuar. Fakulteti i agronomis\u00eb. Dega e agronomis\u00eb. Studioj p\u00ebr agronomi." | |
}, | |
"agror": { | |
"word": "Agror", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. G\u00ebrsh\u00ebr\u00ebz e \u00e7atis\u00eb" | |
}, | |
"agrorregullore": { | |
"word": "Agrorregullore", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~El bujq: T\u00ebr\u00ebsia e rregullave agroteknike p\u00ebr rritjeji e nj\u00e7 bime bujq\u00ebsore; rregullore agroteknike. Agrorregullorja e grurit (e palates, e pambukut). Njoh (zbatoj) agrorregulloren." | |
}, | |
"agroteknik": { | |
"word": "Agroteknik", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me agroteknik\u00ebn, q\u00eb i p\u00ebrket agroteknik\u00ebs, i agroteknik\u00ebs. Masa (sh\u00ebrbime) agroteknike. Njohuri (metoda) agroteknike. Kodi agroteknik. Kushte (afate) agroteknike. Kabineti agroteknik." | |
}, | |
"agrotekn": { | |
"word": "Agrotekn", | |
"description": "lK\u00cb,~A Sistemi i njohurive shkencdre dhe i rregullave, q\u00eb duhen zbatuar p\u00ebr rritjen e bim\u00ebve bujq\u00ebsore. Agroteknike e lart\u00eb (e p\u00ebrparuar). Agroteknika e grurit (e misrit, e drith\u00ebrave). P\u00ebrmir\u00ebsimi i agroteknik\u00ebs. Studioj p\u00ebr agroteknike." | |
}, | |
"agrozootekni": { | |
"word": "Agrozootekni", | |
"description": ",~A . T\u00ebr\u00ebsia e njohurive shkencore dhe e rregullave, q\u00eb duhen zbatuar p\u00ebr rritjen e bim\u00ebve bujq\u00ebsore dhe t\u00eb kafsh\u00ebve t\u00eb dobishme. Fakulteti (kursi, rrethi) i agrozooteknis\u00eb. Studioj p\u00ebr agrozootekni." | |
}, | |
"agrume": { | |
"word": "Agrume", | |
"description": ", ~T . vet. sh. bot. Em\u00ebr p\u00ebrmbledh\u00ebs p\u00ebr portokallet, limon\u00ebt, mandarinat, ner\u00ebnxat dhe p\u00ebr drur\u00eb t\u00eb tjer\u00eb frutor\u00eb t\u00eb k\u00ebtij lloji, q\u00eb rriten n\u00eb vende t\u00eb ngrohta dhe q\u00eb jan\u00eb gjithnj\u00eb t\u00eb blert\u00eb; kokrratj frutat e k\u00ebtyre drur\u00ebve. Mbjellja (rritja) e agrumeve. Plantacione agrumesh. Vjelja e agrumeve. L\u00ebngje agrumesh." | |
}, | |
"agrumerrites": { | |
"word": "Agrumerrit\u00ebs", | |
"description": ",~I." | |
}, | |
"agrumerritese": { | |
"word": "Agrumerrit\u00ebse", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET. Fem. e" | |
}, | |
"agrum": { | |
"word": "Agrum", | |
"description": "lSHT\u00cb,~A . sh. ~A, ~AT. Tok\u00eb e gjer\u00eb e mbjell\u00eb me agrume; ngast\u00ebr me agrume n\u00eb nj\u00eb nd\u00ebrmarrje ose n\u00eb \fnj\u00eb kooperativ\u00eb bujq\u00ebsore. Agrumishte e re. Agrumishte n\u00eb prodhim." | |
}, | |
"agrumor": { | |
"word": "Agrumor", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb i p\u00ebrshtatsh\u00ebm p\u00ebr rritjen e agrumeve, i mbjell\u00eb me agrume. Zone agrumore." | |
}, | |
"agrumore": { | |
"word": "Agrumore", | |
"description": ",~JA. sh. ~E, ~ET. shih" | |
}, | |
"agrumishte": { | |
"word": "Agrumishte", | |
"description": ",~JA." | |
}, | |
"agshol": { | |
"word": "Agshol", | |
"description": ",~I m. Fillimi i agimit, agu. N\u00eb agshol t\u00eb drit\u00ebs." | |
}, | |
"agulicore": { | |
"word": "Aguli\u00e7ore", | |
"description": ",~T . vet. sh. bot. Em\u00ebr i p\u00ebrbashk\u00ebt p\u00ebr aguli\u00e7et dhe p\u00ebr bim\u00ebt e tjera barishtore, q\u00eb hyjn\u00eb n6 nj\u00eb grup me to." | |
}, | |
"agull": { | |
"word": "Agull", | |
"description": ",~I m. shih AG,~U 1,2. Ngrihet me qgull. \u2022 Me b\u00ebjn\u00eb syt\u00eb agull me vishen, me mjegullohen syt\u00eb." | |
}, | |
"agullac": { | |
"word": "Agulla\u00e7", | |
"description": ",~E mb. krahin. 1. I papjekur, i pab\u00ebr\u00eb (p\u00ebr frutat). File agulla\u00e7. 2. si em. ~, ~I m. sh. ~\u00cb, ~ET. Frut\u00eb e papjekur." | |
}, | |
"agullim": { | |
"word": "Agullim", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. shih AGIM,~I 2. Drita e agullimit. Shkrepi agullimi. > AGULLIM\u00cb,~A . Drita e mug\u00ebt e agimit. Agu llim\u00eb e zbeht\u00eb." | |
}, | |
"agullohet": { | |
"word": "Agullohet", | |
"description": "vetv. Vag\u00ebllohet, mjegullohet, vishet (p\u00ebr syt\u00eb). Me jan\u00eb agulluar syt\u00eb." | |
}, | |
"agullon": { | |
"word": "Agullon", | |
"description": "jokal., ~OI, ~UAR. shih AGON 1." | |
}, | |
"agullor": { | |
"word": "Agullor", | |
"description": ",~E mb. poet. Agimor. Drit\u00eb agullore. \u201c AGURlDH,~E mb. 1. I papjekur, i pab\u00ebr\u00eb, i paarrir\u00eb (p\u00ebr frutat). Rrush (fik) aguridh. Kumbull (dardh\u00eb) aguridhe. 2. fig. I papjekur, pa p\u00ebrvoj\u00eb n\u00eb jet\u00eb. Djal\u00eb aguridh. Vajz\u00eb aguridhe. 3. if em. ~E, ~JA . zakon. sh. ~E, ~ET. Frut\u00eb e papjekur; rrush i papjekur, gres\u00eb. Aguridhet t\u00eb mbledhin goj\u00ebn." | |
}, | |
"lagzot": { | |
"word": "Lagzot", | |
"description": ",~I m. I. vjet. Barut i im\u00ebt, q\u00eb vihej n\u00eb bub\u00ebz\u00ebn e arm\u00ebve t\u00eb vjetra me strall. Dyfek (kobure) me agzot. I v\u00eb (i jap) zjarr agzotit. 2. edhe p\u00ebrd. mb. fig. Shk\u00ebndij\u00eb, vet\u00ebtim\u00eb, zjarr. Trim agzot. Fjal\u00eb e agzot. E ka syrin agzot. \u2022 N\u00eb flake t\u00eb agzotit aty p\u00ebr aty, n\u00eb m\u00ebnyr\u00eb t\u00eb rrufeshme." | |
}, | |
"agjent": { | |
"word": "Agjent", | |
"description": ",~I n m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT spec. Shkaku i nj\u00eb dukurie a i nj\u00eb ndryshimi n\u00eb natyr\u00eb ose n\u00eb organizmat e gjalla, elementi a faktori veprues; shkaktari i nj\u00eb s\u00ebmundjeje." | |
}, | |
"agjentere": { | |
"word": "Agjent\u00ebr\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. 1. keq. Qend\u00ebr e organizuar zbulimi a spiunazhi, q\u00eb mbledh t\u00eb dh\u00ebna t\u00eb fshshta dhe q\u00eb zhvillon veprirntari arfniq\u00ebsore kund\u00ebr nj\u00eb vendi tjet\u00ebr; grup ose organizat\u00eb, q\u00eb u sh\u00ebrben synimeve dhe interesave ideologjike, politike, ekonomike, ushtarake etj. t\u00eb nj\u00eb shteti, t\u00eb nj\u00eb klase etj. Agjentur\u00eb e rrezikshme. Agjentur\u00eb e borgjezis\u00eb (e imperializmit). 2. p\u00ebrmb. T\u00ebr\u00ebsia e agjent\u00ebve t\u00eb organeve t\u00eb zbulimit t\u00eb nj\u00eb shteti t\u00eb huaj. Agjentur\u00eb e fsheht\u00eb. Zbuloj (leap, asgj\u00ebsoj) agjentur\u00ebn." | |
}, | |
"agjenturor": { | |
"word": "Agjenturor", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me nj\u00eb agjentur\u00eb; q\u00eb vepron si agjentur\u00eb. Grup (rrjet) agjenturor. Pun\u00eb (Veprimtari) agjenturore." | |
}, | |
"agjerese": { | |
"word": "Agj\u00ebres\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT fet., \\)jet. shih" | |
}, | |
"agjer": { | |
"word": "Agj\u00ebr", | |
"description": "lM.~I." | |
}, | |
"agjerim": { | |
"word": "Agj\u00ebrim", | |
"description": ",~I I. sh. ~E, ~ET fet., vjet. Veprimi dhe gjendja sipas kuptimeve t\u00eb foljes AGJ\u00cbROJ. Dit\u00eb agj\u00ebrimi. Nuk mbajm\u00eb agj\u00ebrim. Prish agj\u00ebrimin. Me agj\u00ebrim n\u00eb goj\u00eb pa v\u00ebn\u00eb gj\u00eb n\u00eb goj\u00eb." | |
}, | |
"agjeroj": { | |
"word": "Agj\u00ebroj", | |
"description": "jokal., ~OVA, ~UAR. 1. fet., vjet. Nuk ha dhe nuk pi gjat\u00eb gjith\u00eb dit\u00ebs p\u00ebr nj\u00eb koh\u00eb t\u00eb caktuar; nuk ha disa lloje ushqimesh n\u00eb dit\u00eb t\u00eb caktuara (sipas paragjykimeve fetare). 2. bised. Nuk ha asgj\u00eb, nuk v\u00eb gj\u00eb n\u00eb goj\u00eb. Kam agj\u00ebruar gjith\u00eb dit\u00ebn. \u2022k Agj\u00ebron dit\u00ebn e vjedh nat\u00ebn keq. paraqitet i mir\u00eb, por n\u00eb t\u00eb v\u00ebrtet\u00eb \u00ebsht\u00eb i keq." | |
}, | |
"agjeronje": { | |
"word": "Agj\u00ebronj\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT zool., krahin. Gate, \u00e7afk\u00eb." | |
}, | |
"agjitacion": { | |
"word": "Agjitacion", | |
"description": ",~I m. 1. Veprimtari me goj\u00eb ose me shkrim. q\u00eb ka p\u00ebr q\u00ebllim p\u00ebrhapjen e ngulitjen e ideve e t\u00eb parullave politike n\u00eb masat e gjera t\u00eb popullit, p\u00ebr t\u00eb ndikuar tek ato e p\u00ebr t'i v\u00ebn\u00eb n\u00eb l\u00ebvizje. Agjitacion politik. Agjitacion figurativ. Qend\u00ebr agjitacioni. K\u00ebndi i agjitacionit. Brigade agjitacioni, B\u00ebj agjitacion. 2. bised. P\u00ebrpjekje p\u00ebr t'i mbushur mendjen dikujt me fjal\u00eb, p\u00ebr ta bindur p\u00ebr di\u00e7ka. Agjitacion i zbraz\u00ebt. I b\u00ebn agjitacion." | |
}, | |
"agjitativ": { | |
"word": "Agjitativ", | |
"description": ",~E mb. 1. Q\u00eb ka t\u00ebb\u00ebj\u00eb me agjitacionin, q\u00eb sh\u00ebrben p\u00ebr t\u00eb p\u00ebrhapur e p\u00ebr t\u00eb ngulitur idet\u00eb e partillat politike n\u00eb masat e gjera. Pun\u00eb (veprimtari) agjitative." | |
}, | |
"ah": { | |
"word": "Ah", | |
"description": "pasth. 1. P\u00ebrdoret kur shprehim dhembje, pik\u00ebllim, d\u00ebshp\u00ebrim etj. Ah, sa me dhemb! Ah, \u00e7'm\u00eb gjeti! 2. P\u00ebrdoret p\u00ebr t\u00eb p\u00ebrforcuar shprehjen e k\u00ebnaq\u00ebsis\u00eb, t\u00eb g\u00ebzimit, t\u00eb adnlirimit etj.; a. Ah, sa mir\u00eb I Ah, sa bukur!" | |
}, | |
"aha": { | |
"word": "Aha", | |
"description": "pasth. 1. P\u00ebrdoret kur kujtohemi papritur p\u00ebr di\u00e7ka ose kur duam t\u00eb tregojm\u00eb menj\u00ebher\u00eb se e kuptuam p\u00ebr se b\u00ebhet fjal\u00eb (gjat\u00eb bised\u00ebs me dike). Aha, me erdhi nd\u00ebr mend! Aha, tani e kuptova! 2. P\u00ebrdoret p\u00ebr t\u00eb shprehur mosp\u00ebrfillje, dyshitn a mosbesim; \u00ebh\u00eb. Aha, s'na doli gj\u00eb! 3. iron. P\u00ebrdoret kur duam t\u00eb theksojm\u00eb se \u00ebsht\u00eb e pamundur t\u00eb kryhet di\u00e7ka, se \u00ebsht\u00eb e kot\u00eb t\u00eb shpresosh p\u00ebr t\u00eb arritur di\u00e7ka. Aha, nuk e arriti dot! f AHENG,~GU 77i. sh. ~GJE, ~GJET. 1. bised. Arg\u00ebtim me saze dhe me k\u00ebng\u00eb e valle popullore, zakonisht n\u00eb raste g\u00ebzimi n\u00eb familje; p\u00ebrmb. sazet popullore. K\u00ebng\u00eb ahengu. B\u00ebj (hap, ngre) aheng. Shkoi p\u00ebr aheng. Mori aheng p\u00ebr dasm\u00eb. 2. keq. D\u00ebfrim i shthurur m\u00eb t\u00eb pira t\u00eb tepruara e me rr\u00ebmuj\u00eb. 3. 77iHz. T\u00ebr\u00ebsia e k\u00ebag\u00ebve dhe e melodive popullore, q\u00eb k\u00ebndoheshin e luheshin he raste d\u00ebfrimesh dhe q\u00eb nuk p\u00ebrfshinin k\u00ebng\u00ebt rituale e goj\u00ebdhanore. Ahengu shkodran. K\u00ebng\u00eb ahengu. \u2022k Dasm\u00eb pa aheng pun\u00eb s\u00eb cil\u00ebs i mungon gj\u00ebja kryesore, gjell\u00eb pa krip\u00eb." | |
}, | |
"ahengxhi": { | |
"word": "Ahengxhi", | |
"description": ",~U m. sh. ~NJ, ~NJT\u00cb thjeshtligj. Ai q\u00eb u bie sazeve dhe k\u00ebndon n\u00ebp\u00ebi ahengje; ai q\u00eb merr pjes\u00eb n\u00eb nj\u00eb aheng." | |
}, | |
"ahere": { | |
"word": "Ahere", | |
"description": "ndajf. bised. At\u00ebher\u00eb. \fAHISHT\u00cb,~A . sh. ~A, ~AT. Pyll ahu. Ahishti shekullore." | |
}, | |
"ahishtor": { | |
"word": "Ahishtor", | |
"description": ",~I 77i. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Ahisht\u00eb e vog\u00ebl." | |
}, | |
"ahmarres": { | |
"word": "Ahmarr\u00ebs", | |
"description": ",~I 77i. sh. ~, ~IT. shih HAKMARR\u00cbS,~I." | |
}, | |
"ahmarrje": { | |
"word": "Ahmarrje", | |
"description": ",~A . shih HAKMARRJE,~A." | |
}, | |
"ahmerrem": { | |
"word": "Ahmerrem", | |
"description": "retv., ~MORA (u), ~MARR\u00cb. shih" | |
}, | |
"hakmerrem": { | |
"word": "Hakm\u00ebrrem", | |
"description": "vetv., ~MORA (u), ~MARR\u00cb. 1." | |
}, | |
"ahme": { | |
"word": "Ahm\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. shih AH,~U n." | |
}, | |
"ahoj": { | |
"word": "Ahoj", | |
"description": "jokal, ~OVA, ~UAR. Shpreh dhembjen me ahe, r\u00ebnkoj; vuaj." | |
}, | |
"ahore": { | |
"word": "Ahore", | |
"description": ",~T . vet. sh. bot. Em\u00ebr i p\u00ebrbashk\u00ebt p\u00ebr drur\u00eb si ahu, dushku, g\u00ebshtenja e t\u00eb tjer\u00eb, q\u00eb hyjn\u00eb n\u00eb nj\u00eb familje me ta. Familja e ahoreve." | |
}, | |
"aht": { | |
"word": "Aht", | |
"description": ",~I ii m. arb. JAIA AFSH,~11-4. Ahti i detit." | |
}, | |
"ahte": { | |
"word": "Aht\u00eb", | |
"description": "(i,e) mb. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb b\u00ebr\u00eb prej ahu; q\u00eb del nga ahu." | |
}, | |
"ahur": { | |
"word": "Ahur", | |
"description": ",~I. L\u00eb arall\u00ebk shih tek ARALLEK, ~U. E l\u00eb (e fut) n\u00eb arkiv libr. shih tek ARKIV,~I. La (dor\u00ebzoi, dha, hodhi, l\u00ebshoi, uli) arm\u00ebt shift tek ARM\u00cb,~A. E la bi\u00e7ak shih te BI\u00c7AK,~U. La bish-tin dikush iku menj\u00ebher\u00eb, ia mbathi m\u00eb t\u00eb katra. Na e la buk\u00ebn mosp\u00ebrf. shih te" | |
}, | |
"aj": { | |
"word": "Aj", | |
"description": "ld\u00cbT (I,e) mb. I trash\u00eb e i dendur si ajk\u00eb (p\u00ebr l\u00ebngjet)." | |
}, | |
"ajar": { | |
"word": "Ajar", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT vjet. 1. Kosh i madh, q\u00eb p\u00ebrdorej p\u00ebr t\u00eb matur drithin; mas\u00eb drith\u00ebrash. Benin ajar drithin matnin me ajar; hist, ndanin me mas\u00eb prodhimin n\u00eb pjes\u00eb p\u00ebr shtetin, p\u00ebr beun e p\u00ebr kish\u00ebn si taks\u00eb n\u00eb natyr\u00eb. 2. Sasia e pjes\u00ebve t\u00eb nj\u00eb metali t\u00eb \u00e7muar, q\u00eb gjendet te nj\u00eb mij\u00eb pjes\u00eb t\u00eb nj\u00eb p\u00ebrzierjeje me metale t\u00eb tjera, karat. 3. bised. Barazi n\u00eb pesh\u00eb, baraspesh\u00eb, drejtpeshim; p\u00ebrpjes\u00ebtim i barabart\u00eb, p\u00ebrputhje e plot\u00eb n\u00eb mas\u00eb e n\u00eb koh\u00eb. V\u00eb (b\u00ebj) ajar barren ndaj barren n\u00eb pjes\u00eb t\u00eb barabarta n\u00eb t\u00eb dy an\u00ebt e samarit. B\u00ebj ajar kandarin rregulloj kandarin t\u00eb peshoj\u00eb drejt n\u00eb t\u00eb dy an\u00ebt. B\u00ebj ajar sahatin rregulloj sahatin q\u00eb t\u00eb ec\u00eb me p\u00ebrpik\u00ebri. B\u00ebj ajar uj\u00ebt p\u00ebrziej n\u00eb p\u00ebrpjes\u00ebtim t\u00eb p\u00ebr shtatsh\u00ebm uj\u00eb t\u00eb ngroht\u00eb e t\u00eb ftoht\u00eb. \u2022 B\u00ebj ajar peshoj, mat (edhe^.); rregulloj; ndreq" | |
}, | |
"ajazme": { | |
"word": "Ajazm\u00eb", | |
"description": ",~A II . sh. ~A, ~AT bot. shih MEND\u00cbR,~RA." | |
}, | |
"ajdes": { | |
"word": "Ajd\u00ebs", | |
"description": ",~I m. sh. ~A, ~AT bot. Dru gjether\u00ebn\u00ebs i pyjeve malore, me lule t\u00eb verdha n\u00eb vile, l\u00ebnda e t\u00eb cilit \u00ebsht\u00eb e forte dhe p\u00ebrdoret p\u00ebr orendi, p\u00ebr sende zbukurimi etj.; karth\u00eb. Dru ajd\u00ebsi." | |
}, | |
"ajer": { | |
"word": "Aj\u00ebr", | |
"description": ",~RI m. 1. Gaz i tejduksh\u00ebm, q\u00eb mb\u00ebshtjell Token dhe q\u00eb p\u00ebrb\u00ebhet kryesisht nga azoti dhe oksigjeni. Aj\u00ebr i past\u00ebr. Aj\u00ebr i that\u00eb (i nxeht\u00eb). Aj\u00ebr i r\u00ebnd\u00eb (i keq, i prishur). Aj\u00ebr deti (mali).Rrym\u00eb ajri. Fllusk\u00eb ajri. Banj\u00eb ajri. L\u00ebvizje ajri. Lag\u00ebshtira e ajrit. Nd\u00ebrroj (pastroj) ajrin. Marr aj\u00ebr. Nxjerr n\u00eb aj\u00ebr. 2. Hap\u00ebsira e lire q\u00eb shtrihet mbi tok\u00eb. Ngrihet n\u00eb aj\u00ebr." | |
}, | |
"ajerftohes": { | |
"word": "Aj\u00ebrftoh\u00ebs", | |
"description": ",~E mb. tek. 1. Q\u00eb sh\u00ebrben p\u00ebr t\u00eb ftohur ajrin (p\u00ebr aparate, mjete). Aparat (mjet) aj\u00ebr-ftoh\u00ebs. 2. si em. ~, ~I m. sh. ~, ~IT. Aparat i posa\u00e7\u00ebm p\u00ebr ftohjen e ajrit." | |
}, | |
"ajermates": { | |
"word": "Aj\u00ebrmat\u00ebs", | |
"description": ",~E mb. tek. 1. Q\u00eb sh\u00ebrben p\u00ebr t\u00eb matur ajrin (p\u00ebr aparate, mjete). Aparat aj\u00ebrmat\u00ebs.2. JI em. ~, ~I m. sh. ~, ~IT. Veg\u00ebl e posa\u00e7me, q\u00eb sh\u00ebrben p\u00ebr matjen e dend\u00ebsis\u00eb s\u00eb ajrit ose t\u00eb trupave t\u00eb tjer\u00eb t\u00eb gazt\u00eb. \fAJ\u00cbRNGROH\u00cbS,~E mb. tek. 1. Q\u00eb sh\u00ebrben p\u00ebr t\u00eb ngrohur ajrin (p\u00ebr aparate, mjete). Aparat aj\u00ebr-ngroh\u00ebs. 2. si em. ~, ~I m. sh. ~, ~IT. Aparat i posa\u00e7\u00ebm p\u00ebr ngrohjen e ajrit." | |
}, | |
"ajernxjerres": { | |
"word": "Aj\u00ebrnxjerr\u00ebs", | |
"description": ",~E mb. tek. 1. Q\u00eb sh\u00ebrben p\u00ebr t\u00eb nxjerr\u00eb ajrin (p\u00ebr aparate, en\u00eb). En\u00eb aj\u00ebrnxjerr\u00ebse. 2. si em. ~, ~I m. sh. ~,~IT. Aparat i posa\u00e7\u00ebm p\u00ebr nxjerrjen e ajrit n\u00eb sistemet e ngrohjes." | |
}, | |
"ajershperndarese": { | |
"word": "Aj\u00ebrshp\u00ebrndar\u00ebse", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET bujq. Pajisje n\u00eb trajt\u00eb kafazi prej d\u00ebrrasash t\u00eb holla, mbi t\u00eb cil\u00ebn hidhet bari i njom\u00eb p\u00ebr t'u thar\u00eb me rrym\u00eb ajri." | |
}, | |
"ajert": { | |
"word": "Aj\u00ebrt", | |
"description": "(i,e) mb. 1. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb si ajri, q\u00eb ka natyr\u00ebn e ajrit." | |
}, | |
"ajertransportueshem": { | |
"word": "Aj\u00ebrtransportuesh\u00ebm", | |
"description": "(i), ~ME (e)mb. usht. Q\u00eb mund t\u00eb mbartet me rrug\u00eb ajrore (p\u00ebr trupat). Divizion i aj\u00ebrtransportuesh\u00ebm." | |
}, | |
"ajez": { | |
"word": "Aj\u00ebz", | |
"description": ",~I m. shih AJTH,~I. gjej aj\u00ebzin." | |
}, | |
"ajgetoj": { | |
"word": "Ajg\u00ebtoj", | |
"description": "kal., ~OVA, ~TJAR. Shoh, shquaj p\u00ebr s\u00eb largu; v\u00ebzhgoj, p\u00ebrgjoj nga larg. Ajg\u00ebtoj nj\u00eb shk\u00ebmb nga larg." | |
}, | |
"ajke": { | |
"word": "Ajk\u00eb", | |
"description": ",~'A . 1. Shtres\u00eb e yndyrshme q\u00eb z\u00eb p\u00ebrsip\u00ebr qum\u00ebshti pasi e ziejm\u00eb dhe e l\u00ebm\u00eb n\u00eb nj\u00eb en\u00eb; shtres\u00eb e trash\u00eb q\u00eb z\u00eb p\u00ebrsip\u00ebr nj\u00eb gjell\u00eb ose nj\u00eb l\u00ebng kur e ziejm\u00eb." | |
}, | |
"ajkemates": { | |
"word": "Ajk\u00ebmat\u00ebs", | |
"description": ",~I m. sh. ~, ~IT tek. Veg\u00ebl e posa\u00e7me p\u00ebr t\u00eb matur sasin\u00eb ose dend\u00ebsin\u00eb e ajk\u00ebs n\u00eb qum\u00ebsht." | |
}, | |
"ajkesine": { | |
"word": "Ajk\u00ebsin\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. Tok\u00eb e but\u00eb q\u00eb mban uj\u00eb; tok\u00eb mbujake." | |
}, | |
"ajketohet": { | |
"word": "Ajk\u00ebtohet", | |
"description": "vetv. B\u00ebhet me i trash\u00eb e me i dendur, trashet (nj\u00eb l\u00ebng). U ajk\u00ebtua qum\u00ebshti." | |
}, | |
"ajketoj": { | |
"word": "Ajk\u00ebtoj", | |
"description": "kal, ~OVA, ~UAR. E b\u00ebj m\u00eb t\u00eb trash\u00eb e m\u00eb t\u00eb dendur, trash (nj\u00eb l\u00ebng)." | |
}, | |
"ajketon": { | |
"word": "Ajk\u00ebton", | |
"description": "jokal, ~OI, ~CAR. 1. L\u00ebshon djers\u00eb e lyre (p\u00ebr leshin, flok\u00ebt, l\u00ebkur\u00ebn). ajk\u00ebtojn\u00eb flok\u00ebt. 2. Pikon me pika t\u00eb trasha. Ajk\u00ebtojn\u00eb trar\u00ebt e tavanit." | |
}, | |
"ajketor": { | |
"word": "Ajk\u00ebtor", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT gett. Gates\u00eb me miell, me ajk\u00eb qum\u00ebshti a me gjalp\u00eb, e pjekur n\u00eb tepsi." | |
}, | |
"ajketore": { | |
"word": "Ajk\u00ebtore", | |
"description": ",~JA ii f.sh. ~E, ~ET vjet. Dyqan ku shitej kryesisht ajk\u00eb qum\u00ebshti." | |
}, | |
"ajketyre": { | |
"word": "Ajk\u00ebtyr\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. Ajk\u00ebsin\u00eb." | |
}, | |
"ajkohem": { | |
"word": "Ajkohem", | |
"description": "vetv. I. Me l\u00ebshojn\u00eb flok\u00ebt tyre; i b\u00ebhet leshi me ajk\u00eb (p\u00ebr bag\u00ebtin\u00eb). 2. Ndyhem me ajk\u00ebn e leshit a t\u00eb l\u00ebkur\u00ebve. \fAJKOJ kal., ~OVA, ~UAR. B\u00ebj me ajk\u00eb leshi a l\u00ebkur\u00ebsh; ndyj, f\u00eblliq. Ajkoi duart me l\u00ebkur\u00ebt." | |
}, | |
"ajkore": { | |
"word": "Ajkore", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET. shih AJK\u00cbTOR,~I." | |
}, | |
"ajkoset": { | |
"word": "Ajkoset", | |
"description": "vetv., ~(u), ~UR. 1. Mbushet me l\u00ebng t\u00eb trash\u00eb e t\u00eb \u00ebmb\u00ebl, fryhet e zbutet kur piqet (zakonisht p\u00ebr fiqt\u00eb). 2. B\u00ebhet e qull\u00ebt, e but\u00eb dhe si e yndyrshme (p\u00ebr balt\u00ebn); b\u00ebhet si ajk\u00eb (p\u00ebr salc\u00ebn)." | |
}, | |
"ajkosur": { | |
"word": "Ajkosur", | |
"description": "(i,e) mb. 1. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb mbushur me l\u00ebng t\u00eb trash\u00eb e t\u00eb \u00ebmb\u00ebl, q\u00eb \u00ebsht\u00eb pjekur e \u00ebsht\u00eb b\u00ebr\u00eb i but\u00eb (p\u00ebr fiqt\u00eb). Fik i ajkosur. 2. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb b\u00ebr\u00eb e qull\u00ebt, e but\u00eb dhe si e yndyrshme (p\u00ebr balt\u00ebn); q\u00eb \u00ebsht\u00eb b\u00ebr\u00eb si ajk\u00eb (p\u00ebr salc\u00ebn)." | |
}, | |
"ajn": { | |
"word": "Ajn", | |
"description": "lK,~U m. krahin. Er\u00eb e leht\u00eb, q\u00eb fryn nga deti." | |
}, | |
"ajo": { | |
"word": "Ajo", | |
"description": "(ASAJ, tr. e shkurt.\\\\ AT\u00cb^, pas parafj. T\u00cb, tr. e shkurt. E; ASAJ, pas parafj. SAJ) p\u00ebrem. 1. vetor. Tregon nj\u00eb frymor a nj\u00eb send (t\u00eb sh\u00ebnuar nga nj\u00eb em\u00ebr i gjinis\u00eb fem\u00ebrore), p\u00ebr t\u00eb cilin b\u00ebhet fjal\u00eb, por q\u00eb nuk \u00ebsht\u00eb i pranish\u00ebm; z\u00ebvend\u00ebson nj\u00eb em\u00ebr t\u00eb gjinis\u00eb fem\u00ebrore (n\u00eb numrin nj\u00ebj\u00ebs), q\u00eb \u00ebsht\u00eb p\u00ebrmendur pak m\u00eb par\u00eb ose q\u00eb do t\u00eb p\u00ebrmendet me pa\u00a3. Ai dhe ajo. Ajo vet\u00eb pik\u00ebrisht ajo. Ajo punon. 1 tregoj asaj. E marr me mend. Rri me t\u00eb." | |
}, | |
"ajohet": { | |
"word": "Ajohet", | |
"description": "vetv. 1. Fryhen e shtr\u00ebngohen mir\u00eb d\u00ebrrasat e nj\u00eb voze ose t\u00eb nj\u00eb ene tjet\u00ebr prej druri, pasi jan\u00eb lagur, mbufatet. Ajohet voza (bucela, korita). 2. P\u00ebs. e AJOJ." | |
}, | |
"ajoj": { | |
"word": "Ajoj", | |
"description": "kal., ~OVA, ~UAR. Lag ose mbush me uj\u00eb nj\u00eb voz\u00eb a nj\u00eb en\u00eb tjet\u00ebr prej druri, q\u00eb t\u00eb fryhen e t\u00eb shtr\u00ebngohen mir\u00eb d\u00ebrrasat e t\u00eb mos rrjedh\u00eb, mbufat. Ajoj voz\u00ebn (bucelat)." | |
}, | |
"ajri": { | |
"word": "Ajri", | |
"description": ",~A . poet, shih AJ\u00cbR,~RI 1,2. Ngrihet (\u00e7ohet) n\u00eb ajri. Fluturon n\u00ebp\u00ebr ajri." | |
}, | |
"ajrim": { | |
"word": "Ajrim", | |
"description": ",~I m. Veprimi sipas kuptimeve t\u00eb foljeve AJROJ," | |
}, | |
"ajrohet": { | |
"word": "Ajrohet", | |
"description": "vetv. 1. Mbushet me aj\u00ebr t\u00eb paster, i nd\u00ebrrohet ajri. U ajrua dhoma. 2. P\u00ebs. e AJROJ." | |
}, | |
"ajroj": { | |
"word": "Ajroj", | |
"description": ". AJROSET vetv. shih AJROHET. AJROSJE,~A . shih AJRIM,~I. AJROSUR (i,e) mb. shih AJRUAR (i,e)." | |
}, | |
"ajrolundrues": { | |
"word": "Ajrolundrues", | |
"description": ",~I m. sh. ~, ~IT vjet. Aeronaut." | |
}, | |
"ajror": { | |
"word": "Ajror", | |
"description": ",~E mb. I. Q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me ajrin, i ajrit; q\u00eb \u00ebsht\u00eb i p\u00ebrb\u00ebr\u00eb nga ajri, q\u00eb ka aj\u00ebr. Hap\u00ebsira ajrore. Rrym\u00eb (mas\u00eb) ajrore. Shtypje ajrore. Grope ajrore. av. shih te" | |
}, | |
"grope": { | |
"word": "Grop\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. 1. E thelluar me p\u00ebrmasa t\u00eb ndryshme, q\u00eb \u00ebsht\u00eb krijuar n\u00eb tok\u00eb vetiu ose q\u00eb \u00ebsht\u00eb hapur p\u00ebr q\u00ebllime t\u00eb ndryshme (p\u00ebr t\u00eb mbjell\u00eb pem\u00eb, p\u00ebr t\u00eb ruajtur di\u00e7ka, p\u00ebr t\u00eb shuar g\u00ebl-qeren, p\u00ebr t\u00eb mbajtur plehun etj.); pjes\u00eb e thelluar n\u00eb sip\u00ebrfaqen e nj\u00eb sendi; vrim\u00eb e madhe dhe e thell\u00eb. Grope e Vog\u00ebl (e thell\u00eb, e cek\u00ebt). Gropa e zez\u00eb gropa e nevojtores. Grope predhe." | |
}, | |
"ajruar": { | |
"word": "Ajruar", | |
"description": "(i,e) mb. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb ajruar; q\u00eb ka shum\u00eb aj\u00ebr, q\u00eb ka aj\u00ebr t\u00eb paster. Dhom\u00eb e ajruar. Tok\u00eb e ajruar." | |
}, | |
"ajrues": { | |
"word": "Ajrues", | |
"description": ",~E mb. 1. Q\u00eb sh\u00ebrben p\u00ebr ajrim; q\u00eb sjell aj\u00ebr t\u00eb paster. Gypi ajrues. Oxhak (pus) ajrues. 2. si em. ~, ~I m. sh. ~, ~IT. Ventilator. \u2022 AJTH,~I m. 1. Palca, zemra e grurit, e misrit etj.; maja e miellit, q\u00eb del nga sita e dendur. Ajthi i grurit. 2. fig." | |
}, | |
"akacie": { | |
"word": "Akacie", | |
"description": ",~A." | |
}, | |
"akademik": { | |
"word": "Akademik", | |
"description": ",~E mb. 1. Q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me akademin\u00eb, i akademis\u00eb; q\u00eb \u00ebsht\u00eb i nj\u00eb niveli t\u00eb lart\u00eb teorik,;hkencor e artistik, q\u00eb u p\u00ebrgjigjet k\u00ebrkesave m\u00eb t\u00eb D\u00ebrpunuara e t\u00eb rrepta t\u00eb nj\u00eb fushe. Titull akademik. 3otim akademik." | |
}, | |
"akademist": { | |
"word": "Akademist", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. 1. Ai q\u00eb ndjek studimet n\u00eb nj\u00eb akademi; ai q\u00eb ka mbaruar nj\u00eb akademi. 2. P\u00ebrkrah\u00ebs i trajtimit t\u00eb \u00e7\u00ebshtjeve n\u00eb m\u00ebnyr\u00eb akademike; p\u00ebrkrah\u00ebs i stilit akademik." | |
}, | |
"akademizem": { | |
"word": "Akademiz\u00ebm", | |
"description": ",~MI m. 1. Trajtim thjesht teorik i \u00e7\u00ebshtjeve shkencore e m\u00ebsimore, i shk\u00ebputur nga jeta e gjall\u00eb e praktika; zbatim i ngurt\u00eb i k\u00ebrkesave t\u00eb nj\u00eb fushe t\u00eb shkenc\u00ebs, t\u00eb artit etj. Akademiz\u00ebm i that\u00eb (iftoht\u00eb)." | |
}, | |
"akaparim": { | |
"word": "Akaparim", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET keq. Veprimi sipas kuptimeve t\u00eb foljeve AKAPAROJ, AKAPAROHET." | |
}, | |
"akaparohet": { | |
"word": "Akaparohet", | |
"description": "keq. P\u00ebs. e AKAPAROJ.." | |
}, | |
"akaparoj": { | |
"word": "Akaparoj", | |
"description": "ka!., ~OVA, ~UAR keq. Shtie n\u00eb dor\u00eb e grumbulloj n\u00eb sasi t\u00eb m\u00ebdha nj\u00eb mall a di\u00e7ka tjet\u00ebr p\u00ebr t\u00eb siguruar fitime me pas me rrug\u00eb t\u00eb padrejta; monopolizoj." | |
}, | |
"akaparues": { | |
"word": "Akaparues", | |
"description": ",~I m. sh. ~, ~IT keq. Ai q\u00eb akaparon, ai q\u00eb merret me akaparime. Akaparues drithi (l\u00ebnd\u00ebsh t\u00eb para)." | |
}, | |
"akceshe": { | |
"word": "Ak\u00e7esh\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT Bised., vjet. Gjell\u00ebb\u00ebr\u00ebse." | |
}, | |
"akc": { | |
"word": "Ak\u00e7", | |
"description": "l,~U m. sh. ~NJ, ~NJT\u00cb bised:,.vjet. Gjell\u00ebb\u00ebr\u00ebs. . AK\u00c7IASH,~I m. gjell. \u00cbmb\u00eblsir\u00eb me oriz, fasule, arra dhe fiq t\u00eb that\u00eb. , AK\u00c7IHANE,~IA . sh. ~E, ~ET bised., vjet. Gjell\u00ebtore; kuzhin\u00eb." | |
}, | |
"ake": { | |
"word": "Ak\u00eb", | |
"description": "- fjal\u00ebform. Pjesa e par\u00eb e disa p\u00ebremrave t\u00eb pakufish\u00ebm dhe e disa ndajfoljeve, q\u00eb u jep kuptim t\u00eb pap\u00ebrcaktuar; p.sh. ak\u00ebcili, ak\u00ebkush, ak\u00ebku, ak\u00ebqysh. \fAK\u00cbCILI,~A pakuf. sh. ~\u00cbT, ~AT. P\u00ebrdoret p\u00ebr t\u00eb treguar n\u00eb m\u00ebnyr\u00eb t\u00eb pap\u00ebrcaktuar e t\u00eb p\u00ebrgjith\u00ebsuar nj\u00eb njeri a nj\u00eb send, kur \u00ebsht\u00eb i panjohur a kur nuk \u00ebsht\u00eb nevoja t'i zihet emri n\u00eb goj\u00eb; aksh. Ak\u00ebcili njeri. N\u00eb ak\u00ebcilin fshat." | |
}, | |
"akeku": { | |
"word": "Ak\u00ebku", | |
"description": "ndajf. N\u00eb nj\u00eb vend t\u00eb pap\u00ebrcaktuar, n\u00eb aksh vend. Vajti ak\u00ebku." | |
}, | |
"akekush": { | |
"word": "Ak\u00ebkush", | |
"description": "pakuf. Aksh njeri, ak\u00ebcili (vet\u00ebm p\u00ebr njer\u00ebz)." | |
}, | |
"akel": { | |
"word": "Ak\u00ebl", | |
"description": ",~LA . sh. ~LA, ~LAT. Kamare e vog\u00ebl n\u00eb faqen e brendshme t\u00eb murit t\u00eb dritareve. E v\u00eb n\u00eb ak\u00ebl." | |
}, | |
"akeqysh": { | |
"word": "Ak\u00ebqysh", | |
"description": "ndajf. N\u00eb nj\u00eb m\u00ebnyr\u00eb t\u00eb pap\u00ebrcaktuar, n\u00eb nj\u00eb fare m\u00ebnyr\u00eb, si t\u00eb mundet." | |
}, | |
"aker": { | |
"word": "Ak\u00ebr", | |
"description": ",~RA : sh. ~RA, ~RAT. Mas\u00eb p\u00ebr sip\u00ebrfaqen e tok\u00ebs, q\u00eb p\u00ebrdoret n\u00eb Angli dhe n\u00eb vendet e sunduara dikur prej saj, e barabart\u00eb me 4047 rnetra katror\u00eb." | |
}, | |
"akesecili": { | |
"word": "Ak\u00ebsecili", | |
"description": ",~A pakuf. sh. ~\u00cbT, ~AT. Ky ose ai, nj\u00ebri ose tjetri; ak\u00ebcili. Ak\u00ebsecil\u00ebt nx\u00ebn\u00ebs." | |
}, | |
"akeseku": { | |
"word": "Ak\u00ebseku", | |
"description": "ndajf. shih AK\u00cbKU. T\u00eb shkojn\u00eb ak\u00ebseku." | |
}, | |
"akesekush": { | |
"word": "Ak\u00ebsekush", | |
"description": "pakuf. shih AK\u00cbKUSH. biri i ak\u00ebsekujt." | |
}, | |
"aket": { | |
"word": "Ak\u00ebt", | |
"description": "(i,e) mb. I trash\u00eb (p\u00ebr l\u00ebngjet). Shurup i ak\u00ebt." | |
}, | |
"akinxhi": { | |
"word": "Akinxhi", | |
"description": ",~U m. sh. ~NJ, ~NJT\u00cb hist. Kalor\u00ebs ose k\u00ebmb\u00ebsor i trupave sulmuese e nd\u00ebshkimore n\u00eb" | |
}, | |
"akoma": { | |
"word": "Akoma", | |
"description": "ndajf. 1. Deri n\u00eb koh\u00ebn kur flasim, ende. Punon (rron) akoma. Akoma s'\u00ebsht\u00eb gati (nuk ka ardhur). \u00cbsht\u00eb akoma f\u00ebmij\u00eb. \u00cbsht\u00eb akoma dim\u00ebr. Akoma s'\u00ebsht\u00eb gdhir\u00eb. 2. Edhe me, edhe ca, me tep\u00ebr. Ha (merr) akoma. Ka akoma. Do akoma? 3. Edhe me shum\u00eb, me tep\u00ebr (me shkall\u00ebn krahasore t\u00eb mbiemrave e t\u00eb ndajfoljeve). Akoma me shum\u00eb (me tep\u00ebr, me pak). Akoma me i madh (me i mir\u00eb, me iftoht\u00eb). 4. bised., iron. P\u00ebrdoret me nj\u00eb mohim p\u00ebr t\u00eb treguar se nuk shqet\u00ebsohemi p\u00ebr t\u00eb keqen q\u00eb mund t\u00eb ndodh\u00eb ose p\u00ebr t\u00eb d\u00ebshiruar nj\u00eb t\u00eb keqe. Akoma s'\u00ebsht\u00eb thyer! Akoma s'ka thyer qaf\u00ebn! -k Akoma ti?! a) p\u00ebrdoret p\u00ebr t\u00eb treguar se puna p\u00ebr t\u00eb cil\u00ebn na pyesin ka mbaruar prej koh\u00ebsh; b) p\u00ebrdoret p\u00ebr t\u00eb treguar se k\u00ebrc\u00ebnimi q\u00eb na b\u00ebhet nuk na tremb. \u00cbsht\u00eb akoma (ende, hala) tek ura iron, shih tek UR\u00cb,~A i. 6. AKORD,~I i m. sh. ~E, ~ET muz. Bashkim i harmonish\u00ebm i tre ose me shum\u00eb tingujve t\u00eb nj\u00ebkohsh\u00ebm me lart\u00ebsi t\u00eb ndryshme. Akord tonik. V\u00eb n\u00eb akord. Marr (jap, luaj) disa akorde. N\u00eb akord n\u00eb p\u00ebrputhje me tingullin e dh\u00ebn\u00eb. i AKORD,~I ii m.sh. ~E, ~ET vjet. 1. ek. Marr\u00ebveshje q\u00eb b\u00ebhej me dike p\u00ebr t\u00eb kryer nj\u00eb pun\u00eb, duke e paguar sipas sasis\u00eb s\u00eb prodhimit a t\u00eb pun\u00ebs s\u00eb kryer. Pun\u00eb me akord." | |
}, | |
"akordim": { | |
"word": "Akordim", | |
"description": ",~I m. 1. Veprirni sipas kuptimeve t\u00eb foljeve" | |
}, | |
"akordoj": { | |
"word": "Akordoj", | |
"description": ". \fAKORDOJ kal., ~OVA, ~UAR. 1. muz. V\u00eb n\u00eb akord telat e nj\u00eb vegle muzikore; sjell n\u00eb t\u00eb nj\u00ebjtin ton z\u00ebrat ose veglat muzikore; kund. \u00e7akordoj. Akordoj violin\u00ebn (mandolin\u00ebn, pianon). Akordoj veglat. Akordoj z\u00ebrat. 2. radio. V\u00eb radion n\u00eb nj\u00eb vale t\u00eb caktuar p\u00ebr t'u lidhur me nj\u00eb dh\u00ebn\u00ebs. Akordoj marr\u00ebsin me dh\u00ebn\u00ebsin.3. libr." | |
}, | |
"akordohet": { | |
"word": "Akordohet", | |
"description": "vetv. 1. Hyn n\u00eb akord, vihet n\u00eb akord; kund. \u00e7akordohet. Akordohen z\u00ebrat. 2. muz., radio. P\u00ebs. e" | |
}, | |
"akordues": { | |
"word": "Akordues", | |
"description": ",~I m. sh. ~, ~IT. Ai q\u00eb merret me akordimin e veglave muzikore." | |
}, | |
"akraba": { | |
"word": "Akraba", | |
"description": ",~JA . thjeshtligj., vjet. 1. p\u00ebrmb. Farefisi, rrethi familjar, gjaku e gjinia. E ka akraba. Ka shum\u00eb akraba. Mbledh akraban\u00eb. 2. sh. ~, ~T\u00cb keq. Mik. Pun\u00eb me akraba. P\u00ebrkrah akrabat\u00eb. ^" | |
}, | |
"akraballek": { | |
"word": "Akraball\u00ebk", | |
"description": ",~KU m. sh. ~QE, ~QET keq. P\u00ebrkrahje q\u00eb u jepet miqve e farefisit n\u00eb d\u00ebm t\u00eb interesave t\u00eb p\u00ebrgjithshme; miq\u00ebsi e s\u00ebmur\u00eb." | |
}, | |
"akreditim": { | |
"word": "Akreditim", | |
"description": ",~I m. dipl. Veprimi sipas kuptimeve t\u00eb foljeve AKREDITOJ, AKREDITOHEM." | |
}, | |
"akreditiv": { | |
"word": "Akreditiv", | |
"description": ",~I m. sh. ~A, ~AT,II. Dokument i l\u00ebshuar nga nj\u00eb bank\u00eb ose ark\u00eb kursimi, drejtuar nj\u00eb banke ose arke tjet\u00ebr, p\u00ebr t'i paguai \"dikujt nj\u00eb shum\u00eb t\u00eb hollash brenda nj\u00eb afati t\u00eb caktuar. Afati i akreditivit. Pages\u00eb me akreditiv. L\u00ebshoj (paguaj) nj\u00eb akreditiv." | |
}, | |
"akreditohem": { | |
"word": "Akreditohem", | |
"description": "dipl. P\u00ebs. e AKREDITOJ. ,AKREDITOJ kal., ~OVA, ~pAR dipl. Caktoj dike si p\u00ebrfaq\u00ebsues diplomatik n\u00eb nj\u00eb shtet tjet\u00ebr." | |
}, | |
"akrep": { | |
"word": "Akrep", | |
"description": ",~I n m. sh. ~A, ~AT. Secila nga shigjet\u00ebzat, q\u00eb rrotullohen n\u00eb fush\u00ebn e sahatit p\u00ebr t\u00eb treguar or\u00ebn, minutat ose sekondat; shigjet\u00ebz treguese n\u00eb aparatet mat\u00ebse, t\u00eb ngjashme me or\u00ebn, gjilp\u00ebr\u00eb. Akrepat e sahatit." | |
}, | |
"akreptar": { | |
"word": "Akreptar", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT hist. Ushtar q\u00eb luftonte me nj\u00eb arm\u00eb prej metali n\u00eb forme grepi, n\u00eb koh\u00ebn e lasht\u00eb e n\u00eb mesjet\u00eb." | |
}, | |
"akrilik": { | |
"word": "Akrilik", | |
"description": ",~E mb. 1. kim. Add akrilik: acidi i pangopur me i thjesht\u00eb, i l\u00ebngsh\u00ebm, pa ngjyr\u00eb dhe me cr\u00eb t\u00eb forte si t\u00eb uthull\u00ebs. 2. kim., tekst. Q\u00eb p\u00ebrmban acid akrilik; q\u00eb prodhohet ose q\u00eb p\u00ebrpunohet me acid akrilik. Rr\u00ebshirat akrilike. Lesh akrilik. Fije akrilike. 3. si em. ~, ~U m. Lesh akrilik., Triko me akrilik." | |
}, | |
"akrobac": { | |
"word": "Akrobac", | |
"description": "l,~A . sh. ~, ~T\u00cb. 1. Ushtrim gjimnastikor i v\u00ebshtir\u00eb, i nd,\u00ebrlikuar dhe me figura, q\u00eb k\u00ebrkon shkatht\u00ebsi t\u00eb ve\u00e7ant\u00eb, force e guxim. Akrobaci n\u00eb litar (n\u00eb vegla)." | |
}, | |
"akrobat": { | |
"word": "Akrobat", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. 1. Gjimnast i aft\u00eb, q\u00eb kryen ushtrime t\u00eb v\u00ebshtira e t\u00eb nd\u00ebrlikuara, t\u00eb cilat k\u00ebrkojn\u00eb shkatht\u00ebsi t\u00eb ve\u00e7ant\u00eb, force e guxim. Akrobat\u00ebt e cirkut. Rrethi i akrobat\u00ebve. Trup akro-bati. 2. fig. keq. Ai q\u00eb i kap\u00ebrcen v\u00ebshtir\u00ebsit\u00eb me dredhi e me shkatht\u00ebsi, pa iu p\u00ebrmbajtur nj\u00eb parimi t\u00eb q\u00ebn-druesh\u00ebm e duke iu larguar thelbit t\u00eb \u00e7\u00ebshtjes (za-konisht n\u00eb veprimtarin\u00eb politike); peblivan. Akrobat\u00ebt e politik\u00ebs." | |
}, | |
"akrobate": { | |
"word": "Akrobate", | |
"description": ",~JA. sh. ~E, ~ET. Fem. e AKROBAT,~I." | |
}, | |
"akrobatik": { | |
"word": "Akrobatik", | |
"description": ",~E mb. 1. Q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me akro-bacin\u00eb ose me akrobatin, i akrobacis\u00eb ose i akrobatit; q\u00eb \u00ebsht\u00eb veti e akrobatit, i shkath\u00ebt, i zhd\u00ebrvjell\u00ebt. Ushtrime (figura) akrobatike. Numra akrobatik\u00eb. Shkatht\u00ebsi (shpejt\u00ebsi) akrobatike. Grup (ansamb\u00ebl) akrobatik. Trup akrobatik. 2. fig. keq. Dr\u00ebdharak, q\u00eb synon t\u00eb kap\u00ebrcej\u00eb nj\u00eb gjendje t\u00eb v\u00ebshtir\u00eb me mashtrim e me shkatht\u00ebsi. Nd\u00ebrhyrje (v\u00ebprime) akrobatike. Me m\u00ebnyra akrobatike." | |
}, | |
"aksesor": { | |
"word": "Aksesor", | |
"description": ",~E mb. libr. 1. Q\u00eb i shtohet di\u00e7kaje, plot\u00ebsues, ndihm\u00ebs; shtojc\u00eb. Nd\u00ebrtes\u00eb aksesore. Vegla aksesore." | |
}, | |
"aksident": { | |
"word": "Aksident", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. 1. Fatkeq\u00ebsi e papritur dhe e rastit, q\u00eb muhd t'i sjell\u00eb njeriut d\u00ebm-time n\u00e7 trup ose vdekjen. Aksident i r\u00ebnd\u00eb. Aksident automobilistik." | |
}, | |
"aksidental": { | |
"word": "Aksidental", | |
"description": ",~E mb. 1. Q\u00eb shkaktohet nga nj\u00eb aksident. Humbje (vdekje, plagosje) aksident ale. 2. libr. I rastit dhe i papritur; i paparashikuar. Shkak aksidental." | |
}, | |
"aksidentalisht": { | |
"word": "Aksidentalisht", | |
"description": "ndajf. 1. Si pasoj\u00eb e nj\u00eb aksidenti, p\u00ebr shkak t\u00eb nj\u00eb fatkeq\u00ebsie t\u00eb papritur. U plagos (vdiq) aksidentalisht. 2. libr. Rast\u00ebsisht. U gjet aksidentalisht." | |
}, | |
"aksiomat": { | |
"word": "Aksiomat", | |
"description": "lK,~E mb. libr. Q\u00eb merret si aksiom\u00eb; q\u00eb ka karakterin e nj\u00eb aksiome, q\u00eb nuk ka nevoj\u00eb p\u00ebr v\u00ebrtetim, q\u00eb pranohet si gj\u00eb e ditur. Porim aksio-matik. E v\u00ebrtet\u00eb aksiomatike. N\u00eb minyr\u00eb aksiomatike.AKSIOM\u00cb,~A sh. ~A, ~AT. 1. Parim ose p\u00ebrgjith\u00ebsim i nxjerr\u00eb nga p\u00ebrvoja, q\u00eb nuk ka nevo-j\u00eb p\u00ebr v\u00ebrtetim, q\u00eb merret si gj\u00eb e ditur dhe si pik\u00ebnis-je n\u00eb nj\u00eb arsyetim ose n\u00eb nj\u00eb shkenc\u00eb p\u00ebr \fnd\u00ebrtimin dhe argumentimin e parimeve t\u00eb tjera. Aksiom\u00eb matematike. Aksiomat e gjeometris\u00eb. E marr (e pranoj) si aksiom\u00eb. 2. Nj\u00eb e v\u00ebrtet\u00eb e qart\u00eb, e padiskutueshme, e pra-nuar prej t\u00eb gjith\u00ebve. Kjo \u00ebsht\u00eb nj\u00eb aksiom\u00eb." | |
}, | |
"aksion": { | |
"word": "Aksion", | |
"description": ",~I i m. sh. ~E, ~ET. 1. libr. Veprim i p\u00ebrqendruar p\u00ebr synime t\u00eb caktuara; veprimi n\u00eb nj\u00eb vep\u00ebr dramatike. Aksione t\u00eb p\u00ebrbashk\u00ebta. Aksione diplomatike." | |
}, | |
"aksionar": { | |
"word": "Aksionar", | |
"description": ",~E mb. fin. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb themeluar me aksione, i ngritur mbi baz\u00ebn e aksioneve; q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me aksionet. Shoq\u00ebri (nd\u00ebrmarrje) aksionare. Kapitali aksionar." | |
}, | |
"aksionist": { | |
"word": "Aksionist", | |
"description": ",~I." | |
}, | |
"aksioniste": { | |
"word": "Aksioniste", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET. Fem. e" | |
}, | |
"aksh": { | |
"word": "Aksh", | |
"description": "pakuf. P\u00ebrdoret p\u00ebr t\u00eb treguar nj\u00eb njeri a nj\u00eb send n\u00eb m\u00ebnyr\u00eb fare t\u00eb pap\u00ebrcaktuar; filan. Aksh njeri. Aksh pun\u00eb. N\u00eb aksh vend. N\u00eb aksh dit\u00eb." | |
}, | |
"aksham": { | |
"word": "Aksham", | |
"description": ",~I m. vjet. 1. shih MBR\u00cbMJE,~A i. U be aksham. Hyri (ra) akshami. N\u00eb aksham m\u00eb t\u00eb ngrysur." | |
}, | |
"aktbesim": { | |
"word": "Aktbesim", | |
"description": ",~I m. sh.~E, ~ET libr. Parashtrim 1 bindjeve dhe i pik\u00ebpamjeve themelore politike, ideologjike etj., q\u00eb b\u00ebn dikush bot\u00ebrisht p\u00ebr nj\u00eb q\u00ebllim." | |
}, | |
"aktdalje": { | |
"word": "Aktdalje", | |
"description": ",~A . sh. ~E, ~ET zyrt. Dokument q\u00eb d\u00ebshmon daljen e nj\u00eb malli, t\u00eb nj\u00eb materiali etj. nga magazina." | |
}, | |
"aktdelegim": { | |
"word": "Aktdelegim", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET drejt. Shkres\u00eb m\u00eb t\u00eb cil\u00ebn pajiset nj\u00eb njeri, q\u00eb d\u00ebrgohet zyrtarisht p\u00ebr t\u00eb zgjidhur nj\u00eb \u00e7\u00ebshtje n\u00eb nj\u00eb nd\u00ebrmarrje ose n\u00eb nj\u00eb institucion tjet\u00ebr, akt delegimi. Pajis me aktdelegim." | |
}, | |
"aktdetyr": { | |
"word": "Aktdetyr", | |
"description": "fM,~I m. sh. ~E, ~ET drejt. Dokument zyrtar, q\u00eb p\u00ebrmban detyrimet e dikujt, n\u00eb rast se ai nuk kryen nj\u00eb pun\u00eb t\u00eb marr\u00eb p\u00ebrsip\u00ebr, akt detyrimi." | |
}, | |
"aktdenim": { | |
"word": "Aktd\u00ebnim", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET drejt. Dokument zyrtar, q\u00eb p\u00ebrmban nj\u00eb d\u00ebnim t\u00eb dh\u00ebn\u00eb nga gjyqi, akt d\u00ebnimi." | |
}, | |
"aktdeshmi": { | |
"word": "Aktd\u00ebshmi", | |
"description": ",~A . sh. ~, ~T\u00cb drejt. Shkres\u00eb zyrtare, q\u00eb p\u00ebrmban nj\u00eb d\u00ebshmi." | |
}, | |
"aktdorezani": { | |
"word": "Aktdor\u00ebzani", | |
"description": ",~A . sh. ~, ~T\u00cb drejt., vjet. Shkres\u00eb zyrtare, q\u00eb v\u00ebrtetonte se dikush b\u00ebhej dor\u00ebzan\u00eb p\u00ebr nj\u00eb njeri a nj\u00eb \u00e7\u00ebshtje." | |
}, | |
"aktgjykim": { | |
"word": "Aktgjykim", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET drejt. Dokument zyrtar, q\u00eb p\u00ebrmban vendimin e dh\u00ebn\u00eb nga gjyqi, akt gjykimi." | |
}, | |
"akthetim": { | |
"word": "Akthetim", | |
"description": ",~I [lexo: akthetim] m. sh. ~E, ~ET drejt." | |
}, | |
"aktiv": { | |
"word": "Aktiv", | |
"description": "lSTE,~JA. sh. ~E, ~ET. Fem. e AKTIVIST,~I." | |
}, | |
"aktivim": { | |
"word": "Aktivim", | |
"description": ", ~I m. spec. Veprimi sipas kuptimeve t\u00eb foljeve AKTIVOJ, AKTIVOHET." | |
}, | |
"aktivist": { | |
"word": "Aktivist", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Pjes\u00ebmarr\u00ebs i gjall\u00eb n\u00eb veprimtarin\u00eb e nj\u00eb organizate shoq\u00ebrore a t\u00eb nj\u00eb kolektivi; an\u00ebtar i nj\u00eb aktivi. Aktivist shoq\u00ebror. Aktivist i dalluar." | |
}, | |
"aktivisht": { | |
"word": "Aktivisht", | |
"description": "ndajf. N\u00eb m\u00ebnyr\u00eb t\u00eb gjall\u00eb e vepruese, n\u00eb m\u00ebnyr\u00eb aktive, me gjall\u00ebri, gjall\u00ebrisht. Punon (lufton) aktivisht. P\u00ebrkrah aktivisht. Merr pjes\u00eb aktivisht." | |
}, | |
"aktivitet": { | |
"word": "Aktivitet", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. 1. vet. nj. Veprimtari; pjes\u00ebmarrje e gjall\u00eb n\u00eb nj\u00eb veprimtari. Aktivitei politik (shtet\u00ebror). Aklivitet letrar (shoq\u00ebror, patriotik). Aktivitet mendor. Aktiviteti i masave. Fush\u00eb aktiviteti. Hidhem n\u00eb aktivitet. 2. Forme masive e veprimtaris\u00eb n\u00eb nj\u00eb fush\u00eb. Aktivitet kulturor (artistik, sportiv). Aktivitete jasht\u00ebshkollore." | |
}, | |
"aktiviz": { | |
"word": "Aktiviz", | |
"description": "lM,~I m. Veprimi sipas kuptimeve t\u00eb I foljeve" | |
}, | |
"aktivizoj": { | |
"word": "Aktivizoj", | |
"description": "kal, ~OVA, ~CAR. I. E b\u00ebj q\u00eb t\u00eb veproj\u00eb gjall\u00ebrisht, e b\u00ebj aktiv. Aktivizon masat punonj\u00ebse." | |
}, | |
"akt": { | |
"word": "Akt", | |
"description": "1VIZOHEM vetv. 1. Marr pjes\u00eb gjall\u00ebrisht n\u00eb nj\u00eb veprimtari; b\u00ebhem aktiv. Aktivizohem n\u00eb lagje (n\u00eb sport). 2. P\u00ebs. e AKTIVIZOJ." | |
}, | |
"aktivohet": { | |
"word": "Aktivohet", | |
"description": "spec. P\u00ebs. e AKTIVOJ. \fAKTIVOJ kal., ~OVA, ~UAR spec. E p\u00ebrpunoj I q\u00eb t\u00eb jet\u00eb aktiv, e b\u00ebj q\u00eb t\u00eb marr\u00eb pjes\u00eb e t\u00eb veproj\u00eb I n\u00eb nj\u00eb proces. Aktivoj qymyrin. I" | |
}, | |
"aktjetersim": { | |
"word": "Aktjet\u00ebrsim", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET drejt., I vjet. Shkres\u00eb zyrtare, q\u00eb v\u00ebrtetonte kalimih e nj\u00eb prone n\u00eb duart e nj\u00eb tjetri, akt jet\u00ebrsimi." | |
}, | |
"aktkontroll": { | |
"word": "Aktkontroll", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET zyrt. Dokument q\u00eb p\u00ebrmban p\u00ebrfundimet e nj\u00eb kontrolli; procesverbal q\u00eb hartohet pas nj\u00eb kontroili, akti i kontrollit. B\u00ebj (n\u00ebnshkruaj) aktkontrollin." | |
}, | |
"aktlini": { | |
"word": "Aktlini", | |
"description": ")JE,~A . sh. ~E, ~ET zyrt. Dokument q\u00eb l\u00ebshobet nga zyra e gjendjes civile p\u00ebr t\u00eb v\u00ebrtetuar nj\u00eb lindje, akti i lindjes. Regjistri i aktlindjeve." | |
}, | |
"aktlir": { | |
"word": "Aktlir", | |
"description": "lM,~I TO. sh. ~E, ~ET hist. Dokument q\u00eb v\u00ebrtetonte Iirimin e nj\u00eb skllavi ose t\u00eb nj\u00eb bujkrobi, akt lirimi." | |
}, | |
"aktmartese": { | |
"word": "Aktmartes\u00eb", | |
"description": ",~A.. sh. ~A, ~AT zyrt. Dokument q\u00eb b\u00ebhet nga zyra e gjendjes civile p\u00ebr t\u00eb d\u00ebshmuar lidhjen e nj\u00eb martese, akti i martes\u00ebs. Regjistri i aktmartesave." | |
}, | |
"aktmarreveshje": { | |
"word": "Aktmarr\u00ebveshje", | |
"description": ",~A . sh. ~E, ~ET zyrt. Dokument zyrtar q\u00eb d\u00ebshmon nj\u00eb marr\u00ebveshje nd\u00ebrmjet dy pal\u00ebsh." | |
}, | |
"aktndarje": { | |
"word": "Aktndarje", | |
"description": ", ~ A . sh. ~E, ~ET zyrt. 1. Dokument zyrtar, q\u00eb d\u00ebshmon ndarjen me vete t\u00eb dy a me shum\u00eb pjes\u00ebtar\u00ebve t\u00eb nj\u00eb familjeje. 2. vjet. Dokument zyrtar, q\u00eb d\u00ebshmonte nj\u00eb shkuror\u00ebzim, akti i shkuror\u00ebzimit." | |
}, | |
"aktnjoft": { | |
"word": "Aktnjoft", | |
"description": "lM,~I m. sh. ~E, ~ET zyrt. Shkres\u00eb q\u00eb v\u00ebrteton njohjen e nj\u00eb njeriu, t\u00eb nj\u00eb pron\u00ebsie, t\u00eb nj\u00eb veprimi zyrtar, ose q\u00eb p\u00ebrdoret si d\u00ebshmi p\u00ebr t\u00eb z\u00ebvend\u00ebsuar nj\u00eb dokument tjet\u00ebr; akt njohjeje. Aktnjoftim lindjeje. L\u00ebshoj nj\u00eb aktnjoftim." | |
}, | |
"aktor": { | |
"word": "Aktor", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. 1. Ai q\u00eb luan nj\u00eb rol n\u00eb shfaqjet teatrale ose n\u00eb filma kinematografik\u00eb. Aktor tragjik (komik). Aktor teatri (filmi). Aktor\u00ebt e estrad\u00ebs." | |
}, | |
"aktore": { | |
"word": "Aktore", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET. Fem. e AKTOR, ~I. Aktore e teatrit." | |
}, | |
"axtpadi": { | |
"word": "Axtpadi", | |
"description": ",~A . sh. ~, ~T\u00cb. 1. drejt. K\u00ebrkes\u00eb me shkrim q\u00eb hartohet nga pala e interesuar dhe q\u00eb p\u00ebrmban padin\u00eb e ngritur kund\u00ebr dikujt.2. fig. shih AKTAKUZ\u00cb,~A." | |
}, | |
"aktpajt": { | |
"word": "Aktpajt", | |
"description": "lM,~I m. sh. ~E, ~ET drejt. Shkres\u00eb zyrtare q\u00eb v\u00ebrteton pajtimin e pal\u00ebve q\u00eb gjykohen, akt pajtimi." | |
}, | |
"aktpesh": { | |
"word": "Aktpesh", | |
"description": "lM,~I m. sh. ~E, ~ET zyrt. Dokument, pasqyr\u00eb ku sh\u00ebnohet p\u00ebr \u00e7do rfluaj pesha e vi\u00e7ave, e derrkucave etj. n\u00eb nj\u00eb nd\u00ebrmarrje bujq\u00ebsore ose n\u00eb nj\u00eb kooperativ\u00eb." | |
}, | |
"aktperfaqesim": { | |
"word": "Aktp\u00ebrfaq\u00ebsim", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET drejt. Shkres\u00eb m\u00eb t\u00eb cil\u00ebn ngarkohei dikush p\u00ebr t\u00eb p\u00ebrfaq\u00ebsuar nj\u00eb pale n\u00eb kryerjen e veprimeve t\u00eb drsjt\u00ebsis\u00eb p\u00ebr zgjidhjeu e rj\u00eb \u00e7\u00ebshtjeje." | |
}, | |
"aktpronesi": { | |
"word": "Aktpron\u00ebsi", | |
"description": ",~A . sh.\u2014, ~T\u00cb zyn., vjet. DokuoSent zyrtar <je vii cei;jitic t\u00eb drejt\u00ebn a pron\u00ebsis\u00eb: tapi." | |
}, | |
"aktpunim": { | |
"word": "Aktpunim", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET zyrt. Dokument zyrtar q\u00eb v\u00ebrteton kryerjen e nj\u00eb punimi. Aktpunim ditor. Plot\u00ebsoj aktpunimin." | |
}, | |
"aktshtojce": { | |
"word": "Aktshtojc\u00eb", | |
"description": ",~A . A. ~A, ~AT zyrt. Shkres\u00eb q\u00eb i bashkangjitet si shtojc\u00eb nj\u00eb dokumenti zyrtar, akt plot\u00ebsues. \fAKTSHITJE,~A . sh. ~E, ~ET zyrt. Dokument zyrtar q\u00eb v\u00ebrteton shitjen e nj\u00eb malli a t\u00eb nj\u00eb prone. E\u00ebj aktshitjen." | |
}, | |
"aktual": { | |
"word": "Aktual", | |
"description": ",~E mb. 1. I dit\u00ebva tona, i koh\u00ebs son\u00eb, i sot\u00ebrn, i tanish\u00ebm. Gjendja aktuale. Ngjarjet aktuale. Rrethanat (kushtet) aktuale. Detyra (probleme) aktuale. 2. Q\u00eb ka r\u00ebnd\u00ebsi t\u00eb ve\u00e7ant\u00eb p\u00ebr koh\u00ebn e sotrne, q\u00eb u p\u00ebrgjigjet k\u00ebrkesave m\u00eb t\u00eb ngutshme t\u00eb dit\u00ebve tona; q\u00eb del si di\u00e7ka e mpreht\u00eb dhe e drejtp\u00ebrdrejt\u00eb n\u00eb \u00e7astin e tanish\u00ebm. \u00c7\u00ebshtje aktuale. Tema aktuale. Problemi me aktual. Rrezik aktual." | |
}, | |
"aktualitet": { | |
"word": "Aktualitet", | |
"description": ",~I m. 1. Rrethanat dhe ngjarjet e koh\u00ebs s\u00eb sotme, e sotrrija. Aktualiteti shqiptar. Tema t\u00eb aktualitetit." | |
}, | |
"aktualizohet": { | |
"word": "Aktualizohet", | |
"description": "libr. P\u00ebs. e AKTUALIZOJ." | |
}, | |
"aktualizoj": { | |
"word": "Aktualizoj", | |
"description": "kal., ~OVA, ~UAR libr. E b\u00ebj aktual, e lidh m\u00eb t\u00eb sotmen, ua p\u00ebrshtat k\u00ebrkesave t\u00eb dit\u00ebve tona; e b\u00ebj q\u00eb t\u00eb ket\u00eb vler\u00eb p\u00ebr t\u00eb sotmen. Aktualizoj tematik\u00ebn (p\u00ebrmbajtjen). Aktualizoj m\u00ebsimin." | |
}, | |
"aktvdekje": { | |
"word": "Aktvdekje", | |
"description": ",~A . sh. ~E, ~ET zyrt. Dokument i gjendjes civile q\u00eb v\u00ebrteton vdekjen e dikujt." | |
}, | |
"aktvertet": { | |
"word": "Aktv\u00ebrtet", | |
"description": "lM,~I m. sh. ~E, ~ET zyrt. Dokument q\u00eb v\u00ebrteton nj\u00eb veprim zyrtar." | |
}, | |
"aktzoterim": { | |
"word": "Aktzot\u00ebrim", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET zyrt. Dokument zyrtar q\u00eb v\u00ebrteton zot\u00ebrimin e nj\u00eb prone nga dikush. L\u00ebshoj nj\u00eb aktzot\u00ebrim." | |
}, | |
"akth": { | |
"word": "Akth", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET bot., krahin. shih MAKTH, ~Ii." | |
}, | |
"akuarel": { | |
"word": "Akuarel", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET art. 1. Boj\u00eb uji p\u00ebr t\u00eb pikturuar; m\u00ebnyra e pikturimit me k\u00ebt\u00eb boj\u00eb. Vizatoj me akuarel. 2. PiJttur\u00eb e b\u00ebr\u00eb n\u00eb let\u00ebr t\u00eb posa\u00e7me me boj\u00ebra I\u00eb tretura n\u00eb uj\u00eb; p\u00ebrmb. t\u00ebr\u00ebsia e pikturave t\u00eb tilla n\u00eb nj\u00eb galeri artesh, n\u00eb nj\u00eb ekspozit\u00eb etj. Akuarelet e nj\u00eb piktori." | |
}, | |
"akuarelist": { | |
"word": "Akuarelist", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT art. Ai q\u00eb pikturon rrie boj\u00ebra uji, piktor akuareli." | |
}, | |
"akuarium": { | |
"word": "Akuarium", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. 1. En\u00eb qelqi, ku mbahen kafsh\u00eb dhe bim\u00eb uji p\u00ebr studim ose p\u00ebr zbukurim." | |
}, | |
"ak": { | |
"word": "Ak", | |
"description": "i; LL, ~LLI m. sh. ~J, ~JT. 1. Uj\u00eb i ngrir\u00eb." | |
}, | |
"akullac": { | |
"word": "Akulla\u00e7", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Rras\u00eb akulii, cope e madhe dhe e rrafsh\u00ebt akulii." | |
}, | |
"akuixcares": { | |
"word": "Akuix\u00e7ar\u00ebs", | |
"description": ",~I m. sh. ~, ~IT. Kazm\u00eb ose s\u00ebpat\u00eb e posa\u00e7me, q\u00eb e p\u00ebrdorin alpinist\u00ebt, gjeolog\u00ebt etj. p\u00ebr t\u00eb b\u00ebr\u00eb kllapa e shkall\u00ebza n\u00eb akull gjat\u00eb ngjitjes n\u00ebp\u00ebr male." | |
}, | |
"akulleme": { | |
"word": "Akullem\u00eb", | |
"description": "(i,e) mb. 1. Mjaft i ftoht\u00eb. Mot i akullem\u00eb." | |
}, | |
"akullim": { | |
"word": "Akullim", | |
"description": ",~I m. 1. Veprimi sipas kuptimeve t\u00eb foljeve" | |
}, | |
"akulloj": { | |
"word": "Akulloj", | |
"description": "kal., ~OVA, ~UAR. 1. E ngrij, e b\u00ebj akull; e ftoh shum\u00eb. Era e akulloi d\u00ebbor\u00ebn (ujin). M'i akulloi duart. 2. fig. E b\u00ebj t\u00eb shtanget, t\u00eb ngrij\u00eb (p\u00ebr zemr\u00ebn, gjakun). 3. vet. veta III jokal. Ngrin, b\u00ebhet akull. Akulloi uji." | |
}, | |
"akulume": { | |
"word": "Akulum\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. T\u00eb ftoht\u00eb i madh, ngric\u00eb, acar." | |
}, | |
"akullire": { | |
"word": "Akullir\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. shih AKULLIM\u00cb,~A." | |
}, | |
"akullishte": { | |
"word": "Akullisht\u00eb", | |
"description": ",~A sh. ~A, ~AT. I. Vend i mbuluar me akull; akullnaj\u00eb.2. Cope akulli; akullac; hell akulli." | |
}, | |
"akullmbajtese": { | |
"word": "Akullmbajt\u00ebse", | |
"description": ",~JA. sh. ~E, ~ET. En\u00eb e posa\u00e7rae q\u00eb mbushet me akull p\u00ebr t\u00eb mbajtur n\u00eb t\u00eb ftoht\u00eb sende t\u00eb ndryshme, ark\u00eb akulli. Ruaj (mbaj) n\u00eb akullmbajt\u00ebse." | |
}, | |
"akullnaje": { | |
"word": "Akullnaj\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. Mas\u00eb e madhe akulli t\u00eb p\u00ebrhersh\u00ebm, q\u00eb mbulon majat e maleve dhe krahinat polare. Akullnajat polare. Akullnaj\u00eb malore (luginore)." | |
}, | |
"akulxnajor": { | |
"word": "Akulxnajor", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me akullnajat, q\u00eb lidhet me akullnajat, i akullnajave. Liqen akullncjor." | |
}, | |
"akullohem": { | |
"word": "Akullohem", | |
"description": "vetv. 1. Ngrij, b\u00ebhem akull; ftohem shum\u00eb, b\u00ebhem shum\u00eb i ftoht\u00eb. Akullohet uji (deti). Me akullohet trupi (dora). Akullohet i Vdekuri. 2. vet: veta III av. Vishet me nj\u00eb cip\u00eb t\u00eb holl\u00eb akulli, z\u00eb akull n\u00eb sip\u00ebrfaqe (p\u00ebr aeroplan\u00ebt). 3. vet. veta III fig. Me ngrin nga hidh\u00ebrimi, nga frika etj. (p\u00ebr zemr\u00ebn, gjakun)." | |
}, | |
"akullor": { | |
"word": "Akullor", | |
"description": ",~E mb. libr. I akullt, shum\u00eb i ftoht\u00eb. Th\u00ebllim\u00eb akullore." | |
}, | |
"akullore": { | |
"word": "Akullore", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET. \u00cbmb\u00eblsir\u00eb e ngrir\u00eb, q\u00eb b\u00ebhet me qum\u00ebsht, l\u00ebng frutash etj. dhe me sheqer." | |
}, | |
"akullsi": { | |
"word": "Akullsi", | |
"description": ",~A . libr. T\u00eb qen\u00ebt shum\u00eb i ftoht\u00eb, si akull; ftoht\u00ebsi e madhe. Akulhia e zemr\u00ebs." | |
}, | |
"akullt": { | |
"word": "Akullt", | |
"description": "(i,e) mb. 1.1 ngrir\u00eb, i b\u00ebr\u00eb akull; i mbuluar me akull; q\u00eb \u00ebsht\u00eb prej akulli. D\u00ebbor\u00eb e akullt. Cope e akullt. 2. Shum\u00eb i ftoht\u00eb, akull i ftoht\u00eb. Burim (uj\u00eb) i akullt. Er\u00eb e akullt. Shi i akullt. Nate (dit\u00eb) e akullt. 3. fig. libr. I ftoht\u00eb, i ngrir\u00eb; pa jet\u00eb, pa ndjenj\u00eb. Sy t\u00eb akullt. V\u00ebshtrim i akullt. Ton i akullt. Fjal\u00eb t\u00eb akullta." | |
}, | |
"akuixthyes": { | |
"word": "Akuixthyes", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb i pajisur dhe i p\u00ebrshtatur p\u00ebr t\u00eb \u00e7ar\u00eb akujt e deteve (p\u00ebr anijet). Anije akullthyese." | |
}, | |
"akuixthyese": { | |
"word": "Akuixthyese", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET. Anije e posa\u00e7me, e pajisur dhe e p\u00ebrshtatur p\u00ebr t\u00eb \u00e7ar\u00eb rrugen midis akujve gjat\u00eb lundrimit n\u00eb uj\u00ebra t\u00eb ngrira. Akullthyese atomike." | |
}, | |
"akulluar": { | |
"word": "Akulluar", | |
"description": "(i,e) mb. 1. Q\u00eb ka ngrir\u00eb nga t\u00eb ftoht\u00ebt; i b\u00ebr\u00eb si akull. Uj\u00eb i akulluar. Me duar t\u00eb akulluara. 2. fig. Q\u00eb ka ngrir\u00eb nga hidh\u00ebrimi, nga frika etj. (p\u00ebr zemr\u00ebn, gjakun). Me zem\u00ebr t\u00eb akulluar. \u201d AKULLXJES,~E mb. Q\u00eb t\u00eb ngrin, q\u00eb t\u00eb b\u00ebn akull." | |
}, | |
"akullz": { | |
"word": "Akullz", | |
"description": "lM,~I m. sh. ~E, ~ET. shih AKULLIM,~I i." | |
}, | |
"akumulator": { | |
"word": "Akumulator", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT fiz. Aparat i posa\u00e7\u00ebm me pllak\u00ebza plumbi t\u00eb zhytura n\u00eb nj\u00eb l\u00ebng me acid sulfurik, q\u00eb sh\u00ebrben p\u00ebr grumbullimjn dhe p\u00ebr ruajtjen e energjis\u00eb elektrike. Akumulator elektrik. Akumulator\u00eb makinash. Bateri akumulator\u00ebsh. Acid akumulator\u00ebsh." | |
}, | |
"akumul": { | |
"word": "Akumul", | |
"description": "lM,~I m. sh. ~E, ~ET. 1. tor. Veprimi sipas kuptimeve t\u00eb.foljeve AKUMULOJ, AKU^ MULOHET." | |
}, | |
"akumulohet": { | |
"word": "Akumulohet", | |
"description": "vetv. libr. 1. Grumbullohet pjes\u00eb-pjes\u00eb, shtohet pak e nga pak. 2. P\u00ebs. e AKUMULOJ." | |
}, | |
"akumuloj": { | |
"word": "Akumuloj", | |
"description": "kal, ~OVA, ~UAR. 1. libr. Grumbulloj pjes\u00eb-pjes\u00eb n\u00eb nj\u00eb sasi, shtoj pak e nga pak n\u00eb nj\u00eb vend; mbledh e v\u00eb m\u00ebnjan\u00eb di\u00e7ka, p\u00ebr ta p\u00ebrdorur me von\u00eb." | |
}, | |
"akupunkture": { | |
"word": "Akupunktur\u00eb", | |
"description": ",~A . mjek. M\u00ebnyr\u00eb mjekimi, q\u00eb zbatohet duke shpuar me gjilp\u00ebra t\u00eb posa\u00e7me t\u00eb s\u00ebmurin n\u00eb pjes\u00eb t\u00eb ndryshme t\u00eb trupit, shpim me gjilp\u00ebr\u00eb. . AKUSTlK,~E mb. 1. spec. Q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me d\u00ebgjimin e tingujve, d\u00ebgjimor; q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me akustiken, zanor." | |
}, | |
"akust": { | |
"word": "Akust", | |
"description": "lK\u00cb,~A. 1. fiz. Pjes\u00eb e fizik\u00ebs, q\u00eb studion tingujt. 2. Veti e nj\u00eb salle a e nj\u00eb hap\u00ebsire p\u00ebr t'i b\u00ebr\u00eb tingujt m\u00eb t\u00eb d\u00ebgjuesh\u00ebm. Akustika e sall\u00ebs. Ka akustike t\u00eb mir\u00eb." | |
}, | |
"akut": { | |
"word": "Akut", | |
"description": ",~E mb. mjek. Q\u00eb shfaqet dhe zhvillohet \fn\u00eb m\u00ebnyr\u00eb t\u00eb men j\u00ebhershme e t\u00eb r\u00ebnd\u00eb (p\u00ebr s\u00ebmundjet); i acaruar. S\u00ebmundje akute. Ethe akute. Apendicit akut." | |
}, | |
"akuze": { | |
"word": "Akuz\u00eb", | |
"description": ",~A . sh.. ~A, ~AT. 1. drejt. Veprimtari e organeve ose e njer\u00ebzve t\u00eb caktuar me ligjj, Q\u00eb ka p\u00ebr q\u00ebllim t\u00eb v\u00ebrtetoj\u00eb para gjyqit faj\u00ebsin\u00eb e dikujt p\u00ebr fa jet q\u00eb i ngarkohen; akti q\u00eb p\u00ebrmban k\u00ebto faje dhe q\u00eb lexohet n\u00eb gjyq. Ngre nj\u00eb akuz\u00eb. Hedh posht\u00eb (pranoj) akuz\u00ebn. 2. drejt. Pala q\u00eb ngre padin\u00eb n\u00eb nj\u00eb proces gjyq\u00ebsor." | |
}, | |
"akuzohem": { | |
"word": "Akuzohem", | |
"description": ". P\u00ebs. e AKUZOJ. Akuzohet me (pa) t\u00eb drejt\u00eb.ALBANOLOGJI,~A . Fush\u00eb e shkenc\u00ebs q\u00eb merret me studimin e historis\u00eb s\u00eb shqiptar\u00ebve, t\u00eb gjuh\u00ebs shqipc dhe t\u00eb let\u00ebrsis\u00eb e t\u00eb kultur\u00ebs shqiptare; t\u00ebr\u00ebsia e studimeve q\u00eb b\u00ebhen n\u00eb k\u00ebt\u00eb fush\u00eb. Sektori i albanologjis\u00eb." | |
}, | |
"albanologjik": { | |
"word": "Albanologjik", | |
"description": ",~E nib. Q\u00eb lidhet me albanologjin\u00eb, q\u00eb i p\u00ebrket albanologjis\u00eb, i albanologjis\u00eb. Shkencat albanologjike. K\u00ebrkimet (botimet) albano-logjike." | |
}, | |
"alber": { | |
"word": "Alb\u00ebr", | |
"description": ",~RA . sh. ~RA, ~RAT. 1. Ashk\u00ebl e holl\u00eb, cif\u00ebl e holl\u00eb druri. Abra t\u00eb thata. Albra s\u00ebpate. 2. Lap\u00ebr, cope l\u00ebkure e shqitur. Iu ngrit nj\u00eb alb\u00ebr n\u00eb dor\u00eb. 3. Cipa e holl\u00eb q\u00eb mb\u00ebshtjell pjell\u00ebn, ani." | |
}, | |
"alberishte": { | |
"word": "Alb\u00ebrisht\u00eb", | |
"description": ", ~A f.sh. ~A, ~AT. Vendi ku zakonisht \u00e7ahen drut\u00eb me s\u00ebpat\u00eb dhe ku bien e mblidhen vazhdimisht albra; grumbull albrash n\u00eb nj\u00eb shesh a n\u00eb oborr. E kaluan dimrin me alb\u00ebrisht\u00ebn." | |
}, | |
"album": { | |
"word": "Album", | |
"description": ", ~I m. ah. ~E, ~ET. 1. Fletore e posa\u00e7-me me flet\u00eb t\u00eb trasha, e lidhur bukur, q\u00eb sh\u00ebrben p\u00ebr t\u00eb mbajtur fotografi, pulla poste etj. ose p\u00ebr sh\u00ebnime t\u00eb ve\u00e7anta, p\u00ebr kujtime etj. Album fotografish (pullash). Album \\izatimi. 2. Lib\u00ebr i posa\u00e7\u00ebm me fotografi t\u00eb shtypura, mi vizatime, skica etj. t\u00eb p\u00ebrmbledhura sipas nj\u00eb tema-tike t\u00eb caktuar." | |
}, | |
"aleat": { | |
"word": "Aleat", | |
"description": ",~E mb. 1. Q\u00eb b\u00ebn pjes\u00eb n\u00eb nj\u00eb aleanc\u00eb, q\u00eb \u00ebsht\u00eb an\u00ebtar i nj\u00eb aleanc\u00eb; q\u00eb u p\u00ebrket aleat\u00ebve. Vende (shtete, fuqi) aleate. Ushtrit\u00eb aleate. 2. Q\u00eb lidhet e bashk\u00ebrendon veprimet me nj\u00eb tjei\u00ebr p\u00ebr q\u00ebllime t\u00eb nj\u00ebjta, q\u00eb bashk\u00ebpunon ngusht\u00eb me nj\u00eb tjet\u00ebr dhe e p\u00ebrkrah at\u00eb. Klasa aleate." | |
}, | |
"akuzoj": { | |
"word": "Akuzoj", | |
"description": "kal., ~OVA, ~UAR. 1. drejt. I ngarkoj fajet nj\u00eb t\u00eb pandehuri n\u00eb gjyq, ngre akuza kund\u00ebr dikujt, e padit. E akuzuan p\u00ebr shp\u00ebrdorime. 2. I hedh fajin dikujt, e quaj fajtor p\u00ebr di\u00e7ka, fa-j\u00ebsoj." | |
}, | |
"akuzuar": { | |
"word": "Akuzuar", | |
"description": ",~I (i) m. sh. ~, \u2014IT (t\u00eb) drejt. Ai t\u00eb cilit i \u00ebsht\u00eb b\u00ebr\u00eb nj\u00eb akuz\u00eb, ai t\u00eb cilit i jan\u00eb ngarkuar faje t\u00eb d\u00ebnueshme; i pandehur, i paditur. Pyet t\u00eb akuzuarit. \u2022 N\u00eb bank\u00ebn e t\u00eb akuzuarve shih te BANK\u00cb,~A i." | |
}, | |
"akuzues": { | |
"word": "Akuzues", | |
"description": ",~I m. sh. ~, ~IT. 1. drejt. Ai q\u00eb b\u00ebn akuz\u00ebn kund\u00ebr dikujt para organeve gjyq\u00ebsore, padit\u00ebs. Kthehet nga i akuzuar n\u00eb akuzues. 2. Ai q\u00eb faj\u00ebson dike, q\u00eb ngre akuza kund\u00ebr nj\u00eb tjetri." | |
}, | |
"akuzue": { | |
"word": "Akuzue", | |
"description": "3,~E mb. 1. drejt. Q\u00eb ngre akuz\u00ebn kund\u00ebr dikujt para organeve gjyq\u00ebsore, padit\u00ebs. Pala akuzuese. 2. Q\u00eb p\u00ebrmban a q\u00eb shpreh nj\u00eb akuz\u00eb; padit\u00ebs, faj\u00ebsues." | |
}, | |
"alabaster": { | |
"word": "Alabast\u00ebr", | |
"description": ",~RI m. Lloj i ve\u00e7ant\u00eb gjipsi shum\u00eb i bardh\u00eb ose shk\u00ebmb g\u00eblqeror i verdhem\u00eb e me pak shk\u00eblqim, q\u00eb p\u00ebrdoret p\u00ebr t\u00eb b\u00ebr\u00eb sende t\u00eb gdhendura ose p\u00ebr nd\u00ebrtim. Shtyll\u00eb (vazo) alabastri." | |
}, | |
"alamet": { | |
"word": "Alamet", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET thjeshtligj. 1. Oj\u00eb-m\u00eb, e keqe e madhe q\u00eb i b\u00ebhet dikujt. Me gj\u00ebm\u00eb e alamete. N\u00eb dit\u00eb t\u00eb alametit. 2. Fjal\u00eb e r\u00ebnd\u00eb, e pahijshme. Thot\u00eb alamete. 3. p\u00ebrd. mb. P\u00ebrdoret para nj\u00eb emri me kuptimin: shum\u00eb i madh (i gjat\u00eb, i mir\u00eb, i bukur etj.). Alamet djali (vajze)." | |
}, | |
"alarm": { | |
"word": "Alarm", | |
"description": "lST,~I 7ii. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT keq. Ai q\u00eb p\u00ebr-hap fjal\u00eb e lajme shqet\u00ebsuese, ai q\u00eb ngjall panik dhe e fryn rrezikun." | |
}, | |
"alarmohem": { | |
"word": "Alarmohem", | |
"description": "vetv. 1. Shqet\u00ebsohem shum\u00eb p\u00ebr di\u00e7ka t\u00eb keqe q\u00eb mund t\u00eb me ndodh\u00eb, me prishet gjaku." | |
}, | |
"alarmoj": { | |
"word": "Alarmoj", | |
"description": "kal., ~OVA, ~UAR. 1. E shqet\u00ebsoj shum\u00eb dike, i prish gjakun me lajme t\u00eb k\u00ebqija. Alarmoi gjith\u00eb familjen. 2. E b\u00ebj problem shqet\u00ebsues edhe p\u00ebr t\u00eb tjer\u00ebt, e b\u00ebj.alarm. E alarmoi pun\u00ebn." | |
}, | |
"albane": { | |
"word": "Alban\u00eb", | |
"description": ",~T m. vet. sh. hist. Nj\u00eb nga fiset kryesore ilire, q\u00eb banonte n\u00eb Shqip\u00ebrin\u00eb e Mesme. Fisi i alban\u00ebve. \fALBANOLOG,~U m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Studiues n\u00eb fush\u00ebn e albanologjis\u00eb." | |
}, | |
"alebard": { | |
"word": "Alebard", | |
"description": "\u00cb,~A . sh. ~A, ~AT hist. Arm\u00eb e vjet\u00ebr, shtiz\u00eb e gjat\u00eb me maj\u00eb si hesht\u00eb dhe me nj\u00eb s\u00eb-pat\u00eb t\u00eb vog\u00ebl n\u00eb krye. Ush:ar\u00eb me aleburda." | |
}, | |
"alegori": { | |
"word": "Alegori", | |
"description": ",~A . sh. ~, ~T\u00cb. I. let. Shprehje e ideve dhe e metidimeve n\u00eb ej\u00eb vep\u00ebr artistike t\u00ebrtho-razi, n\u00ebp\u00ebrmjet figurave t\u00eb gjalla e konkrete; meta-for\u00eb e gjat\u00eb; vep\u00ebr artistike e nd\u00ebrtuar me figura t\u00eb ti-lla. P\u00ebriior alegorin\u00eb. 2. Fjal\u00eb ose shprehje, prapa t\u00eb cilave fshihet nj\u00eb dometh\u00ebnie tjet\u00ebr. Me gjuh\u00ebn s alegoris\u00eb. Flet me alegori. '-> ALEGORIK,~E mb. Q\u00eb p\u00ebrmban nj\u00eb alegori, q\u00eb \u00ebsht\u00eb nd\u00ebrtuar si alegori; q\u00eb ka nj\u00eb kuptirn tjet\u00ebr it\u00eb fshehur prapa. Figure (vep\u00ebr) alegorike. Shprehje,(gjuh\u00eb) alegorike. Kuptim alegorik. Personazh ale-gorik." | |
}, | |
"alegro": { | |
"word": "Alegro", | |
"description": "ndajf. muz. I. N\u00eb m\u00ebnyr\u00eb t\u00eb shpejt\u00eb e t\u00eb gjall\u00eb (p\u00ebr m\u00ebnyr\u00ebn e ekzekutimit. t\u00eb nj\u00eb. pjese). E luaj alegro. 2. si em. ~, ~JA . sh. ~, ~T. Vep\u00ebr muzikore ose nj\u00eb pjes\u00eb e saj me koh\u00eb I\u00eb shpejt\u00eb e t\u00eb gjall\u00eb." | |
}, | |
"alem": { | |
"word": "Alem", | |
"description": ",~I m. vjet. Bota, rruZulii i Tok\u00ebs; gjith\u00eb njer\u00ebzit, njer\u00ebzia. \u2022 Alemi e polemi mbar\u00eb bota, t\u00eb gjith\u00eb njer\u00ebzit. \u2022 ALERGJI,~A . sh. ~, ~T\u00cb mjek. S\u00ebmundje q\u00eb Jshfaqet me rritjen ose me uljen e theksuar t\u00eb ndjesh-m\u00ebris\u00eb s\u00eb organizmit, kur h'yjn\u00eb n\u00eb t\u00eb l\u00ebnd\u00eb t\u00eb huaja. Me sjell (me shkakton) alergji. Vuan nga alergjia." | |
}, | |
"alet": { | |
"word": "Alet", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET bisect., vjet.':t. Veg\u00ebl; mjet i thjesht\u00eb pune. Alstet e pun\u00ebs. Aletet e rroj\u00ebs. Aletet e fark\u00ebtarit. B\u00ebj gats aletet. 2. Pajisje p\u00ebr luft\u00eb ose p\u00ebr gjah, arm\u00eb. \u2022k Me alete n\u00eb Iwez i p\u00ebrgaticur p\u00ebr \u00e7do rrethan\u00eb,. i gatsh\u00ebm p\u00ebr \u00e7do rast. ''ALFA . palak. 1. spec. Emri i shfcronj\u00ebs s\u00eb par\u00eb |t\u00eb alfabetit grek; p\u00ebrdoret si simbol (a) n\u00eb matematik\u00ebj jn\u00eb astronomi e n\u00eb fizik\u00eb p\u00ebr t\u00eb sh\u00ebnuar t\u00eb parin k\u00ebnd, !t\u00eb parin yll a t\u00eb par\u00ebn pike, r.j\u00eb lloj rrezesh e grim-icash etj. n\u00eb vargun s em\u00ebrtimit t\u00eb tyre. Rrezet alfa. \\fiz. Th\u00ebrrmija (grimcc.) clfa. fiz. K\u00ebndi alfa. mat. 2. si em. f. ALF\u00cb,~A fig. lib:-. Fillirni i di\u00e7kaje, Igj\u00ebja e par\u00eb q\u00eb duhet b\u00ebr\u00eb. pika ngaduhet nisur; a-ja, jah\u00ebc\u00ebja. -tk Alfa dhe omega fillimi dhe:\u201dundi i di\u00e7kaje; gj\u00ebja kryesore, therAelore. Nga alfa tek omega nga fillirni de-ri n\u00eb fund, nga a-ja te zh- ja." | |
}, | |
"alfabet": { | |
"word": "Alfabet", | |
"description": "fK,~E mb. I renditur sipas radh\u00ebs s\u00eb shkronjave t\u00eb alfabetit; q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me alfabetin." | |
}, | |
"alfabetor": { | |
"word": "Alfabetor", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb k& t\u00eb b\u00ebj\u00eb me alfabetin, q\u00eb i p\u00ebrket alfabstit, i alfabetit. \u00c7\u00ebshtja alfabetore." | |
}, | |
"alge": { | |
"word": "Alg\u00eb", | |
"description": ",~A i . sh. ~A, ~AT bot. Bim\u00eb e thjesht\u00eb, zakonisht e gjelb\u00ebr e me ibrmat\u00ebndrys.hme, q\u00eb, auk' ka ndarje n\u00eb k\u00ebrcell, gjethe e rr\u00ebiij\u00eb dhe q\u00eb rritet n\u00eb vende me uj\u00eb." | |
}, | |
"algjeber": { | |
"word": "Algjeb\u00ebr", | |
"description": ",~RA . 1. Pjes\u00eb e matematik\u00ebs, q\u00eb studion veprimet me numrat, dhe i z\u00ebvend\u00ebson k\u00ebta n\u00eb forme p\u00ebrgjith\u00ebsuese me an\u00eb t\u00eb shkronjave. Algjebra e lart\u00eb." | |
}, | |
"algjebr": { | |
"word": "Algjebr", | |
"description": "lK,~E rub. mat. Q\u00eb ka i\u00eb b\u00ebj\u00eb me algjebr\u00ebn, i algjebr\u00ebs; q\u00eb \u00ebsht\u00eb sipas rregullave t\u00eb algjebr\u00ebs. Num\u00ebr algjebnh. Forimtl\u00eb. (shprehje) algjebrike. Veprime algjebrike, Barazim aSgjebrik." | |
}, | |
"algjerian": { | |
"word": "Algjerian", | |
"description": ",~E. mb. Q\u00eb iidhet me Algjerin\u00eb ose me algjenan\u00ebt, q\u00eb \u00ebsht\u00eb karakteristik p\u00ebr Algjerin\u00eb ose p\u00ebr algjerian\u00ebt, i Algjeris\u00eb ose i aigjeriau\u00ebve; q\u00eb \u00ebsht\u00eb krijuar nga algjerian\u201d (Populli algjerkm. Qytetet algjeriane.." | |
}, | |
"aliazh": { | |
"word": "Aliazh", | |
"description": ",~I m. i\u201d. ~\u00cb,. ~ET tek. P\u00ebrzierje q\u00eb del nga shkrirja s\u00eb bashku e dy ose e disa metaleve; lidhje. Aliazh i forte (special). 4liazhet c hekt:rit (p.bakrit)." | |
}, | |
"alibi": { | |
"word": "Alibi", | |
"description": ".~A . sh. '-, r~l'k, drejt. Ndodhja e nj\u00eb personi n\u00eb nj\u00eb vend tjet\u00ebr n\u00eb \u00e7astin kur \u00ebsht\u00eb fcryer nj\u00eb krisa. e cila vlen si. d\u00ebshmj se ai nuk ka marr\u00eb pjes\u00eb n\u00eb at\u00eb krim. Alibi e plot\u00eb. K\u00ebrkoj (gjej, krijoj) nj\u00eb alibi. Provoi aiibin\u00eb." | |
}, | |
"aliixu": { | |
"word": "Aliixu", | |
"description": ".IA pasfh. fet., vjet. J.Pasthirrm\u00eb lavd\u00ebruese..q\u00eb shqipi\u201doliej pas disw. k\u00ebng\u00ebve e lutjeve sipas dcgm\u00ebs a\u00eb sh\u00ebrbesat e krishtera. 2. ii em. f. sh. -\", ~T. Thirrja q\u00eb shqiptohej dhe k\u00ebnga lavd\u00ebruese, q\u00eb fc\u00ebndohej si p\u00ebrgjigje p\u00ebr disa lutjeve" | |
}, | |
"alimurg": { | |
"word": "Alimurg", | |
"description": ",-~'U m. L\u00ebngu i b\u00ebrsive i\u00eb uliinjve. kaq\u00ebS." | |
}, | |
"alis": { | |
"word": "Alis", | |
"description": "iV\u00cb,~A . Finj\u00eb. Shtie rrobat n\u00eb aliiiv\u00eb." | |
}, | |
"aliter": { | |
"word": "Aliter", | |
"description": ".'iC:ON,~I m. sh. ~E, ~ET let. P\u00ebysc~ ritja pran\u00eb e pran\u00eb c bashk\u00ebting\u00eblloreve oss e rrokjeve t\u00eb nj\u00ebjta n\u00eb',.r5je p\u00ebr ta rritur fi:qin\u00eb shpreh\u00ebse t:S tingellira.it t\u00eb tyre. Varg me aiileracion." | |
}, | |
"alivan": { | |
"word": "Alivan", | |
"description": ",~'I m. T\u00eb fik\u00ebt. ra alivan." | |
}, | |
"alivanosem": { | |
"word": "Alivanosem", | |
"description": "vstv., ~A Ia), ~UE. Me bis t\u00eb fik\u00ebt." | |
}, | |
"alivanosur": { | |
"word": "Alivanosur", | |
"description": "(i,\u201d) mb. Q\u00eb i ka r\u00ebn\u00eb t\u00eb fik\u00ebt. Ra i alivanosur." | |
}, | |
"aliver": { | |
"word": "Aliv\u00ebr", | |
"description": ",~I m. anat. ?jsss e d;yt\u00eb e stomakuI t\u00eb kafsh\u00ebve rip\u00ebrtyp\u00ebse, q\u00eb e ka faqen e brendshme hoje-hoje; nanuq." | |
}, | |
"alkal": { | |
"word": "Alkal", | |
"description": ",~'I m. sr'i, '-^'S, '-'\u00cbT kim. L\u00ebnd\u00eb e tret-shme n\u00eb uj\u00eb, me veti t\u00eb ngjashme me ato t\u00eb sod\u00ebs a t\u00eb potasit, q\u00eb de! nga bashkimi 1 kripss me acid dhe q\u00eb gjendet edhe n\u00eb" | |
}, | |
"alk": { | |
"word": "Alk", | |
"description": "lMI\u201dv~E mh. Q\u00eb licihet,ne alkimin\u00eb, i alki-mis\u00eb; q\u00eb nuk ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me kimin\u00eb e v\u00ebrtet\u00eb shken-core. Teori alkimike. Shenja ulkimiice." | |
}, | |
"alkimist": { | |
"word": "Alkimist", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Ai q\u00eb merrej me alkimi. \fALKOOL,-'l m. sh. ~-E. -~ET. I. L\u00ebng pa ngjyr\u00eb, q\u00eb avijlloliet e ndizei: shpejt dhe qc nxirret nga disti-limi i ver\u00ebs, i l\u00ebngjeve l\u00eb friuave t\u00eb ndryshme, nga drith\u00ebrat etj. e p\u00ebrdorc;. ne nijek\u00ebsi, rt\u00eb industri etj. Alkooi i past\u00ebr (i \u00e7.-iatyruar. Alkooi nushi (misri...). Fabvikc (punisht\u00eb) aikooli. L.ambe me alkool. F\u00ebrkoj (pastvoj) me alkooi. 1. k'.'yes. sh. kim. Bashkiiv;O organike, q\u00eb dalin nga hidrokarburet duke z\u00ebvend\u00ebsuar nj\u00eb a disa aicme c\u00eb hidtogjenit me grupin prej nj\u00eb atomi oksigjeni e -\\i\u00eb hidrogjeni. Alkool par\u00ebsor (dyt\u00ebsor). Alkool dr:;r-. 3. bised. Pije e forte deh\u00ebse. D\u00ebmet e alkovii'. Pi alkool." | |
}, | |
"alkoolik": { | |
"word": "Alkoolik", | |
"description": ",-~E mh. Q\u00eb ka aikoot, q\u00eb b3het me alkool; q\u00eb lidhet me alkoolin; 1 alkoo'it. Pije alkoolike pije e forte deh\u00ebse. Fermennm alkooiik." | |
}, | |
"alko": { | |
"word": "Alko", | |
"description": "qiIST,~-I ?i sh. ~-i, -'\u00cbT. Ai q\u00eb pi.shu-m\u00eb pije t\u00eb fofta deh\u00ebse, pijanec. Riedukimi i alkoo-list\u00ebve." | |
}, | |
"alkoo": { | |
"word": "Alkoo", | |
"description": "^U-2OHEM." | |
}, | |
"alkoouz": { | |
"word": "Alkoouz", | |
"description": "iM,~l m. \\'eprim' dtie gjeadja sipas kiiptimevc t\u00eb foljeve" | |
}, | |
"alkoouzoj": { | |
"word": "Alkoouzoj", | |
"description": "," | |
}, | |
"alkool": { | |
"word": "Alkool", | |
"description": "1ZO0EM v^fv. 1. Pi vazhdirnisht e m.e '.epri raki ose' pije t\u00eb tjera alkoolike saq\u00eb arrij nje gjcncije t\u00eb s\u00ebmuv\u00eb. 2. vet, veta III. Shndcrrohet n\u00eb alkooi. j. ?\u00ebs. e" | |
}, | |
"alkoolizo": { | |
"word": "Alkoolizo", | |
"description": ",!." | |
}, | |
"alkoolizoj": { | |
"word": "Alkoolizoj", | |
"description": "ka:.. ~~OVA, ~UAR. E;iirziej njc l\u00ebng me alkooi, i shioj alkool nj\u00eb i\u00ebngu. Afk^oii:^j ver\u00ebn." | |
}, | |
"alkoolmates": { | |
"word": "Alkoolmat\u00ebs", | |
"description": ",\u2014I m. sh. ~, ~IT. Mj\u201di i po-sa\u00e7\u00ebm q\u00eb fh\u00ebrben p\u00ebr t\u00eb matiir sasin\u00eb e alk^oiit n\u00eb aj\u00eb l\u00ebng. \u201d A'LMANAK.~-U a., sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. 1. P6nan;i-\\..jc krijimcsh letr?.re ose punimesh shkencore q\u00eb'>r.-nrie: 2akoaiS.iit si vjctar. Almanak letrar (shke'nccr,-. Altiiannk i rrmhit ierrar. Nxjerr nj\u00eb almanak. 2, v,'V?. K;iie;;dar q\u00eb p\u00ebrmbante sh\u00ebi?.ime p\u00ebr dit\u00ebt e vitit. rirr Iosti.v. p\u00ebr koh\u00ebrt, k\u00ebshilia p\u00ebL pun\u00ebf e sii-n^s etj." | |
}, | |
"av": { | |
"word": "Av", | |
"description": "lTUR (i,\u201d) mb. bised. I afruar. \fAVL\u00cbMEND,~I m. sh. ~E, ~ET. Vegj\u00eb kryesisht prej druri, tezgjah. Pjes\u00ebt e avl\u00ebmendit. Ngre avl\u00ebmendin." | |
}, | |
"alo": { | |
"word": "Alo", | |
"description": "pas'.h. Fjal\u00eb q\u00eb shqiptojm\u00eb kur th\u00ebrresim dike ose lcur na flet dikush-n\u00eb telefon, p\u00ebr t\u00eb treguar ss po d\u00ebgjojm\u00eb." | |
}, | |
"alpe": { | |
"word": "Alpe", | |
"description": ",\u2014T . vet. sh. gjeogr. Varg ose grumbuli inalesh:\u2022; lar:a dhe t\u00eb ashpra; bjeshk\u00eb. Alpet e Shqi-p\u00ebris\u00eb se i-'eriut. N\u00eb rr\u00ebz\u00eb t\u00eb alpeve. Lule alpesh." | |
}, | |
"alpjx": { | |
"word": "Alpjx", | |
"description": ".~E mb. 1. Q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me alpet, i alpeve; q\u00eb \u00ebsiir\u00eb i mbuiuat' me male t\u00eb larta. Krahin\u00eb alpine. Brezi a'.pin. 1. Q\u00eb rrivct ose q\u00eb gjendet n\u00eb alpe; q\u00eb \u00ebsht\u00eb katak-te:':;tik p\u00ebr alpet. Bim\u00ebsi (lule) alpine. Kullota alpine. Xiirni' alpine. 3. Q\u00eb;shf\u00eb p\u00ebrshtatur p\u00ebr kushtet e alpeve; q\u00eb vepron ose q\u00eb kryhet n\u00eb kushtet e alpeve. K\u00ebpuc\u00eb alpine. \u00c7ar.t\u00eb alpine. Kazm\u00eb alpine. \fALPINIST,~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT sport. Ai qc in;rret.me alpiiiiz\u00ebm. Grup alpinist\u00ebsh." | |
}, | |
"ai": { | |
"word": "Ai", | |
"description": ".XKUiSr,'-4i nib. libr. Q\u00eb v-epron me altraiz\u00ebm; q\u00eb p\u00ebrs>.;;oAet nga altruizmi. Njeri altruist. Ndjenj\u00eb oltruut'j. ijcmirim altruist. \u201c ALTRU'.Z:EM,\u2014'Ml >n. lib:-. Gatishm\u00ebria p\u00ebr t\u00eb flijuat ti n;ir\u00ebu veijako p\u00ebr i\u00eb mir\u00ebn e t\u00eb tjer\u00ebvej d\u00ebsiiiraS>P.;:YI; psr '.'i b\u00ebr\u00eb mire tietrit. Ndjenja c attruizn:t. ' epron ir.i: altruiz\u00ebm." | |
}, | |
"alu": { | |
"word": "Alu", | |
"description": "iMiN^.--i -r.. l<:m. Met;a i bardh\u00eb si argjendi, i lcbt\u00ebe i but\u00eb, n\u00eb u\u00ebroorei n\u00eb indust-ri, psr tela, p\u00ebr er\\\u00ebp\u00ebr nd\u00ebrtimin e aeroplan\u00ebve efj. (simboli Al). En\u00eb (luge) alumini. Tel (flet\u00eb) aliunini. Uzin\u00eb alurnini." | |
}, | |
"alumine": { | |
"word": "Alumine", | |
"description": ",~IA . sh. ~E, ~ET bised. Pjat\u00eb ose en\u00eb tjet\u00ebr prej alumini." | |
}, | |
"aluminte": { | |
"word": "Alumint\u00eb", | |
"description": "(i,e) mb. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb i b\u00ebr\u00eb prej alumini. Luge (tepsi) e alumint\u00eb. f ALUVION,~I m. sh. ~E, ~ET gjeol. Balta, zalli, r\u00ebra etj. q\u00eb sjellin lumenjt\u00eb e p\u00ebrrenjt\u00eb dhe e l\u00ebn\u00eb gjat\u00eb rrjedh\u00ebs s\u00eb tyre; lysht\u00ebr, lym\u00ebrisht\u00eb. Mbushet me aluvion. i ALUZION,~I m. sh. ~E, ~ET libr. Fjal\u00eb ose shprehje me kuptim t\u00eb mbuluar, e th\u00ebn\u00eb t\u00ebrthorazi \u00eb )arg e larg p\u00ebr dike a p\u00ebr di\u00e7ka. Aluzion i hapur. B\u00ebn aluzion p\u00ebr dike (p\u00ebr di\u00e7ka). Flet me aluzione. \\ ALVEOL\u00cb, ~A kryes. sh. ~A, ~AT anal. I. Orop\u00ebza n\u00eb kockat e nofullave, ku ngulen rr\u00ebnj\u00ebt e dh\u00ebmb\u00ebve; hojez." | |
}, | |
"alla": { | |
"word": "Alla", | |
"description": "- fjal\u00ebform. thjesluligj. Pjes\u00eb e par\u00eb e fja-l\u00ebye t\u00eb prejardhura, me kuptjmin: si, ashtu si...; sipas...; p.sh. allafr\u00ebnga, allaturka etj." | |
}, | |
"allafrenga": { | |
"word": "Allafr\u00ebnga", | |
"description": "ndajf. thjeshtligj. 1. Sipas m\u00ebnyr\u00ebs s\u00eb" | |
}, | |
"allajbe": { | |
"word": "Allajbe", | |
"description": ",~U m. sh. ~JLER\u00cb, ~JLER\u00cbT hist." | |
}, | |
"allashqiptarce": { | |
"word": "Allashqiptar\u00e7e", | |
"description": "ndajf. thjeshtligj. Sipas m\u00ebnyr\u00ebs s\u00eb shqiptar\u00ebve, si\u00e7 b\u00ebjn\u00eb shqiptar\u00ebt." | |
}, | |
"allat": { | |
"word": "Allat", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Kale me qime t\u00eb kuq\u00ebrremt\u00eb n\u00eb t\u00eb verdh\u00eb." | |
}, | |
"allate": { | |
"word": "Allate", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET. Pel\u00eb me qime t\u00eb kuq\u00ebrremt\u00eb n\u00eb t\u00eb verdh\u00eb." | |
}, | |
"allaturka": { | |
"word": "Allaturka", | |
"description": "ndajf. thjeshtligj. 1. Sipas m\u00ebnyr\u00ebs turkeorientale; kund. allafr\u00ebnga. N\u00eb or\u00ebn gjasht\u00eb allaturka." | |
}, | |
"allaxha": { | |
"word": "Allaxha", | |
"description": ",~JA . sh. ~, ~T\u00cb. 1. P\u00eblhur\u00eb e ndritshme pambuku a m\u00ebndafshi, me vija e me lule ngjyrash t\u00eb ndryshme; veshje e b\u00ebr\u00eb me k\u00ebt\u00eb lloj p\u00ebl-hure; \u00c7itjane allaxhaje. Vishet me allaxha. 2.,bujq. S\u00ebmundje q\u00eb i bie duhanit dhe ia b\u00ebn gje-thet pika-pika. bie allaxhaja. 3. Miser me kokrra t\u00eb p\u00ebrziera t\u00eb bardha e t\u00eb verdha, miser larush." | |
}, | |
"allc": { | |
"word": "All\u00e7", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Kale me qime t\u00eb kuqe t\u00eb ndezur, kuqal." | |
}, | |
"allcak": { | |
"word": "All\u00e7ak", | |
"description": ",~U m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT thjeshtligj. 1. Njeri gjysmak nga mendja, torollak. 2. si mb. ~, ~E. Torollak, gjysmak nga mendja. Djal\u00eb all\u00e7ak. Grua all\u00e7ake." | |
}, | |
"allce": { | |
"word": "All\u00e7e", | |
"description": ",~JA. sh. ~E, ~ET. Pel\u00eb me qime t\u00eb kuqe t\u00eb ndezur, kuqalashe." | |
}, | |
"allci": { | |
"word": "All\u00e7i", | |
"description": ",\u2014A. Pluhur i bardh\u00eb prej gjipsi t\u00eb pjekur, q\u00eb ngurt\u00ebsohet pasi njomet n\u00eb uj\u00eb dhe q\u00eb p\u00ebrdoret n\u00eb nd\u00ebrtim, p\u00ebr skulptura, n\u00eb mjek\u00ebsi etj. Gur all\u00e7ie. Statuj\u00eb all\u00e7ie. Hart\u00eb prej all\u00e7ie. V\u00eb n\u00eb all\u00e7i. Heq all-\u00e7in\u00eb nga k\u00ebmba (nga dora). Z\u00eb me all\u00e7i." | |
}, | |
"alle": { | |
"word": "Alle", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET. 1. vet. nj. Ngjyra c kuqe e ndezur. 2. Dhi me qime t\u00eb kuqe t\u00eb ndezur." | |
}, | |
"allishverish": { | |
"word": "Allishverish", | |
"description": ",~I m. JA.~E, ~ET bised. 1. vjet. Tregti midis dy pal\u00ebve, shitblerje. B\u00ebnte allish-verish. Kishte allishverish me dike. 2. keq. Marr\u00ebveshje e veprirne t\u00eb mbuluara me q\u00eb-llime t\u00eb pandershme; tregti jo e paster, dallavere. B\u00ebnte allishverishe. Merrej me allishverishe. \fALLME,~JA . sh. ~E, ~ET bot. Bim\u00eb me k\u00ebr-cell e me gjethe si t\u00eb Iulediellit q\u00eb i ka rr\u00ebnj\u00ebt si pa-tate e q\u00eb hahen." | |
}, | |
"allten": { | |
"word": "Allt\u00ebn", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT vjet. Ar, flori. Shpa-t\u00eb allt\u00ebni. E peshoi me allt\u00ebn." | |
}, | |
"allti": { | |
"word": "Allti", | |
"description": ",~A . sh. ~, ~T\u00cb vjet. Gjashtare. Q\u00eblloi me allti." | |
}, | |
"ama": { | |
"word": "Ama", | |
"description": "bised. I. lidh. Por, porse; ve\u00e7se. Ersthi, ama me vones\u00eb. I foli, ama m\u00eb t\u00eb drejt\u00eb." | |
}, | |
"aman": { | |
"word": "Aman", | |
"description": "pasth. thjeshtligj. 1. P\u00ebrdoret p\u00ebr t\u00eb shprehur nj\u00eb lutje ose p\u00ebr t\u00eb k\u00ebrkuar falje a m\u00ebshir\u00eb; t\u00eb lutem. Aman, mos ma kujto! Aman, mos e qorto k\u00ebt\u00eb radh\u00eb! Aman, mos e godit! 2. P\u00ebrdoret p\u00ebr t\u00eb p\u00ebrforcuar shprehjen e pak\u00ebna-q\u00ebsis\u00eb p\u00ebr di\u00e7ka ose p\u00ebr qes\u00ebndi. Aman, sa i keq q\u00eb \u00ebsht\u00eb! E shau, po aman se \u00e7'e mori pastaj! v AMANET,~I m. sh. ~E, ~ET bised. 1. Nj\u00eb gj\u00eb q\u00eb ia l\u00ebm\u00eb dikujt p\u00ebr ta ruajtur e p\u00ebr t'u kujdesur p\u00ebr t\u00eb; porosi q\u00eb i japim dikujt p\u00ebr t\u00eb na b\u00ebr\u00eb patjet\u00ebr nj\u00eb pun\u00eb. L\u00eb amanet. E kam amanet. Jap nj\u00eb amanet. 2. D\u00ebshira ose porosit\u00eb q\u00eb l\u00eb njeriu me fjal\u00ebt e fundit para vdekjes." | |
}, | |
"amator": { | |
"word": "Amator", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb merret me art, me sport a me nj\u00eb pun\u00eb tjet\u00ebr pa e pasur profesion; q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me amator\u00ebt, q\u00eb b\u00ebhet prej amator\u00ebve, i amator\u00ebve. L\u00ebvizja artistike amatore. Piktor (solist) amator. Teatri amator." | |
}, | |
"amazone": { | |
"word": "Amazon\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT libr. 1. Grua luft\u00ebtare q\u00eb nuk martohej (n\u00eb mitologjin\u00eb e lasht\u00eb greke); grua kalor\u00ebse. Legjendat p\u00ebr amazonat. 2. fig. Grua luft\u00ebtare, trim\u00ebresh\u00eb. Amazonat shqip-tare." | |
}, | |
"ambalazh": { | |
"word": "Ambalazh", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. 1. Let\u00ebr, kar-ton, p\u00eblhur\u00eb, ark\u00eb etj. q\u00eb p\u00ebrdoret p\u00ebr t\u00eb mb\u00ebshtjell\u00eb e p\u00ebr t\u00eb mbajtur mallra t\u00eb ndryshme q\u00eb t\u00eb mos d\u00ebm-tohen. Let\u00ebr ambalazhi. Arka (shishe, kuti) ambalazhi. Shitje pa ambalazh. Hap (heq) ambalazhin. 2. fig. keq. Di\u00e7ka q\u00eb p\u00ebrdoret p\u00ebr t\u00eb mbuluar q\u00eb-Uimet e v\u00ebrteta dhe p\u00ebr t'i paraqitur ndryshe nga \u00e7'jan\u00eb; veshja e jashtme p\u00ebr ta zbukuruar di\u00e7ka. E paraqiti ri\u00ebn nj\u00eb ambalazh. Sh\u00ebrben si ambalazh." | |
}, | |
"ambalazhim": { | |
"word": "Ambalazhim", | |
"description": ",~I m. 1. Veprimi sipas kuptimeve t\u00eb foljeve AMBALAZHOJ, AMBALAZHOHET." | |
}, | |
"ambalazhoj": { | |
"word": "Ambalazhoj", | |
"description": "kal, ~OVA, ~UAR. Mb\u00ebshtjell me let\u00ebr, me karton, me p\u00eblhur\u00eb etj. ose fut n\u00eb arka, n\u00eb shishe etj. mallra t\u00eb ndryshme q\u00eb t\u00eb mos d\u00ebmtohen kur ruhen ose kur \u00e7ohen nga nj\u00eb vend n\u00eb tjetrin dhe q\u00eb t\u00eb leht\u00ebsohet shitja e tyre. Ambalazhoj perimet (birr\u00ebn, librat)." | |
}, | |
"ambasade": { | |
"word": "Ambasad\u00eb", | |
"description": ",~A . 'sh. ~A, ~AT. P\u00ebrfaq\u00ebsia diplomatike m\u00eb e lart\u00eb q\u00eb ka nj\u00eb shtet prane nj\u00eb shteti tjet\u00ebr, e cila drejtohet nga nj\u00eb ambasador; nd\u00ebrtesa (selia) e k\u00ebsaj p\u00ebrfaq\u00ebsie. Ambasada e RPSSH. Sekretar (k\u00ebshilltar) i ambasad\u00ebs. Pritje n\u00eb ambasad\u00eb. Zyrat e ambasad\u00ebs." | |
}, | |
"ambasador": { | |
"word": "Ambasador", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. P\u00ebrfaq\u00ebsuesi diplomatik i shkall\u00ebs m\u00eb t\u00eb lart\u00eb q\u00eb ka nj\u00eb shtet pran\u00eb nj\u00eb shteti tjet\u00ebr, drejtuesi i ambasad\u00ebs. Ambasador i jasht\u00ebzakonsh\u00ebm e fuqiplot\u00eb. E em\u00ebruan ambasador." | |
}, | |
"ambicie": { | |
"word": "Ambicie", | |
"description": ",~A. sh. ~E, ~ET. 1. D\u00ebshir\u00eb e forte dhe synim k\u00ebmb\u00ebngul\u00ebs p\u00ebr t\u00eb b\u00ebr\u00eb di\u00e7ka me vler\u00eb, q\u00eb t\u00eb ngre n\u00eb syt\u00eb e t\u00eb tjer\u00ebve dhe t\u00eb shtyn p\u00ebrpara. Ambicie revolucionare. 2. keq. D\u00ebshir\u00eb e forte p\u00ebr lavdi personate, p\u00ebr po-zit\u00eb ose p\u00ebr pushtet; synim p\u00ebr t\u00eb dale me \u00e7do m\u00ebnyr\u00eb mbi t\u00eb tjer\u00ebt n\u00eb p\u00ebrpjekjet p\u00ebr t\u00eb arritur nj\u00eb q\u00ebllim. Ambicie e s\u00ebmur\u00eb. Ngjall (p\u00ebrk\u00ebdhel) ambicien. K\u00ebnaq ambiciet e dik u j t." | |
}, | |
"ambicioz": { | |
"word": "Ambicioz", | |
"description": ",~E mb. 1. Q\u00eb ka ambicie t\u00eb madhe, q\u00eb ushqen ambicie t\u00eb s\u00ebmur\u00eb; q\u00eb shtyhet a q\u00eb niset nga nj\u00eb ambicie. Njeri ambicioz. Plane (q\u00ebllime, d\u00eb-shiraj ambicioze. Me shpirt ambicioz. 2. si em. ~, ~I m. sk. ~\u00cb, ~\u00cbT. Njeri q\u00eb ka ambicie, ai q\u00eb ushqen ambicie. Ambicioz i madh. , AMBIENT,~I m. sh. ~E, ~ET. 1. T\u00ebr\u00ebsia e kush-teve natyror\u00eb, n\u00eb t\u00eb cilat jeton e zhvillohet njeriu ose nj\u00eb qenie tjet\u00ebr; gjith\u00e7ka q\u00eb rrethon nj\u00eb send a nj\u00eb organiz\u00ebm dhe q\u00eb ndikon mbi t\u00eb; mjedis. Ambienti gjeografik (natyror)." | |
}, | |
"ambientohem": { | |
"word": "Ambientohem", | |
"description": "vetv. M\u00ebsohem me nj\u00eb mjedis; u p\u00ebrshtatem kushteve t\u00eb jetes\u00ebs a t\u00eb pun\u00ebs n\u00eb nj\u00eb vend t\u00eb caktuar. Ambientohem me pun\u00ebn (me vendin)." | |
}, | |
"ambientoj": { | |
"word": "Ambientoj", | |
"description": "kal., ~OVA, ~UAR. E b\u00ebj t\u00eb m\u00ebsohet me nj\u00eb mjedis; e b\u00ebj t'u p\u00ebrshtatet kushteve t\u00eb jetes\u00ebs a t\u00eb pun\u00ebs n\u00eb nj\u00eb vend t\u00eb caktuar. E ambientoj me klim\u00ebn. E ambientoj me jet\u00ebn e fshatit. \fAMBULANC\u00cb,~A . sh. ~A, ~AT. 1. Qend\u00ebr p\u00ebr vizita mjek\u00ebsore dhe p\u00ebr mjekime t\u00eb shpejta t\u00eb t\u00eb s\u00ebmur\u00ebve." | |
}, | |
"ambulator": { | |
"word": "Ambulator", | |
"description": ",~E mb. mjek. Q\u00eb b\u00ebhet nga ambulanca ose n\u00eb kushtet e ambulances. Mjekim ambulator. Vizita ambulatore. Sh\u00ebrbimi ambulator. Ndihm\u00eb mjek\u00ebsore ambulatore." | |
}, | |
"am": { | |
"word": "Am", | |
"description": "E,~JA. sh. ~E, ~ET zool. shih LOJB\u00cb,~A. Gjuaj ame." | |
}, | |
"ameb": { | |
"word": "Ameb", | |
"description": "\u00cb,~A f. sh. ~A, ~AT zool. Kafsha m\u00eb e thjesht\u00eb nj\u00ebqelizore, q\u00eb rron n\u00eb uj\u00eb dhe q\u00eb ndryshon trajt\u00ebn gjat\u00eb l\u00ebvizjes." | |
}, | |
"amel": { | |
"word": "Amel", | |
"description": ",~I m. bised. 1. Bar p:r t\u00eb dale jasht\u00eb. Pi amel. 2. T\u00eb hequrit bark, t\u00eb dal\u00ebt jasht\u00eb shum\u00eb. Kam amel. Me shkon amel. E zuri nj\u00eb amel. 3. fig. Prirje, damar; gjendje shpirt\u00ebrore. Me amel t\u00eb mir\u00eb (t\u00eb keq). I prish amelin." | |
}, | |
"amerikan": { | |
"word": "Amerikan", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. !. Banor ven-d|\u00ebs i kontinentit t\u00eb Amerik\u00ebs ose ai q\u00eb e ka prejar-dhjen nga" | |
}, | |
"amerikanate": { | |
"word": "Amerikanat\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT keq. 1. Yeprim q\u00eb shkel rreguliat: zakonshme t\u00eb sjelljes n\u00eb shoq\u00ebri, sjellje e shthurur; a venture p\u00ebr t\u00eb b\u00ebr\u00eb buj\u00eb. Amerikanat\u00eb e \u00e7mendur. '2. Muzik\u00eb e shthurur." | |
}, | |
"amerikanizim": { | |
"word": "Amerikanizim", | |
"description": ",~J m. Veprimi sipas kuptimeve t\u00eb foljeve AMERIKANIZOJ, AMERXKANIZOHEM." | |
}, | |
"amerikanizohem": { | |
"word": "Amerikanizohem", | |
"description": "vetv. i. Marr tiparet e ame-:rikanit; kcq. b\u00ebhem si amer:kax;. 2. 'J p\u00ebrshtatem kushteve:\u00eb Amerik\u00ebs, m\u00ebsohem me. kushtet e natyr\u00ebs e t\u00eb kiirn\u00ebs s\u00eb Amerik\u00ebs." | |
}, | |
"amerikanizoj": { | |
"word": "Amerikanizoj", | |
"description": "kal, ~OYA, ~'UAR. 1. I jap tipare' e amerikanit; keq. e b\u00ebj si amerikaa, i fut m\u00eb-nyr\u00ebii amerikane t\u00eb jetes\u00ebs. \f2. E v\u00eb ncn vart\u00ebsin\u00eb ekonomike, politike e ushta-rake t\u00eb imperializmit an^erika^." | |
}, | |
"ametist": { | |
"word": "Ametist", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cbS ~\u00cbT. Gur i \u00e7maax jBiIJyr\u00ebvjollc\u00eb dhe i tejduksh\u00ebm. Uiaz\u00eb ra; amelist. Xuti cmetisti. Ngjyr\u00eb ame.';s::. :'AM\u00cb,~A. i , sh. ~A, ~AT. 1. Yendi ku ills \u201cj\u00eb 1'ijsdh\u00eb uji, burirn; shtrati i rjc rrjedho uji. Arna e ujii (\\e vij\u00ebs)." | |
}, | |
"ame": { | |
"word": "Am\u00eb", | |
"description": ",~A ii . sh. ~A, ~AT. shih AM\u00cbZ,~A. Am\u00eb \u00eb mire (e keqe). Ama e luleve. Ama e djathit, Ka (merr) am\u00eb. I jep am\u00eb. \u2022k S'merr am\u00eb nga d \u00e7 k a nufc e njeh di\u00e7ka,. nuk merr er\u00eb nga nj\u00eb pun\u00eb etj." | |
}, | |
"amenor": { | |
"word": "Am\u00ebnor", | |
"description": ",~E mb. libr. 1. Q\u00eb i p\u00ebrket n\u00ebn\u00ebs, i n\u00ebn\u00ebs," | |
}, | |
"ames": { | |
"word": "Am\u00ebs", | |
"description": "l,~A . 1. drejt. T\u00eb qen\u00ebt n\u00ebn\u00eb; njohja si n\u00ebn\u00eb e dikujt; e drejta e n\u00eba\u00ebs. Njohja e am\u00ebsis\u00eb. P\u00ebrcaktimi i am\u00ebsis\u00eb. 2. zyrt. Emri i n\u00ebn\u00ebs n\u00eb dokumentet zyrtare t\u00eb nj\u00eb njeriu." | |
}, | |
"amesim": { | |
"word": "Am\u00ebsim", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ST poet. Er\u00eb e k\u00ebndshme." | |
}, | |
"amesor": { | |
"word": "Am\u00ebsor", | |
"description": ",~E mb. 1. shih AM\u00cbNOR,~E. 2. bujq. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb l\u00ebn\u00eb p\u00ebr fare ose p\u00ebr shum\u00ebzim me filiza. Dru am\u00ebsor. Pyil a;n\u00ebsor." | |
}, | |
"amesht": { | |
"word": "Am\u00ebsht", | |
"description": "(i,e) mb. 1. Q\u00eb ka shije t\u00eb pap\u00ebrcaktuar, as i \u00ebmb\u00ebl as i kripur, i pashij\u00eb. Gjell\u00eb e am\u00ebsht. Vjen si e am\u00ebsht. 2. fig. Q\u00eb nuk t\u00eb t\u00ebrheq me pamjen e tij, i pakrip\u00eb (p\u00ebr njeriun). Burr\u00eb i am\u00ebsht." | |
}, | |
"ameshti": { | |
"word": "Am\u00ebshti", | |
"description": ",~A . T\u00eb qen\u00ebt i am\u00ebsht." | |
}, | |
"ameshtiq": { | |
"word": "Am\u00ebshtiq", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb si i am\u00ebsht nga shija; q\u00eb ka nj\u00eb fare am\u00ebze, Gjell\u00eb am\u00ebshtiqe." | |
}, | |
"amet": { | |
"word": "Am\u00ebt", | |
"description": "(i,y) ?nb- 1. shih AM\u00cbSHT (i,e) i. Uj\u00eb i am\u00ebt. 2. Q\u00eb ka lag\u00ebshtir\u00eb, i lag\u00ebsht. Rrcba t\u00eb. am\u00ebta. 3. shih AMULLT (i,e)." | |
}, | |
"ametohet": { | |
"word": "Am\u00ebtohet", | |
"description": "vefv., ~TJA (u), ~CAR. Merr am\u00ebz; z\u00eb nj\u00eb er\u00eb tjet,\u00ebr t\u00eb leht\u00eb. Am\u00ebtohet uji (gjell\u00eb). \fAM\u00cbZ,~A . 1. Er\u00eb tjet\u00ebr e leht\u00eb q\u00eb men- nj\u00eb ush~ qim dhe q\u00eb ndihet kur e h.am\u00eb; kundermim. Am\u00ebz e mir\u00eb (e keqe). Ka (merr) am\u00ebz. 2. Afshi i tok\u00ebs s\u00eb l\u00ebruar, q\u00eb shoq\u00ebrohei me nj\u00eb kand\u00ebrmim t\u00eb ve\u00e7ant\u00eb; era q\u00eb vjen bashk\u00eb me afshin e zjarrit. Am\u00ebza e tok\u00ebs (e dheut). Am\u00ebza c zjarrit. $ AMFlB,~E mb. 1. biol. Q\u00eb mund t\u00eb jeI.oj\u00eb n\u00eb tok\u00eb dhe n\u00eb uj\u00eb. Kafsh\u00eb amfibe. Bim\u00eb amfibe. 2. usht. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb i pajisur dhe i p\u00ebrshtatur p\u00ebr t\u00eb ecur n\u00eb tok\u00eb dhe n\u00eb uj\u00eb ose p\u00ebr t'u ulur n\u00eb tok\u00eb dhe 3is uj\u00eb. Mjete amfibe. Makina amfibe. Tank (aero-plan) amfib. 3. usht. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb i pajisur me mjete t\u00eb p\u00ebrshtatura p\u00ebr t\u00eb ecur n\u00eb tok\u00eb dhe n\u00eb uj\u00eb ose q\u00eb b\u00ebb,et me mjete t\u00eb tilia." | |
}, | |
"amfiteater": { | |
"word": "Amfiteat\u00ebr", | |
"description": ",~RI m. sh. ~RO, ~ROT. I." | |
}, | |
"amin": { | |
"word": "Amin", | |
"description": "pj. fet., vjet. P\u00ebrdorcj n\u00eb mbafim t\u00eb lutjeve ose t\u00eb sh\u00ebrbesave fetare me kuptimin: \u201cashtu qoft\u00eb!\u201d. if Aniiii, o laoxh\u00eb thjesh:ligj. p\u00ebrdoret p\u00ebr nj\u00eb njeri q\u00eb pajtohet vend s pa -.end me \u00e7do mendim e veprim tO nj\u00eb tjctri. B\u00ebn (lisot\u00eb) amin pi anon \u00e7do gj\u00eb, q\u00eb thot\u00eb nj\u00eb tjet\u00ebr; ia i;shqea fjal\u00ebn, i vete pas avazit. \u2022 AMNSZf,~A . mjek. Humbje e plot\u00eb e kujtes\u00ebs ose dob\u00ebsim i saj p\u00ebr shkak s\u00ebmuadjesh. Vuan nga amnezia. i AMNISTI,~A . sh. ~, -T\u00cb drejt. Faije a ulje e d\u00ebnimeve t\u00eb dh\u00ebna nga gjyqi, q\u00eb shpallet nga push-teti ligjv\u00ebn\u00ebs." | |
}, | |
"amn": { | |
"word": "Amn", | |
"description": "1STOHEM then. Pi's. > AMNISTOJ." | |
}, | |
"amnistqj": { | |
"word": "Amnistqj", | |
"description": "kal., -OVA, ~UAR drejt. Ia fal ose ia ul dikujt d\u00ebnimin e dli\u00ebn\u00eb nga gjyqi; nd\u00ebrpres ndjekjet penaie p\u00ebr njer\u00ebz q\u00eb kan\u00eb b\u00ebr\u00eb faje.." | |
}, | |
"amnistuar": { | |
"word": "Amnistuar", | |
"description": ",~I (i) ?:;. sh. ~, ~IT (t\u00eb) drejt. Ai q\u00eb ka p\u00ebrfltuar ngs nj\u00eb amnisti." | |
}, | |
"amon": { | |
"word": "Amon", | |
"description": "^IAK,~\u201dU m. kim. Gaz pa ngjyr\u00eb, me er\u00eb i\u00eb keqe e is forte, I ci;i del nga bashkimi i azotit me \"lidrogjeiiin; tret\u00ebsira e k\u00ebtij gazi n\u00eb nj\u00eb. Tret\u00ebsir\u00eb::irioninku. Era p. ainon:okut. Thilh anwniak." | |
}, | |
"amoniakok": { | |
"word": "Amoniakok", | |
"description": ",~E mb. kit::. Q\u00eb p\u00ebrmb?.n amo-niak; q\u00eb prodhohet me an\u00ebr; c amoniakut. Uj\u00eb '^dzj (imor:kikor." | |
}, | |
"amoral": { | |
"word": "Amoral", | |
"description": ",.-~E mb. libr. \\. Q\u00eb i mohon normat e mora??I, qc i miKi;;OjV,\u00eb parimet morale. Teori (pike-patnja} amoni ie; \f%. I p.';rnor;ils;'IIrn. Njeri amoral. Sjellje amorale." | |
}, | |
"amosal": { | |
"word": "Amosal", | |
"description": "3K.fiM (t), ^-PvlE (e) mb: libr. I pamorrJsh\u00ebm. SjeHjc s araoralshme. <AfiIOE:?,-E mb. iibr. 1. Q\u00eb nuk ka trajt\u00eb t\u00eb p\u00ebr-caktimr e t\u00eb qari\u00eb; q\u00eb nuk ka organizim ose nd\u00ebrtim \u2022:s rr\u00e7i;IJ.ii't;" | |
}, | |
"atsiortizator": { | |
"word": "Atsiortizator", | |
"description": ",~I m. sh. -\u00cb, -\u00cbT tek. Pa-jisje ose pjcs\u00eb e posa\u00e7me, q\u00eb sh\u00ebrben p\u00ebr t\u00eb zbutur forc\u00ebn c trncUtjsve ose t\u00eb i\u00ebkundjeve n\u00eb makinat, apa-ratet, ann\u00ebt etj. Amortizator\u00ebt e mukin\u00ebs (e topit). Amortizator me v-:lj. Susta c, cmortiialorit," | |
}, | |
"amortizim": { | |
"word": "Amortizim", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. 1. ek. Ulja pak nga pak e vler\u00ebs s\u00eb fondeve themelore (t\u00eb ma-kinave, t\u00eb nd\u00ebrtesave etj.) p\u00ebr shkak t\u00eb konsumimit t\u00eb tyre; z\u00ebvend\u00ebsimi pak nga pak i k\u00ebsaj vlere me nj\u00eb pjes\u00eb nga t\u00eb ardhurat prej prodhimeve t\u00eb nxjerra. Aiv.ortizim fizik (moral). Amortizimi i mjeteve krvesore t\u00eb prodhimir." | |
}, | |
"amgrtizohet": { | |
"word": "Amgrtizohet", | |
"description": ". Amortizimi i goditjeve." | |
}, | |
"amort": { | |
"word": "Amort", | |
"description": "1ZOHET vetv. 1. ek. Ulet pak nga pak vlera e fondeve themelore (t\u00eb makinave, t\u00eb nd\u00ebrtesave etj.) p\u00ebr shkak t\u00eb p\u00ebrdorimit t\u00eb tyre dhe z\u00ebvend\u00ebsohet me nj\u00eb pjes\u00eb nga t\u00eb ardhurat prej prodhimeve t\u00eb nxje-:ra. 2. tek. Zbutet oss dob\u00ebsohet (nj\u00eb goditje, nj\u00eb zhurm\u00eb etj.). 3. P\u00ebs. e AMORTIZOJ." | |
}, | |
"amortiz": { | |
"word": "Amortiz", | |
"description": "OJ kal., ~OVA, ~UAR. 1. ek. L'l pale nga pak vler\u00ebn e fondeve t;iemeiore (t\u00eb makinave, t\u00eb nd\u00ebrtesave etj.) gjat\u00eb p\u00ebrdorimit t\u00eb tyre dhe e z\u00eb-vend\u00ebsoj me nj\u00eb pjes\u00eb nga t\u00eb ardhurat prej prodhimeve t\u00eb nxjerra. 2. rek. 2but ose d-ob\u00ebsoj forc\u00ebn e goditjeve, t\u00eb l\u00ebkundjeve, i\u00eb zhurm\u00ebs etj. n\u00eb makinat e aparatet e ndryshme me an\u00eb t\u00eb pajisjeve t\u00eb ve\u00e7anta. Amortizon go ditjet." | |
}, | |
"aniortizues": { | |
"word": "Aniortizues", | |
"description": ",~E mb. I, ek. Q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me amcrtizimin e vierave t\u00eb fondeve themelore (t\u00eb makinave, t\u00eb nd\u00ebrtesave etj.). Fondet amortizuese. 2. tek. Q\u00eb sh\u00ebrben p\u00ebr t\u00eb zbutur a p\u00ebr t\u00eb dob\u00ebsuar forcer, e goditjeve, t\u00eb i\u00ebki:ndjeve, t\u00eb zhurm\u00ebs etj. n\u00eb makinat e aparatet e ndryshme." | |
}, | |
"amper": { | |
"word": "Amper", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT fiz. Nj\u00ebsi p\u00ebr t\u00eb matur fuqin\u00eb e rrym\u00ebs elektrike (shkurt. A)." | |
}, | |
"ampermeter": { | |
"word": "Ampermet\u00ebr", | |
"description": ",~RI \u201e,. sh. ~~RA, -RAT ;.-. Aparat i posa\u00e7\u00ebrn q\u00eb sh\u00ebrben p\u00ebr t\u00eb matur fuqin\u00eb e rrym\u00ebs elektrike." | |
}, | |
"ampul": { | |
"word": "Ampul", | |
"description": "\u00cb,~A.-ji. ~A, ~AT farm. Gyp i ngush-'.\u00eb e i shkurt\u00ebr prej qelqi, me nj\u00eb zgjatim me maj\u00eb dhe i mbyliur, q\u00eb mban brenda bar t\u00eb l\u00ebngsh\u00ebm p\u00ebr injektim." | |
}, | |
"amshomem": { | |
"word": "Amshomem", | |
"description": "vetv. libr. B\u00ebhem i pavdeksh\u00ebm, p\u00ebrjet\u00ebsohersi." | |
}, | |
"amshoj": { | |
"word": "Amshoj", | |
"description": "kal., ~OVA,' ~UAR libr. E b\u00ebj t\u00eb pavdeksh\u00ebm, c p\u00ebrjet\u00ebsoj." | |
}, | |
"amshueshem": { | |
"word": "Amshuesh\u00ebm", | |
"description": "(i), \u2014ME (c) mb. libr. shih" | |
}, | |
"amshuar": { | |
"word": "Amshuar", | |
"description": "(;,e)." | |
}, | |
"amskueshmeri": { | |
"word": "Amskueshm\u00ebri", | |
"description": ",~A. libr. T\u00eb qen\u00ebt i amshuar. p\u00ebrjet\u00ebsi." | |
}, | |
"amtar": { | |
"word": "Amtar", | |
"description": ",~S mb. i. I vendit ku kan\u00eb lindur prin-d\u00ebrit, ku kan,\u00eb jetuart\u00eb par\u00ebt e dikujt; q\u00eb i p\u00ebrketatdheut ose popullit t\u00eb dikujt. Gjuha amtare. Toka amare. 2. shih AM\u00cbNOR,~E1)2. E drejta amtare. Da-shuri amtare." | |
}, | |
"amti": { | |
"word": "Amti", | |
"description": ",~A . 1. Fund\u00ebrri q\u00eb mbetet nga nj\u00eb l\u00ebng lie fund t\u00eb en\u00ebs; Hum. Amti vere (vaji). Mbetet amti. 2. fig. Gjendje plog\u00ebshtie, munges\u00eb gjall\u00ebrie e veprimtarie, amulli. | AMTON jokal., ~OI, ~UAR. 1. L\u00eb fund\u00ebrri; bie posht\u00eb, kullon n\u00eb fund. Amton vaji. 2. Bie pak nga pak, q\u00ebmton." | |
}, | |
"amull": { | |
"word": "Amull", | |
"description": "ndajf. 1. Pa rrjedhur, pa l\u00ebvizur, duke q\u00ebndruar n\u00eb vend si i fjetur (p\u00ebr ujin). Rri amull. 2. p\u00ebrd. mb. I amullt. Uj\u00eb amull. \\- AMULLI,~A Munges\u00eb gjall\u00ebrie, zhvillimi e p\u00ebrparimi, mbetje n\u00eb vend (p\u00ebr ekonomin\u00eb, pun\u00ebn, jet\u00ebn mendore etj.); gjendje e fjetur. Amulli ekonomike. Amulli e p\u00ebrgjithshme. Amulli mendimi. Amulli n\u00eb prodhim. N\u00eb gjendje amullie. Bie n\u00eb amulli. Dal nga amullia." | |
}, | |
"amullim": { | |
"word": "Amullim", | |
"description": ",~I m. shih AMULLI,~A." | |
}, | |
"amullohet": { | |
"word": "Amullohet", | |
"description": "vetv., ~UA (u), ~UAR. Bie n\u00eb amulli, mbetet n\u00eb vend." | |
}, | |
"amullor": { | |
"word": "Amullor", | |
"description": ",~E mb. libr. shih AMULLT (i,e)." | |
}, | |
"amullt": { | |
"word": "Amullt", | |
"description": "(i,e) mb. 1. Q\u00eb rri n\u00eb nj\u00eb vend, q\u00eb nuk rrjedh, i fjetur, i ndenjur (zakonisht p\u00ebr ujin). Uj\u00eb i amullt. 2. fig. Q\u00eb ka mbetur n\u00eb vend, q\u00eb nuk shkon p\u00ebrpara, q\u00eb nuk ka zhvillim. Jet\u00eb e amullt. Gjendje e amullt." | |
}, | |
"amvis": { | |
"word": "Amvis", | |
"description": "kal, ~A, ~UR. B\u00ebj pun\u00ebt e sht\u00ebpis\u00eb (ga-tuaj, pastroj etj.), rregulloj, qeveris sht\u00ebpin\u00eb." | |
}, | |
"amvise": { | |
"word": "Amvis\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. Gruaja q\u00eb mba-r\u00ebshton sht\u00ebpin\u00eb e vet, zonja e sht\u00ebpis\u00eb; grua q\u00eb di t\u00eb mbaj\u00eb rregull n\u00eb sht\u00ebpi, t\u00eb b\u00ebj\u00eb ekonomi e ta qe-Veris\u00eb mir\u00eb sht\u00ebpin\u00eb. Amvis\u00eb emir\u00eb. Amvisa e sht\u00ebpis\u00eb." | |
}, | |
"amviser": { | |
"word": "Amvis\u00ebr", | |
"description": "l,~A . Puna e am vises; aft\u00ebsia p\u00ebr t\u00eb mbajtur rregull n\u00eb pun\u00ebt e sht\u00ebpis\u00eb, p\u00ebr t\u00eb b\u00ebr\u00eb ekonomi dhe p\u00ebr t\u00eb qeverisur mir\u00eb sht\u00ebpin\u00eb." | |
}, | |
"amvisje": { | |
"word": "Amvisje", | |
"description": ",~A . Veprimi sipas kuptimit t\u00eb foljes AMVIS." | |
}, | |
"amze": { | |
"word": "Amz\u00eb", | |
"description": ",~A. sh. ~A, ~AT. 1. Regjistri themeltar i shkoll\u00ebs, n\u00eb t\u00eb cilin sh\u00ebnohen gjith\u00eb nx\u00ebn\u00ebsit, q\u00eb e ndjekin at\u00eb; regjist\u00ebr zyrtar, ku sh\u00ebnohen dokumentet ose emrat e njer\u00ebzve t\u00eb nj\u00eb kategorie. Amza e shkoll\u00ebs. Libri i amz\u00ebs." | |
}, | |
"an": { | |
"word": "An", | |
"description": "t>EJ^!:;\u00cb::\\ ~E fe) mb. shih ANDEISil\u00cbM (i)f ~MZ. (?;,. \u201d" | |
}, | |
"anac": { | |
"word": "Ana\u00e7", | |
"description": ",~E mb. keq. Q\u00eb p\u00ebrpiqet t'i shmanget pun\u00ebs, \fq\u00eb i b\u00ebn bisht pun\u00ebs, hileqar. Njeri ana\u00e7. Kafsh\u00eb ana\u00e7e." | |
}, | |
"anadetas": { | |
"word": "Anadetas", | |
"description": ",~I m. sh. ~, ~IT. shih BREGDETAS, y" | |
}, | |
"anadollak": { | |
"word": "Anadollak", | |
"description": ",~E mb. 1. hist. Q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me Azin\u00eb e" | |
}, | |
"anadollizem": { | |
"word": "Anadolliz\u00ebm", | |
"description": ",~MI m. keq. M\u00ebnyr\u00eb e pra-prambetur, anadollak\u00eb e t\u00eb jetuarit, e t\u00eb menduarit, dhe e t\u00eb vepruarit." | |
}, | |
"anak": { | |
"word": "Anak", | |
"description": ",~U m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. shih AN\u00cbCAK,~U. Anaku i oxhakut." | |
}, | |
"anakron": { | |
"word": "Anakron", | |
"description": "lK,~E mb. 1. Q\u00eb i vendos ngjarjet e dukurit\u00eb e nj\u00eb kohe n\u00eb nj\u00eb koh\u00eb tjet\u00ebr, q\u00eb i ngat\u00ebrron periu,dhat historike t\u00eb koh\u00ebs. Trajtim (pasqyrim) anakronik. 2. Q\u00eb nuk u p\u00ebrshtatet k\u00ebrkesave e kushteve t\u00eb koh\u00ebs s\u00eb sotme, q\u00eb i ka kaluar koha, i vjetruar. Men-dime anakronike. Vep\u00ebr anakronike. Njeri anakronik." | |
}, | |
"anakronizem": { | |
"word": "Anakroniz\u00ebm", | |
"description": ",~MI m. sh. ~MA, ~MAT. 1. Vendosja e gabuar e ngjarjeve a e dukurive t\u00eb nj\u00eb kohe n\u00eb nj\u00eb koh\u00eb tjet\u00ebr, ngat\u00ebrrim i periudhave historike t\u00eb koh\u00ebs. Bie n\u00eb anakroniz\u00ebm. 2. Di\u00e7ka q\u00eb nuk u p\u00ebrshtatet k\u00ebrkesave e kushteve t\u00eb koh\u00ebs s\u00eb sotme, dukuri q\u00eb i ka kaluar koha. 3. vet. nj. T\u00eb qen\u00ebt anakronik, vetia e di\u00e7kaje q\u00eb nuk u p\u00ebrshtatet kushteve dhe k\u00ebrkesave t\u00eb koh\u00ebs s\u00eb sotme. \u201d ANALE,~T. vet. sh. 1. hist. Vep\u00ebr ku sh\u00ebnoheshin vit p\u00ebr vit ngjarjet m\u00eb t\u00eb r\u00ebnd\u00ebsishme t\u00eb koh\u00ebs. Shkru-ante analet. 2. fig. P\u00ebrmbledhje e ngjarjeve kryesore, t\u00eb ra-dhitura sipas koh\u00ebs; historiku i nj\u00eb fushe t\u00eb veprim-taiis\u00eb, i nj\u00eb organizate etj. Analet letrare. N\u00eb analet e historis\u00eb." | |
}, | |
"analfabet": { | |
"word": "Analfabet", | |
"description": ",~E mb. 1. Q\u00eb nuk di t\u00eb shkruaj\u00eb e t\u00eb" | |
}, | |
"analfabetizem": { | |
"word": "Analfabetiz\u00ebm", | |
"description": ",~MI m. T\u00eb qen\u00ebt analfabet, gjendja e atij q\u00eb nuk di shkrim e lexim. Zhdukja e analfabetizmit." | |
}, | |
"analizim": { | |
"word": "Analizim", | |
"description": ",~I m. Veprimi sipas kuptimeve t\u00eb foljeve" | |
}, | |
"analizoj": { | |
"word": "Analizoj", | |
"description": "kai, ~OVA, ~UAR. 1. E zb\u00ebrthej di\u00e7ka n\u00eb pjes\u00ebt p\u00ebrb\u00ebr\u00ebse p\u00ebr ta studiuar, i b\u00ebj analiz\u00ebn. Analizoj gjakun (ujin...). Analizoj nj\u00eb vep\u00ebr. Analizoj nj\u00eb fjali (nj\u00eb fjal\u00eb). 1. Shqyrtoj nj\u00eb \u00e7\u00ebshtje, nj\u00eb pun\u00eb etj. duke e zb\u00ebrthyer e duke e par\u00eb nga t\u00eb gjitha an\u00ebt; marr n\u00eb analiz\u00eb. Analizoi pun\u00ebn (gjendjen). Analizoj p\u00ebrfundimet. Ana-lizon me sy kritik. ~ ANALOG,~E nib. Q\u00eb ka analogji me nj\u00eb tjet\u00ebr, ingjash\u00ebm. Kushte analoge. N\u00eb nj\u00eb rast analog. r ANALOGJf,~A . sh. ~, ~T\u00cb. 1. Ngjashm\u00ebria q\u00eb kan\u00eb sendet ose dukurit\u00eb e ndryshme n\u00eb t\u00ebr\u00ebsi ose n\u00eb disa tipare a an\u00eb t\u00eb tyre. Analogji eplot\u00eb (epjesshme). Analogji e jashtme (e brendshme). Analogji gjuh\u00ebsore. Ka (gjen) analogji. 2. logj. M\u00ebnyr\u00eb arsyetimi, q\u00eb mb\u00ebshtetet n\u00eb disa tipare a an\u00eb t\u00eb ngjashme t\u00eb sendeve ose t\u00eb dukurive t\u00eb ndryshme p\u00ebr t\u00eb nxjerr\u00eb p\u00ebrfundime edhe p\u00ebr ngjashm\u00ebrin\u00eb e tyre n\u00eb an\u00eb e n\u00eb tipare t\u00eb tjera. Meto-da e analogjis\u00eb. p\u00ebr analogji." | |
}, | |
"analizohet": { | |
"word": "Analizohet", | |
"description": ". P\u00ebs. e ANALIZOJ. Analizohen ve\u00e7orit\u00eb." | |
}, | |
"analogj": { | |
"word": "Analogj", | |
"description": "lK,~E mb. Q\u00eb mb\u00ebshtetet n\u00eb analogji, q\u00eb b\u00ebhet mbi baz\u00ebn e analogjis\u00eb; i ngjash\u00ebm." | |
}, | |
"analumas": { | |
"word": "Analumas", | |
"description": ",~I m. sh. ~, ~IT. shih BREGA-LUMAS,~l." | |
}, | |
"anamalas": { | |
"word": "Anamalas", | |
"description": ",~I m. sh. ~, ~IT. Ai q\u00eb banon n\u00eb rr\u00ebz\u00eb ose n\u00eb faqe t\u00eb nj\u00eb mali." | |
}, | |
"anamend": { | |
"word": "Anamend", | |
"description": "ndajf. Anamendas." | |
}, | |
"anamendas": { | |
"word": "Anamendas", | |
"description": "ndajf. Pa e pasur mendjen n\u00eb vend, si i hutuar. Ec\u00ebn anamendas. Flet (v\u00ebshtron) anamendas." | |
}, | |
"anames": { | |
"word": "Anames", | |
"description": "ndajf. krahin. 1. Midis, n\u00eb mes. Rri anames. I b\u00ebj nj\u00eb vij\u00eb anames. 2. p\u00ebrd. parafj. Midis. Anames tyre." | |
}, | |
"ananas": { | |
"word": "Ananas", | |
"description": ", ~I m. sh. ~E, ~ET bot. Bim\u00eb e viseve tropikale t\u00eb Amerik\u00ebs, q\u00eb i ka gjethet t\u00eb gjata e me gjemba dhe q\u00eb b\u00ebn kokrra t\u00eb m\u00ebdha vezake me nj\u00eb tuf\u00eb t\u00eb vog\u00ebl gjethesh n\u00eb maj\u00eb, me tul t\u00eb \u00ebmb\u00ebl, me l\u00ebng e me er\u00eb t\u00eb mir\u00eb; fryti i k\u00ebsaj bime. L\u00ebng ananasi. \fANANGAS kal., ~A, ~UR krahin. Ngacmoj, trazoj." | |
}, | |
"anapraptas": { | |
"word": "Anapraptas", | |
"description": "ndajf. Praptas, me kurriz. Eci (t\u00ebrhiqem) anapraptas." | |
}, | |
"anaprapte": { | |
"word": "Anaprapt\u00eb", | |
"description": "(i,e) mb. Q\u00eb e ka drejtimin prapa; q\u00eb kthehet nga pas. L\u00ebvizje e anaprapt\u00eb. Shikim i anaprapt\u00eb. \u2022 ANARKI,~A. 1. Gjendje q\u00eb krijohet n\u00eb shoq\u00ebri, kur mungon pushteti shtet\u00ebror i organizuar dhe kur nuk veprojn\u00eb ligjet e rregullat e detyrueshme p\u00ebr an\u00eb-tar\u00ebt e shoq\u00ebris\u00eb; mohim i shtetit dhe i \u00e7far\u00ebdo pushteti politik t\u00eb organizuar. Anarkia feudale. Mbret\u00ebron anarkia. 2. \u00c7rregullim q\u00eb krijohet nga mungesa e drejtimit, e organizimit dhe e planifikimit; \u00e7rregullim i madh, p\u00ebshtjellim n\u00eb nj\u00eb fush\u00eb. Anarkia n\u00eb prodhim. Bie n\u00eb anarki. SjeI (mbjell) anarki. Del nga anarkia." | |
}, | |
"anarkik": { | |
"word": "Anarkik", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb karakteristik p\u00ebr anarkin\u00eb; q\u00eb shpie n\u00eb anarki; i \u00e7rregullt, i paorgani-zuar. Zhvillim anarkik. Veprime anarkike. N\u00eb m\u00ebnyr\u00eb anarkike." | |
}, | |
"anarkist": { | |
"word": "Anarkist", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. 1. Pasues i anar-kizmit." | |
}, | |
"anark": { | |
"word": "Anark", | |
"description": "lST,~E mb. Q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me anarkizmin ose me anarkist\u00ebt, q\u00eb udh\u00ebhiqet nga idet\u00eb e anarkiz-mit; q\u00eb \u00ebsht\u00eb karakteristik p\u00ebr anarkizmin ose p\u00ebr anarkist\u00ebt." | |
}, | |
"anarkizem": { | |
"word": "Anarkiz\u00ebm", | |
"description": ",~MI m. 1. Rrym\u00eb politike e shoq\u00ebro-re oportuniste mikroborgjeze, q\u00eb nuk pranon asnj\u00eb lloj autoriteti, organizimi e disipline, q\u00eb k\u00ebrkon zhdukjen e menj\u00ebhershme t\u00eb \u00e7do pushteti shtet\u00ebror, mohon diktatur\u00ebn e proletariate dhe rolin udh\u00ebheq\u00ebs t\u00eb par-tis\u00eb s\u00eb tij, pranon vet\u00ebTn zhvillimin e vetvetish\u00ebm t\u00eb l\u00ebvizjes revolucionare dhe i kund\u00ebrvihet k\u00ebshtu so-cializmit shkencor e i sh\u00ebrben borgjezis\u00eb. 2. Prirje p\u00ebr anarki." | |
}, | |
"anarkosindikal": { | |
"word": "Anarkosindikal", | |
"description": "lST,~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Pasues i anarkosindikalizmit." | |
}, | |
"anarkosindikalist": { | |
"word": "Anarkosindikalist", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb mb\u00ebshtetet n\u00eb pik\u00ebpamjet e anarkosindikalizmit, q\u00eb udh\u00ebhiqet nga idet\u00eb e anarkosindikalizmit; q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me anarkosindikalist\u00ebt. Teori (pik\u00ebpamje) anarkodndikaliste. Organizat\u00eb (rrym\u00eb) anarkosindikaliste. Grup anarkosindikalist.ANARKQSINDIK ALIZ\u00cbM,~MI m." | |
}, | |
"anas": { | |
"word": "Anas", | |
"description": "ndajf. shih ANASH. V\u00ebshtroi anas," | |
}, | |
"anasjell": { | |
"word": "Anasj\u00ebll", | |
"description": ",TE, ~A sh. ~E, ~ET. Veprimi jsipas kupti;nit t\u00eb foljes ANASJSLL." | |
}, | |
"anasjellas": { | |
"word": "Anasjellas", | |
"description": "ndajf. N\u00eb m\u00ebnyr\u00eb t\u00eb anasjelit\u00eb, t\u00eb p\u00ebrkund\u00ebrt; duke e rnarr\u00eb nga ana e kundert, duke u nisur nga ana tjet\u00ebr, \fANASJELL\u00cb, ~A.,.h. ~A. -AT. 1. shih ANA-ISJELLJE, ~A. 2. gjah. Ndryshimi i renUit\u00eb zaSconsh\u00ebm t\u00eb fjal\u00ebve lie fjali p\u00ebr t\u00eb theksuar kuplimin e nj\u00eb fjale ose p\u00ebr it'i dh\u00ebn\u00eb fjalis\u00eb force shpreh\u00ebse." | |
}, | |
"anasjelle": { | |
"word": "Anasjell\u00eb", | |
"description": "(i, e) mb. 1. Q\u00eb ka rend ose drejtirn t\u00eb p\u00ebrkundert m\u00eb t\u00eb parin ose m\u00eb t\u00eb zakonshmin, q\u00eb:\u00ebsht\u00eb v\u00ebn\u00eb n\u00eb rend t\u00eb p\u00ebnnbysur; i p\u00ebrkund\u00ebr(;. Rend;\u201d anasjell\u00eb. Nd\u00ebrtim i anasjell\u00eb. 2. mat. Q\u00eb ka renditje t\u00eb p\u00ebrmbysur t\u00eb rnadh\u00ebsive |ose q\u00eb ka drejtim t\u00eb p\u00ebrkund\u00ebrt t\u00eb ndryshisTsit t\u00eb ma-jdh\u00ebsive." | |
}, | |
"anasjelltas": { | |
"word": "Anasjelltas", | |
"description": "ndajf. Anasjejias." | |
}, | |
"anash": { | |
"word": "Anash", | |
"description": "ndajf. N\u00eb an\u00eb, nf\" brin.i\u00eb t\u00eb di\u00e7kaje, an\u00ebs, aga krah\u00ebt, jo p\u00ebrmes. Shikoj.mask. Sulinoi anash. \\V\u00eb anash." | |
}, | |
"anai": { | |
"word": "Anai", | |
"description": "'OMIK,~'E mb. Q\u00eb Iidb,et xna sjv,xIomins, ianat\u00eb4^nis\u00eb; q\u00eb ka I\u00eb b\u00ebj\u00eb me ndertImIn e orggjiizniave to gjalla. Atlas anatomik. Stua'.m ar;atomik." | |
}, | |
"anbaj": { | |
"word": "Anbaj", | |
"description": "lidh. bised. shih PH.ANDAJ. Andc,j::.vk vjnt." | |
}, | |
"andaiit": { | |
"word": "Andaiit", | |
"description": ",~-'I m. sh. '\u2014\u00cb, ~\u00cbT kisi, 1. Pjes\u00eb5aarr\u00eb3 n\u00eb \u00e7etat e komit\u00ebve grek\u00eb, q\u00eb ishin c.8 sh\u00ebrbim is vsh~ tris\u00eb dhe t\u00eb qeveris\u00eb shoviniste greke. P\u00ebrjeshjel me a;idart\u00ebf. 2. s! mb. ~1., ~E. Q\u00eb k;i t\u00eb b\u00ebj\u00eb sue \u00e7etat e komit\u00ebve grek\u00eb n\u00eb sharhim t\u00eb shovinist\u00ebve; q\u00eb \u00ebsfe\u201ds karaJcte-ristIk p\u00ebr \u00a30. \u00c7eta andarte. Veshje ondarie." | |
}, | |
"andej": { | |
"word": "Andej", | |
"description": ". I. ndajf. 1. N\u00eb at\u00eb aa\u00eb, n\u00eb,'i15\u00ebii tjet\u00ebr u.ga sjo ku ndodhemi, nga.ajo an\u00eb; n\u00eb at\u00eb vend; a\u00eb nj\u00eb vend. tjet\u00ebr nga ai ku ndodhemi, aga ai vsad;'ise at\u00eb drej-tim, asaj a\u201de; kund. Jc\u00ebtej. Shkoi ffndej. Vijprej a;idej. Shoh andej. Iku q\u00eb andej. Andej tutjs (matari\u00eb)" | |
}, | |
"anbej": { | |
"word": "Anbej", | |
"description": "-KETEJ ndajf. Nep\u00ebr vends t\u00eb adi'3'shasc, posbt\u00eb e ii,r' iutje~\u00a3\u00ebha. B?idht3 sndej-k\u00ebsej. i Ka l\u00ebn\u00eb gj\u00eb'rar avdej-l:\u00ebiej." | |
}, | |
"andejmi": { | |
"word": "Andejmi", | |
"description": "(s:;) ndajf, Prej aadej, q\u00eb nga ajo an5; ps\u201dej siij ver.d'.; kund. s\u00eb kcssjiBI. U i;is von\u00eb ss an-dejmi. E;'dk\u00ebn s\u00eb andejmi. Si duke; su aridejmi? Nuk is kthye s\u00eb ar.dejmi." | |
}, | |
"andejpari": { | |
"word": "Andejpari", | |
"description": "na^if- DIfcu a\u00eb ato aaS, dfeti andej af\u00ebr; kund, k\u00ebti',iiri. Ka'si (iku) andajpari." | |
}, | |
"andejs": { | |
"word": "Andejs", | |
"description": "'H\u00cbM (I), -ME (e) mb. Qe \u00ebsfct\u00eb andj, q\u00eb ajendet matss\u00eb, i asaj aise, i p\u00eb:r:BJm\u00eb.; kund. s ketejsh\u00ebm. Ana e'.ndajskms. Bsgu i andejsh\u00eb:n. {',:'\u201c-det g andsjshme. Njsri i andejsh\u00ebm. \u2022 ANDi?ALL\u00cb,\u2014 A j;. ~A, \u2014AT bised, Di\u00e7ka q\u00eb sjeil shqet\u00ebsime, ts2ash, kok\u00eb\u00e7r.rje. -4;-:di-alla t\u00eb tisdha. Jet\u00eb me (pa) cmdraUa. Kara andralla..? ai' fI iai>j cInilrtdla dikujt. Put (shti-) ns a:draiic d i!; s. ~k MS vj\"sa:i\u201dIts\u201deS3 me ji;eri-5ri 2r;or.d;s, mi vjcsi. fcofca v\u00ebi'daII\u00eb.,ANDRALL\u00cbMADH,~E mb. bised. 1. Q\u00eb ka shum\u00eb andralla, q\u00eb \u00ebsht\u00eb i mbytur n\u00eb andralla. 2. P\u00ebrd. em. sipas kuptinait t\u00eb mbiemrit." | |
}, | |
"andralletar": { | |
"word": "Andrall\u00ebtar", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Ai q\u00eb ka shume kok\u00eb\u00e7arje, njcri i mbytur nga andrallat." | |
}, | |
"andrallos": { | |
"word": "Andrallos", | |
"description": "kal., ~A, ~UR bised. I sjell andralla, i hap telashe." | |
}, | |
"andrallosem": { | |
"word": "Andrallosem", | |
"description": "vetv. bised. 1. Mbytem nga andrallat, bie n\u00eb telashe; me vjen mendja rrotull nga kok\u00eb\u00e7arjet. 2. Me merren mendt\u00eb, me vjen koka v\u00ebrdall\u00eb, tru-llosem, shastisem." | |
}, | |
"andrallosur": { | |
"word": "Andrallosur", | |
"description": "(i,e) mb. bised. 1. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb i mbytur nga andrallat, q\u00eb ka plot telashe; q\u00eb i vjen mendja rrotull nga kok\u00eb\u00e7arjet. E shikoj t\u00eb andrallosw. 2. Q\u00eb i merren mendt\u00eb, i trullosur, i shastisur." | |
}, | |
"andri": { | |
"word": "Andri", | |
"description": ",\u2014A . p\u00ebnnb. Almiset p\u00ebr t\u00eb l\u00ebruar token dhe p\u00ebr t\u00eb ngar\u00eb qet\u00eb." | |
}, | |
"ane": { | |
"word": "An\u00eb", | |
"description": ",~A i. Ia di (ia njoh) burmat (vi-dhat) dikujt shih te" | |
}, | |
"anekdote": { | |
"word": "Anekdot\u00eb", | |
"description": ",~A. sh. \u2014A, ~AT. Tregim i shkur-t\u00ebr zbavit\u00ebs p\u00ebr nj\u00eb ngjarje t\u00ebrheq\u00ebse a p\u00ebr t\u00eb qeshur, t\u00eb v\u00ebrtet\u00eb a t\u00eb trilluar, nga jeta e njer\u00ebzve t\u00eb njohur ose q\u00eb v\u00eb n\u00eb loj\u00eb t\u00eb metat e dob\u00ebsit\u00eb e njer\u00ebzve a shpreh nj\u00eb mendim edukues. Anekdota popiillore. Anekdota historike. Tregoj nj\u00eb anekdot\u00eb. Di shum\u00eb anekdota." | |
}, | |
"anekdotik": { | |
"word": "Anekdotik", | |
"description": ",~E mb. 1. Q\u00eb ka natyr\u00ebn e nj\u00eb anekdot\u00eb; q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me anekdot\u00ebn. Tregim anek-dotik. \f2. Q\u00eb i ngjan nj\u00eb anekdot\u00eb, q\u00eb \u00ebsht\u00eb p\u00ebr t\u00eb qeshur; q\u00eb \u00ebsht\u00eb jo i zakonsh\u00ebm n\u00eb jet\u00eb, q\u00eb nuk \u00ebsht\u00eb p\u00ebr t'u besuar shum\u00eb. Ngjarje anekdotike. Rast anekdotik." | |
}, | |
"anekend": { | |
"word": "Anek\u00ebnd", | |
"description": ". I. ndajf. N\u00eb t\u00eb gjitha an\u00ebt, n\u00eb \u00e7do skaj. gjithandej, anemban\u00eb. Gjith\u00eb vendi anek\u00ebnd." | |
}, | |
"aneks": { | |
"word": "Aneks", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb sh\u00ebrben si shtojc\u00eb, q\u00eb sh\u00ebrben si pjes\u00eb plot\u00ebsuese e di\u00e7kaje. Nd\u00ebrtese anekse. Pas-qyr\u00eb (shkres\u00eb) anekse." | |
}, | |
"aneksim": { | |
"word": "Aneksim", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. Veprimi sipas kuptimeve t\u00eb foljeve ANEKSOJ, ANEKSOHET. Aneksimi i tokave." | |
}, | |
"aneksohet": { | |
"word": "Aneksohet", | |
"description": ". P\u00ebs. e ANEKSOJ. hi aneksua fabrik\u00ebs." | |
}, | |
"aneksoj": { | |
"word": "Aneksoj", | |
"description": "kal., ~OVA, ~UAR. 1. Bashkoj me dhun\u00eb nj\u00eb vend a nj\u00eb krahin\u00eb t\u00eb pushtuar me nj\u00eb vend tjet\u00ebr. 2. la shtoj si aneks di\u00e7kaje; i bashkangjit nj\u00eb shtojANEKSUAR (i,e) mb. 1. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb pushtuar dhe bashkuar me dhun\u00eb me nj\u00eb vend tjet\u00ebr (p\u00ebr krahina, toka etj.). 2. Q\u00eb i \u00ebsht\u00eb shtuar di\u00e7kaje si aneks, si shtojc\u00eb." | |
}, | |
"anembane": { | |
"word": "Anemban\u00eb", | |
"description": ". I. ndajf. N\u00eb t\u00eb gjitha an\u00ebt, n\u00eb \u00e7do vend, anek\u00ebnd. P\u00ebrhapet (shtrihet) anemban\u00eb. D\u00eb-gjohet anemban\u00eb. E k\u00ebrkoi anemban\u00eb. I bie anemban\u00eb vendit." | |
}, | |
"anemi": { | |
"word": "Anemi", | |
"description": ",~A . sh. ~, ~T\u00cb. 1. mjek. Dob\u00ebsim i p\u00ebrgjithsh\u00ebm i organizmit nga pak\u00ebsimi i rruazave t\u00eb kuqe t\u00eb gjakut; pagjak\u00ebsi. Vuan nga anemia. 2. fig. Munges\u00eb gjall\u00ebrie, dob\u00ebsi, pafuqi." | |
}, | |
"anemik": { | |
"word": "Anemik", | |
"description": ",~E mb. 1. mjek. Q\u00eb vuan nga anemia; q\u00eb \u00ebsht\u00eb i dob\u00ebt e i zbeht\u00eb p\u00ebr shkak t\u00eb pagjak\u00ebsis\u00eb. F\u00ebinij\u00eb anemik. Fytyr\u00eb anemike. 2. fig. Q\u00eb i mungon gjall\u00ebria, i pafuqish\u00ebm, i dob\u00ebt, i zbeht\u00eb. Vep\u00eb'r anemike. Diskutim anemik." | |
}, | |
"aneperqark": { | |
"word": "Anep\u00ebrqark", | |
"description": "ndajf. Rreth e rrotull, an\u00ebs e an\u00ebs nj\u00eb vendi. bie anep\u00ebrqark. -AT E sjell anep\u00ebrqark e sjell rrotull." | |
}, | |
"aneqark": { | |
"word": "Aneqark", | |
"description": "ndajf. Rreth e rrotull, p\u00ebrqark. V\u00ebshtroi aneqark." | |
}, | |
"anese": { | |
"word": "An\u00ebse", | |
"description": ",~JA sh. ~E, ~ET. 1. Secila nga d\u00eb-rrasat an\u00ebsore t\u00eb shtratit t\u00eb qerres. An\u00ebset e qerres. 2. shih ANIE,~A 5." | |
}, | |
"anestezi": { | |
"word": "Anestezi", | |
"description": ",~A . mjek. 1. Humbje e plot\u00eb ose e pjesshme e ndjeshm\u00ebris\u00eb s\u00eb gjith\u00eb trupit a t\u00eb nj\u00eb organi, 1 q\u00eb shkaktohet nga s\u00ebmundje t\u00eb sistemit nervor, pandjeshm\u00ebri e plot\u00eb ose e pjesshme. 2. Zhdukja e ndjeshm\u00ebris\u00eb s\u00eb organizmit gjat\u00eb nj\u00eb operimi, sidomos e ndjeshm\u00ebris\u00eb ndaj dhembjes, q\u00eb arrihet duke p\u00ebrdorur l\u00ebnd\u00eb e mjete t\u00eb posa\u00e7me, t\u00eb cilat veprojn\u00eb mbi sistemin nervor. Anestezi e per-gjithshine (lokale). Operacion pa anestezi. B\u00ebj anes-tezini'." | |
}, | |
"medalje": { | |
"word": "Medalje", | |
"description": ",~A . sh. ~E, ~ET. Pllak\u00ebz e rrum-bullak\u00ebt prej metali me ndonj\u00eb figure a mbishkrim, e cila i jepet dikujt p\u00ebr merita n\u00eb luft\u00eb, n\u00eb pun\u00eb, n\u00eb gara sportive, n\u00eb konkurse etj. ose p\u00ebr t\u00eb kujtuar nj\u00eb ngjarje t\u00eb sh\u00ebnuar; dekorat\u00eb." | |
}, | |
"anecak": { | |
"word": "An\u00ebcak", | |
"description": ", ~E mb. Q\u00eb mban an\u00eb, i ansh\u00ebm." | |
}, | |
"anedet": { | |
"word": "An\u00ebd\u00ebt", | |
"description": ", ~I m. sh. ~E, ~ET. Bregu i detit, bregdet." | |
}, | |
"anedetas": { | |
"word": "An\u00ebdetas", | |
"description": ", ~E mb. vjet. Bregdetar. Qytet an\u00eb-detas." | |
}, | |
"anelume": { | |
"word": "An\u00eblum\u00eb", | |
"description": ", ~I m. Bregu gjat\u00eb rrjedh\u00ebs s\u00eb Iumit; rrug\u00eb a sh\u00ebtitore buz\u00eb nj\u00eb lumi. Mori an\u00eblumin." | |
}, | |
"anengrene": { | |
"word": "An\u00ebngr\u00ebn\u00eb", | |
"description": "mb. Q\u00eb i ka an\u00ebt t\u00eb ngr\u00ebna, q\u00eb \u00ebsht\u00eb me buz\u00eb t\u00eb ngr\u00ebna." | |
}, | |
"aneperane": { | |
"word": "An\u00ebp\u00ebran\u00eb", | |
"description": "ndajf. Anemban\u00eb, n\u00eb \u00e7do an\u00eb." | |
}, | |
"aneroje": { | |
"word": "An\u00ebroj\u00eb", | |
"description": ", ~A f.sh. ~A, ~AT usht. Grup ushtar\u00ebsh, q\u00eb ec\u00ebn an\u00ebs forcave kryesore n\u00eb mar-shim p\u00ebr t'i mbrojtur nga sulmet e papritura n\u00eb krah\u00eb. Nxjerr an\u00ebroj\u00eb," | |
}, | |
"anes": { | |
"word": "An\u00ebs", | |
"description": "lSHT ii ndajf. Duke e p\u00ebrkrahur dike pa t\u00eb drejt\u00eb e me paragjykim, me an\u00ebsi; kund. paan\u00eb-sisht. Flet (punon) an\u00ebsisht." | |
}, | |
"anesi": { | |
"word": "An\u00ebsi", | |
"description": ",~A i . sh. ~, ~T\u00cb. P\u00ebrkrahja q\u00eb i jepet dikujt pa t\u00eb drejt\u00eb e me paragjykim; kund. paan\u00ebsi. An\u00ebsi e hap\u00ebt (e fsheht\u00eb). Pun\u00eb me an\u00ebsi. Mban an\u00ebsi. Gjykon pa (me) an\u00ebsi. Ka an\u00ebsi. \fAN\u00cbSI,~A ir hryes. sh. ~, ~T\u00cb anat. Gjym-tyr\u00ebt e trupit t\u00eb njeriut (duart ose k\u00ebmb\u00ebt). An\u00ebsit\u00eb e sip\u00ebrme duart." | |
}, | |
"anesim": { | |
"word": "An\u00ebsim", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. shih ANIM,~I." | |
}, | |
"anesisht": { | |
"word": "An\u00ebsisht", | |
"description": "i ndajf. N\u00eb m\u00ebnyr\u00eb an\u00ebsore; t\u00ebrthorazi, jo drejtp\u00ebrdrejt Prek an\u00ebsisht." | |
}, | |
"anesohem": { | |
"word": "An\u00ebsohem", | |
"description": "vetv. Marr an\u00ebn e nj\u00eb pale, prirem nga nj\u00ebra an\u00eb, anoj.AN\u00cbSOJ kal., ~OVA, ~UAR. shih ANOJ." | |
}, | |
"anesor": { | |
"word": "An\u00ebsor", | |
"description": ",~E nib. 1. Q\u00eb gjendet n\u00eb an\u00eb t\u00eb nj\u00eb vendi a sendi, q\u00eb ndodhet n\u00eb krah; q\u00eb vjen nga an\u00ebt; i an\u00ebs. Faqe an\u00ebsore. Vij\u00eb an\u00ebsore. Rrug\u00eb an\u00ebsore. Der\u00eb an\u00ebsore." | |
}, | |
"anesore": { | |
"word": "An\u00ebsore", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET. 1. Pjes\u00eb e par-mend\u00ebs, e cila hedh anash dheun q\u00eb can plori, vesh\u00ebz. 2. Thurim\u00eb e cila vihet anash shtratit t\u00eb qerres, q\u00eb t\u00eb mos bjer\u00eb ndonje gj\u00eb. v\u00eb an\u00ebsor\u00ebt. 3. Rrug\u00ebz an\u00ebs mureve t\u00eb nd\u00ebrtesave pak m\u00eb e ngritur se rruga a oborri. Eci n\u00eb an\u00ebsore." | |
}, | |
"anesuje": { | |
"word": "An\u00ebsuj\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT vjet. Ishull." | |
}, | |
"aneshkr": { | |
"word": "An\u00ebshkr", | |
"description": "lM,~I m. sh. ~E, ~ET. Sh\u00ebnim i shkurt\u00ebr q\u00eb vihet n\u00eb an\u00eb t\u00eb faqes s\u00eb nj\u00eb dor\u00ebshkrimi, t\u00eb nj\u00eb shkrese a t\u00eb nj\u00eb libri. V\u00eb (b\u00ebj) nj\u00eb an\u00ebshkrim." | |
}, | |
"aneshkrimisht": { | |
"word": "An\u00ebshkrimisht", | |
"description": "ndajf. zyrt. N\u00eb an\u00eb t\u00eb faqes s\u00eb nj\u00eb shkrese ose dokumenti." | |
}, | |
"aneshkruar": { | |
"word": "An\u00ebshkruar", | |
"description": "(i,e) mb. mat. Q\u00eb q\u00ebndron n\u00eb an\u00eb t\u00eb nj\u00eb brinje (p\u00ebr k\u00ebndet) ose n\u00eb an\u00eb t\u00eb nj\u00eb k\u00ebndi (p\u00ebr brinj\u00ebt)." | |
}, | |
"anetar": { | |
"word": "An\u00ebtar", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Ai q\u00eb b\u00ebn pjes\u00eb n\u00eb nj\u00eb parti, organizat\u00eb, shoqat\u00eb ose n\u00eb nj\u00eb bashk\u00ebsi tjet\u00ebr; ai q\u00eb b\u00ebn pjes\u00eb n\u00eb nj\u00eb komision a n\u00eb nj\u00eb grup t\u00eb caktuar p\u00ebr nj\u00eb pun\u00eb; njeri i zgjedhur a i caktuar n\u00eb nj\u00eb organ, forum etj." | |
}, | |
"anetare": { | |
"word": "An\u00ebtare", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET. Fem. e AN\u00cb-TAR,~I." | |
}, | |
"anetaresi": { | |
"word": "An\u00ebtar\u00ebsi", | |
"description": ",~A . T\u00eb qen\u00ebt an\u00ebtar i nj\u00eb partie, organizat\u00eb, shoqate etj.; pjes\u00ebmarrje n\u00eb nj\u00eb parti, \forganizat\u00eb, shoqat\u00eb etj. An\u00ebtar\u00ebsia n\u00eb nj\u00eb organizat\u00eb." | |
}, | |
"angari": { | |
"word": "Angari", | |
"description": ",~A sh. ~, ~T\u00cb. 1. hist. Pun\u00eb e de-tyruar pa shp\u00ebrblim, q\u00eb b\u00ebnte fshatari p\u00ebr beun ose p\u00ebr shtetin me krah\u00eb dhe me mjetet e kafsh\u00ebt e veta t\u00eb pun\u00ebs; pun\u00eb e detyruar pa shp\u00ebrblim. Angarit\u00eb p\u00ebr shtetin. Pes\u00eb dit\u00eb angari. Benin angari. 2. fig. Barr\u00eb, pun\u00eb q\u00eb b\u00ebhet pa d\u00ebshir\u00eb a q\u00eb nuk t\u00eb sjell ndonj\u00eb k\u00ebnaq\u00ebsi; pun\u00eb e padobishme. Angarit\u00eb e sht\u00ebpis\u00eb. la ngarkoi angari dikujt. 3. p\u00ebrd. ndajf. N\u00eb m\u00ebnyr\u00eb t\u00eb detyruar e pa marr\u00eb asnj\u00eb shp\u00ebrblim. Punonin angari, I merrnin angari. 4. p\u00ebrd. ndajf. fig. Pa d\u00ebshir\u00eb e shkel e shko, sa p\u00ebr t\u00eb shkuar radh\u00ebn. Punon angari. E b\u00ebn (e merr) pun\u00ebn angari." | |
}, | |
"angazhim": { | |
"word": "Angazhim", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. 1. Veprimi sipas kuptimeve t\u00eb foljeve ANGAZHOJ, ANGAZHOHEM. Angazhimi i j'orcave (i mjeteve). 2. shift ZOTIM,~I. Marr angazhim zotohem." | |
}, | |
"angazhohem": { | |
"word": "Angazhohem", | |
"description": "vetv. 1. P\u00ebrfshihem n\u00eb nj\u00eb pun\u00eb a veprimtari, i hyj nj\u00eb pune dhe merrem me t\u00eb. 2. shih ZOTOHEM,. 3. usht. P\u00ebrfshihem n\u00eb veprime luftarake, hyj n\u00eb betej\u00eb me kund\u00ebrshtarin. Angazhohen n\u00eb luftime. 4. P\u00ebs. e ANGAZHOJ." | |
}, | |
"angazhoj": { | |
"word": "Angazhoj", | |
"description": "kal., ~OVA, ~UAR. 1. Z\u00eb me qira t\u00ebr\u00ebsisht p\u00ebr vete nj\u00eb mjet, nj\u00eb sall\u00eb etj., pajtoj p\u00ebr vete. Angazhoi nj\u00eb makin\u00eb (nj\u00eb karroc\u00eb). Angazhoi sall\u00ebn. 2. usht. Hedh trupat n\u00eb veprime luftarake; e de-tyroj dike t\u00eb marr\u00eb pjes\u00eb n\u00eb luftime, e ng\u00ebrthej n\u00eb luftime." | |
}, | |
"angerduf": { | |
"word": "Ang\u00ebrduf", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT krahin. Njeri q\u00eb fryhet e kapardiset si gjeldeti; ai q\u00eb mbahet me t\u00eb madh." | |
}, | |
"angerdufem": { | |
"word": "Ang\u00ebrdufem", | |
"description": "vetv., ~A (u), ~UR krahin. 1. vet. veta" | |
}, | |
"angerr": { | |
"word": "Ang\u00ebrr", | |
"description": ",~RRA . sh. ~RRA, ~RRAT. 1. Cip\u00eb e holl\u00eb, q\u00eb mb\u00ebshtjell nj\u00eb organ t\u00eb trupit; l\u00ebkur\u00ebz. Angrra e mushk\u00ebrive (e zorr\u00ebve). 2. vet. sh. T\u00eb p\u00ebrbrendshmet, rropullit\u00eb. 3. Zgav\u00ebr, pjesa e brendshme e nj\u00eb hap\u00ebsire." | |
}, | |
"angesht": { | |
"word": "Ang\u00ebsht", | |
"description": "ndajf. krahin. 1. Ngusht\u00eb. Me rri (mS vjen) ang\u00ebsht. E z\u00eb ang\u00ebsht. 2. fig. Mekeqdashje, keq. Flet ang\u00ebsht p\u00ebr dik \u00eb." | |
}, | |
"angeshti": { | |
"word": "Ang\u00ebshti", | |
"description": ",~A. 1. krahin. Shtr\u00ebngim nga ngush-t\u00ebsia. 2. Gjendje shpirt\u00ebrore e nder\u00eb, shtr\u00ebngim i brend-sh\u00ebm, ankth. Kam (ndiej) ang\u00ebshti. Me hip\u00ebn (me pushton) nj\u00eb ang\u00ebshti. 3. Zagushi, uf\u00ebm." | |
}, | |
"angeshtim": { | |
"word": "Ang\u00ebshtim", | |
"description": ",~I m. Gjendja sipas kuptimit 2 t\u00eb foljes" | |
}, | |
"angeshtohem": { | |
"word": "Ang\u00ebshtohem", | |
"description": ". Kam nj\u00eb ang\u00ebshtim. \fANG\u00cbSHTOHEM vetv. 1. krahin. Ngushtohem.2. fig." | |
}, | |
"angeshtoj": { | |
"word": "Ang\u00ebshtoj", | |
"description": "kal., ~OVA, ~UAR krahin. Ngu-shtoj, i l\u00eb me pak vend." | |
}, | |
"angeshtuar": { | |
"word": "Ang\u00ebshtuar", | |
"description": "(i,e) mb. Q\u00eb e ka pushtuar ang\u00ebshtia, q\u00eb ndien nj\u00eb pesh\u00eb n\u00eb zem\u00ebr; i ndrydhur." | |
}, | |
"anglez": { | |
"word": "Anglez", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb lidhet me Anglin\u00eb ose me anglez\u00ebt, q\u00eb \u00ebsht\u00eb karakteristik p\u00ebr Anglin\u00eb ose p\u00ebr anglez\u00ebt, i" | |
}, | |
"anglikan": { | |
"word": "Anglikan", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me nj\u00eb nga format e protestantizmit, e cila \u00ebsht\u00eb b\u00ebr\u00eb fe mbizo-t\u00ebrues\u00eb n\u00eb" | |
}, | |
"anglisht": { | |
"word": "Anglisht", | |
"description": "ndajf. N\u00eb gjuh\u00ebn angleze. Flas (di) anglisht." | |
}, | |
"anglishte": { | |
"word": "Anglishte", | |
"description": ",~JA . Gjuh\u00eb indoevropiane e grupit gjermanik, q\u00eb flitet n\u00eb Angli, n\u00eb Amerik\u00ebn Veriore, n\u00eb" | |
}, | |
"anglo": { | |
"word": "Anglo", | |
"description": "-AMERIKAN,~E mb. Q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me anglez\u00ebt dhe me amerikan\u00ebt s\u00eb bashku, anglez dhe amerikan s\u00eb bashku. Trupat anglo-amerikane. Impe-rialist\u00ebt angloamerikan\u00eb." | |
}, | |
"anglosakson": { | |
"word": "Anglosakson", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me anglez\u00ebt dhe me saks\u00ebt (fise meprejardhje gjermane); q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me popullsin\u00eb kryesore t\u00eb Britanis\u00eb s\u00eb Madhe. Popujt anglosakson\u00eb. Fjal\u00eb anglosaksone." | |
}, | |
"angolas": { | |
"word": "Angolas", | |
"description": ",~I m. sh. ~, \u2014IT. shih ANGOLEZ,~I." | |
}, | |
"angolez": { | |
"word": "Angolez", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb lidhet me Angol\u00ebn ose me angolez\u00ebt, q\u00eb \u00ebsht\u00eb karakteristik p\u00ebr Angol\u00ebn ose p\u00ebr angolez\u00ebt, i Angol\u00ebs ose i angolez\u00ebve; q\u00eb \u00ebsht\u00eb krijuar nga angolez\u00ebt. Populli angolez. Bregdeti angolez." | |
}, | |
"angullime": { | |
"word": "Angullim\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. 1. Kuitja c qenit ose e ujkut kur i bien a kur ka t\u00eb keq; ul\u00ebrim\u00eb me z\u00eb t\u00eb ul\u00ebt dhe t\u00eb p\u00ebrvajsh\u00ebm. Angullima e qenit (e ujkut). L\u00ebshon angullim\u00eb. 2. G\u00ebrvim\u00eb." | |
}, | |
"angull": { | |
"word": "Angull", | |
"description": "lNy\u201doAra., ~U, ~R\u00cb. 1. Kuit kur i bien ose kur ka t\u00eb keq (p\u00ebr qenin, ujkun); ul\u00ebrin me z\u00eb t\u00eb ul\u00ebt e t\u00eb p\u00ebrvajsh\u00ebm. Angullin qeni (ujku). 2. G\u00ebrvin." | |
}, | |
"angullit": { | |
"word": "Angullit", | |
"description": ";, ~I, ~UR. shih ANGULLIN." | |
}, | |
"angullitje": { | |
"word": "Angullitje", | |
"description": ",~A . sh. ~E, ~ET. shih AN-GULLIM\u00cb, ~A." | |
}, | |
"angjinare": { | |
"word": "Angjinare", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET bot. Bim\u00eb barishtore shum\u00ebvje\u00e7are e viseve t\u00eb ngrohta, me gje-the t\u00eb m\u00ebdha t\u00eb prera thell\u00eb, q\u00eb mbillet p\u00ebr lulet si kok\u00eb me flet\u00eb t\u00eb tulta, t\u00eb cilat p\u00ebrdoren si ushqim dhe p\u00ebr t\u00eb p\u00ebrgatitur pije, barna mjekimi etj.; lulja e pa-\u00e7elur e k\u00ebsaj bime. Kok\u00eb angjinareje. Sal late me an-gjinare. \fANGJlN\u00cb,~A . sh. ~A, ~AT mjek. S\u00ebmundje e cip\u00ebs s\u00eb gryk\u00ebs, q\u00eb shfaqet me pezmatimin e saj dhe q\u00eb zakonisht prek edhe bajamet. Angjina e kraharorit (e gjoksit) semundje q\u00eb shfaqet me dhembje t\u00eb forla n\u00eb an\u00ebn e majt\u00eb t\u00eb kraharorit, t\u00eb shoq\u00ebruara me z\u00eb-nien e frym\u00ebs dhe me ndjenj\u00ebn e ankthit. Vuan nga angjina. Kam angjin\u00eb." | |
}, | |
"anhidrid": { | |
"word": "Anhidrid", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET kim. Oksid, i cili kur bashkohet me uj\u00eb jep nj\u00eb acid. Anhidrid kar-bonik (sulfurik)." | |
}, | |
"anhidrit": { | |
"word": "Anhidrit", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET min. Shk\u00ebmb i bardh\u00eb, q\u00eb \u00ebsht\u00eb i p\u00ebrb\u00ebr\u00eb nga sulfati i pauj\u00eb i kal-ciumit dhe q\u00eb kur bashkohet me uj\u00eb jep gjipsin." | |
}, | |
"ani": { | |
"word": "Ani", | |
"description": "bised. I. ndajf. 1. Pastaj, me von\u00eb. T\u00eb mbaroj\u00eb pun\u00eb, ani t\u00eb dale. 2. si fj. nd\u00ebrm. Nuk ka gj\u00eb, s'prish pun\u00eb, pa\u00e7ka. Ani, do t\u00eb pres. Ani se nuk erdhi." | |
}, | |
"anie": { | |
"word": "Anie", | |
"description": ",~A . sh. ~E, ~ET. 1. Rrip i gjer\u00eb p\u00eblhure me ngjyra t\u00eb ndryshme, q\u00eb p\u00ebrdoret p\u00ebr t\u00eb mbuluar e p\u00ebr t\u00eb zbukuruar mind\u00ebret, jast\u00ebk\u00ebt an\u00ebsoi\u00eb ku mb\u00ebshtetemi etj.; qilim ose rrogoz i vog\u00ebl, q\u00eb shtrohet n\u00eb nj\u00eb an\u00eb t\u00eb oxhakut a t\u00eb dhom\u00ebs. Shtroi anien. 2. D\u00ebrras\u00eb me nj\u00ebr\u00ebn faqe gjysm\u00eb t\u00eb rrumbullak\u00ebt, q\u00eb del nga sharrimi p\u00ebr s\u00eb gjati i an\u00ebve t\u00eb trungut t\u00eb prer\u00eb t\u00eb nj\u00eb druri. Anie pishe (bredhi, plepi). 3. Mahi e \u00e7atis\u00eb. V\u00eb aniet. 4. Secila nga kat\u00ebr pjes\u00ebt e rrethit t\u00eb rrot\u00ebs s\u00eb qerres. 5. Rrip i ngusht\u00eb toke an\u00ebs nj\u00eb are, i cili mbetet pa u punuar nga plugu. Punoj aniet me bel." | |
}, | |
"anijate": { | |
"word": "Anijat\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT arkit. Pjes\u00eb e brendshme e nj\u00eb kishe, q\u00eb shtrihet n\u00eb mes dy rreshtash me shtylla; navat\u00eb. Anijata kryesore." | |
}, | |
"anije": { | |
"word": "Anije", | |
"description": ",~A . sh. ~E, ~ET. 1. Mjet i madh lun-drimi, q\u00eb p\u00ebrdoret p\u00ebr t\u00eb mbartur n\u00ebp\u00ebr uj\u00eb mallra e njer\u00ebz, p\u00ebr peshkim, p\u00ebr q\u00ebllime ushtarake etj. Anije tregtare (ushtarake). Anije akuilthyese (aeroplan-mbajt\u00ebse, vajgurmbajt\u00ebse). Anije udh\u00ebtar\u00ebsh (tran-sporti). Anije peshkimi. Anije me avull (me vela, me motor). Kuverta e anijes. Ki\u00e7i (bashi) i anijes. Kapi-teni i anijes. Ditari i anijes. Ngarkoj (shkarkoj) anijen. Fundoset anija. Hipi n\u00eb anije. 2. Mjet p\u00ebr lundrim ajror ose p\u00ebr fluturime koz-mike." | |
}, | |
"anijedrejtues": { | |
"word": "Anijedrejtues", | |
"description": ",~I m. sh. ~, ~IT. Specialist p\u00ebr drejtimin e anijeve gjat\u00eb lundrimit.ANIJEND\u00cbRTUES,~I m. sh. ~, ~IT. Specialist p\u00ebr nd\u00ebrtimin e anijeve; nd\u00ebrtues anijesh." | |
}, | |
"anijendertues": { | |
"word": "Anijend\u00ebrtues", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb merret me nd\u00ebr-titnin dhe me ndreqjen e anijeve. Kantier anijend\u00ebrtues." | |
}, | |
"anijer": { | |
"word": "Anijer", | |
"description": "l,~A. vjet. Arti i lundrimit detar. Shkoll\u00eb anijerie." | |
}, | |
"anuesi": { | |
"word": "Anuesi", | |
"description": ",~A . p\u00ebrmb. vjet. Flota detare. Anijesi luftarake." | |
}, | |
"anijesor": { | |
"word": "Anijesor", | |
"description": ",~E mb. v;\u201dt. Q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me flot\u00ebn detare, i flot\u00ebs detare, detar. Forcat anijesore. \fANIJETAR,~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT vjet. Pjes\u00ebtar i ekuipazhit t\u00eb nj\u00eb anijeje, ai q\u00eb sh\u00ebrben n\u00eb nj\u00eb anije, detar." | |
}, | |
"anijetar": { | |
"word": "Anijetar", | |
"description": ",~E mb. vjet. Q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me anijen ose me flot\u00ebn detare; i anijes ose i flot\u00ebs detare. Baz\u00eb anijetare." | |
}, | |
"anijethyerje": { | |
"word": "Anijethyerje", | |
"description": ",~A . libr. Shkat\u00ebrrimi i nj\u00eb anijeje dhe fundosja e saj gjat\u00eb nj\u00eb stuhie ose nga nj\u00eb p\u00ebrplasje." | |
}, | |
"aniline": { | |
"word": "Anilin\u00eb", | |
"description": ",~A . kim. L\u00ebng i helmet i pangjyr\u00eb dhe me ere t\u00eb keqe, q\u00eb nxirret nga katrani dhe q\u00eb p\u00ebrdoret p\u00ebr p\u00ebrgatitjen e boj\u00ebrave, t\u00eb barnave etj. Boj\u00eb aniline." | |
}, | |
"anim": { | |
"word": "Anim", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. Veprimi sipas kup-timeve t\u00eb foljeve ANOJ, ANOHEM. Anim i forte. Animi i krah\u00ebve (i kok\u00ebs). Anim nga e majta." | |
}, | |
"animist": { | |
"word": "Animist", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb lidhet me animizmin, q\u00eb niset nga p\u00ebrfytyrimi mbi sendet dhe dukurit\u00eb e bot\u00ebs sikur jan\u00eb t\u00eb gjalla e me shpirt. P\u00ebrfytyrime animiste." | |
}, | |
"animizem": { | |
"word": "Animiz\u00ebm", | |
"description": ",~MI m. Forme e hershme e be-simit fetar te popujt primitive, sipas t\u00eb cilit t\u00eb gjitha sendet kan\u00eb shpirtin e vet si edhe njer\u00ebzit; bes:mi te shpirti sipas dogm\u00ebs fetare. Shfaqje t\u00eb anitnizmit." | |
}, | |
"anion": { | |
"word": "Anion", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET fiz. Jon me ngarkes\u00eb negative; kund. kation." | |
}, | |
"ankand": { | |
"word": "Ankand", | |
"description": ",~I m. Shitja e nj\u00eb pasurie ose e nj\u00eb sendi bot\u00ebrisht, duke ia dh\u00ebn\u00eb atij q\u00eb pranon ta blej\u00eb me \u00e7mimin m\u00eb t\u00eb lart\u00eb. Shet (blen) n\u00eb ankand. Nxjerr (v\u00eb) n\u00eb ankand. \u2022 Nxjerr (v\u00eb) n\u00eb ankand di\u00e7ka b\u00ebn tregti me nj\u00eb gj\u00eb t\u00eb shenjt\u00eb e t\u00eb shtrenjt\u00eb p\u00ebr dike, e cila as q\u00eb duhet t\u00eb mendohet se mund t\u00eb shitet e t\u00eb blihet." | |
}, | |
"ankese": { | |
"word": "Ankes\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. 1. Shkres\u00eb ose fjal\u00eb, q\u00eb i drejtohen nj\u00eb organi zyrtar p\u00ebr t\u00eb shprehur kund\u00ebrshtimin p\u00ebr nj\u00eb veprim t\u00eb padrejt\u00eb e t\u00eb pali-gjsh\u00ebrn t\u00eb nj\u00eb njeriu a t\u00eb nj\u00eb institucioni. Ankes\u00eb e drejt\u00eb (e padrejt\u00eb). Ankes\u00eb me shkrim (me goj\u00eb). Zyra e ankesave. Libri i ankesave. B\u00ebj (paraqit) nj\u00eb ankes\u00eb. Zgjidh ankesat. 2. Ankim. Ankesat e t\u00eb s\u00ebmur\u00ebve." | |
}, | |
"ankete": { | |
"word": "Anket\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. 1. Pyetja e shum\u00eb njer\u00ebzve p\u00ebr t\u00eb mbledhur t\u00eb dh\u00ebna ose mendime p\u00ebr nj\u00eb \u00e7\u00ebshtje shoq\u00ebrore, politike, ekonomike etj. An-ket\u00eb muzikore (gjuh\u00ebsore, parlamentare...). Anketa e gazet\u00ebs." | |
}, | |
"anketim": { | |
"word": "Anketim", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. Veprimi sipas kuptimit t\u00eb foljes ANKETOJ. Metoda e anketimit." | |
}, | |
"anketoj": { | |
"word": "Anketoj", | |
"description": "jokal., ~OVA, ~UAR. B\u00ebj nj\u00eb anket\u00eb." | |
}, | |
"anketues": { | |
"word": "Anketues", | |
"description": ",~I m. ih. ~, ~IT. Ai q\u00eb b\u00ebn nj\u00eb anket\u00eb, ai q\u00eb drejton plot\u00ebsimin e nj\u00eb anket\u00eb." | |
}, | |
"ankim": { | |
"word": "Ankim", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. 1. Veprimi sipas kuptimeve t\u00eb foljeve ANKOJ, ANKOHEM. E drejta e ankimit. 2. shih ANKES\u00cb,~A. Kam ankime." | |
}, | |
"ankimor": { | |
"word": "Ankimor", | |
"description": ",~E mb. drejt. Q\u00eb p\u00ebrmban nj\u00eb ankim kundrejt dikujt a p\u00ebr di\u00e7ka. K\u00ebrkes\u00eb ankintore." | |
}, | |
"ankohem": { | |
"word": "Ankohem", | |
"description": "vetv. 1. Shpreh dhembjen me fjal\u00eb e psher\u00ebtima p\u00ebr nj\u00eb s\u00ebmundje a nj\u00eb t\u00eb keqe. Anko-het nga barku. 2. Shpreh pak\u00ebnaq\u00ebsin\u00eb p\u00ebr di\u00e7ka q\u00eb nuk me p\u00ebl-qen ose \u00e7' e shoh t\u00eb padrejt\u00eb; qahem. Ankohet kot (me vend). I ankohem shokut. S'ka p\u00ebrse t\u00eb ankohet. Nuk di t\u00eb ankohet. 3. Paraqit nj\u00eb ankes\u00eb, b\u00ebj nj\u00eb ankes\u00eb me shkrim a me goj\u00eb. U ankua me lart. Ankohet pa frik\u00eb (pa t\u00eb drejt\u00eb)." | |
}, | |
"ankoje": { | |
"word": "Ankoj\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT keq. Njeri qe ankohet vazhdimisht, ai q\u00eb qahet p\u00ebr \u00e7do gj\u00eb ore e cast, zakonisht pa t\u00eb drejt\u00eb ose p\u00ebr t\u00eb pasur ndonj\u00eb p\u00ebrritim vetjak. \u00cbsht\u00eb nj\u00eb ankoj\u00eb e keqe. -Moj dhelp\u00ebr, moj ankoj\u00eb, shum\u00eb armiq zure n\u00eb goj\u00eb! iron, shih te DHELP\u00cbR, ~RA." | |
}, | |
"ankorim": { | |
"word": "Ankorim", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET det. Veprimi sipas kuptimeve t\u00eb foljeve ANKOROJ, ANKORO-HEM." | |
}, | |
"ankorohem": { | |
"word": "Ankorohem", | |
"description": "vetv. det. L\u00ebshoj hekurin e anijes n\u00eb fund t\u00eb ujit p\u00ebr t\u00eb q\u00ebndruar n\u00eb nj\u00eb vend, hedh spiranc\u00ebn; ndalon p\u00ebr t\u00eb q\u00ebndruar n\u00eb nj\u00eb vend e lidhur pas hekurit (p\u00ebr anijen). Ankorohemi n\u00eb nj\u00eb port. Ankorohet anija." | |
}, | |
"ankoroj": { | |
"word": "Ankoroj", | |
"description": "kal., ~OVA, ~UAR det. 1. Hedh hekurin e anijes n\u00eb fund t\u00eb ujit p\u00ebr ta mbajtur at\u00eb n\u00eb nj\u00eb vend t\u00eb ndalur, l\u00ebshoj spiranc\u00ebn. Ankoroi anijen. 2. jokal. shih ANKOROHEM. Ankoroi n\u00eb breg." | |
}, | |
"ankth": { | |
"word": "Ankth", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. 1. \u00cbnd\u00ebrr e r\u00ebnd\u00eb, gjat\u00eb s\u00eb cil\u00ebs na duket sikur na zihet fryma dhe tron-ditemi ose trembemi. Ankth i r\u00ebnd\u00eb. Gjum\u00eb me ankthe. Zgjohem nga nj\u00eb ankth. 2. fig. Ndjenj\u00eb e r\u00ebnd\u00eb ndrydh\u00ebse, shtyp\u00ebse; shqe-t\u00ebsim i madh p\u00ebr fatin e dikujt ose p\u00ebr fundin e di\u00e7-kaje. Ankthi i pritjes. Me ankth n\u00eb zem\u00ebr. Jam n\u00eb ankth. Pres (shoh, ndjek) me ankth. E zuri nj\u00eb ankth. U \u00e7lirua (shp\u00ebtoi) nga ankthi." | |
}, | |
"ankthshem": { | |
"word": "Ankthsh\u00ebm", | |
"description": "(i), \u2014ME (e) mb. 1. Q\u00eb shoq\u00eb-rohet me ankthe. \u00cbnd\u00ebrr e ankthshme. Gjum\u00eb i ankth-sh\u00ebm. 2. fig. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb plot ankth, q\u00eb shpreh ankth. V\u00ebsh-trim i ankthsh\u00ebm. Pritje e ankthshme." | |
}, | |
"ankues": { | |
"word": "Ankues", | |
"description": ",~I m. sh. ~, ~IT zyrt. Ai q\u00eb paraqet nj\u00eb ankes\u00eb; ai q\u00eb ankohet p\u00ebr di\u00e7ka t\u00eb padrejt\u00eb a t\u00eb paligjshme.ANKUES,~E mb. 1. Q\u00eb shpreh nj\u00eb ankim; q\u00eb ting\u00eb)Ipn si qarje, vajtues. Z\u00eb ankues. V\u00ebshtrim ankues. 2. zyrt. Q\u00eb paraqet nj\u00eb ankes\u00eb. Pala ankuese. f" | |
}, | |
"ankueshem": { | |
"word": "Ankuesh\u00ebm", | |
"description": "ndajf. Si me ankim, duke u ankuar." | |
}, | |
"anode": { | |
"word": "Anod\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT fiz. Elektrod\u00eb e polit pozitiv n\u00eb nj\u00eb burim rryme elektrike ose e lidhur me polin pozitiv; kund. katod\u00eb. Pllaka e anodes. Ten-sioni i anodes." | |
}, | |
"anofele": { | |
"word": "Anofele", | |
"description": ",~JA. sh. ~E, ~ET zool. Lloj mush-konje q\u00eb mbart mikrobin e malarjes, mushkonja e malarjes. Larval e anofeles." | |
}, | |
"anohem": { | |
"word": "Anohem", | |
"description": "vetv. P\u00ebrkulem nga nj\u00ebra an\u00eb, varem nga nj\u00ebra an\u00eb; shkoj m\u00ebnjan\u00eb. Anohet barka (aero-plani). Anohet sht\u00ebpia. Anohem p\u00ebr t\u00eb pare. Anohem nga e majta (nga e djathta)," | |
}, | |
"awoj": { | |
"word": "Awoj", | |
"description": "joka!., ~OVA, ~UAR. 1. shih ANOHEM." | |
}, | |
"anomali": { | |
"word": "Anomali", | |
"description": ",~A . sh. ~, ~T\u00cb. 1. Shmangie nga rregulli i zakonsh\u00ebm, zhvillim jonormal; di\u00e7ka q\u00eb \u00ebsht\u00eb jasht\u00eb rregullit t\u00eb caktuar, q\u00eb nuk shkon si du-het, \u00e7rregullim." | |
}, | |
"anonim": { | |
"word": "Anonim", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Autor i nj\u00eb vepre ose i nj\u00eb letre, t\u00eb cilit nuk i dihet emri, autor i panjo-hur. Anonim\u00ebt popullor\u00eb. Anonimi i Elbasanit." | |
}, | |
"anon": { | |
"word": "Anon", | |
"description": "lM,~E mb. 1. Q\u00eb nuk e ka emrin e atij q\u00eb e ka b\u00ebr\u00eb, q\u00eb nuk i dihet autori ose ai q\u00eb e ka shkruar; pa em\u00ebr." | |
}, | |
"anore": { | |
"word": "Anore", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET. 1. Qilim i vog\u00ebl q\u00eb shtrohet an\u00ebs vatr\u00ebs ose mbi minderet an\u00ebs oxhakut, anie. 2. shih ANIE,~A 3." | |
}, | |
"anormal": { | |
"word": "Anormal", | |
"description": ",~E mb. 1. Q\u00eb nuk p\u00ebrputhet me normal e me rregullat e p\u00ebrgjithshme, q\u00eb kryhet ose zhvillohet jo sipas norm\u00ebs s\u00eb zakonshme, jonormal; kund. normal. Gjendje anormale. Zhvillim anormal. N\u00eb kushte anormale. 2. bised. Q\u00eb nuk e ka mendjen n\u00eb rregull, q\u00eb nuk \u00ebsht\u00eb m\u00eb t\u00eb e q\u00eb nuk mund t\u00eb p\u00ebrgjigjet p\u00ebr veprimet e veta; q\u00eb i \u00ebsht\u00eb prishur mendja. Njeri anormal. 3. bised. P\u00ebrd. em. sipas kuptimjt 2 t\u00eb mbiemrit." | |
}, | |
"anos": { | |
"word": "Anos", | |
"description": "kal., ~A, ~UR. 1. shih ANOJ 4. 2. P\u00ebrthyej dhe qep ati\u00ebt e nj\u00eb rrobe. Anos fundin (pallton)." | |
}, | |
"anosem": { | |
"word": "Anosem", | |
"description": "vetv. shih ANOHEM." | |
}, | |
"ansambel": { | |
"word": "Ansamb\u00ebl", | |
"description": ",~LI m. sh. ~LE, ~LET. 1. Grup k\u00ebng\u00ebtar\u00ebsh, valltar\u00ebsh, instrumentist\u00ebsh etj., q\u00eb s\u00eb bashku p\u00ebrgatitin dhe japin shfaqje artistike. Ansamb\u00ebl artistik. Ansambli Shtet\u00ebror i K\u00ebng\u00ebve dhe i Valleve." | |
}, | |
"anshem": { | |
"word": "Ansh\u00ebm", | |
"description": "(i), ~ME (e) mb. 1. An\u00ebsor, i an\u00ebs. Vija e anshme. Faqja e anshme. Dera e anshme. 2. Jig. Q\u00eb p\u00ebrkrah dike pa t\u00eb drejt\u00eb, q\u00eb i del krah nj\u00eb tjetri pa t\u00eb drejt\u00eb, q\u00eb mban an\u00eb; kund. i pa-ansh\u00ebm. Q\u00ebndrim i ansh\u00ebm. Mendim (gjykim) i an-sh\u00ebm." | |
}, | |
"anshmeri": { | |
"word": "Anshm\u00ebri", | |
"description": ",~A . shih AN\u00cbSI,~Ai." | |
}, | |
"antagonist": { | |
"word": "Antagonist", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. 1. libr." | |
}, | |
"antagon": { | |
"word": "Antagon", | |
"description": "lST,~E mb. 1. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb n\u00eb kund\u00ebr-shtim t\u00eb papajtuesh\u00ebm me dike a me di\u00e7ka tjet\u00ebr; q\u00eb ka antagoniz\u00ebm. Klasa antagoniste. Forca antago-niste. \fKontradikta antagoniste. Interesa (marr\u00ebdh\u00ebnie) antagoniste. 2. fiziol. Q\u00eb kryen veprime e funksione krejt t\u00eb kund\u00ebrta n\u00eb krahasim me ato t\u00eb nj\u00eb l\u00ebnde a organi. tjet\u00ebr t\u00eb trupit." | |
}, | |
"antagonizem": { | |
"word": "Antagoniz\u00ebm", | |
"description": ",~MI m. sh. ~MA, ~MAT. 1. Kontradikt\u00eb e papajtueshme, kontradikt\u00eb q\u00eb zgji-dhet vet\u00ebm me ndeshjen e t\u00eb kund\u00ebrtave, me luft\u00eb ose me revolucion. Antagonizmi klasor. Antagonizmi politik (ekonomik, ideologjik...). Antagonizmat kom-b\u00ebtare (fetare). Antagoniz\u00ebm interesash. 2. fiziol. Veprim ose funksion krejt i kund\u00ebrt i nj\u00eb l\u00ebnde a i nj\u00eb organi t\u00eb trupit n\u00eb krahasim me nj\u00eb l\u00ebnd\u00eb a organ tjet\u00ebr." | |
}, | |
"antarktik": { | |
"word": "Antarktik", | |
"description": ",~E mb. gjeog. Q\u00eb ndodhet n\u00eb zon\u00ebn e Polit t\u00eb Jugut a q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me k\u00ebt\u00eb zone; q\u00eb lidhet me" | |
}, | |
"antenagjate": { | |
"word": "Antenagjat\u00eb", | |
"description": ", ~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT zool. Kand\u00ebrr me trup t\u00eb vog\u00ebl, me brirth\u00ebt t\u00eb gjat\u00eb e me kra-h\u00ebt si me gjemb n\u00eb maj\u00eb, q\u00eb d\u00ebmton bim\u00ebt. Antenagjati i jonxh\u00ebs." | |
}, | |
"antene": { | |
"word": "Anten\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. 1. elektr. P\u00ebr\u00e7ues i lidhur me radion, me televizorin a me nj\u00eb pajisjc tjet\u00ebr, i cili sh\u00ebrben p\u00ebr t\u00eb p\u00ebrhapur ose p\u00ebr t\u00eb kapur vale elektromagnetike." | |
}, | |
"anter": { | |
"word": "Anter", | |
"description": "l,~A. sh. ~, ~T\u00cb vjet. 1. Veshje burrash ose grash me m\u00ebng\u00eb t\u00eb gjata, e prer\u00eb si jelek dhe e q\u00ebndisur, q\u00eb mbahej mbi k\u00ebmish\u00eb; nj\u00eb lloj m\u00ebngo-reje. 2. Veshje e gjat\u00eb, zakonisht p\u00ebr gra, q\u00eb p\u00ebrdorej si rrob\u00eb e sip\u00ebrme kur ishte prej leshi dhc si k\u00ebmish\u00eb nate, kur ishte prej p\u00eblhure." | |
}, | |
"anti": { | |
"word": "Anti", | |
"description": "- fjal\u00ebform. libr. Parashtes\u00eb q\u00eb u shtohet mbiemrave dhe emrave p\u00ebr t\u00eb shprehur di\u00e7ka t\u00eb kund\u00ebrt a di\u00e7ka q\u00eb \u00ebsht\u00eb n\u00eb kund\u00ebrshtim, n\u00eb luft\u00eb me at\u00eb q\u00eb tre-gojn\u00eb k\u00ebto fjal\u00ebpa parashtes\u00ebn; kunder-; p.sh. anti-fetar, antikomb\u00ebtar, antimalarik, antipopullor, antiqe-veritar etj.; antlgrimc\u00eb, antitrup etj." | |
}, | |
"antiajror": { | |
"word": "Antiajror", | |
"description": ",~E mb. usht. shih KUND\u00cbRAJROR, ~E. Mbrojtja antiajrore. Top antiajror." | |
}, | |
"kunderajror": { | |
"word": "Kund\u00ebrajror", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb sh\u00ebrben p\u00ebr t'u mbrojtur nga sulmet ajrore a p\u00ebr qitje n\u00eb aj\u00ebr kund\u00ebr aeroplan\u00ebve e parashutist\u00ebve; q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me mbroj-tjen nga sulmet ajrore. Artileria kund\u00ebrajrore. Mitra-loz kund\u00ebrajror." | |
}, | |
"antialkoolik": { | |
"word": "Antialkoolik", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb kund\u00ebr p\u00ebr-dorimit t\u00eb pijeve alkoolikc." | |
}, | |
"antiamerikan": { | |
"word": "Antiamerikan", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb kund\u00ebr po-litik\u00ebs dhe veprimeve t\u00eb imperializmit amerikan. Ndje-nja antiamerikane. Veprimtari antiamerikane." | |
}, | |
"antibiot": { | |
"word": "Antibiot", | |
"description": "lK,~U m. kryes. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT farm. L\u00ebnd\u00eb kimike, q\u00eb nxirret nga disa k\u00ebrpudha, e cila ka vetin\u00eb t\u00eb mbyte nj\u00eb varg mikrobesh e bakteresh ose t\u00eb nd\u00ebrpres\u00eb zhvillimin e tyre dhe p\u00ebrdoret si bar mjekues. Uzina e antibiotik\u00ebve. P\u00ebrdor antibiotik\u00eb." | |
}, | |
"antiburokrat": { | |
"word": "Antiburokrat", | |
"description": "lK,~E mb. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb n\u00eb kund\u00ebrshtim me metodat dhe me m\u00ebnyrat burokratike t\u00eb pun\u00ebs; q\u00eb \u00ebsht\u00eb kund\u00ebr aparatit burokratik. Stil ami-burokratik." | |
}, | |
"anticiklon": { | |
"word": "Anticiklon", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET meteor. PIr-qendrim i nj\u00eb trysnie t\u00eb lart\u00eb atmosferike, q\u00eb vepron kund\u00ebr zonave me trysni t\u00eb ul\u00ebt, ku ka ciklone (htr\u00ebn-gata me reshje t\u00eb \fshumta) dhe q\u00eb zakonisht sjell mot t\u00eb kthjell\u00ebt. Anticiklon i l\u00ebvizsh\u00ebm." | |
}, | |
"antidemokrat": { | |
"word": "Antidemokrat", | |
"description": "tK,~E mb. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb kund\u00ebr demokracis\u00eb, kund\u00ebr t\u00eb drejtave dhe intercsave t\u00eb popullit punonj\u00ebs. Politik\u00eb antidemokralikt. Ligje (masa) antidemokratlke. Rtgjim antidemokratik." | |
}, | |
"antidialekt": { | |
"word": "Antidialekt", | |
"description": "iK,~E mb. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb n\u00eb kund\u00ebrshtim me parimet e dialektik\u00ebs; q\u00eb \u00ebsht\u00eb kund\u00ebr dia-lektikes; metafizik. Metod\u00eb antidialektike." | |
}, | |
"antifash": { | |
"word": "Antifash", | |
"description": "fST,~E mb. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb kund\u00ebr fashizmit, q\u00eb lufton fashizmin dhe fashist\u00ebt. Lufta antifashiste. Livizja antifashiste. Froati antifashist. Demonstrate antifashiste." | |
}, | |
"antjfash": { | |
"word": "Antjfash", | |
"description": "lZ\u00cbM,~MI m. Q\u00ebndrimi kund\u00ebr fashizmit, urrcjtja p\u00ebr fashizmin; veprimtaria kund\u00ebr fashizmit." | |
}, | |
"antifetar": { | |
"word": "Antifetar", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb kund\u00ebr \u00e7do feje; q\u00eb e hedh posht\u00eb dhe e lufton fen\u00eb, kund\u00ebrfetar. Pi-k\u00ebpamje antifetare. L\u00ebvizje (propagand\u00eb) antifetare. Let\u00ebrsi antifetare." | |
}, | |
"antifeudal": { | |
"word": "Antifeudal", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Kund\u00ebr-shtar i feudalizmit; ai q\u00eb lufton kund\u00ebr feudalizmit dhe feudal\u00ebve." | |
}, | |
"antigrimce": { | |
"word": "Antigrimc\u00eb", | |
"description": ",~A. sh. ~A, ~AT fiz. Grimc\u00eb q\u00eb ka ngarkes\u00eb t\u00eb kund\u00ebrt ose veti magnetike t\u00eb kund\u00ebr-ta me nj\u00eb grimc\u00eb t\u00eb dh\u00ebn\u00eb element are; kund\u00ebrgrimc\u00eb." | |
}, | |
"antihigjien": { | |
"word": "Antihigjien", | |
"description": "fK,~E mb. shih JOHIGJIENIK,~E." | |
}, | |
"antihistor": { | |
"word": "Antihistor", | |
"description": "tK,~E mb. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb n\u00eb kund\u00ebrshtim me parimet e historizmit; q\u00eb mohon a shtremb\u00ebron t\u00eb v\u00ebrtet\u00ebn historike. Metod\u00eb anlihistorike. Trajtim (kuptim) antihistorik i \u00e7\u00ebshtjes. Pik\u00ebpamje antihis~ torike." | |
}, | |
"antiimperial": { | |
"word": "Antiimperial", | |
"description": "fST,~E mb. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb kund\u00ebr imperializmit; q\u00eb lufton imperializmin dhe imperia-list\u00ebL" | |
}, | |
"antik": { | |
"word": "Antik", | |
"description": ",~E mb. 1. Q\u00eb i p\u00ebrket periudh\u00ebs s\u00eb Greqis\u00eb dhe l\u00eb" | |
}, | |
"antikapitalist": { | |
"word": "Antikapitalist", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb kund\u00ebr kapitalizmit; q\u00eb lufton kapitalizmin dhe kapitalist\u00ebt. L\u00ebvizje antikapitaliste. Masa (veprime) antik apita-liste. Me karakter antikapitalist." | |
}, | |
"antike": { | |
"word": "Antik\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. 1. zakon. sh. bised. Sende ose punime artistike t\u00eb rralla, q\u00eb \u00e7mohen p\u00ebr vjet\u00ebrsi. K\u00ebrkon antika. 2. thjeshtligj., iron. Njeri me zakone e me sjellje t\u00eb ve\u00e7anta e pak t\u00eb \u00e7uditshme." | |
}, | |
"antikishtar": { | |
"word": "Antikishtar", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb kund\u00ebr kish\u00ebs dhe q\u00eb lufton kund\u00ebr saj. L\u00ebvizje (rrym\u00eb) antikishtare. \fANTIKITET,~I m. 1. Periudha e bot\u00ebs s\u00eb vjet\u00ebr skllavopronare greke e romake; kultura dhe trash\u00eb-gimi i k\u00ebsaj bote; lasht\u00ebsi. Antikiteti grek (romak). Shkrimtar\u00ebl (filozof\u00ebt) e antikitetit. Heronjti t onti-kitetit. 2. sh. ~E, ~ET. Monumente dhe vepra arti, q\u00eb kan\u00eb mbetur nga lasht\u00ebsia; sende t\u00eb vjetra e t\u00eb rralla." | |
}, | |
"antiklerikal": { | |
"word": "Antiklerikal", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb kund\u00ebr kle-rikalizmit ose kund\u00ebr nd\u00ebrhyrjes s\u00eb kish\u00ebs e t\u00eb klerit n\u00eb jet\u00ebn politiko-shoq\u00ebrore; q\u00eb lufton kund\u00ebr kleri-kalizmit c klerit. L\u00ebvizje antiklerikale. Qindrim ami-klerikal." | |
}, | |
"antikolonialist": { | |
"word": "Antikolonialist", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb kund\u00ebr kolonializmit; q\u00eb lufton kund\u00ebr. zgjedh\u00ebs koloniale." | |
}, | |
"antikolonializem": { | |
"word": "Antikolonializ\u00ebm", | |
"description": ",~MI m. Kund\u00ebrshtim i i kolonializmit, lufta kund\u00ebr zgjedh\u00ebs koloniale.ANTIKOMB\u00cbTAR,~E mb. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb kund\u00ebr interesave komb\u00ebtare, q\u00eb \u00ebsht\u00eb kund\u00ebr liris\u00eb, pavar\u00ebsis\u00eb dhe p\u00ebrparimit t\u00eb kombit. Politik\u00eb (veprimtari) antikotnb\u00ebtare. Q\u00ebndrim antikomb\u00ebtar." | |
}, | |
"antikuar": { | |
"word": "Antikuar", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Mbledh\u00ebs e shit\u00ebs sendesh q\u00eb \u00e7mohen p\u00ebr vjet\u00ebrsin\u00eb a p\u00ebr vler\u00ebn e tyre historike; mbledh\u00ebs e shit\u00ebs librash t\u00eb vjet\u00ebr e t\u00eb rrall\u00eb." | |
}, | |
"antikushtetues": { | |
"word": "Antikushtetues", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb n\u00eb kund\u00ebrshtim me kushtetut\u00ebn, q\u00eb shkel parimet e kushtetut\u00ebs. Ligj (veprim) antikushtetues. Mas\u00eb antikushtetuese." | |
}, | |
"antilende": { | |
"word": "Antil\u00ebnd\u00eb", | |
"description": ",~A . fiz. L\u00ebnd\u00eb e p\u00ebrb\u00ebr\u00eb nga anti-grimcat, kund\u00ebrl\u00ebnd\u00eb." | |
}, | |
"antiligjor": { | |
"word": "Antiligjor", | |
"description": ",~E mb. shih KUND\u00cbRLIGJSH\u00cbM (i), ~ME (e). Veprime antiligjore'." | |
}, | |
"antilope": { | |
"word": "Antilop\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT zoot. Gjitar rip\u00ebrtyp\u00ebs i eg\u00ebr i vendeve t\u00eb ngrohta t\u00eb Azis\u00eb e t\u00eb Afrik\u00ebs, me pamje e madh\u00ebsi t\u00eb ndryshme, q\u00eb ka brir\u00eb t\u00eb gjat\u00eb e I\u00ebkur\u00eb me qime t\u00eb shkurt\u00ebr, dhe q\u00eb vrapon shum\u00eb shpejt. Kope antilopash. L\u00ebkur\u00eb antilo-pe. K\u00ebrcimi i antilop\u00ebs." | |
}, | |
"antimalar": { | |
"word": "Antimalar", | |
"description": "lK,~E mb. shih KUND\u00cbRMALARIK, ~E. Bar\u00ebra antimalarike. Masa antimalarike." | |
}, | |
"antimarksist": { | |
"word": "Antimarksist", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb kund\u00ebr mark-sizmit; q\u00eb \u00ebsht\u00eb n\u00eb kund\u00ebrshtim me parimet e mark-sizmit." | |
}, | |
"antimaterie": { | |
"word": "Antimaterie", | |
"description": ",~A.r;r. shih KUND\u00cbRL\u00cbND\u00cb, .~A.. !" | |
}, | |
"antimilitarist": { | |
"word": "Antimilitarist", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb kund\u00ebrshton militarizmin; q\u00eb \u00ebsht\u00eb kund\u00ebr p\u00ebrgatitjes s\u00eb luft\u00ebrave imperialiste. L\u00ebvizje antimilitariste. Q\u00ebndrim antimilitarist." | |
}, | |
"antimilitar": { | |
"word": "Antimilitar", | |
"description": "lZ\u00cbM,~MI m. Kund\u00ebrshtimi i militarIzmit, q\u00ebndrimi kund\u00ebr p\u00ebrgatitjes s\u00eb luft\u00ebrave imperialiste." | |
}, | |
"ant": { | |
"word": "Ant", | |
"description": "lMON,~I m. kim. Metal i brisht\u00eb me ngjyr\u00eb si t\u00eb argjendit, q\u00eb p\u00ebrdoret n\u00eb teknik\u00eb dhe n\u00eb mje-k\u00ebsi, zakonisht he lidhje me mctale t\u00eb tjera (simboli Sb)." | |
}, | |
"antinevralgj": { | |
"word": "Antinevralgj", | |
"description": "lK,~E mb. farm. 1. Q\u00eb vepron kund\u00ebr nevralgjis\u00eb, q\u00eb sh\u00ebrben p\u00ebr mjekimin e nevral-gjis\u00eb. Bar antinevralgjik. Veprim antinevralgjik. 2. if em. ~, ~U m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Bar q\u00eb p\u00ebrdoret !kund\u00ebr nevralgjis\u00eb." | |
}, | |
"antinjerezor": { | |
"word": "Antinjer\u00ebzor", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb kund\u00ebr nje-riut dhe shoq\u00ebris\u00eb njer\u00ebzore; shum\u00eb i eg\u00ebr, \u00e7njer\u00ebzor. Pik\u00ebpamje (q\u00ebllime) antinjer\u00ebzore. Veprime (metoda) antinjer\u00ebzore. \fANTIPARTI mb. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb kund\u00ebr ideve t\u00eb partis\u00eb dhe parimeve t\u00eb saj teorike e organizative, q\u00eb del kund\u00ebr vij\u00ebs" | |
}, | |
"antipati": { | |
"word": "Antipati", | |
"description": ",~A . sh. ~, ~ T\u00cb. Ndjenj\u00eb mosp\u00ebl-qimi e mbsdashjeje ndaj dikujt ose ndaj di\u00e7 1 kaje, ndjenj\u00eb q\u00eb na largon nga nj\u00eb njeri a nga nj\u00eb seiid, i cili nuk na p\u00eblqen ose nuk na t\u00ebrheq; kund. simpati. Antipati e thell\u00eb. Ndjenj\u00eb antipatie. Me ngjall antipati. Kam antipati. Fiton antipatin\u00eb e dikujt." | |
}, | |
"antipatik": { | |
"word": "Antipatik", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb t\u00eb ngjall antipati, q\u00eb nuk t\u00eb p\u00eblqen e nuk t\u00eb t\u00ebrheq, i pak\u00ebndsh\u00ebm; kund. sim-patik." | |
}, | |
"antipatriot": { | |
"word": "Antipatriot", | |
"description": "lK,~E mb. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb e q\u00eb vepron kund\u00ebr interesave t\u00eb atdheut t\u00eb vet; q\u00eb \u00ebsht\u00eb n\u00eb kund\u00ebrshtim me patriotizmin. Veprimtari antipatriotike. Q\u00ebndrim antipatriotik." | |
}, | |
"antipopullor": { | |
"word": "Antipopullor", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb n\u00eb kund\u00ebrshtim me interesat e popullit, q\u00eb \u00ebsht\u00eb armik i masave t\u00eb gjera punonj\u00ebse, q\u00eb shkel t\u00eb drejtat e popullit. Qeveri (parti) antipopullore. Politik\u00eb (frym\u00eb) anti-popullore. Regjim antipopullor." | |
}, | |
"antipunetor": { | |
"word": "Antipun\u00ebtor", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb n\u00eb kund\u00ebrshtim me interesat e pun\u00ebtor\u00ebve, q\u00eb shkel t\u00eb drejtat e pun\u00ebtor\u00ebve." | |
}, | |
"antipushtet": { | |
"word": "Antipushtet", | |
"description": "mb. Q\u00eb drejtohet kund\u00ebr pushtetit n\u00eb fuqi; q\u00eb \u00ebsht\u00eb kund\u00ebr pushtetit.. popullor. Veprim-tari antipushtet. Pik\u00ebpamje antipushtet." | |
}, | |
"antiqeveritar": { | |
"word": "Antiqeveritar", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb kund\u00ebr qeveris\u00eb, q\u00eb drejtohet kund\u00ebr vendimeve e veprimeve t\u00eb qeveris\u00eb." | |
}, | |
"antirevizionist": { | |
"word": "Antirevizionist", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb kund\u00ebr revizionizmit, q\u00eb lufton revizionizmin. Lufta antirevizianist\u00eb. Forcat antirevizioniste." | |
}, | |
"antisept": { | |
"word": "Antisept", | |
"description": "lK,~U m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT farm. L\u00ebnd\u00eb kimike q\u00eb p\u00ebrdoret p\u00ebr t\u00eb pastruar plag\u00ebt dhe p\u00ebr t\u00eb ndaluar infektimin nga mikrobet. P\u00ebrdor antiseptik\u00eb." | |
}, | |
"antiseptik": { | |
"word": "Antiseptik", | |
"description": ",~E mb. mjek. Q\u00eb sh\u00ebrben p\u00ebr pastrimin e plag\u00ebve dhe p\u00ebr ndalimin e infektimit; q\u00eb pengon infektimin nga mikrobet e bakteret. L\u00ebnd\u00eb (mjete) antiseptik\u00eb. Veti antiseptik\u00eb." | |
}, | |
"antisizm": { | |
"word": "Antisizm", | |
"description": "lK,~E mb. spec. Q\u00eb u q\u00ebndron l\u00eb-kundjeve nga t\u00ebrmetet. Nd\u00ebrtime antisizmike. Brez antisizmik." | |
}, | |
"antisocial": { | |
"word": "Antisocial", | |
"description": "lST,~E mb. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb kund\u00ebr parimeve t\u00eb socia,lizmit; q\u00eb \u00ebsht\u00eb n\u00eb kund\u00ebrshtim me socializmin." | |
}, | |
"antispqrtiv": { | |
"word": "Antispqrtiv", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb n\u00eb kund\u00ebrshtirn me sjelljen q\u00eb duhet t\u00eb ket\u00eb nj\u00eb sportist a nj\u00eb dashamir i sportit; q\u00eb \u00ebsht\u00eb n\u00eb kund\u00ebrshtim me rregullat e me q\u00ebllimet e sh\u00ebndosha t\u00eb sportit. Shfaqje antisportive." | |
}, | |
"antishkencor": { | |
"word": "Antishkencor", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb bie n\u00eb kund\u00ebrshtim me parimet e shkenc\u00ebs, q\u00eb nuk p\u00ebrputhet me shken-c\u00ebn dhe me metodat e saj. Teori (pik\u00ebpamje, metod\u00eb) antishkencore." | |
}, | |
"antishoqeror": { | |
"word": "Antishoq\u00ebror", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb n\u00eb d\u00ebm t\u00eb shoq\u00ebris\u00eb; q\u00eb \u00ebsht\u00eb n\u00eb kund\u00ebrshtim me rregullat e jet\u00ebs shoq\u00ebrore." | |
}, | |
"antishqiptar": { | |
"word": "Antishqiptar", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb kund\u00ebr Shqi-p\u00ebris\u00eb dhe shqiptar\u00ebve si komb, q\u00eb \u00ebsht\u00eb n\u00eb d\u00ebm t\u00eb Shqip\u00ebris\u00eb dhe t\u00eb shqiptar\u00ebve. Politik\u00eb antishqiptare. Tez\u00eb (teori) antishqiptare. Veprime antishqiptare. \fANTISHTET\u00cbROR,~E mb. Q\u00eb drejtohet kund\u00ebr shtetit n\u00eb fuqi, q\u00eb synon p\u00ebrmbysjen e.tij; qe d\u00ebmtpn shtetin, qe shkel rregullat dhe ligjet e tij. Politik\u00eb (veprimtari) antishtet\u00ebrore. Organizat\u00eb antishtet\u00ebroteANTITEZ\u00cb,~A . sh. ~A, ~AT. 1. logj. Gjykim q\u00eb i kund\u00ebrvihet nj\u00eb teze. 2. let. V\u00ebnia p\u00ebrball\u00eb e p\u00ebrqasja e dy nocioneve, mendimeve a flgurave t\u00eb kund\u00ebrta, q\u00eb p\u00ebrdoret si mjet stilistik p\u00ebr t'i dh\u00ebn\u00eb shprehjes force e qart\u00ebsi. Antit\u00ebz\u00eb e fuqishme. 3. Di\u00e7ka e kund\u00ebrt me di\u00e7ka tjet\u00ebr ose q\u00eb i kund\u00ebrvihet asaj; krejt e kund\u00ebrta e di\u00e7kaje a e dikujt. \u00cbsht\u00eb antiteza e tij." | |
}, | |
"antitrup": { | |
"word": "Antitrup", | |
"description": ",~I m. sh. ~A, ~AT mjek.\\ shih" | |
}, | |
"kundertrup": { | |
"word": "Kund\u00ebrtrup", | |
"description": ",~I m. sh, ~A, ~AT mjek. L\u00ebn-d\u00eb q\u00eb prodhon organizmi p\u00ebr t'u q\u00ebndruar s\u00ebmundjeve, p\u00ebr t'u mbrojtur nga disa baktere e nga helmet e tyre etj., antitrup." | |
}, | |
"antituberkular": { | |
"word": "Antituberkular", | |
"description": ",~E mb. mjek. Q\u00eb sh\u00ebrben p\u00ebr t\u00eb luftuar tuberkulozin; q\u00eb mjekon tuberkulozin. Dispanseri antituberkular\u00eb. Sh\u00ebrbimi antituberkular." | |
}, | |
"antitherrmije": { | |
"word": "Antith\u00ebrrmij\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT fiz. shih" | |
}, | |
"kundergrimce": { | |
"word": "Kund\u00ebrgrimc\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT fiz. Grimc\u00eb simetrike me nj\u00eb grimc\u00eb elementare t\u00eb atomit, q\u00eb ka ngarkes\u00eb t\u00eb kund\u00ebrt me t\u00eb, antigrimc\u00eb. \fKUND\u00cbRGRUSHT,~I m. sh. ~E, ~ET. Goditje e menj\u00ebhershme dhe e fuqishme q\u00eb i jepet si p\u00ebrgjigje dikujt, i cili ka goditur i pari; kund\u00ebrgoditje." | |
}, | |
"antizogist": { | |
"word": "Antizogist", | |
"description": ",~E mb. Awf.il. Q\u00eb luftonte kund\u00ebr regjimit antipopullor t\u00eb Ahmet Zogut, q\u00eb drejtohej kund\u00ebr regjimit zogist. L\u00ebvizj\u00eb (demonstrate) anti~ zogiste. Grup antizogist. 1. si em. ~, ~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Kund\u00ebrshtar i regjimit antipopullor t\u00eb Ahmet Zogut." | |
}, | |
"antologji": { | |
"word": "Antologji", | |
"description": ",~A . sh. ~, ~T\u00cb. P\u00ebrmbledhje pjes\u00ebsh t\u00eb zgjedhura n\u00eb proz\u00eb ose n\u00eb poezi nga autor\u00eb t\u00eb ndrysh\u00ebm; p\u00ebrmbledhje pjes\u00ebsh muzikore t\u00eb zgjedhura. Antologji e let\u00ebrsis\u00eb shqiptare. Antologji e proz\u00ebs (e poezis\u00eb)." | |
}, | |
"antonim": { | |
"word": "Antonim", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET gjuh; Fjal\u00eb q\u00eb ka kuptim t\u00eb kund\u00ebrt me at\u00eb t\u00eb nj\u00eb fjale tjet\u00ebr. Anto-nime t\u00eb plota. \u00c7ift antonimesh." | |
}, | |
"antracit": { | |
"word": "Antracit", | |
"description": ",~I m. mm. Qymyrguri i llojit m\u00eb t\u00eb mir\u00eb, q\u00eb ka ngjyr\u00eb t\u00eb zez\u00eb t\u00eb ndritshme dhe q\u00eb jep shum\u00eb nxeht\u00ebsi." | |
}, | |
"antrakt": { | |
"word": "Antrakt", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET teat\u00ebn Pushim i shkurt\u00ebr ndermjet dy akteve ose nd\u00ebrmjet dy pjes\u00ebve t\u00eb nj\u00eb shfaqjeje. Antrakti i shfaqjes." | |
}, | |
"antropoid": { | |
"word": "Antropoid", | |
"description": ",~E mb. zool. 1. Q\u00eb i ngjan njeriut nga pamja e jashtme dhe nga nd\u00ebrtimi i trupit (p\u00ebr majmun\u00ebt)." | |
}, | |
"antropolog": { | |
"word": "Antropolog", | |
"description": ",~U m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Specialist n\u00eb fush\u00ebn e antropologjis\u00eb." | |
}, | |
"antropologji": { | |
"word": "Antropologji", | |
"description": ",~A. iShkenca q\u00eb studion ve-\u00e7orit\u00eb biologjike t\u00eb njeriut si qenie e gjall\u00eb e natyr\u00ebs." | |
}, | |
"antropologj": { | |
"word": "Antropologj", | |
"description": "lK,~E mb. Q\u00eb lidhet me antropologjin\u00eb, i antropologjis\u00eb; q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me vc\u00e7orit\u00eb biologjike t\u00eb njeriut si qenie e gjall\u00eb e natyr\u00ebs. Ve\u00e7ori antropologjike. Studim antropologjik. Muzeum antropologjik." | |
}, | |
"antropomorf": { | |
"word": "Antropomorf", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb ka form\u00ebn ose pam-jen e njeriut (zakonisht p\u00ebr majmun\u00ebt). Majmun an-Iropomorf." | |
}, | |
"antropon": { | |
"word": "Antropon", | |
"description": "lMj~I m. kryes. sh. ~E, ~ET gjuh-Emrat e p\u00ebrve\u00e7\u00ebm t\u00eb njer\u00ebzve, q\u00eb studiohen nga gju' h\u00ebsia." | |
}, | |
"antroponim": { | |
"word": "Antroponim", | |
"description": "l,~A . gjuh. 1. p\u00ebrmb. T\u00ebr\u00ebsia e emrave t\u00eb p\u00ebrve\u00e7\u00ebm t\u00eb njer\u00ebzve n\u00eb nj\u00eb gjuh\u00eb a te nj\u00eb popull. 2. Deg\u00eb e gjuh\u00ebsis\u00eb, q\u00eb studion emrat c p\u00ebrve\u00e7\u00ebm t\u00eb njer\u00ebzve. Antroponintia shqiptare." | |
}, | |
"anuar": { | |
"word": "Anuar", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. shih VJETAR,~I. Anuar statistikor. Anuar studimesh. \fANUAR (i,e) mb.,1 p\u00ebrkulur nga nj\u00ebra an\u00eb, q\u00eb ka shkuar m\u00ebnjan\u00eb, i varur nga nj\u00ebra an\u00eb; i pjerr\u00ebt. \u00c7ati e anuar." | |
}, | |
"anulim": { | |
"word": "Anulim", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET.' Veprimi sipas kuptimeve t\u00eb foljeve ANULOJ, ANULOHET. Anu~ limi i ligjit (i vendimit, i zgjedhjeve). Anulimi i mble-dhjes (i ndeshjes)." | |
}, | |
"anulohet": { | |
"word": "Anulohet", | |
"description": ". P\u00ebs. e ANULOJ. Anulohet vendiml (urdhri). Anulohet shfaqja (ndeshja, mbledhja)." | |
}, | |
"anuloj": { | |
"word": "Anuloj", | |
"description": "leal., ~OVA, ~UAR.;I heq fuqin\u00eb nj6 ligji, vendimi, urdhri etj., shfuqizoj; e kthej mbrapsht, e t\u00ebrheq, nuk e lejoj t\u00eb b\u00ebhet. Anulon nj\u00eb ligj (nj\u00eb vendim). Anuloj mbledhjen (ndeshjen, vizit\u00ebn). Anu-hi nj\u00eb marr\u00ebveshje." | |
}, | |
"anurine": { | |
"word": "Anurin\u00eb", | |
"description": ",~A . zakon. sh. ~A, ~AT.! Rrip i ngusht\u00eb toke an\u00ebs nj\u00eb are ose cep i nj\u00eb are. Korr anu-rinat." | |
}, | |
"anurke": { | |
"word": "Anurk\u00eb", | |
"description": ",~A f. sh. ~A, ~AT. Lloj molle e kuqe, e \u00ebmb\u00ebl dhe me l\u00ebng, q\u00eb piqet von\u00eb dhe rron shum\u00eb." | |
}, | |
"anxh": { | |
"word": "Anxh", | |
"description": "lK,~U m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. 1. Torb\u00eb e vog\u00ebl prej l\u00ebkure, q\u00eb zakonisht ngjishet pas brezit dhe q\u00eb p\u00ebrdoret nga barinjt\u00eb p\u00ebr t\u00eb mbajtur buk\u00eba etj. 2. Thes prej l\u00ebkure." | |
}, | |
"anjez": { | |
"word": "Anj\u00ebz", | |
"description": ",~A. sh. ~A, ~AT krahin. ^Morr i vog\u00ebl, ergj\u00ebz." | |
}, | |
"aorte": { | |
"word": "Aort\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT anat. Arteria m\u00eb e madhe, q\u00eb del nga barkushja e majt\u00eb e zemr\u00ebs dhe q\u00eb ushqen me gjak gjith\u00eb trupin. Cjaku iaort\u00ebs. Ngush-tim i aort\u00ebs." | |
}, | |
"ap": { | |
"word": "Ap", | |
"description": "ka!., DHASH\u00cb, DH\u00cbN\u00cb. shih JAP." | |
}, | |
"apansez": { | |
"word": "Apans\u00ebz", | |
"description": "ndajf. thjeshtligj. Papritmas, befas; pa qen\u00eb i p\u00ebrgatitur p\u00ebr di\u00e7ka. Egj\u00ebti apans\u00ebz. Erdhi apans\u00ebz." | |
}, | |
"aparat": { | |
"word": "Aparat", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. 1. Mjet, pajisje e p\u00ebrb\u00ebr\u00eb prej pjes\u00ebsh t\u00eb im\u00ebta e t\u00eb punuara me p\u00ebr-pik\u00ebri, q\u00eb p\u00ebrdoret p\u00ebr matje, n\u00eb laboratory, n\u00eb mje-k\u00ebsi, n\u00eb radioteknik\u00eb e p\u00ebr pun\u00eb t\u00eb tjera t\u00eb ndryshme. Aparat marr\u00ebs (dh\u00ebn\u00ebs). radio. Aparat mates (ftoh\u00ebs, lar\u00ebs)." | |
}, | |
"apartament": { | |
"word": "Apartament", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. Pjes\u00eb e nj\u00eb nd\u00ebrtese banimi, q\u00eb ka hyrje me vete dhfe q\u00eb p\u00ebr-b\u00ebhet:nga nj\u00eb ose disa dhoma, nga kuzhina, banja etj.; hyrje. Apartamente banimi. Apartament me tri dhoma. Banoj n\u00eb apartament." | |
}, | |
"apati": { | |
"word": "Apati", | |
"description": ",~A . Gjendje plog\u00ebshtie shpirt\u00ebrore, kur njeriut nuk i b\u00ebn p\u00ebrshtypje asgj\u00eb dhe prandaj nuk kund\u00ebrvepron ndaj ngacmimeve, pandjesi; mosko-k\u00eb\u00e7arje e plot\u00eb dhe mosinteresim p\u00ebr pun\u00ebrt e p\u00ebr t\u00eb tjer\u00ebti limonti. Apati e \fplot\u00eb. Apati mendore (shpirt\u00ebrore). Bie (zhytet) n\u00eb apati." | |
}, | |
"apatik": { | |
"word": "Apatik", | |
"description": ",~E mb.iQ\u00eb ka r\u00ebn\u00eb n\u00eb apati, q\u00eb nuk e shqet\u00ebson e nuk e t\u00ebrheq asgj\u00eb, i plog\u00ebt; q\u00eb nuk u p\u00ebrgjigjet ngacmimeve t\u00eb jashtme, i mpit\u00eb. Njeri apa-\u2022tik. Me natyr\u00eb apatike." | |
}, | |
"apel": { | |
"word": "Apel", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. 1. Thirrje em\u00ebr p\u00ebr emer e nx\u00ebrt\u00ebsve n\u00eb shkoll\u00eb, e ushtar\u00ebve ose e njer\u00ebzve n\u00eb nj\u00eb mbledhje p\u00ebr t\u00eb par\u00eb kush mungon. Apeli i mbr\u00ebmjes. B\u00ebj apelin. Mungon n\u00eb apel. Rreshtohemi p\u00ebr apel. 2. drejt., vjet. Ankimi kund\u00ebr nj\u00eb vendimi gjyq\u00ebsor, n\u00eb baz\u00eb t\u00eb s\u00eb drejt\u00ebs s\u00eb t\u00eb d\u00ebnuarit p\u00ebr t\u00eb k\u00ebrkuar ri-shikimin c vendimit nga nj\u00eb gjykat\u00eb m\u00eb e lart\u00eb. Gjy-kata e apel it." | |
}, | |
"apelim": { | |
"word": "Apelim", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET drejt.I\\. Veprimi sipas kupfimeve t\u00eb foljeve APELOJ, APELOHET. E dreta e apelimit. Afati i apelimit. Shqyrtoi apelimin. 2. Dokumenti q\u00eb p\u00ebrmban k\u00ebrkes\u00ebn p\u00ebr t\u00eb rishi-kuar nj\u00eb vendim t\u00eb dh\u00ebn\u00eb nga gjyqi." | |
}, | |
"apelohet": { | |
"word": "Apelohet", | |
"description": "drejt. P\u00ebs. APELOJ. Vendimi mund t\u00eb apelohet." | |
}, | |
"apeloj": { | |
"word": "Ap\u00ebloj", | |
"description": "kal., ~OVA, ~UAR drejt. 1. vjet. I drejtohem nj\u00eb gjykate m\u00eb t\u00eb lart\u00eb p\u00ebr t\u00eb rishikuar vendimin e dh\u00ebn\u00eb nga nj\u00eb gjykat\u00eb m\u00eb e ul\u00ebt. Apeloi vendimin. 2. I drejtohcm nj\u00eb organi m\u00eb t\u00eb lart\u00eb p\u00ebr t\u00eb rishikuar vendimin e dh\u00ebn\u00eb nga nj\u00eb organ me i ul\u00ebt." | |
}, | |
"apendicit": { | |
"word": "Apendicit", | |
"description": ",~I in. mjek.\\ Mahisje e zgjatimit t\u00eb vog\u00ebl t\u00eb zorr\u00ebs s\u00eb -verb\u00ebr dh\u00eb e vct\u00eb zorr\u00ebs s\u00eb verb\u00ebr. Apendicit akut (kronik). U operua nga apendiciti." | |
}, | |
"ape": { | |
"word": "Ap\u00eb", | |
"description": ",~A m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT krahin. 1. V\u00ebllai i madh. 2. Em\u00ebr q\u00eb p\u00ebrdorin f\u00ebmij\u00ebt p\u00ebr baban\u00eb." | |
}, | |
"aplladhe": { | |
"word": "Aplladhe", | |
"description": ",~JA sh. ~E, ~ET krahin. V,ni. e nder\u00eb, zakortisht prej bakri, q\u00eb p\u00ebrdoret si tabaka ose p\u00ebr t\u00eb nxjerr\u00eb ushqimc t\u00eb thata. Hedh n\u00eb aplladhe. N.xjerr (sjell) n\u00eb aplladlie." | |
}, | |
"apo": { | |
"word": "Apo", | |
"description": "lidh. 1. P\u00ebrdoret n\u00eb fjaltt\u00eb pyet\u00ebse p\u00ebr t\u00eb kund\u00ebrv\u00eba\u00eb dy f Jali ose dy pjes\u00eb t\u00ebfjalis\u00eb, q\u00eb ^\u00ebrjashtojn\u00eb a z\u00ebvend\u00ebsojn\u00eb nj\u00ebra-tjctr\u00ebn nga kuptimi dhe kur duhet zgjedhur vet\u00ebm nj\u00eb prcj tyre. Po apo jo ? Sot apo nes\u00ebr ?" | |
}, | |
"apogje": { | |
"word": "Apogje", | |
"description": ",~U m. 1. astr. Pika m\u00eb e larg\u00ebt nga Toka n\u00eb orbit\u00ebn e H\u00ebncs ose t\u00eb nj\u00eb sateliti artificial; kund. perigje. 2. fig. libr. Shkalla m\u00eb e lart\u00eb, lul\u00ebzimi me i madh, kulmi." | |
}, | |
"apokaliptik": { | |
"word": "Apokaliptik", | |
"description": ",~E mb. \u00ebr.]Q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me apokalipsin, q\u00eb paralajm\u00ebron e paraqet fundin e bot\u00ebs si\u00e7 p\u00ebrfytyrohet n\u00eb paragjykimet e fes\u00eb s\u00eb krishter\u00eb; libr. q\u00eb dukct si nj\u00eb apokalips. Pamje apokaliptike." | |
}, | |
"apolitik": { | |
"word": "Apolitik", | |
"description": ",~E mb.Q\u00eb q\u00ebndron men jan\u00eb nga jeta politike e shoq\u00ebrore, q\u00eb i shmanget pjes\u00ebmarrjes n\u00eb veprimtarin\u00eb politike; q\u00eb fsheh nj\u00eb ideologji a q\u00ebn-drim politik t\u00eb caktuar, duke u hequr si asnjan\u00ebs, sikur q\u00ebndron larg politik\u00ebs. Njeri apolitik. Q\u00ebndrim apolitik." | |
}, | |
"apolitizem": { | |
"word": "Apolitiz\u00ebm", | |
"description": ",~MI m.Shmangie nga jeta politike e shoq\u00ebrore; q\u00ebndrimi men jan\u00eb nga politika sa p\u00ebr sy e faqe, p\u00ebr t\u00eb fshehur pik\u00ebpamjet e veprimet e veta; fshehja e nj\u00eb idcologjie a e nj\u00eb q\u00ebndrimi t\u00eb caktuar, duke u hequr sikur q\u00ebndron jasht\u00eb politik\u00ebs. Apo-litizmi borgjez. Bie n\u00eb apolitiz\u00ebm." | |
}, | |
"apologjet": { | |
"word": "Apologjet", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT UbrjAi q\u00eb i b\u00ebn apologji dikujt a di\u00e7kaje, ai q\u00eb mbron e Iavd\u00ebron me \u00e7do m\u00ebnyr\u00eb dike ose di\u00e7ka. Apologjet\u00ebt e kapitaliz-mit(efes\u00eb)." | |
}, | |
"apologj": { | |
"word": "Apologj", | |
"description": "l,~A . sh. ~, ~T\u00cb libr.; Mbrojtja e dikujt a c di\u00e7kaje me fjal\u00eb ose me shkrim, duke e lavd\u00ebruar a duke e p\u00ebrligjur; p\u00ebrpjekja p\u00ebr ta mbrojtur e p\u00ebrligjur di\u00e7ka t\u00eb gabuar e t\u00eb padrejt\u00eb. Apologji e hapur. I b\u00ebn apologjin\u00eb." | |
}, | |
"apostafat": { | |
"word": "Apostafat", | |
"description": "ndajf. bised. Erikas, nergut. Erdhi (unis) apostafat p\u00ebr t\u00eb." | |
}, | |
"apostolik": { | |
"word": "Apostolik", | |
"description": ",~E mb. fet., edhe iron. i. Papnor. Delegat apostolik. 2. Q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me apostujt, i apostujve; q\u00eb ka vetit\u00eb a tiparet e nj\u00eb apostulli. Fjal\u00eb apostolike. But\u00ebsi apostolike." | |
}, | |
"apostrof": { | |
"word": "Apostrof", | |
"description": ",~I m. sh. ~A, ~AT gjuh. \u201chenjd si presje, e cila vihet sip\u00ebr rreshtit n\u00eb vend t\u00eb~nj\u00eb za-horcje a t\u00eb nj\u00eb rro'cjeje q\u00eb ka r\u00ebn\u00eb dhe pas pjes\u00ebz\u00ebs mohuese s. V\u00eb apostrofin. Shkruhet me apostrof." | |
}, | |
"apostrofe": { | |
"word": "Apostrof\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT let. Figure q\u00eb nd\u00ebrtohct duke ndcrprerc papritur ligj\u00ebrimin dh\u201dduke iu drejtuar me thirrje nj\u00eb njeriu ose nj\u00eb sendi t\u00eb personifikuar. B\u00ebri nj\u00eb apostrof\u00eb." | |
}, | |
"apostrofim": { | |
"word": "Apostrofim", | |
"description": ",~I n m. gjuh. Veprimi sipas kuptimit t\u00eb foljes APOSTROFOJ 11." | |
}, | |
"apostrofoj": { | |
"word": "Apostrofoj", | |
"description": "a kal, ~OVA, ~UAR gjuh. VI apostrof,. p\u00ebrdor apostrofin p\u00ebr t\u00eb z\u00ebvend\u00ebsuar nj\u00eb zanore a nj\u00eb rrokje q\u00eb bie." | |
}, | |
"apostull": { | |
"word": "Apostull", | |
"description": ",~LLI m. sh. ~J, ~JT. 1. fet. Secili nga dymb\u00ebdhjet\u00eb nx\u00ebn\u00ebsit e Krishtit, q\u00eb predikuan dogmat e tij sipas mitologjis\u00eb s\u00eb krishter\u00eb; lib\u00ebr fetar, ku tregohet veprimtaria e tyre. Veprat e apostujve. 1. fig. libr. Mbrojt\u00ebs dhe p\u00ebrhap\u00ebs i zjarrt\u00eb i nj\u00eb ideje, i nj\u00eb doktrine etj. Apostull i liris\u00eb (i s\u00eb v\u00ebrtet\u00ebs). Apostull i ides\u00eb komb\u00ebtare." | |
}, | |
"apoteoze": { | |
"word": "Apoteoz\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. 1. hist. Rit n\u00eb Greqin\u00eb dhe n\u00eb Rom\u00ebn e vjet\u00ebr, m\u00eb t\u00eb cilin nderonin si per\u00ebndi nj\u00eb hero, nj\u00eb perandor etj. 2. fig. libr. Lavd\u00ebrimi i nj\u00eb njeriu, i nj\u00eb ngjarjeje etj. n\u00eb m\u00ebnyr\u00eb t\u00eb ngritur e madh\u00ebshtore. Apoteoz\u00eb poetike (optimiste)." | |
}, | |
"aprovim": { | |
"word": "Aprovim", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. shih MIRATIM, ~I." | |
}, | |
"aprovohet": { | |
"word": "Aprovohet", | |
"description": "p\u00ebs. shih MIRATOHET. U aprovua nj\u00eb rezolut\u00eb (nj\u00eb telegram)." | |
}, | |
"aprovoj": { | |
"word": "Aprovoj", | |
"description": "kal, ~OVA, ~UAR. shih MIRATOJ. Aprovoi nj\u00eb vendim (nj\u00eb ligj). Aprovoi projektin (sta-tutin, rregulloren...). Aprovoi raportin (tezat...). Aprovoi nj\u00ebz\u00ebri. Aprovoj me kok\u00eb." | |
}, | |
"aq": { | |
"word": "Aq", | |
"description": ". I. ndajf. 1. N\u00eb nj\u00eb shkall\u00eb, mas\u00eb a sasi t\u00eb atilie, sa \u00ebsht\u00eb p\u00ebrmendur m\u00eb par\u00eb ose p\u00ebrmendet n\u00eb fjalin\u00eb tjet\u00ebr; p\u00ebrdoret me k\u00ebt\u00eb kuptim si fjal\u00eb e bashk\u00eblidhur n\u00eb fjalin\u00eb kryesore (n\u00eb fjalin\u00eb e varur i p\u00ebrgjigjet fjala sa). Edhe nj\u00eb here aq me i madh se ky. 2. N\u00eb nj\u00eb shkall\u00eb t\u00eb lart\u00eb ose n\u00eb nj\u00eb mas\u00eb a sasi t\u00eb atill\u00eb t\u00eb madhe, me shum\u00eb nga \u00e7'mendonim ose prisnim, shum\u00eb; p\u00ebrdoret me k\u00ebt\u00eb kuptim si fjal\u00eb e bashk\u00eblidhur n\u00eb fjalin\u00eb kryesore (n\u00eb fjalin\u00eb e varur i p\u00ebrgjigjet fjala sa). Aq mir\u00eb (keq). Aq af\u00ebr (larg). Aq shpejt (von\u00eb). Aq bukur. Aq i thjesht\u00eb. Jo dhe aq. S'\u00ebsht\u00eb edhe aq. 3. P\u00ebrdoret me shkall\u00ebn krahasore t\u00eb ndajfoljevt e t\u00eb mbiemrave me kuptim p\u00ebrforcues; me k\u00ebt\u00eb kuptim p\u00ebrdoret edhe si fjal\u00eb e bashk\u00eblidhur n\u00eb fjalin\u00eb kryesore (n\u00eb fjalin\u00eb e varur i p\u00ebrgjigjet fjala sa). Aq me tep\u00ebr (me shum\u00eb). Aq me mir\u00eb (me keq). Aq me pak (me fort). Aq me i leht\u00eb (me i v\u00ebshtir\u00eb). 4. P\u00ebrdoret n\u00eb nj\u00ebr\u00ebn nga fjalit\u00eb e bashk\u00ebrenditura kund\u00ebrshtore, zakonisht me mohim, p\u00ebr t\u00eb treguar se shkalla e veprimit q\u00eb mohohet \u00ebsht\u00eb m\u00eb e ul\u00ebt sesa ajo e veprimit q\u00eb pohohet. Jo aq p\u00ebr ty. 5. M jaft, jo shum\u00eb. Aq, jo me tep\u00ebr. Aq, me mjafton. 6. N\u00eb nj\u00eb shkall\u00eb a mas\u00eb t\u00eb vog\u00ebl, t\u00eb kufizuar n\u00eb krahasim me at\u00eb q\u00eb duhet, jo me shum\u00eb; pak. Aq di. Aq kupton. Aq mendon. Aq ia pret. Aq dome. Aq priste. Aq kishte hall." | |
}, | |
"ar": { | |
"word": "Ar", | |
"description": "1UT bot. shih KRAHNJER,~I. BAR BALSAMl bot. shih BAL\u00c7,~I." | |
}, | |
"arab": { | |
"word": "Arab", | |
"description": "lSHTE,~JA . Gjuh\u00eb semitike e grupit jugor, q\u00eb flitet n\u00eb disa yende t\u00eb Azis\u00eb s\u00eb Af\u00ebrme dhe t\u00eb Afrik\u00ebs s\u00eb" | |
}, | |
"araba": { | |
"word": "Araba", | |
"description": ",~JA. sh. ~, ~T\u00cb vjet. Karroc\u00eb e hapur, zakonisht me kat\u00ebr rrota, e t\u00ebrhequr prej kuajsh. Arabaja e druve." | |
}, | |
"arabaxhi": { | |
"word": "Arabaxhi", | |
"description": ",~U m. sh. ~NJ, ~NJT\u00cb vjet. Ai q\u00eb punonte me araba, qerrexhi.ARAB\u00c7E ndajf. bised. 1. Arabisht, n\u00eb gjuh\u00ebn arabe. Flas arab\u00e7e. 1. fig. N\u00eb m\u00ebnyr\u00eb t\u00eb pakuptueshme, t\u00eb ngat\u00ebrruar; p\u00ebr s\u00eb mbrapshti. Shkruan (flet) arab\u00e7e. I bin pun\u00ebt arab\u00e7e." | |
}, | |
"arabisht": { | |
"word": "Arabisht", | |
"description": "ndajf. N\u00eb gjuh\u00ebo arabe. Shkruaj (flas) arabisht. P\u00ebrklhen arabisht." | |
}, | |
"aradhe": { | |
"word": "Aradhe", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET. 1. hist. Repart partizan me i madh se batalioni gjat\u00eb Luft\u00ebs Na-cional\u00e7lirimtare; nj\u00ebsi e madhe ushtarake. Aradhe partizane. Komandant i aradhes. 2. fig. lart. Armat\u00eb; radh\u00ebt e para, pararoj\u00eb." | |
}, | |
"arallek": { | |
"word": "Arall\u00ebk", | |
"description": ",~KU m. sh. ~QE, ~QET vjet. 1. Vend i zbraz\u00ebt, hap\u00ebsir\u00eb e lire mid is dy sendeve, lar-g\u00ebsi; plas\u00eb." | |
}, | |
"arancate": { | |
"word": "Aran\u00e7at\u00eb", | |
"description": ",~A. sh. ~A, ~AT. Pije freskuese e p\u00ebrgatitur me I\u00ebng portokalli, sheqer dhe uj\u00eb; nj\u00eb shishe a nj\u00eb got\u00eb me k\u00ebt\u00eb pije. Aran\u00e7at\u00eb eftoht\u00eb. Shishe aran\u00e7at\u00eb." | |
}, | |
"arap": { | |
"word": "Arap", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. 1. bised. Zezak; njeri me l\u00ebkur\u00eb shum\u00eb t\u00eb zeshk\u00ebt. 2. Figure e p\u00ebrrallave shqiptare e ballkanike, q\u00eb p\u00ebrfytyrohet si nj\u00eb zezak trupmadh, i fuqish\u00ebm e i friksh\u00ebm. Arap i zi. Arapi i detit. 3. Em\u00ebr p\u00ebr kafsh\u00eb sht\u00ebpiake me qime ose me lesh t\u00eb zi (kale, qen, ka, dash etj.). 4. Lloj fiku kok\u00ebrrvog\u00ebl me l\u00ebkur\u00eb t\u00eb zez\u00eb. 5. zool. Fulter\u00ebz. 6. p\u00ebrd. ndajf. P\u00ebrdoret p\u00ebr t\u00eb treguar shkall\u00ebn e lart\u00eb t\u00eb ngjyr\u00ebs s\u00eb zez\u00eb. Arap i zi u be. k II be lesh (flok\u00eb) arapi shih te LESH, ~I." | |
}, | |
"arapash": { | |
"word": "Arapash", | |
"description": ",~I m. gjell. Qull i trash\u00eb me miell misri, lloj m\u00ebm\u00eblige q\u00eb n\u00eb disa krahina gatuhet edhe me zorr\u00eb e m\u00ebl\u00e7i bag\u00ebtish t\u00eb im\u00ebta ose me lakra t\u00eb egra, t\u00eb grira holl\u00eb. Arapash me miell misri. Arapash me zorr\u00eb qengji. it I \u00ebsht\u00eb b\u00ebr\u00eb goja p\u00a3r arapash i kan\u00eb r\u00ebn\u00eb dh\u00ebmb\u00eb edh\u00ebmball\u00eb." | |
}, | |
"arapashke": { | |
"word": "Arapashk\u00eb", | |
"description": ",~A. sh. ~A, ~AT. Lloj moll\u00ebsh t\u00eb \u00ebmbla e me er\u00eb t\u00eb mir\u00eb, q\u00eb e kan\u00eb cip\u00ebn me cirka t\u00eb kuqe e q\u00eb rrojn\u00eb shum\u00eb." | |
}, | |
"arape": { | |
"word": "Arape", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET bised. Fem. e ARAP,~I,,3." | |
}, | |
"arapeshe": { | |
"word": "Arapesh\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT bised. Zezake; grua ose vajz\u00eb me l\u00ebkur\u00eb shum\u00eb t\u00eb zeshk\u00ebt. Nxihet si arapesh\u00eb." | |
}, | |
"arapli": { | |
"word": "Arapli", | |
"description": ",~U m. bot., krahin. Gjethe delli, dej\u00ebz. Flet\u00eb arapliu." | |
}, | |
"araqe": { | |
"word": "Araqe", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET krahin. I. Nyj\u00eb e nj\u00eb filli, q\u00eb \u00ebsht\u00eb lidhur si lak p\u00ebr t'u zgjidhur leht\u00eb, vjeg\u00eb. 2. p\u00ebrd. ndajf. Si vjeg\u00eb, q\u00eb t\u00eb muad t\u00eb zgjidhet leht\u00eb. E lidh araqe." | |
}, | |
"arar": { | |
"word": "Arar", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Ai q\u00eb punon ar\u00ebn, bujk." | |
}, | |
"aras": { | |
"word": "Aras", | |
"description": "ndajf. N\u00eb ara, jasht\u00eb n\u00eb fush\u00eb, n\u00ebp\u00ebr ara, arave." | |
}, | |
"arashke": { | |
"word": "Arashk\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT bot., krahin. Panxhar; rrep\u00eb. Arashka sheqeri. Arashk\u00eb e eg\u00ebr." | |
}, | |
"aratim": { | |
"word": "Aratim", | |
"description": ",~I m. vjet. Veprimi sipas kuptimeve t\u00eb foljeve" | |
}, | |
"aratoj": { | |
"word": "Aratoj", | |
"description": "kal., ~OVA, ~CAR vjet. L\u00ebvroj; kultivoj." | |
}, | |
"aratohet": { | |
"word": "Aratohet", | |
"description": "vjet. Pis. e ARATOJ." | |
}, | |
"arazi": { | |
"word": "Arazi", | |
"description": "ndajf. Luaj arazi; luaj duke caktuar nj\u00eb cope vend si are t\u00eb mbjell\u00eb, t\u00eb cil\u00ebn e man nj\u00ebri, nd\u00ebrsa t\u00eb tjer\u00ebt p\u00ebrpiqen t\u00eb hyjn\u00eb n\u00eb t\u00eb." | |
}, | |
"arber": { | |
"word": "Arb\u00ebr", | |
"description": ",~RI H m. sh. ~\u00cbR, ~RIT krahin. 1. Fush\u00eb, rrafsh i hap\u00ebt (n\u00eb krahasim me mal\u00ebsin\u00eb). Mai e arb\u00ebr mal\u00ebsor\u00ebt dhe fusharak\u00ebt, gjith\u00eb populli. Bie n\u00eb arb\u00ebr zbres n\u00eb fush\u00eb. 2. zakon. sh. Banor\u00ebt e fushave bregdetare t\u00eb ven-dit tone (n\u00eb krahasim me banor\u00ebt e krahinave malore). \fARB\u00cbR,~E mb.hiit., poet. Q\u00eb u p\u00ebrket shqipta-r\u00ebve t\u00eb mesjet\u00ebs, i arb\u00ebrve; shqiptar, arb\u00ebror. Fjal\u00eb arb\u00ebre. Toka arb\u00ebre." | |
}, | |
"arberesh": { | |
"word": "Arb\u00ebresh", | |
"description": ",~E mb. 1. Q\u00eb banohet nga arb\u00ebresh\u00ebt e shp\u00ebrngulur prej Shqip\u00ebrie n\u00eb mesjet\u00eb; q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me arb\u00ebresh\u00ebt, q\u00eb \u00ebsht\u00eb krijuar nga arb\u00ebresh\u00ebt ose q\u00eb \u00ebsht\u00eb veti e arb\u00ebresh\u00ebve; i arb\u00ebresh\u00ebve. Krahinl arb\u00ebreshe." | |
}, | |
"arberisht": { | |
"word": "Arb\u00ebrisht", | |
"description": "ndajf. 1. N\u00eb t\u00eb folmen e shqiptar\u00ebve t\u00eb" | |
}, | |
"arberishte": { | |
"word": "Arb\u00ebrishte", | |
"description": ",~JA . E folmja e ngulimeve shqiptare n\u00eb" | |
}, | |
"arberor": { | |
"word": "Arb\u00ebror", | |
"description": ",~E mb. poet. Shqiptar. Toka arb\u00ebrore. Trualli arb\u00ebror. Gjak arb\u00ebror. Besa arb\u00ebrore. Shqiponja arb\u00ebrore." | |
}, | |
"arbiter": { | |
"word": "Arbit\u00ebr", | |
"description": ",~RI m. sh. ~RA, ~RAT. 1. Njeri i caktuar ose i zgjedhur nga pal\u00ebt kund\u00ebr-shtare si i paansh\u00ebm, t\u00eb cilir i jepet fuqi e plot\u00eb q\u00eb t\u00eb zgjidh\u00eb nj\u00eb \u00e7\u00ebshtje, nj\u00eb mosmarr\u00ebveshje etj., duke dh\u00ebn\u00eb p\u00ebr t\u00eb mendimin p\u00ebrfundimtar. N\u00eb rolin e arbitrit. Caktoj nj\u00eb arbiter. E v\u00eb arbiter. Spranon arbiter. 2. sport. Gjyqtar loje. Arbiter kryesor (an\u00ebsor). Arbiter futbolli." | |
}, | |
"arbitrar": { | |
"word": "Arbitrar", | |
"description": ",~E mb. 1. Q\u00eb caktohet rast\u00ebsisht, jo sipas nj\u00eb rregulli t\u00eb paravendosur; q\u00eb mb\u00ebshtetet n\u00eb nj\u00eb zgjidhje t\u00eb \u00e7far\u00ebdoshme sipas d\u00ebshir\u00ebs, pa e arsyetuar. Zgjedhje arbitrt,re. Shenj\u00eb arbitrare. Vler\u00eb arbitrare. mat. 2. Q\u00eb vepron e punon me kok\u00eb t\u00eb vet, pa p\u00ebrfillur ligjet e rregullat; q\u00eb b\u00ebhet sipas mendjes a tekave t\u00eb dikujt, pa pyetur p\u00ebr t\u00eb tjer\u00ebt. Veprim (akt, vendim) arbitrar." | |
}, | |
"arbitrarisht": { | |
"word": "Arbitrarisht", | |
"description": "ndajf. Me kok\u00eb t\u00eb vet, pa p\u00ebrfillur ligjet e rregullat, pa pyetur p\u00ebr t\u00eb tjer\u00ebt; sipas d\u00ebshir\u00ebs s\u00eb vet, n\u00eb m\u00ebnyr\u00eb arbitrare. Vepron (vendos) arbitrarisht." | |
}, | |
"arbitraritet": { | |
"word": "Arbitraritet", | |
"description": ",~I. \fARBITRAZH,~I m. 1. Zgjidhje e mosmarr\u00ebvesh-jeve me karakter ekonomik, financiar etj. nd\u00ebrmjet pal\u00ebve t\u00eb ndryshme me an\u00eb t\u00eb nj\u00ebkomisioni arbitrash; arbitrim." | |
}, | |
"arbitrarizem": { | |
"word": "Arbitrariz\u00ebm", | |
"description": ",~MI m. sh. ~MA, ~MAT libr. shih" | |
}, | |
"arbitrim": { | |
"word": "Arbitrim", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. Veprimi sipas kuptimeve t\u00eb foljeve ARBITROJ, ARBITROHET." | |
}, | |
"arbitrohet": { | |
"word": "Arbitrohet", | |
"description": ". P\u00ebs. e ARBITROJ. Arbitrohet ndeshja." | |
}, | |
"arbitroj": { | |
"word": "Arbitroj", | |
"description": "kal., ~OVA, ~UAR. 1. libr Shqyr-toj dhe zgjidh nj\u00eb \u00e7\u00ebshtje a nj\u00eb mosmarr\u00ebveshje midis pal\u00ebve, duke qen\u00eb arbiter; nd\u00ebrmjet\u00ebsoj si arbiter. Arbitroi nj\u00eb \u00e7\u00ebshtje. 2. sport. Ndjek ecurin\u00eb e nj\u00eb loje a t\u00eb nj\u00eb ndesh-, jeje, duke u kujdcsur q\u00eb a jo t\u00eb zhvillohet sipas rre-gullave; gjykoj nj\u00eb loj\u00eb a nj\u00eb ndeshje. Arbitroj ndesh jen (loj\u00ebn)." | |
}, | |
"arbitror": { | |
"word": "Arbitror", | |
"description": ",~E mb. drejt. Q\u00eb p\u00ebrb\u00ebhet nga ar-bitra; i arbitrave. Komision arbitror. Gjykim (vendim) arbitror." | |
}, | |
"arcare": { | |
"word": "Ar\u00e7are", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET krahin. Grope e vog\u00ebl. Bie n\u00eb ar\u00e7are." | |
}, | |
"ardian": { | |
"word": "Ardian", | |
"description": ",~E mb. hist. Q\u00eb Iidhet me ardian\u00ebt, i ardian\u00ebve; q\u00eb \u00ebsht\u00eb krijuar nga ardian\u00ebt. Fis ardian. Shteti ardian." | |
}, | |
"ardhaoik": { | |
"word": "Ardhaoik", | |
"description": ",~U m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. shih AR-DH\u00cbS,~IL" | |
}, | |
"ardhang": { | |
"word": "Ardhang", | |
"description": "kal., ~A, ~UR. E b\u00ebj t\u00eb fitoj\u00eb njo-m\u00ebsi e gjall\u00ebri; e gjall\u00ebroj, i jap fuqi, e k\u00ebndell (p\u00ebr bim\u00ebt e qeniet e gjalla). ardhangu lulet." | |
}, | |
"ardhangem": { | |
"word": "Ardhangem", | |
"description": "vetv. Fitoj njom\u00ebsi e gjall\u00ebri, gjall\u00ebrohem, marr fuqi, k\u00ebndellem; ngjallem, mbushem, b\u00ebhem i forte e i ngjeshur. U ardhang\u00ebn bim\u00ebt. U ardhang kafsha." | |
}, | |
"ardhangesi": { | |
"word": "Ardhang\u00ebsi", | |
"description": ",~A . T\u00eb qen\u00ebt i ardhang\u00ebt." | |
}, | |
"ardhanget": { | |
"word": "Ardhang\u00ebt", | |
"description": "(i,e) mb. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb plot njom\u00ebsi e gjall\u00ebri; i mbushur e i ngjeshur, i k\u00ebndell\u00ebt. Bredh i ardhang\u00ebt." | |
}, | |
"ardhangie": { | |
"word": "Ardhangie", | |
"description": ",~A . 1. Njom\u00ebshti; t\u00eb qen\u00ebt i fresk\u00ebt, njom\u00ebsi. 2. spec. Gjendje e fryr\u00eb e qelizave dhe e indeve tfi organizmave t\u00eb gjalla. N\u00eb gjendje ardhangieje." | |
}, | |
"ardhem": { | |
"word": "Ardh\u00ebm", | |
"description": "(i), ~ME (e) mb. shih ARDHSH\u00cbM(i), ~ME(e). N\u00eb dit\u00ebt e ardhme." | |
}, | |
"ardhes": { | |
"word": "Ardh\u00ebs", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb ka ardhur nga nj\u00eb vend tjet\u00ebr dhe \u00ebsht\u00eb ngulur n\u00eb nj\u00eb vend t\u00eb ri, i ardhur (n\u00eb krahasim me vend\u00ebsin); kund. anas. Banor ardh\u00ebs. Shl\u00ebpi (familje) ardh\u00ebse." | |
}, | |
"ardhje": { | |
"word": "Ardhje", | |
"description": ",~A. sh. ~E, ~ET. 1. Veprimi sipas kuptimeve t\u00eb foljes VIJ. Ardhja e papritur (e shpejt\u00eb). Ardhja e ujit (e drit\u00ebs). Ardhja e miqve. Ardhja e bru-mit (e tok\u00ebs). \fArdhja n\u00eb fuqi. Me ardhjen e tij. Vajtje e ardhje. Njoftoj (lajm\u00ebroj) ardhjen. 2. vjet. shih ARDHUR, ~A (e)i." | |
}, | |
"ardhme": { | |
"word": "Ardhme", | |
"description": ",~JA (e). 1. Koha q\u00eb pritet t\u00eb vij\u00eb, periudha pas s\u00eb tashmes, pas t\u00eb sotmes, e nes\u00ebrmja.N\u00eb t\u00eb ardhmen. N\u00eb nj\u00eb l\u00eb ardhnte t\u00eb af\u00ebrt. Detyra p\u00ebr t\u00eb ardhmen. E sotmja dhe e ardhmja. Parashikon t\u00eb ardhmen. 2. Kushtet, rrethanat e jet\u00ebs n\u00eb koh\u00ebn q\u00eb do t\u00eb vij\u00eb; ngjarjet q\u00eb priten, ajo q\u00eb do t\u00eb ndodh\u00eb. E ardhnte e lumtur (e rtdritur, e shk\u00eblqyer). E ardhme e sigurt (e dyshimt\u00eb). E ardhmja e fshatit. E ardhmja e vendit (e popullit). Nd\u00ebrtojm\u00eb t\u00eb ardhmen. Punoj p\u00ebr t\u00eb ardhmen." | |
}, | |
"ardhmen": { | |
"word": "Ardhm\u00ebn", | |
"description": "l,~A . poet, shih ARDHME,~JA (e) l.2.3- Ardhm\u00ebni e lumtur. \u00cbndrrat e ardhm\u00ebnis\u00eb. End ardhm\u00ebnin\u00eb. 1 k\u00ebndon ardhm\u00ebnis\u00eb." | |
}, | |
"ardhshem": { | |
"word": "Ardhsh\u00ebm", | |
"description": "(i), ~ME (e) mb. 1. Q\u00eb vijon me-nj\u00ebher\u00eb pas s\u00eb tashmes; q\u00eb do t\u00eb vij\u00eb a do t\u00eb ndodh\u00eb pas s\u00eb tashmes, q\u00eb pritet pas s\u00eb sotmes. Koha e ardhsh-me." | |
}, | |
"ardhshme": { | |
"word": "Ardhshme", | |
"description": ",~JA (e) . shih ARDHME,~JA (e). Njer\u00ebzit e s\u00eb ardhshmes. N\u00eb t\u00eb ardhshmen." | |
}, | |
"ardhshmeri": { | |
"word": "Ardhshm\u00ebri", | |
"description": ",~A . libr. Gjendja dhe ngjarjet e koh\u00ebs s\u00eb ardhshme, e ardhmja. Ardhshm\u00ebri e target." | |
}, | |
"ardhur": { | |
"word": "Ardhur", | |
"description": "(i,e) mb. 1. Q\u00eb ka ardhur nga nj\u00eb vend tjet\u00ebr, ardh\u00ebs; kund. anas, rr\u00ebnj\u00ebs. Popullsi e ardhur. 2. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb sjell\u00eb nga jasht\u00eb, i jasht\u00ebm (p\u00ebr mallrat). Mall (stof) i ardhur. 3. top., gjeol. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb forrnuar a zhvilluar n\u00eb nj\u00eb Vend tjet\u00ebr nga ai ku gjendet me pas; q\u00eb ka ardhur nga nj\u00eb vend tjet\u00ebr. Bim\u00eb e ardhur. Shk\u00ebmb i ardhur. Shtres\u00eb e ardhur. \f4. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb ngritur e fryr\u00eb nga tharmi (p\u00ebr buk\u00ebn); q\u00eb ka ardhur n\u00eb gjendjen e duhur p\u00ebr ta punuar ose p\u00ebr ta p\u00ebrdorur (p\u00ebr token, plehun). Brume i ardhur. Buk\u00eb e ardhur. Tok\u00eb e ardhur. Pleh i ardhur. 5. fig. bised. I zhvilluar mir\u00eb nga trupi, me shtat t\u00eb hedhur, i b\u00ebsh\u00ebm. Me shtat t\u00eb ardhur. 6. fig. bised. Q\u00eb afrohet me njer\u00ebzit, i shoq\u00ebruesh\u00ebm e i njer\u00ebzish\u00ebm; q\u00eb t\u00eb fiton zemr\u00ebn me fjal\u00eb t\u00eb matura e t\u00eb \u00ebmbla\", i mir\u00eb. Djal\u00eb (burr\u00eb) i ardhur. Vajz\u00eb e ardhur. Me fjal\u00eb t\u00eb ardhura." | |
}, | |
"vij": { | |
"word": "Vij", | |
"description": ". N\u00eb t\u00eb ardhur e sip\u00ebr. \u00cbsht\u00eb n\u00eb t\u00eb ardhur." | |
}, | |
"arende": { | |
"word": "Arend\u00eb", | |
"description": ",~A . ek. Shfryt\u00ebzimi i p\u00ebrkohsh\u00ebm i nj\u00eb toke, q\u00eb i jepet me qira dikujt sipas nj\u00eb marr\u00eb-veshjeje; pagesa p\u00ebr k\u00ebt\u00eb shfryt\u00ebzim, qiraja e tok\u00ebs (n\u00eb vendet ku sundon prona private e tok\u00ebs). Ar\u00ebnd\u00eb e gjat\u00eb (e shkurt\u00ebr). Afati i arend\u00ebs. Jep (m\u00ebrr) n\u00eb arend\u00eb. Paguan arend\u00ebn." | |
}, | |
"arene": { | |
"word": "Aren\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. 1. Shesh i rrumbu-llak\u00ebt i shtruar but\u00eb n\u00eb mes t\u00eb nj\u00eb cirku, stadiumi a amfiteatri, ku zhvillohen lojna ose ndeshje, jepen shfa-qje akrobatike etj. Arena e cirkut (e amfiteatrit). Gu-ximtar\u00ebt n\u00eb aren\u00eb." | |
}, | |
"are": { | |
"word": "Ar\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. Tok\u00eb q\u00eb l\u00ebrohet e mbillet, tok\u00eb buke. Are e mbjell\u00eb (e korrur). Aral e kooperativ\u00ebs. Are me grur\u00eb (me miser). Bim\u00ebt (kul-turat) e crave. Brigadat e arave. Miu i arave. zool. L\u00ebroj (ujit) ar\u00ebn. Punon n\u00eb are. \u2022 Flet n\u00eb are e n\u00eb vresht\u00eb net n\u00eb tym, kot, kuturu. I tregon (i rr\u00ebfen) babait arat iron, shih te BABA, ~I. E b\u00ebn are e hamull i p\u00ebrhap fj'al\u00ebt n\u00eb t\u00eb kat\u00ebr an\u00ebt, \u00ebsht\u00eb llafazan i madh. E hante grurin q\u00eb n\u00eb are shih te GRUR\u00cb, ~I. Kam ujin n\u00eb are shih tek UJ\u00cb, ~I. Bjer shi n\u00eb ar\u00ebn time thuhet p\u00ebr njer\u00ebz q\u00eb shohin vet\u00ebm interesin e tyre t\u00eb ngusht\u00eb, q\u00eb mendojn\u00eb vet\u00ebm p\u00ebr vete. Kur s'ke ara n\u00eb mal, pse b\u00ebn dava me \u00e7akejt\u00eb? ;. u. mos u ngat\u00ebrro n\u00eb nj\u00eb pun\u00eb q\u00eb nuk t\u00eb p\u00ebrket." | |
}, | |
"areberes": { | |
"word": "Ar\u00ebb\u00ebr\u00ebs", | |
"description": ",~I m.sh. ~, ~IT bised. Ai q\u00eb hap toka t\u00eb reja." | |
}, | |
"arez": { | |
"word": "Ar\u00ebz", | |
"description": ",~A f.sh. ~A, ~AT. 1. zool. Kand\u00ebrr e vog\u00ebl sa bleta, po me trup m\u00eb t\u00eb holl\u00eb, me ngjyr\u00eb t\u00eb verdh\u00eb e me vija t\u00eb zeza, me thumb helmues; grer\u00ebz. Fole (\u00e7\u00ebrdhe) ar\u00ebzash. Buk\u00eb ar\u00ebzash fole grer\u00ebzash si hoje blete. 2. fig. Njeri i lig, q\u00eb u bie me qafS t\u00eb tjer\u00ebve e u b\u00ebn t\u00eb k\u00ebqija." | |
}, | |
"argalisem": { | |
"word": "Argalisem", | |
"description": "vetv., ~A (u), ~UR bised. Qesh e Iuaj, d\u00ebfrehem i shkujdesur; ngacmohem o zba-vitem me dike." | |
}, | |
"argan": { | |
"word": "Argan", | |
"description": ", \u2014I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT bot. Bim\u00eb ka\u00e7ubore me dru t\u00eb p\u00ebrdredhur si t\u00eb d\u00ebllinj\u00ebs, me gjethe hesh-tore, shum\u00eb t\u00eb vogla e t\u00eb shpeshta, me lule ngjyr\u00eb-vjollc\u00eb, q\u00eb p\u00ebrdoret p\u00ebr t\u00eb ngjyer rroba." | |
}, | |
"arganist": { | |
"word": "Arganist", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Pun\u00ebtori i arganos." | |
}, | |
"argano": { | |
"word": "Argano", | |
"description": ",~JA . sh. ~, ~T tek. Lloj \u00e7ikriku, i p\u00ebrb\u00ebr\u00eb nga nj\u00eb cilind\u00ebr q\u00eb rrotullohet e mbledh nj\u00eb litar, i cili sh\u00ebrben p\u00ebr ti ngritur a p\u00ebr t\u00eb t\u00ebrhequr pesha t\u00eb r\u00ebnda. Argano elektrike. Argano ngrit\u00ebse (t\u00ebrheq\u00ebse)." | |
}, | |
"argas": { | |
"word": "Argas", | |
"description": "kal., ~A, ~UR. shih REGJ. Argas l\u00eb-kur\u00ebn." | |
}, | |
"argasje": { | |
"word": "Argasje", | |
"description": ",~A . shih REGJJE,~A. Argasja e l\u00ebkur\u00ebve." | |
}, | |
"argasur": { | |
"word": "Argasur", | |
"description": "(i,e) mb. shih REGJUR (i,e). L\u00ebkur\u00eb e argasur. Duar l\u00eb argasura. Njeri i argasur." | |
}, | |
"argat": { | |
"word": "Argat", | |
"description": "l,~A . hist, shih ARGAT\u00cbRl,~A." | |
}, | |
"argater": { | |
"word": "Argat\u00ebr", | |
"description": "l,~A . hist. 1. p\u00ebrmb. T\u00ebr\u00ebsia e argat\u00ebve, argat\u00ebt; shtresa e argat\u00ebve. 2. Puna e argatit, pun\u00eb me m\u00ebditje n\u00eb bujq\u00ebsi; t\u00eb qen\u00ebt argat, gjendja e argatit." | |
}, | |
"argellek": { | |
"word": "Arg\u00ebll\u00ebk", | |
"description": ",~U m. etncgr., vjet. T\u00eb hollat q\u00eb i jepte dh\u00ebndri familjes s\u00eb nuses para martes\u00ebs p\u00ebr t\u00eb p\u00ebrgatitur paj\u00ebn e saj. Paguan arg\u00ebll\u00ebkun. Priste (caktonte) arg\u00ebll\u00ebkun." | |
}, | |
"argetim": { | |
"word": "Arg\u00ebtim", | |
"description": ",~l m. sh. ~E, ~ET. 1. Veprimi sipas kuptimeve t\u00eb foljeve ARG\u00cbTOJ, ARG\u00cbTOHEM." | |
}, | |
"argetohem": { | |
"word": "Arg\u00ebtohem", | |
"description": "vetv. E kaloj koh\u00ebn n\u00eb m\u00ebnyr\u00eb t\u00eb k\u00ebndshme. merrem me di\u00e7ka t\u00eb g\u00ebzueshme e d\u00ebfryese; k\u00ebnaqem me di\u00e7ka, d\u00ebfrej. Arg\u00ebtohen f\u00ebmij\u00ebt. Meson dhe arg\u00eblohet." | |
}, | |
"argetoj": { | |
"word": "Arg\u00ebtoj", | |
"description": "kal., ~OVA, ~UAR. 1. E b\u00ebj t\u00eb kaloj\u00eb koh\u00ebn n\u00eb m\u00ebriyr\u00eb t\u00eb k\u00ebndshme, e b\u00ebj t\u00eb d\u00ebfrej\u00eb me di\u00e7ka t\u00eb g\u00ebzueshme, zbavit. E arg\u00ebtoj me muzik\u00eb. 2. E ledhatoj, p\u00ebrk\u00ebdhel. Arg\u00ebton f\u00ebmij\u00ebn. 3. jokal. shih ARG\u00cbTOHEM." | |
}, | |
"argetues": { | |
"word": "Arg\u00ebtues", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb t\u00eb b\u00ebn t\u00eb d\u00ebfresh, q\u00eb t\u00eb k\u00ebnaq e t\u00eb zbavit, d\u00ebfryes. Shfaqje (loj\u00eb) arg\u00ebtuese. Liber (film) arg\u00ebtues. Ngjarje arg\u00ebtuese." | |
}, | |
"argon": { | |
"word": "Argon", | |
"description": ",~I m. kim. Element kimik, gaz i plog\u00ebt, i rrall\u00eb, pa ngjyr\u00eb e pa er\u00eb, q\u00eb gjendet n\u00eb ajrin e atmosfer\u00ebs dhe q\u00eb p\u00ebrdoret zakonisht p\u00ebr mbushjcn e llambave elektrike (simboli A). Llamba me argon." | |
}, | |
"argoshem": { | |
"word": "Argoshem", | |
"description": "veiv., ~A (u), ~UR. Me mbushet trupi me pu\u00e7rra t\u00eb vogla e t\u00eb kuqe nga vapa osc nga ndonj\u00eb s\u00ebmundje." | |
}, | |
"argoshe": { | |
"word": "Argosh\u00eb", | |
"description": ",~T m. vet. sh. Pu\u00e7rra t\u00eb vogla q\u00eb i dalin njeriut n\u00eb trup nga vapa ose nga ndonj\u00eb s\u00ebmundje." | |
}, | |
"argsh": { | |
"word": "Argsh", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. Trine prej thuprash e mb\u00ebshtetur mbi rr\u00ebshiqa t\u00eb fryr\u00eb, q\u00eb sh\u00ebrben p\u00ebr t\u00eb kaluar lumin. B\u00ebj nj\u00eb argsh. Kaloi lumin me argsh." | |
}, | |
"argull": { | |
"word": "Argull", | |
"description": ",~LLI m. sh. ~J, ~JT. Morr i vo-g\u00ebl, ergj\u00ebz." | |
}, | |
"argument": { | |
"word": "Argument", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. I. Arsyetim q\u00eb p\u00ebrdoret p\u00ebr t\u00eb v\u00ebrtetuar ose p\u00ebr t\u00eb kund\u00ebrshtuar nj\u00eb mendim; prove q\u00eb sillet p\u00ebr t\u00eb mbrojtur ose p\u00ebr l\u00eb hedhur posht\u00eb di\u00e7ka. Argument bind\u00ebs (i forte). Ar-gumente shkencore." | |
}, | |
"argumi": { | |
"word": "Argumi", | |
"description": "iNTOJ," | |
}, | |
"argumentohet": { | |
"word": "Argumentohet", | |
"description": ". P\u00ebs. e ARGUMENTOJ. \u00cbsht\u00eb argumentuar mir\u00eb." | |
}, | |
"argumentoj": { | |
"word": "Argumentoj", | |
"description": "kal., ~-OVA, ~UAR. Paraqit argumente p\u00ebr nj\u00eb \u00e7\u00ebshtje, v\u00ebrtetoj me argumente, sjell prova." | |
}, | |
"argumentuar": { | |
"word": "Argumentuar", | |
"description": "(i,e) mb. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb i bazuar ne prova, q\u00eb \u00ebsht\u00eb i mb\u00ebshtetur n\u00eb argumente. Mendim (p\u00ebrfundim) i argumentuar. Tez\u00eb e argumentuar. K\u00ebr-kesa t\u00eb argumentuara." | |
}, | |
"argjend": { | |
"word": "Argjend", | |
"description": "lM,~I m. Veprimi sipas kuptimeve t\u00eb foljeve" | |
}, | |
"argjendar": { | |
"word": "Argjendar", | |
"description": ",~I." | |
}, | |
"argjenddashes": { | |
"word": "Argjenddash\u00ebs", | |
"description": ",~I m. sh. ~, ~IT vjet. Ai q\u00eb lakmon paran\u00eb, arin e argjendin; dor\u00ebshtr\u00ebnguar." | |
}, | |
"argjendoj": { | |
"word": "Argjendoj", | |
"description": "kal., ~OVA, ~UAR. 1. Laj di\u00e7ka me argjend, veshmenje cip\u00eb atgjendi. Argjendoj lug\u00ebt. 2. vet. veta III. I jep ngjyr\u00eb argjendi, zbardh. 3. jokal. Shk\u00eblqen si argjend." | |
}, | |
"argjendor": { | |
"word": "Argjendor", | |
"description": ",~E mb. poet. I argjendt\u00eb; n\u00eb ngjyr\u00eb argjendi. Ngjyr\u00eb argjendore. Drit\u00eb (bardh\u00ebsi) argjendore." | |
}, | |
"argjendpunues": { | |
"word": "Argjendpunues", | |
"description": ",~I m. sh. ~. ~IT. shih" | |
}, | |
"argjendte": { | |
"word": "Argjendt\u00eb", | |
"description": "(i, e). I b\u00ebn\u00eb dasm\u00ebn dikujt iron, e vran\u00eb." | |
}, | |
"argjendurina": { | |
"word": "Argjendurina", | |
"description": ",~T . vet. sh. Sende e stoli prej argjendi." | |
}, | |
"argjent": { | |
"word": "Argjent", | |
"description": "lNAS,~I m. sh. ~, ~IT. Banor ven-d\u00ebs i" | |
}, | |
"argjenttnas": { | |
"word": "Argjenttnas", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb lidhet me Argjentin\u00ebn ose ine argjentinasit, q\u00eb \u00ebsht\u00eb karakteristik p\u00ebr Argjentin\u00ebn ose p\u00ebr argjentinasit, i Argjentin\u00ebs ose i argjentinasve; q\u00eb \u00ebsht\u00eb krijuar nga argjentinasit. Populli argjentinas." | |
}, | |
"argj": { | |
"word": "Argj", | |
"description": "lL\u00cb,~A . sh. ~A, ~AT. shih DELTIN\u00cb, ~A. Argjile e bardh\u00eb (e kuqe). Vendburim argjile. Nxjerrja e argjil\u00ebs." | |
}, | |
"argjilor": { | |
"word": "Argjilor", | |
"description": ",~E mb. shih DELTINOR,~E. Tok\u00eb (shtres\u00eb) argjilore." | |
}, | |
"argjinature": { | |
"word": "Argjinatur\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT nd\u00ebrt. Ledh i madh prej dheu t\u00eb ngjeshur, q\u00eb ngrihet si prit\u00eb an\u00ebs lumenjve p\u00ebr t\u00eb ndaluar v\u00ebrshimin e uj\u00ebrave, pend\u00eb p\u00ebr mbrojtjen nga p\u00ebrmbytjet. Argjinatur\u00eb mbrdjt\u00ebse. Ngre (nd\u00ebrtoj) nj\u00eb argjinatur\u00eb. Can argji-natur\u00ebn." | |
}, | |
"argjipeshkev": { | |
"word": "Argjipeshk\u00ebv", | |
"description": ",~VI m. sh. ~VlJ, ~VIJT\u00cb fet., vjet. Titull fetar n\u00eb kish\u00ebn katolike, grade m\u00eb e Iart\u00eb se peshkopi; ai q\u00eb mban k\u00ebt\u00eb titull, kryetar i nj\u00eb arkidioqeze (n\u00eb vendet ku vepron kisha katolike; n\u00eb t\u00eb kaluar\u00ebn edhe n\u00eb Shqip\u00ebri)." | |
}, | |
"argjipeshkvi": { | |
"word": "Argjipeshkvi", | |
"description": ",~A . sh. ~, ~T\u00cb fet., vjet. Selia e argjipeshkvit; rrethi i veprimit, juridiksioni i tij." | |
}, | |
"arian": { | |
"word": "Arian", | |
"description": ",~E mb. hist. Q\u00eb u p\u00ebrket arian\u00ebve, i ari-an\u00ebve." | |
}, | |
"aricke": { | |
"word": "Ari\u00e7k\u00eb", | |
"description": ",~A. sh. ~A, ~AT. Pule q\u00eb pjell vez\u00eb q\u00eb n\u00eb motin e pare. Vez\u00eb ari\u00e7ke." | |
}, | |
"arie": { | |
"word": "Arie", | |
"description": ",~A . sh. ~E, ~ET muz. Pjes\u00eb lirike p\u00ebr nj\u00eb z\u00eb, q\u00eb shoq\u00ebrohet me nj\u00eb veg\u00ebl ose me orkest\u00ebr (zakonisht pjes\u00eb e nj\u00eb opere ose operete). Arie nga opera. Kendo} nj\u00eb arie." | |
}, | |
"aristokrac": { | |
"word": "Aristokrac", | |
"description": "l,~A . 1. Shtresa m5 e lart\u00eb e feu-dal\u00ebve, shtresa e flsnik\u00ebve t\u00eb nj\u00eb vendi; pjesa m\u00eb e privilegjuar e klas\u00ebs sunduese n\u00eb shoq\u00ebrin\u00eb shfryt\u00eb-zuese. Aristokracia e lart\u00eb. Aristokrada feudale. Aris-tokracia fisnore. 2. Pjes\u00eb e Vog\u00ebl e nj\u00eb klase oseenj\u00eb grupi shoq\u00ebror, q\u00eb ka disa privilegje dhe nj\u00eb Vend t\u00eb ve\u00e7ant\u00eb. Aristokracia financiare. Aristokracia pun\u00ebtore pjesa e bor-gjezuar e klas\u00ebs pun\u00ebtore. \f3. hist. Forme qeverisjeje, n\u00eb t\u00eb cil\u00ebn pushtetin e ka nj\u00eb grup i vog\u00ebl fisnik\u00ebsh me tituj t\u00eb trash\u00ebguesh\u00ebm." | |
}, | |
"aristokrat": { | |
"word": "Aristokrat", | |
"description": ",~E mb. shih ARISTOKRATIK,~E." | |
}, | |
"aristokratik": { | |
"word": "Aristokratik", | |
"description": ",~E mb. 1. Q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me aristokracin\u00eb, q\u00eb i p\u00ebrket aristokracis\u00eb, i aristokracis\u00eb." | |
}, | |
"aritmetik": { | |
"word": "Aritmetik", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me aritmetik\u00ebn, i aritmetik\u00ebs; q\u00eb \u00ebsht\u00eb sipas rregullave t\u00eb aritmetik\u00ebs." | |
}, | |
"aritmet": { | |
"word": "Aritmet", | |
"description": "lK\u00cb,~A . 1. Pjes\u00eb e matematik\u00ebs, q\u00eb studion vetit\u00eb e thjeshta t\u00eb numrave dhe veprimet me ta." | |
}, | |
"aritmetikisht": { | |
"word": "Aritmetikisht", | |
"description": "ndajf. Sipas rregullave t\u00eb aritmetik\u00ebs; n\u00eb m\u00ebnyr\u00eb aritmetike, me numra. Zgjidh aritmetikisht. V\u00ebrtetoj (provoj) aritmetikisht." | |
}, | |
"aritmetikor": { | |
"word": "Aritmetikor", | |
"description": ",~E mb. shih ARITMETIK,~E." | |
}, | |
"aritmi": { | |
"word": "Aritmi", | |
"description": ",~A . 1. mjek. Shpejtimi ose ngadalcsi-mi i rrahjeve t\u00eb zemr\u00ebs, \u00e7rregullim i rrahjeve t\u00eb zemr\u00ebs. Vuan nga aritmia. 2. muz. \u00c7rregullim i ritmit n\u00eb nj\u00eb pjes\u00eb muzikore a koreografike." | |
}, | |
"aritmik": { | |
"word": "Aritmik", | |
"description": ",~E mb. 1. mjek. Q\u00eb e ka ritmin t\u00eb \u00e7rre-gulluar. q\u00eb nuk punon me ritmin e zakonsh\u00ebm. Puls aritmik." | |
}, | |
"arixheshk": { | |
"word": "Arixheshk", | |
"description": "\u00cb,~A . sh. ~A, ~AT. Fem. e ARIXHI,~U." | |
}, | |
"arixh": { | |
"word": "Arixh", | |
"description": "l,~U m. sh. ~NJ, -~NJT\u00cb. Cigan en-dacak." | |
}, | |
"arixhofke": { | |
"word": "Arixhofk\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. shih ARIXHESHK\u00cb,~A." | |
}, | |
"arka": { | |
"word": "Arka", | |
"description": "lK,~E mb. Q\u00eb i p\u00ebrket nj\u00eb kohe t\u00eb lasht\u00eb, q\u00eb \u00ebsht\u00eb shum\u00eb i vjet\u00ebr, i lasht\u00eb; q\u00eb ka dale nga p\u00ebr-dorimi, i \fvjetruar. Periudha arkaike. Gjuh\u00eb arkaike. Fjal\u00eb (shprehje) arkaike. Fry me arkaike. Stil arkaik." | |
}, | |
"arkap": { | |
"word": "Arkap", | |
"description": "\u00cd,~A. sh. ~, ~T\u00cb krahin. Der\u00eb e vog\u00ebl. zakonisht n\u00eb murin e kopshtit prapa sht\u00ebpis\u00eb, q\u00eb sh\u00ebrben p\u00ebr t'u lidhur me fqinj\u00ebt; deri\u00e7k\u00eb. \u00c7el arka-pin\u00eb. Iku arkapi me arkapi." | |
}, | |
"arkapunues": { | |
"word": "Arkapunues", | |
"description": ",~I m. sh. ~, ~IT vjet. Zdrukth\u00eb-tar q\u00eb b\u00ebnte arka p\u00ebr nuse." | |
}, | |
"arkas": { | |
"word": "Arkas", | |
"description": "ndajf. N\u00eb trajt\u00eb t\u00eb ark\u00ebs, si ark\u00eb. v\u00eb arkas." | |
}, | |
"arkebuz": { | |
"word": "Arkebuz", | |
"description": ",~I m. sh. ~A, ~AT hist. Pushk\u00eb e vjet\u00ebr me fitil, q\u00eb mbushej nga gryka." | |
}, | |
"arkeolog": { | |
"word": "Arkeolog", | |
"description": ",~U. Arkeolog\u00ebt e reja shqiptar\u00eb. G\u00ebrmimet e arkeologes." | |
}, | |
"arkeologe": { | |
"word": "Arkeologe", | |
"description": ",~IA sh. ~E, ~ET. Fem. e" | |
}, | |
"arkeologji": { | |
"word": "Arkeologji", | |
"description": ",~A . Shkenc\u00eb historike, q\u00eb stu-dion kultur\u00ebn dhe jet\u00ebn e popujve n\u00eb koh\u00ebt e lashta, duke u mb\u00ebshtetur n\u00eb monumentet e sendet q\u00eb kan\u00eb mbetur prej tyre n\u00ebn tok\u00eb e q\u00eb zbulohen me an\u00eb t\u00eb g\u00ebrmimeve." | |
}, | |
"arkeologj": { | |
"word": "Arkeologj", | |
"description": "lK,~E mb. Q\u00eb lidhet me arkeolo-gjin\u00eb, q\u00eb i p\u00ebrket arkeologjis\u00eb, i arkeologjis\u00eb; q\u00eb mb\u00ebsh-tetet n\u00eb t\u00eb dh\u00ebnat e arkeologjis\u00eb. Muzeumi ark\u00ebologjik. G\u00ebrmime (zbulime) arkeologjike. K\u00ebrkime (studime) arkeologjike." | |
}, | |
"ark": { | |
"word": "Ark", | |
"description": "'\u00cb,~A. sh. ~A, ~AT. 1. Kuti e madhe ka-t\u00ebrk\u00ebnd\u00ebshe, e b\u00ebr\u00eb zakonisht me d\u00ebrrasa, q\u00eb sh\u00ebrben p\u00ebr t\u00eb ruajtur e p\u00ebr t\u00eb mbartur sende e mallra. Ark\u00eb druri (d\u00ebrrase, hekuri). Arkat e buk\u00ebve. Arka birre (qum\u00ebshti). Arka municioni. Arka e ndihm\u00ebs s\u00eb shpejt\u00eb. Kapaku i ark\u00ebs." | |
}, | |
"arkerkues": { | |
"word": "Ark\u00ebrkues", | |
"description": ",~I m. sh. ~, ~IT. Ai q\u00eb merret me k\u00ebrkimin dhe nxjerrjen e arit p\u00ebr t'u pasuruar. \fARK\u00cbTAR,~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. N\u00ebpun\u00ebs i ngar-kuar t\u00eb mbaj\u00eb ark\u00ebn e nj\u00eb nd\u00ebrmarrjeje, kooperative ose institucioni dhe t\u00eb kryej\u00eb veprimet m\u00eb t\u00eb holla; n\u00ebpun\u00ebs i ark\u00ebs. Ark\u00ebtar i bank\u00ebs (i nd\u00ebrmarrjes, i kinemas\u00eb)." | |
}, | |
"arketare": { | |
"word": "Ark\u00ebtare", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET. Fem. e ARK\u00cbTAR,~I." | |
}, | |
"arketim": { | |
"word": "Ark\u00ebtim", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET fin. Veprimi sipas kuptimeve t\u00eb foljeve ARK\u00cbTOJ, ARK\u00cbTOHET." | |
}, | |
"arketohet": { | |
"word": "Ark\u00ebtohet", | |
"description": "fin. P\u00ebs. e ARK\u00cbTOJ." | |
}, | |
"arketoj": { | |
"word": "Ark\u00ebtoj", | |
"description": "kal., ~OVA, ~UARm. Marr t\u00eb holla e i derdh n\u00eb ark\u00eb, fut t\u00eb holla n\u00eb fondin e ark\u00ebs. Ark\u00ebloj t\u00eb holla I." | |
}, | |
"arketues": { | |
"word": "Ark\u00ebtues", | |
"description": ",~E mb. fin. Q\u00eb kryen veprime ark\u00ebtimi, q\u00eb ka p\u00ebr detyr\u00eb t\u00eb ark\u00ebtoj\u00eb t\u00eb hollat. Zyr\u00eb ark\u00ebtuese." | |
}, | |
"arki": { | |
"word": "Arki", | |
"description": "- fjal\u00ebform. libr. 1. Pjes\u00eb e par\u00eb e fjal\u00ebve t\u00eb p\u00ebrb\u00ebfa, q\u00eb tregojn\u00eb shkall\u00ebn dhe titullin m\u00eb t\u00eb lart\u00eb se i nj\u00eb tjet\u00ebr n\u00eb hierarkin\u00eb feudale dhe fetare, me kuptimin \u201ckrye-\u201d; p.sh. arkiduk\u00eb, arkimandrit etj. 2. Parashtes\u00eb e fjal\u00ebve t\u00eb prejardhura, q\u00eb tregojn\u00eb cil\u00ebsi n\u00eb shkall\u00ebn m\u00eb t\u00eb lart\u00eb, me kuptimin keq\u00ebsues \u201cs(\u00ebr-\u201d; p.sh. arkioportunist, arkishovinist, arkirevi-zionist etj." | |
}, | |
"arkidioqeze": { | |
"word": "Arkidioqez\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT fet. Rreth i veprimit kishtar, juridiksion kishtar me i madh se dioqeza, q\u00eb \u00ebsht\u00eb n\u00ebn drejtimin e nj\u00eb arkipeshkopi (n\u00eb vendet ku vepron kisha katolike; n\u00eb t\u00eb kaluar\u00ebn edhe n\u00eb Shqip\u00ebri)." | |
}, | |
"arkimandrit": { | |
"word": "Arkimandrit", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT fet. Titulli me i lart\u00eb p\u00ebr murgjit dhe kryetar\u00ebt e manastireve; titull me i ul\u00ebt se i dhespotit p\u00ebr priftin q\u00eb nuk martohet e q\u00eb \u00ebsht\u00eb murg (n\u00eb vendet ku vepron kisha ortodokse; n\u00eb f\u00eb kaluar\u00ebn edhe n\u00eb Shqip\u00ebri)." | |
}, | |
"arkipelag": { | |
"word": "Arkipelag", | |
"description": ",~U m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT gjeogr. Grup ishujsh q\u00eb ndodhen nj\u00ebri prane tjetrit n\u00eb det dhe formojn\u00eb nj\u00eb bashk\u00ebsi tok\u00ebsore. Ishujt e arkipe-lagut." | |
}, | |
"arkitekt": { | |
"word": "Arkitekt", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. 1. Specialist n\u00eb arkitektur\u00eb; inxhinier q\u00eb b\u00ebn projektet e nd\u00ebrti-meve dhe ndjek zbatimin e tyre. Inxhinier arkitekt. Projekti i arkitekt it. 2. fig. Ai q\u00eb b\u00ebn planin, p\u00ebrcakton detyrat themelore dhe tregon rrug\u00ebt p\u00ebr arritjen e nj\u00eb q\u00ebllimi. Arkitekt i revolucionit (i socializing)." | |
}, | |
"arkitekte": { | |
"word": "Arkitekte", | |
"description": ",~JA. sh. ~E, ~ET. Fem. e AR-KITEKT,~I." | |
}, | |
"arkitektonik": { | |
"word": "Arkitektonik", | |
"description": ",~E mb. 1. arkit. Q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me arkitektonik\u00ebn; q\u00eb u p\u00ebrgjigjet k\u00ebrkesave t\u00eb arkitek:tonik\u00ebs. Nd\u00ebrtim arkitektonik. K\u00ebrkesat arkitektonike." | |
}, | |
"arkitektonike": { | |
"word": "Arkitektonik\u00eb", | |
"description": ",~A." | |
}, | |
"arkitektural": { | |
"word": "Arkitektural", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me arkitektur\u00ebn, q\u00eb i p\u00ebrket arkitektur\u00ebs, i arkitektur\u00ebs; q\u00eb \u00ebsht\u00eb b\u00ebr\u00eb sipas k\u00ebrkesave t\u00eb arkitektur\u00ebs. Vep\u00ebr \farkitekturale. Ansamb\u00ebl arkitektural. Zgjidhje e mir\u00eb arkitekturale. Me vler\u00eb arkitekturale." | |
}, | |
"arkitekture": { | |
"word": "Arkitektur\u00eb", | |
"description": ",~A . 1. Arti i projektimit, i vendosjes dhe i zbukurimit t\u00eb nd\u00ebrtesave ose t\u00eb ve-prave t\u00eb tjera." | |
}, | |
"arkitra": { | |
"word": "Arkitra", | |
"description": ",~U m. sh. ~R\u00cb, ~R\u00cbT nd\u00ebrt. Kryetra. Arkitra guri (betoni). Arkitrar\u00eb p\u00ebr dyer e dritare." | |
}, | |
"arkiv": { | |
"word": "Arkiv", | |
"description": "lSTE,~JA . sh. ~E, ~ET. Fem. e ARKIVIST,~I." | |
}, | |
"arkival": { | |
"word": "Arkival", | |
"description": ",~E mb. shih ARKIVOR,~E. Dokumente arkivale. Fonde (materiale, burime) arkivale." | |
}, | |
"arkivim": { | |
"word": "Arkivim", | |
"description": ",~I m. zyrt. Veprimi sipas kuptimeve t\u00eb foljeve" | |
}, | |
"arkivoj": { | |
"word": "Arkivoj", | |
"description": "kal., ~OVA, ~UAR zyrt. V\u00eb, fut n\u00eb arkiv (akte, dokumente etj.), e kaloj n\u00eb arkiv. Arkivoj dokumentet (shkresat). Arkivoj nj\u00eb \u00e7\u00ebshtje." | |
}, | |
"arkivist": { | |
"word": "Arkivist", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Punonj\u00ebs q\u00eb merret me grumbullimin, ruajtjen dhe p\u00ebrpunimin e materialeve n\u00eb nj\u00eb arkiv. Arkivisti i komitetit." | |
}, | |
"arkivohet": { | |
"word": "Arkivohet", | |
"description": "zyrtJP\u00ebs, e ARKIVOJ. Arkivohet nj\u00eb dokument (nj\u00eb shkr\u00ebse). Arkivohet nj\u00eb \u00e7\u00ebshtje." | |
}, | |
"arkivol": { | |
"word": "Arkivol", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. Arka ku futin t\u00eb vdekurin p\u00ebr ta varrosur; qivur. I b\u00ebn\u00eb arkivolin. Mbuloi arkivolin me flamur." | |
}, | |
"arkivolpunues": { | |
"word": "Arkivolpunues", | |
"description": ",~I m. sh. ~, ~IT. Ai q\u00eb b\u00ebn arkivole." | |
}, | |
"arkivor": { | |
"word": "Arkivor", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me arkivin, i arkivit; q\u00eb ruhet n\u00eb arkiv. Dokumente (materiale) arkivore. Burim arkivor. Fondi arkivor." | |
}, | |
"arkond": { | |
"word": "Arkond", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT hist. 1. Titull i lart\u00eb i magjistrat\u00ebve, q\u00eb qeyerisnin qytetet-shtete n\u00eb Greqin\u00eb e lasht\u00eb. 2. Titull n\u00eb hierarkin\u00eb feudale, q\u00eb e mbante nj\u00eb pronar i pasur nga paria e vendit. Arkond\u00ebt feudale. Sillet si arkond,sillet r\u00ebnd\u00eb e me Tnosp\u00ebrfillje ndaj t\u00eb tjer\u00ebve, mbahef m\u00eb t\u00eb madh." | |
}, | |
"arkondeshe": { | |
"word": "Arkondesh\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A ~AT hist. E shoqja e arkondit. \fARKONDI,~A. sh. ~, ~T\u00cb hist. Krahin\u00eb q\u00eb sundohej dhe qeverisej nga.nj\u00eb arkond; pronat, zo-t\u00ebrimet e arkondit." | |
}, | |
"arktik": { | |
"word": "Arktik", | |
"description": ",~E mb. gjeogr. Q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me zon\u00ebn rreth" | |
}, | |
"armatese": { | |
"word": "Armates\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT min. Veshje e faqeve t\u00eb brendshme t\u00eb galerive n\u00eb miniera, e b\u00ebr\u00eb me shtylla druri ose betoni, q\u00eb sh\u00ebrben p\u00ebr t\u00eb ndaluar shembjet; armature." | |
}, | |
"armate": { | |
"word": "Armat\u00eb", | |
"description": ",~A n f.sh. ~A, ~AT. Zinxhir ari q\u00eb e varnin grate n\u00eb qaf\u00eb si stoli, var\u00ebse grash. Var armat\u00ebn." | |
}, | |
"armatim": { | |
"word": "Armatim", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. 1. vet. nj. Pa-jisja me arm\u00eb, annatosje; kund. \u00e7armatim. Armatimi i ushtris\u00eb. 1. usht. T\u00ebr\u00ebsia e arm\u00ebve, e mjeteve dhe e pajisjcve ushtarake, q\u00eb p\u00ebrdoren p\u00ebr t\u00eb luftuar; arm\u00ebt. Armatim i r\u00ebnd\u00eb (i leht\u00eb). Depoja e armatimtve. Tekniku i armatimit. Gara e armatimeve. 3. min. Vendosja e armates\u00ebs, ngritja e nj\u00eb armates\u00eb n\u00eb galeri. Armatimi i minier\u00ebs (i galerive)." | |
}, | |
"armator": { | |
"word": "Armator", | |
"description": ",~I n m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT min. shift" | |
}, | |
"armatues": { | |
"word": "Armatues", | |
"description": ",~I." | |
}, | |
"armatos": { | |
"word": "Armatos", | |
"description": ", ARMATOSEM. Armatosja e popullsis\u00eb." | |
}, | |
"armatosem": { | |
"word": "Armatosem", | |
"description": "vetv. 1. Pajisem me arm\u00eb, marr arm\u00ebt, ngjesh arm\u00ebt; kund. \u00e7armatosem. Armatosem mir\u00eb (r\u00ebnd\u00eb). Armatoset deri n\u00eb dh\u00ebmb\u00eb. 2. Pajisem me mjete, me vegla etj. p\u00ebr nj\u00eb pun\u00eb t\u00eb caktuar. Armatosem me ftner (me pishtar). 3. fig. Pajisem me njohuri, me dije etj. p\u00ebr nj\u00eb veprimtari t\u00eb caktuar; p\u00ebrgatitera p\u00ebr t\u00eb punuar e vepruar n\u00eb nj\u00eb fush\u00eb t\u00eb caktuar. Armatosem me dije." | |
}, | |
"armatosje": { | |
"word": "Armatosje", | |
"description": ",~A . Veprimi sipas kuptimeve t\u00eb foljeve" | |
}, | |
"armatosur": { | |
"word": "Armatosur", | |
"description": "(i,e) mb. 1. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb i pajisur me arm\u00eb, q\u00eb ka arm\u00eb; kund. i \u00e7armatosor. Ushtar iarma-tosur. Report (nj\u00ebsit) i armatosur. Populli i armatosur. 2. Q\u00eb b\u00ebhet me arm\u00eb n\u00eb dor\u00eb, q\u00eb shoq\u00ebrohet me veprime luftarake. Kryengritje e armatosur. Luft\u00eb (t\u00eb-vizje) e armatosur. Agresion i armatosur. Nd\u00ebrhyrje e armatosur. 3. fig. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb i pajisur me njohurit\u00eb e nevojshme p\u00ebr nj\u00eb veprimtari t\u00eb caktuar; q\u00eb \u00ebsht\u00eb i p\u00ebrgatitur p\u00ebr t\u00eb punuar e vepruar n\u00eb nj\u00eb fush\u00eb t\u00eb caktuar. armatosur ideologjikisht (politikisht). it I armatosur gjer (deri) n\u00eb dh\u00ebmb\u00eb shih te DH\u00cbMB, ~L" | |
}, | |
"armat": { | |
"word": "Armat", | |
"description": "t)ES,~I m. sh. ~, ~IT. Punonj\u00ebs mi-niere q\u00eb merret me punimet e armatimit. Armatues mir\u00ebmbajtjtje." | |
}, | |
"armatere": { | |
"word": "Armat\u00ebr\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. 1. nd\u00ebrt. Forme prej d\u00ebrrasash t\u00eb mb\u00ebrthyera ose prej metali, q\u00eb sh\u00ebrben p\u00ebr t\u00eb derdhur shtylla, trar\u00eb etj. prej betoni ose p\u00ebr t\u00eb mbajtur a p\u00ebr t\u00eb p\u00ebrforcuar nj\u00eb pjes\u00eb t\u00eb nj\u00eb vepre q\u00eb nd\u00ebrtohet." | |
}, | |
"armbajtes": { | |
"word": "Armbajt\u00ebs", | |
"description": ",~E mb. gjeoL Q\u00eb p\u00ebrmban ar, q\u00eb \u00ebsht\u00eb i pasur me ar. R\u00ebr\u00eb armbajt\u00ebse. Shk\u00ebmbinj ar-mbajt\u00ebs." | |
}, | |
"arme": { | |
"word": "Arm\u00eb", | |
"description": ",~A. E uli bishtin thjeshtligj. hoqi dor\u00eb me turp nga k\u00ebrkesat e tepruara, u t\u00ebrhoq me turp; e uli hund\u00ebn." | |
}, | |
"armegane": { | |
"word": "Armegane", | |
"description": ",~T . eL sh. etnogr., vjet. Dhurat\u00eb (zakoatsht \u00ebmb\u00eblsir^, pem\u00eb etj.) q\u00eb t shpihej nusesbashk\u00eb me rrobat nga ana e dh\u00ebndrit nj\u00eb dit\u00eb para martes\u00ebs. Dita e armeganeve." | |
}, | |
"armen": { | |
"word": "Armen", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb lidhet me Armenin\u00eb ose me armen\u00ebt, q\u00eb \u00ebsht\u00eb karakteristik p\u00ebr Armenin\u00eb ose p\u00ebr armen\u00ebt, i" | |
}, | |
"armenishte": { | |
"word": "Armenishte", | |
"description": ",~JA . Gjuh\u00eb indoevropiane, q\u00eb flit\u00ebt n\u00eb" | |
}, | |
"ftohte": { | |
"word": "Ftoht\u00eb", | |
"description": "(i,e). Me gjak t\u00eb ndezur shih te NDEZUR (I,e)." | |
}, | |
"mpreh": { | |
"word": "Mpreh", | |
"description": ", MPRIHEM. Mprehja e veglave. Mprehja e vigjilenc\u00ebs." | |
}, | |
"rrembej": { | |
"word": "Rr\u00ebmbej", | |
"description": "kal., ~EVA, ~YER. 1. Marr me dhun\u00eb di\u00e7ka a dike dhe e \u00e7oj tutje, e grabit; ia heq nga duart me force a kund\u00ebr d\u00ebshir\u00ebs, ia marr me force. U rr\u00ebmbenin bag\u00ebtin\u00eb." | |
}, | |
"armelare": { | |
"word": "Arm\u00eblar\u00eb", | |
"description": "mb. poet. 1. Q\u00eb ka arm\u00eb t\u00eb lara n\u00eb ar ose n\u00eb argjend; q\u00eb i shk\u00eblqejn\u00eb arm\u00ebt. Trim arm\u00eb-lar\u00eb. 1. Q\u00eb ka luftuar dhe ka fituar n\u00eb beteja, q\u00eb \u00ebsht\u00eb mbuluar me lavdi n\u00eb luft\u00eb. Ushtri arm\u00eblar\u00eb." | |
}, | |
"armembajtes": { | |
"word": "Arm\u00ebmbajt\u00ebs", | |
"description": ",~I m.sh. ~, _~IT. 1. hist. Ai q\u00eb shoq\u00ebronte nj\u00eb kator\u00ebs dhe q\u00eb mbante arm\u00ebt nfi koh\u00ebn e mesjet\u00ebs, shqytar. 2. fig. Ai q\u00eb punon n\u00eb sh\u00ebrbim t\u00eb dikujt, veg\u00ebl e dikujt." | |
}, | |
"armembajtese": { | |
"word": "Arm\u00ebmbajt\u00ebse", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET usht." | |
}, | |
"armendreqes": { | |
"word": "Arm\u00ebndreq\u00ebs", | |
"description": ",~I m.sh. ~, ~IT vjet. Zejtar q\u00eb ndreqte arm\u00eb. Dyqani i arm\u00ebndreq\u00ebsit." | |
}, | |
"armengr": { | |
"word": "Arm\u00ebngr", | |
"description": "lR\u00cb mb. poet. Q\u00eb i ka arm\u00ebt t\u00eb lara n\u00eb ar ose n\u00eb argjend, q\u00eb i shk\u00eblqejn\u00eb arm\u00ebt." | |
}, | |
"armengjeshur": { | |
"word": "Arm\u00ebngjeshur", | |
"description": "mb. Q\u00eb ka ngjeshur arm\u00ebt, i armatosur e i gatsh\u00ebm p\u00ebr t\u00eb luftuar. U nis arm\u00eb-ngjeshur." | |
}, | |
"armepathyer": { | |
"word": "Arm\u00ebpathyer", | |
"description": "mb. poet. Q\u00eb nuk \u00ebsht\u00eb thyer asnj\u00ebher\u00eb n\u00eb luft\u00eb, q\u00eb ka dale gjithnj\u00eb fitimtar; i pa-mposhtur." | |
}, | |
"armep": { | |
"word": "Arm\u00ebp", | |
"description": "lSH\u00cb mb. poet. Q\u00eb e mban arm\u00ebn gjithnj\u00eb t\u00eb ngrehur, q\u00eb \u00ebsht\u00eb kurdoh\u00ebr\u00eb gati p\u00ebr luft\u00eb." | |
}, | |
"armepunues": { | |
"word": "Arm\u00ebpunues", | |
"description": ",~I m.sh. ~, ~IT vjet. Zejtar q\u00eb b\u00ebnte e ndreqte arm\u00eb, arm\u00ebtar. Arm\u00ebpunuesit shqiptare. Zeja e arm\u00ebpunuesit. Dyqani i arm\u00ebpunuesit." | |
}, | |
"armepush": { | |
"word": "Arm\u00ebpush", | |
"description": "lM,~I m. sh. ~E, ~ET. Ndalim i p\u00ebrkohsh\u00ebm i luftimeve nd\u00ebrmjet pal\u00ebve kund\u00ebr-shtare, q\u00eb b\u00ebhet me marr\u00ebveshje; nd\u00ebrprerje e luft\u00ebs me marr\u00ebveshje p\u00ebr nj\u00eb koh\u00eb t\u00eb caktuar. Arm\u00ebpushim i p\u00ebrkohsh\u00ebm. Marr\u00ebveshja e arm\u00ebpushimit. Kushtet e arm\u00ebpushimit. B\u00ebn\u00eb arm\u00ebpushim." | |
}, | |
"armeshites": { | |
"word": "Arm\u00ebshit\u00ebs", | |
"description": ",~I m. sh. ~, ~IT. Tregtar q\u00eb shet arm\u00eb; vjet. zejtar q\u00eb b\u00ebnte e shiste arm\u00eb. Arm\u00eb-shit\u00ebs i madh." | |
}, | |
"armetar": { | |
"word": "Arm\u00ebtar", | |
"description": ",~I m, sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. 1. usht. Ai q\u00eb kontrollon arm\u00ebt ose armatimin e nj\u00eb mjeti luftarak dhe q\u00eb kujdeset p\u00ebr to; specialist p\u00ebr arm\u00ebt. Arm\u00ebtari i avionit. 2. vjet. Zejtar q\u00eb b\u00ebnte e ndreqte arm\u00eb, arm\u00ebpu-nues." | |
}, | |
"armetari": { | |
"word": "Arm\u00ebtari", | |
"description": ",~A. vjet. Punimi i arm\u00ebve; mjesht\u00eb-ria e arm\u00ebtarit. Dega e arm\u00ebtaris\u00eb." | |
}, | |
"armetore": { | |
"word": "Arm\u00ebtore", | |
"description": ",~JA. sh. ~E, ~ET usht.^ Vendi ku ruhen arm\u00ebt dhe municipnet. Fut arm\u00ebt n\u00eb arm\u00ebtore...:-.........:;. \u2022 '....." | |
}, | |
"arm": { | |
"word": "Arm", | |
"description": "lM,~I m. sh. ~E, ~ET nd\u00ebrt. Veprimi sipas kuptimeve t\u00eb foljeve ARMOJ, ARMOHET. Armimi me shufra hekuri." | |
}, | |
"armiqer": { | |
"word": "Armiq\u00ebr", | |
"description": "l,~A . p\u00ebrmb. bised. T\u00eb gjith\u00eb armiqt\u00eb s\u00eb bashku." | |
}, | |
"armiqes": { | |
"word": "Armiq\u00ebs", | |
"description": "lM,~I m. Veprimi sipas kuptimeve t\u00eb foljeve" | |
}, | |
"armiqesoj": { | |
"word": "Armiq\u00ebsoj", | |
"description": "kal., ~OVA, ~UAR. E b\u00ebj armik dike me nj\u00eb tjet\u00ebr, e shtie n\u00eb grindje, e fut n\u00eb armiq\u00ebsi; kund. miq\u00ebsoj." | |
}, | |
"armiqesisht": { | |
"word": "Armiq\u00ebsisht", | |
"description": "ndajf. N\u00eb m\u00ebnyr\u00eb armiq\u00ebsore, me armiq\u00ebsi; kund. miq\u00ebsisht. E priti armiq\u00ebsisht." | |
}, | |
"armiqesohem": { | |
"word": "Armiq\u00ebsohem", | |
"description": "vetv. B\u00ebhem armik me nj\u00eb tjet\u00ebr, hyj n\u00eb grindje, futem n\u00eb armiq\u00ebsi; kund. miq\u00ebsobem." | |
}, | |
"armiqesor": { | |
"word": "Armiq\u00ebsor", | |
"description": ",~E mb. 1. Q\u00eb b\u00ebhet nga nj\u00eb armik me q\u00ebllime t\u00eb k\u00ebqija e p\u00ebr t\u00eb sjell\u00eb d\u00ebme, q\u00eb shpreh synimet e armikut e u sh\u00ebrben atyre, prej armiku. Pun\u00eb (veprimtari) armiq\u00ebsore. Veprim (akt) armiq\u00eb-sor. Politik\u00eb (propagand\u00eb) armiq\u00ebsore. Q\u00ebndrim armi-q\u00ebsor. Q\u00ebllime armiq\u00ebsore. 1. Q\u00eb shpreh armiq\u00ebsi, q\u00eb \u00ebsht\u00eb plot urrejtje c keq-dashje; kund. miq\u00ebsor. Pritje (sjellje) armiq\u00ebsore. Shprehje (shfaqje) armiq\u00ebsore. V\u00ebshtrim armiq\u00ebsor. Mjedis armiq\u00ebsor." | |
}, | |
"armiqesuar": { | |
"word": "Armiq\u00ebsuar", | |
"description": "(i,e) mb. Q\u00eb ka hyr\u00eb n\u00eb armiq\u00ebsi me dike, q\u00eb i ka prishur marr\u00ebdh\u00ebniet me dike, q\u00eb \u00ebsht\u00eb z\u00ebn\u00eb me dike. Fise t\u00eb armiq\u00ebsuara. Mbet\u00ebn t\u00eb armiq\u00ebsuar." | |
}, | |
"armohet": { | |
"word": "Armohet", | |
"description": "nd\u00ebrt. P\u00ebs. e ARMOJ. Armohen pllakal." | |
}, | |
"armoj": { | |
"word": "Armoj", | |
"description": "kal, ~OVA, ~tJAR nd\u00ebrt. Forcoj nj\u00eb material a pajisje, duke i futur brenda shufra hekuri, \u00e7eliku a matertale t\u00eb tjera. Armoj shtyllat (pllakat). Armoj betonin (qeramik\u00ebn)." | |
}, | |
"armor": { | |
"word": "Armor", | |
"description": ",~I m. hist. Veshje mbrojt\u00ebse prej me-tali, q\u00eb e p\u00ebrdornin luft\u00ebtar\u00ebt n\u00eb koh\u00ebt e vjetra dhe n\u00eb mesjet\u00eb." | |
}, | |
"armuar": { | |
"word": "Armuar", | |
"description": "(i,e) mb. nd\u00ebrt. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb forcuar nga brenda me shufra hekuri, \u00e7eliku ose me materiale t\u00eb tjera. Beton i armuar. Tra i armuar. Qeramik\u00eb e armuar." | |
}, | |
"arna": { | |
"word": "Arna", | |
"description": "-ARNA ndajf. 1. Gjith\u00eb arna, me shum\u00eb arna." | |
}, | |
"arnaje": { | |
"word": "Arnaj\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. Vend me ara." | |
}, | |
"arnact": { | |
"word": "Arnact", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT vjet. I. Shqiptar (i quajtur k\u00ebshtu prej turqve). 2. ii mb. ~, ~E. Q\u00eb lidhet me shqiptar\u00ebt, i shqip-tar\u00ebve (si\u00e7 quheshin nga turqit), shqiptar. Luft\u00ebtar\u00ebt arnaut\u00eb." | |
}, | |
"arne": { | |
"word": "Arn\u00eb", | |
"description": ",~A. Shiko dritbin e jo thesin! fj.u. shih te" | |
}, | |
"arnesar": { | |
"word": "Arnesar", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT vjet. shih AR-NUES,~I. \fARNESARE,~JA . sh. ~E, ~ET vjet. shih" | |
}, | |
"arnuese": { | |
"word": "Arnuese", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET. fem. \u201c AR-NUES,~I." | |
}, | |
"arnese": { | |
"word": "Arnes\u00eb", | |
"description": ",~A. sh. ~A, ~AT. I. shih ARNIM,~I. 2. Vend i arnuar n\u00eb nj\u00eb petk, k\u00ebpuc\u00eb, en\u00eb etj., arn\u00eb." | |
}, | |
"arni": { | |
"word": "Arni", | |
"description": ",~A . p\u00ebrmb. krahin. T\u00ebr\u00ebsia e arave, t\u00eb gjitha arat s\u00eb bashku; arnaj\u00eb." | |
}, | |
"arnim": { | |
"word": "Arnim", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. 1. Veprimi sipas kuptimeve t\u00eb foljeve ARNOJ, ARNOHEM. Amimi i rrobave. I b\u00ebj arnime. 2. Vend i arnuar n\u00eb nj\u00eb rrob\u00eb, k\u00ebpuc\u00eb, en\u00eb etj." | |
}, | |
"arnishte": { | |
"word": "Arnisht\u00eb", | |
"description": ",~A if. sh. ~A, ~AT. 1. Cope e vjet\u00ebr q\u00eb p\u00ebrdoret p\u00ebr arn\u00eb. 2. Gj\u00eb e vjet\u00ebr me arna." | |
}, | |
"arn": { | |
"word": "Arn", | |
"description": "lSHr\u00cb,~A II f.sh. ~A, ~AT. Pyll arneni." | |
}, | |
"arnohem": { | |
"word": "Arnohem", | |
"description": "vetv. 1. U v\u00eb arna rrobave t\u00eb mia t\u00eb grisura. 2. fig. Rregullohem n\u00eb nj\u00eb fare m\u00ebnyre, i ndreq pun\u00ebt e mia me \u00e7't\u00eb kem n\u00eb dor\u00eb; jetoj sipas mun-d\u00ebsive t\u00eb pakta q\u00eb kam. 3. P\u00ebs. e ARNOJ. \u2022 E \u00e7jerr ku s'arnohet shih te \u00c7JERR.ARNOJ kal, ~OVA, ~UAR. 1. I v\u00eb arn\u00eb aj\u00eb petku, k\u00ebpuce, ene etj.; zE nj\u00eb vrim\u00eb a nj\u00eb t\u00eb \u00e7ar\u00eb me di\u00e7ka. Arnoj k\u00ebmish\u00ebn (\u00e7orapet)." | |
}, | |
"arnuar": { | |
"word": "Arnuar", | |
"description": "(i,e) mb. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb ndrequr a mbyllur me atna, q\u00eb ka araa. K\u00ebmish\u00eb \u00eb arnuar. \u00c7orape t\u00eb arnuara. K\u00ebpuc\u00eb t\u00eb arnuara." | |
}, | |
"arnues": { | |
"word": "Arnues", | |
"description": ",~I m. sh. ~, ~IT. Ai q\u00eb araon rroba a k\u00ebpuc\u00eb, pun\u00ebtor q\u00eb ndreq rroba a k\u00ebpuc\u00eb." | |
}, | |
"aromatik": { | |
"word": "Aromatik", | |
"description": ",~E mb. Qe ka er\u00eb t\u00eb mir\u00eb, q\u00eb \u00ebsht\u00eb me arorn\u00eb, i merm\u00eb. Lule (bim\u00eb) aromatike. Vaj aromatik." | |
}, | |
"arome": { | |
"word": "Arom\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. Er\u00eb e k\u00ebndshme, er\u00eb e mir\u00eb q\u00eb l\u00ebshojn\u00eb lulet e disa l\u00ebnd\u00eb, am\u00ebsim. Arom\u00eb e forte. Arom\u00eb e k\u00ebndshme. Aroma t luleve. Veri me arom\u00eb. Ka (l\u00ebshon) arom\u00eb." | |
}, | |
"aros": { | |
"word": "Aros", | |
"description": "kal., ~A, ~UR vjet. Laj n\u00eb ar, praroj." | |
}, | |
"arosur": { | |
"word": "Arosur", | |
"description": "(i,e) mb. vjet. I lar\u00eb n\u00eb ar, i praruar. Majat e arosura." | |
}, | |
"arpunuar": { | |
"word": "Arpunuar", | |
"description": "mb. poet. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb b\u00ebr\u00eb prej ari> q\u00eb \u00ebsht\u00eb punuar me ar." | |
}, | |
"arpun": { | |
"word": "Arpun", | |
"description": "t)ES,~I m. sh. ~, ~IT. shih ARGJEN-DAR,~L" | |
}, | |
"arqiomarks": { | |
"word": "Arqiomarks", | |
"description": "lST,~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT hist. Ah\u00ebtar i nj\u00eb organizate antimarksiste, t\u00eb krijuar n\u00eb Oreqi me 1920, q\u00eb shtremb\u00ebronte marksiz\u00ebm-leniniz-min e luftonte levizjen komuniste dhe q\u00eb gjat\u00eb Luft\u00eb( s\u00eb Dyt\u00eb Bot\u00ebrore bashk\u00ebpunoi me fashist\u00ebt \fARQIOMARKSIST,~E mb. hist. Q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me arqiomarksist\u00ebt, q\u00eb u p\u00ebrket arqiomarksist\u00ebve, i arqiomarksisteve. Pik\u00ebpamje argiomarksiste. Grup of qiomarksist." | |
}, | |
"arq": { | |
"word": "Arq", | |
"description": "tT\u00cb,~A . sh. ~A, ~AT krahin. 1. bot. Shelg i but\u00eb. 2. ThiipIr e holl\u00eb shelgu. q\u00eb p\u00ebrdoret p\u00ebr t\u00eb thurur shporta, kanistra etj. Kosh arqite." | |
}, | |
"arsehem": { | |
"word": "Arsehem", | |
"description": "vetv. 1. Marr arsim, fitoj dituri, m\u00ebsoj, ariimohem. ' 2. Edukohem, m\u00ebsoj t\u00eb sillem n\u00eb familje e n\u00eb $ho-q\u00ebri. 3. Pis. e ARSEJ rARSEJ i kal., ~EVA, ~YER. 1. I jap arsim, jap dituri, e m\u00ebsoj; arsimoj. Arsej f\u00ebmijit. 2. Qortoj. k\u00ebshilloj; edukoj, e m\u00ebsoj dike si t\u00eb fillet; st\u00ebrvit. Arsej me fjal\u00eb t\u00eb mira. Arsej genin (ogi-\u00e7in)." | |
}, | |
"arsej": { | |
"word": "Arsej", | |
"description": "ii kal, ~EVA, ~YER krahin. 1. D4-boj. p\u00ebrz\u00eb, nxjerr jasht\u00eb (nj\u00eb kafsh\u00eb shtepiake). 2. fig. E nxjerr nga duart nj\u00eb pun\u00eb, i jap fund nj\u00eb pune, perfundoj, kryej." | |
}, | |
"arsenal": { | |
"word": "Arsenal", | |
"description": ",~l m. sh. ~E, ~ET. 1. usht. Depo e madhe arm\u00ebsh dhe pajisjesh luftarake; t\u00ebr\u00ebsia e armatimeve q\u00eb mbahen n\u00eb nj\u00eb vend. Arsenal atomik." | |
}, | |
"arsenik": { | |
"word": "Arsenik", | |
"description": ",~U m. kim. 1. Element kimik i forte, me ngjyr\u00eb t\u00eb p\u00ebrhimt\u00eb e me shk\u00eblqim metalik dhe me veti helmuese, q\u00eb gjendet n\u00eb natyr\u00eb n\u00eb shum\u00eb mine-rale (simboli As). 2. L\u00ebnd\u00eb shum\u00eb e helmet, e p\u00ebrb\u00ebr\u00eb nga ky trup i thjesht\u00eb dhe nga oksigjeni, q\u00eb p\u00ebrdoret n\u00eb bujq\u00ebsi, n\u00eb industri, n\u00eb mjek\u00ebsi etj.; bar minjsh. Arseniku i plumbit." | |
}, | |
"ars": { | |
"word": "Ars", | |
"description": "lM,~I m. T\u00ebr\u00ebsia e njohurive dhe e shprehive q\u00eb jepen me sistem e sipas nj\u00eb programi n\u00eb shkolla e kurse t\u00eb ndryshme p\u00ebr t\u00eb m\u00ebsuar e p\u00ebr t\u00eb edukuar brezin e ri dhe masat e gjera punonj\u00ebse; sistemi i shkali\u00ebzuar n\u00ebp\u00ebrmjet t\u00eb cilit jepen k\u00ebto njohuri; p\u00ebrtiapja e diturive n\u00eb masat, si nj\u00eb nga fushat e ve-primtaris\u00eb shoq\u00ebrore, arsimim. Arsimi popullor (kom-b\u00ebtar). Arsimi ip\u00ebrgjithsh\u00ebm (profesional, politeknik...). Arsimi parashkolbr. Arsimi tet\u00ebvj\u00eb\u00e7ar (I mes\u00eb^m, i lart\u00eb). Arsimi i dit\u00ebs (i mbr\u00ebmj\u00ebs, me korrespondenc\u00eb). Arsimi fahs. Arsimi me (pa) shk\u00ebputje nga puna. Por~ mat e arsimit politik. Ministria e Arsimit dhe t Kul-tur\u00ebs. Seksioni t arsimit. Inspektori i arsimit. V jap arsim. Marr arsim. Ka arsimin p\u00ebrkat\u00ebs." | |
}, | |
"arsimdashes": { | |
"word": "Arsimdash\u00ebs", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb ka zeU e d\u00ebshire p\u00ebr t\u00eb m\u00ebsuar; q\u00eb p\u00ebrkrah p\u00ebrhapjen e arsimit dhe punon p\u00ebr t\u00eb." | |
}, | |
"arsimim": { | |
"word": "Arsimim", | |
"description": ",~I m. Veprimi sipas kuptimeve t\u00eb foljeve" | |
}, | |
"arsimoj": { | |
"word": "Arsimoj", | |
"description": "kal., ~OVA. ~OAR. I jap arsim. c pajis me dituri e njohuri n\u00ebp\u00ebrmjet shkoll\u00ebs. Arsimon masat (popullin). \fARSIMOR,~E mb. 1. Q\u00eb lidhet me arsimin, q\u00eb i p\u00ebrket arsimit, i arsimit; q\u00eb i sh\u00ebrben arsimit; q\u00eb me-rret me arsimin. Sistemi (programi) arsimor. Reforma arsimort." | |
}, | |
"arsimohem": { | |
"word": "Arsimohem", | |
"description": "retv. Marr arsim, pajisem me njohuri e dituri duke ndjekur nj\u00eb shkoll\u00eb a nj\u00eb kurs. Arsimohet populli." | |
}, | |
"arsimtar": { | |
"word": "Arsimtar", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Ai q\u00eb punon n\u00eb fush\u00ebn e arsimit, duke dh\u00ebn\u00eb m\u00ebsim n\u00eb sbkoll\u00eb; m\u00ebsues ose pedagog. Arsimtar i dalluar. Armata (usk-tria) e arsimtar\u00ebve. Konferenca e arsimtar\u00ebve." | |
}, | |
"arsimtare": { | |
"word": "Arsimtare", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET. Fem. ARSIMTAR,~I." | |
}, | |
"arsimuar": { | |
"word": "Arsimuar", | |
"description": "(i,e) mb. Q\u00eb ka raarr\u00eb arsim. q\u00eb ka b\u00ebr\u00eb" | |
}, | |
"shpate": { | |
"word": "Shpat\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. 1. Arm\u00eb e ftoht\u00eb prej \u00e7eliku, n\u00eb trajt\u00ebn e nj\u00eb thike t\u00eb gjat\u00eb, zakonisht t\u00eb drejt\u00eb, me nj\u00eb teh a me dy tehe, me maj\u00eb t\u00eb mpreht\u00eb e me dorez\u00eb, q\u00eb mbahet zakonisht e varur n\u00eb brez dhe q\u00eb p\u00ebrdoret p\u00ebr t\u00eb prer\u00eb ose p\u00ebr t\u00eb shpuar. Shpat\u00eb e mpreht\u00eb (e madhe)." | |
}, | |
"arsyeshem": { | |
"word": "Arsyesh\u00ebm", | |
"description": "ndajf. N\u00eb m\u00ebnyr\u00eb t\u00eb arsyeshme; duke i matur e duke i peshuar mir\u00eb fjal\u00ebt, sjelljet e veprimet." | |
}, | |
"arsyet": { | |
"word": "Arsyet", | |
"description": "lM,~I m. sh. ~E, ~ET. 1. Veprimi sipas kuptimeve t\u00eb foljeve ARSYETOJ, ARSYETOHEM." | |
}, | |
"arsyetoj": { | |
"word": "Arsyetoj", | |
"description": "joka!., ~OVA, ~UAR. 1. P\u00ebrdor arsyen, v\u00eb n\u00eb l\u00ebvizje arsyen p\u00ebr t\u00eb gjetur shkaqet dhe p\u00ebr t\u00eb zbuluar thelbin e dukurive, p\u00ebr t\u00eb zgjidhur di\u00e7ka ose p\u00ebr t\u00eb nxjerr\u00eb nj\u00eb p\u00ebrfundim. Qenie q\u00eb ar-syeton. 2. I parashtroj mendimet n\u00eb m\u00ebnyr\u00eb logjike e t\u00eb lidhura mir\u00eb, gjykoj me arsye e n\u00eb m\u00ebnyr\u00eb t\u00eb sh\u00ebndosh\u00eb." | |
}, | |
"arsyetuar": { | |
"word": "Arsyetuar", | |
"description": "(i,e) mb. Q\u00eb shoq\u00ebrohet me sh\u00eb-nime sqaruese, q\u00eb p\u00ebrmban shpjegime. Aritmetik\u00eb e arsyetuar." | |
}, | |
"arsyetues": { | |
"word": "Arsyetues", | |
"description": ",~E mb. libr. I. Q\u00eb ka aft\u00ebsi t\u00eb ar-syetoj\u00eb; q\u00eb p\u00ebrdor arsyen, q\u00eb arsyeton. Qenie arsyetuese. 2. Q\u00eb p\u00ebrmban arsyet e di\u00e7kaje, q\u00eb shpjegon nj\u00eb vendim a nj\u00eb veprim. Pjesa arsyetuese." | |
}, | |
"arsyetueshem": { | |
"word": "Arsyetuesh\u00ebm", | |
"description": "(i), ~ME (e) mb. shih ARSYESH\u00cbM (i), ~ME (e) 1. Njeri i arsyetuesh\u00ebm." | |
}, | |
"art": { | |
"word": "Art", | |
"description": "lSHT\u00cb,~A . sh. ~A, ~AT. Pyll me artinj." | |
}, | |
"artdashes": { | |
"word": "Artdash\u00ebs", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb e do artin, q\u00eb \u00ebsht\u00eb i dh\u00ebn\u00eb pas artit. Popull artdash\u00ebs. Me shpirt art-dash\u00ebs." | |
}, | |
"arterie": { | |
"word": "Arterie", | |
"description": ",~A. sh. ~E, ~ET. 1. anat. En\u00eb gjaku q\u00eb del nga zemra dhe shp\u00ebrndan gjakun e past\u00ebr n\u00eb gjith\u00eb pjes\u00ebt e trupit. Art\u00ebria e mushk\u00ebrive.2. fig. Rrug\u00eb e r\u00ebnd\u00ebsishme, vij\u00eb kryesore p\u00ebr fco-munikimin, p\u00ebr shp\u00ebrndarjen e energjis\u00eb, t\u00eb ujit etj.; d\u00ebg\u00ebzim i nj\u00eb organizmi ekonomik, shoq\u00ebror, politik etj., me an\u00eb t\u00eb t\u00eb cilit zhvillon veprimtarin\u00eb e vet. Arterie kryesore (e r\u00ebnd\u00ebsishme)." | |
}, | |
"arterioskleroze": { | |
"word": "Arterioskleroz\u00eb", | |
"description": ",~A . mjek. S\u00ebmundje kronike q\u00eb shfaqet me trashjen dhe ngurt\u00ebsimin e pjes\u00ebs s\u00eb brendshme t\u00eb arterieve; skleroz\u00eb e arterieve." | |
}, | |
"artezian": { | |
"word": "Artezian", | |
"description": ",~E. \fPUSI,~'A. sh. ~, ~T\u00cb. 1. Prit\u00eb q\u00eb i b\u00ebhet dikujt p\u00ebr ta vrar\u00eb, p\u00ebr ta pla\u00e7kitur etj. n\u00eb befasi. ngriti (i zuri, i vuri) pusi. Ra n\u00eb pusi. E t\u00ebrhoq\u00ebn n\u00eb pusi. E vran\u00eb n\u00eb nj\u00eb pusi. 2. fig. Mashtrim i pabes\u00eb, pabesi. Ve\u00e7 me pusi nuk e ngrys dot jet\u00ebn. Pusia t\u00eb ha. fj.u." | |
}, | |
"arte": { | |
"word": "Art\u00eb", | |
"description": "(i,e) mil. 1. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb b\u00ebr\u00eb prej ari ose q\u00eb \u00ebsht\u00eb lar\u00eb me ar; q\u00eb \u00ebsht\u00eb punuar ose q\u00ebndisur me fije ari. Unaz\u00eb e art\u00eb. Monedh\u00eb e art\u00eb. Medalje e art\u00eb. Ore e\\ art\u00eb. Zinxhir i art\u00eb. Jelek i art\u00eb. Ylli i art\u00eb ylli q\u00eb jepet p\u00ebr titullin \u201cHero i Popullit\u201d ose \u201cHero i Pun\u00ebs Socialist e\u201d. 2. Q\u00eb ka ngjyr\u00ebn e arit, i verdh\u00eb e i shk\u00eblqyesh\u00ebm. Flok\u00eb t\u00eb art\u00eb. Grur\u00eb I art\u00eb. Rreze t\u00eb arta. 3. fig. Q\u00eb ka vl\u00ebra t\u00eb m\u00ebdha, q\u00eb ka veti a aft\u00ebsi t\u00eb \u00e7rnueshme. Zem\u00ebr e art\u00eb. Ka duar t\u00eb arta. Fjal\u00eb t\u00eb arta shprehje, porosi a k\u00ebshill\u00eb q\u00eb p\u00ebrmban nj\u00eb t\u00eb y\u00ebrtet\u00eb me vler\u00eb." | |
}, | |
"artificial": { | |
"word": "Artificial", | |
"description": ",~E mb. 1. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb b\u00ebr\u00eb ose \u00ebsht\u00eb prodhuar me mjete t\u00eb ndryshme nga njeriu, jo nga hatyra; i prodhuar me l\u00ebnd\u00eb sintetike; q\u00eb \u00ebsht\u00eb b\u00ebr\u00eb sipas ngjashm\u00ebris\u00eb me nj\u00eb send natyror; kund. na-tyror. Lesh (m\u00ebndafsh) artificial. L\u00ebkur\u00eb artificiale. Lule artificiale." | |
}, | |
"artificialisht": { | |
"word": "Artificialisht", | |
"description": "ndajf. N\u00eb m\u00ebnyr\u00eb artificiale, jo natyrsh\u00ebm. Ushqej (nit) artificialisht. Prodhoj artificialisht. Shkaktoj (krijoj) artificialisht." | |
}, | |
"artikuix": { | |
"word": "Artikuix", | |
"description": ",~LLI i m. sh. ~J, ~JT. 1. Shkrim me p\u00ebrmbajtje publicistike a shkencore, q\u00eb trajton nj\u00eb \u00e7\u00ebshtje t\u00eb caktuar dhe q\u00eb botohet n\u00eb nj\u00eb gazet\u00eb, n\u00eb nj\u00eb revist\u00eb ose n\u00eb nj\u00eb p\u00ebrmbledhje. Artikull kryesor. Artikull kritik (shkencor, informativ). Artikull p\u00ebrkuj-timor." | |
}, | |
"artikull": { | |
"word": "Artikull", | |
"description": ",~LLI n m. sh. ~J, ~JT. Lloj prodhimi, malli a send), i caktuar p\u00ebr t'u shitur. Ar-tikuj industrial\u00eb (ushqimor\u00eb). Artikuj shkollor\u00eb (kul-turor\u00eb, sportive). Artikuj t\u00eb ndrysh\u00ebm. Artikuj nd\u00ebr-timi. Artikuj t\u00eb p\u00ebrdorimit t\u00eb gjer\u00eb. Artikuj p\u00ebr f\u00ebmij\u00eb. Lista e artikujve. Prodhoi nj\u00eb artikull t\u00eb ri." | |
}, | |
"artikullshkroes": { | |
"word": "Artikullshkroes", | |
"description": ",~I m. sh. ~, ~IT. Ai q\u00eb shkruan nj\u00eb artikull, autori i nj\u00eb artikulli." | |
}, | |
"artileri": { | |
"word": "Artileri", | |
"description": ",~A . usht. 1. p\u00ebrthb. T\u00ebr\u00ebsia e arma-t;meve luftarake, q\u00eb p\u00ebrb\u00ebhet nga arm\u00eb zjarri t\u00eb r\u00ebnda (si topat, obus\u00ebt, mortajat etj.), t\u00eb cilat kan\u00eb kalib\u00ebr m\u00eb t\u00eb madh se pushka e mitralozi; t\u00ebr\u00ebsia e k\u00ebtyre arm\u00ebve q\u00eb ka nj\u00eb ushtri ose nj\u00eb nj\u00ebsi. Artileria e lehti (\u00eb r\u00ebnd\u00eb). Artileria kund\u00ebrajror\u00eb (bregdetare, kund\u00ebr-tanke). Artileria reaktive. Qitje artilerie. Zjarri i arti-leris\u00eb. P\u00ebrgatitje artilerie goditje me artileri para sul-mit. Zbulim artilerie." | |
}, | |
"artiler": { | |
"word": "Artiler", | |
"description": "lST,~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT usht. shih ARTILJER,~I." | |
}, | |
"artiljer": { | |
"word": "Artiljer", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT usht. Ushtarak q\u00eb sh\u00ebrben n\u00eb arm\u00ebn e artileris\u00eb; ushtar artilerie. Arti-Ijeri i tankut." | |
}, | |
"artiljere": { | |
"word": "Artiljere", | |
"description": ",~JA. sh. ~E,~ET. Fem. e ARTILJER,~I." | |
}, | |
"artiset": { | |
"word": "Artiset", | |
"description": "bujq. P\u00ebs. e ARTIS." | |
}, | |
"artisje": { | |
"word": "Artisje", | |
"description": ",~A . bujq. Veprimi sipas kuptimeve t\u00eb foljeve" | |
}, | |
"artis": { | |
"word": "Artis", | |
"description": ", ARTISET. Artisja e fidan\u00ebve." | |
}, | |
"artist": { | |
"word": "Artist", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. 1. Ai q\u00eb luan me mjesht\u00ebri nj\u00eb vep\u00ebr arti (si aktori i teatrit, k\u00ebng\u00ebtari, muzikanti etj.)." | |
}, | |
"artiste": { | |
"word": "Artiste", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET. Fem. e ARTIST, ~I. Artiste lirike. Artiste amatore. Artiste e Popullit. B\u00ebhem \fartiste.ARTISTIK,~E mb. 1. Q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me artin, i artit; q\u00eb riprodhon jet\u00ebn n\u00eb art, q\u00eb krijohet sipas k\u00ebrkesave t\u00eb artit. L\u00ebt\u00ebrsi artistike. Film artistik. Vep\u00ebr artistike. Krijimtaria artistike. Pasqyrim artistik. Forme artistike. Figure artistike. Mjesht\u00ebri artistike. Niveli artistik. 2. Q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me veprimtarin\u00eb n\u00eb fush\u00ebn e artit; q\u00eb ka lidhje me veprat e artit dhe me ekzekutimin e tyre; q\u00eb p\u00ebrgatit artiste. L\u00ebvizja artistike amator\u00eb. Shfaqj\u00eb artistike. Veprimtaria (jeta) artistike. An-samb\u00ebl artistik." | |
}, | |
"artistikisht": { | |
"word": "Artistikisht", | |
"description": "ndajf. 1. N\u00eb m\u00ebnyr\u00eb artistike, me art." | |
}, | |
"artisur": { | |
"word": "Artisur", | |
"description": "(i,e) mb. bujq. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb nxjerr\u00eb nga toka dhe \u00ebsht\u00eb mbjell\u00eb n\u00eb nj\u00eb vend tjet\u00ebr (p\u00ebr bim\u00ebt). Bim\u00eb e artisur." | |
}, | |
"artitork": { | |
"word": "Artitork", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET bujq. shih" | |
}, | |
"shperngultore": { | |
"word": "Shp\u00ebrngultore", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET bujq. Vendi ku artisen fidan\u00ebt e nxjerr\u00eb nga farishtja dhe ku zhvillohen derisa shkulen p\u00ebr t'u rimbjell\u00eb n\u00eb nj\u00eb vend tjet\u00ebr." | |
}, | |
"artizan": { | |
"word": "Artizan", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Zejtar. Artizan\u00eb t\u00eb kooperuar." | |
}, | |
"arttzanal": { | |
"word": "Arttzanal", | |
"description": ",~E mb. 1. Q\u00eb b\u00ebhet a prodhohet me dor\u00eb e me mjete t\u00eb thjeshta nga zejtar\u00ebt, q\u00eb nuk prodhohet n\u00eb fabrik\u00eb. Pun\u00eb artizanale. Prodhim artizanal. Artikuj artizanale. Me m\u00ebnyr\u00eb artizanale. 2. Q\u00eb sh\u00ebrben p\u00ebr t\u00eb prodhuar me dor\u00eb dhe me mjete e m\u00ebnyra t\u00eb thjeshta; q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me zejtarin ose me zejtarin\u00eb. Punishte artizanale. Mjete artizanale. 3. fig. keq. Q\u00eb b\u00ebhet me m\u00ebnyra t\u00eb prapambetura a primitive, q\u00eb nuk njeh e nuk zbaton metodat shken-core e t\u00eb p\u00ebrparuara; i prapambetur. Metoda (m\u00ebnyra) artizanale. Koncepte artizanale." | |
}, | |
"artizanat": { | |
"word": "Artizanat", | |
"description": ",~I m. Prodhimi i sendeve t\u00eb p\u00ebr-dorimit t\u00eb gjer\u00eb nga zejtar\u00ebt; sh\u00ebrbimet e ndryshme p\u00ebr popullin, q\u00eb b\u00ebhen nga zejtar\u00ebt; zejtari. Koopera-tivat e artizanatit." | |
}, | |
"artizane": { | |
"word": "Artizane", | |
"description": ",~IA . sh. ~E, ~ET. Fem. e ARTIZAN,~I." | |
}, | |
"artor": { | |
"word": "Artor", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT vjet. Pjes\u00ebtar i fa-mil jes s\u00eb bujkut q\u00eb punonte n\u00eb are," | |
}, | |
"artrit": { | |
"word": "Artrit", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET mjek. Pezmatim i ky\u00e7eve, cerm\u00eb. Artrit kronik. Vuaj nga artriti." | |
}, | |
"arturine": { | |
"word": "Arturin\u00eb", | |
"description": ",~A . kryes. sh. ~A, ~AT. Sende e stoli prej ari. Mban arturina." | |
}, | |
"arthi": { | |
"word": "Arthi", | |
"description": "-GOMARTHI ndajf. krahin. Luajm\u00eb arthigomarthi: luajm\u00eb duke e kap\u00ebrcyer shoku-shokun radhazi mbi shpine t\u00eb p\u00ebrkulur. \fARUMANISHT ndajf. Vllahisht. Flet arumanisht." | |
}, | |
"aruman": { | |
"word": "Aruman", | |
"description": "lSHTE,~JA . Vllahishte, gjuha e vllehve. Fjal\u00eb t\u00eb arumanishtes." | |
}, | |
"arumun": { | |
"word": "Arumun", | |
"description": ",~E mb. Vllah. Fjal\u00eb arumune. Gjuha arumune." | |
}, | |
"arushan": { | |
"word": "Arushan", | |
"description": ",~E mb. 1. Q\u00eb e ka trupin t\u00eb hedhur, t\u00eb lidhur e t\u00eb forte; q\u00eb i b\u00ebn me leht\u00ebsi e pa u lodhur pun\u00ebt e r\u00ebnda." | |
}, | |
"arushe": { | |
"word": "Arush\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~ AT. 1. zool. Femra e ariut. Arush\u00eb e murrme (e bardh\u00eb). K\u00eblysh\u00ebt e arush\u00ebs. 2. bised. Njeri i fuqishem e i guximsh\u00ebm, njeri q\u00eb nuk lodhet kurr\u00eb; mjet pune shum\u00eb i fuqish\u00ebm." | |
}, | |
"arushke": { | |
"word": "Arushk\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. 1. p\u00ebrk. K\u00eblysh ariu; ari i vog\u00ebl. 2. krahin. Lloj buk\u00ebvale me miell t\u00eb grunjt\u00eb, q\u00eb gatuhej n\u00eb mbr\u00ebmjen e Vitit t\u00eb Ri." | |
}, | |
"arzuhall": { | |
"word": "Arzuhall", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET vjet. Lutje me shkrira." | |
}, | |
"arrakace": { | |
"word": "Arraka\u00e7e", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET bot., krahin. Luleka\u00e7e." | |
}, | |
"arrakat": { | |
"word": "Arrakat", | |
"description": "kal., ~A, ~UR. Shp\u00ebrndaj sa andej k\u00ebtej pa rregull. E arrakati bag\u00ebtin\u00eb. I arrakati gj\u00ebrat gjithandej." | |
}, | |
"arrakatem": { | |
"word": "Arrakatem", | |
"description": "vetv. I. vet. vet a III. Shk\u00ebputet nga tufa dhe endet vet\u00ebm n\u00ebp\u00ebr kiillot\u00eb, shp\u00ebrndahet pa rregull (p\u00ebr bag\u00ebtin\u00eb). U arrakat\u00ebn dhit\u00eb malit. 2. Endem posht\u00eb e p\u00ebrpjet\u00eb, pa u mbledhur n\u00eb sht\u00ebpi a p\u00ebr pun\u00eb." | |
}, | |
"arrati": { | |
"word": "Arrati", | |
"description": ",~A. Dha (b\u00ebri) ball\u00eb shih te B\u00cbJ. Ta jep (ta \u00e7on) n\u00eb ball\u00eb shih te BALL\u00cb, ~I. I dha (i kalli) barut e vrau. I jap bes\u00ebn zotohem para dikujt, e siguroj p\u00ebr di\u00e7ka me fjal\u00ebn e nderit. I jap bes\u00eb dikujt i besoj. I dha nj\u00eb boj\u00eb shih feBO-J\u00cb,~A. Dhash\u00eb e hot (dhash\u00eb e dhash\u00eb, dhash\u00eb e mora) a) u p\u00ebrpoqa shum\u00eb m\u00eb t\u00eb gjitha m\u00ebnyrat, m\u00eb t\u00eb gjitha mjetet; u mundova p\u00ebr nj\u00eb koh\u00eb t\u00eb gjat\u00eb p\u00ebr t\u00eb gjetur nj\u00eb zgjidhje; b) e rraha di\u00e7ka nga t\u00eb gjitha an\u00ebt; u rreka me dike a me di\u00e7ka. T\u00eb jep buk\u00eb a) \u00ebsht\u00eb burim t\u00eb ardhurash p\u00ebr t\u00eb jetuar, t\u00eb siguron mjetet e jetes\u00ebs; b) t\u00eb ndihmon, t\u00eb jep dor\u00eb. S'e jep burr\u00ebria shih te" | |
}, | |
"arrat": { | |
"word": "Arrat", | |
"description": "lSJE,~A . sh. ~E, ~ET. Veprimi si-pas kuptimeve t\u00eb foljes ARRATlSEM. Arratisja e t\u00eb burgosurve." | |
}, | |
"arratisur": { | |
"word": "Arratisur", | |
"description": "(l,e) mb. 1. Q\u00eb ka ikur fshehurazi nga nj\u00eb vend, ku e kishin mbyllur p\u00ebr d\u00ebnim ose kund\u00ebr d\u00ebshir\u00ebs; q\u00eb ka marr\u00eb malet ose q\u00eb ka kap\u00ebrcyer kufirin p\u00ebr t\u00eb shp\u00ebtuar nga ndjekjet ose nga nj\u00eb rrezik. T\u00eb burgosurit e arratisur. Ushtar\u00ebt e arratisur. 2. fig. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb shp\u00ebrndar\u00eb, q\u00eb ka humbur diku larg, q\u00eb \u00ebsht\u00eb tretur larg. Me mendje t\u00eb arratisur. Me sy t\u00eb arratisur. 3. vjet. Q\u00eb ka marr\u00eb arratin\u00eb, q\u00eb endet lart e posht\u00eb, qI bredh nga nj\u00eb vend n\u00eb tjetrin. Kalor\u00ebs i arratisur." | |
}, | |
"arrc": { | |
"word": "Arr\u00e7", | |
"description": ",~I in m. sh. ~A, ~AT zool. Dos\u00ebz, busht\u00ebrz." | |
}, | |
"arrcore": { | |
"word": "Arr\u00e7ore", | |
"description": ",~T . vet. sh. bot. Familje drur\u00ebsh, q\u00eb p\u00ebrfshin drur\u00eb e shkurre si arr\u00e7i etj." | |
}, | |
"arrest": { | |
"word": "Arrest", | |
"description": ", ~I m. sh. ~E, ~ET. Paraburgim, mbaj-tje e p\u00ebrkohshme n\u00ebn roj\u00eb, ndalim; nd\u00ebshkim disi-plinor p\u00ebr ushtarak\u00ebt, duke i mbajtur t\u00eb mbyllur n\u00eb nj\u00eb vend p\u00ebr nj\u00eb koh\u00eb t\u00eb caktuar. Arrest disiplinor. Arrest sht\u00ebpie (kazerme). Mban (v\u00eb) n\u00eb arrest." | |
}, | |
"arrestim": { | |
"word": "Arrestim", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. Veprimi sipas kuptimeve t\u00eb foljeve ARRESTOJ, ARRESTOHEM. Arrestime n\u00eb mas\u00eb. Arrestimi i keqb\u00ebr\u00ebsit. B\u00ebn\u00eb arres-time." | |
}, | |
"arrestohem": { | |
"word": "Arrestohem", | |
"description": ". P\u00ebs. e ARRESTOJ." | |
}, | |
"arrestoj": { | |
"word": "Arrestoj", | |
"description": "kal., ~OVA, ~UAR. Kap nj\u00eb njeri q\u00eb dyshohet p\u00ebr nj\u00eb faj dhe e mbaj n;n roj\u00eb; v\u00eb dike n\u00eb arrest n\u00eb em\u00ebr t\u00eb ligjit, ndaloj. Arrestoi nj\u00eb kcq-b\u00ebr\u00ebs. Arreston n\u00eb vend." | |
}, | |
"arrestuar": { | |
"word": "Arrestuar", | |
"description": "(i,e) mb. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb kapur dhe q\u00eb mbahet n\u00ebn roj\u00eb, q\u00eb \u00ebsht\u00eb v\u00ebn\u00eb n\u00eb arrest. E mbanin t\u00eb arrestuar." | |
}, | |
"arre": { | |
"word": "Arr\u00eb", | |
"description": "HINDI (ARR\u00cb E EG\u00cbR) bot. Dru ieg\u00ebr, i ngjash\u00ebm me arr\u00ebn, me l\u00ebvore t\u00eb murrme, me gjethe q\u00eb kan\u00eb nj\u00eb er\u00eb t\u00eb r\u00ebnd\u00eb, me lule t\u00eb vogla t\u00eb bardha e me fryt si bishtaj\u00eb ngjyr\u00ebkafe." | |
}, | |
"shtage": { | |
"word": "Shtag\u00eb", | |
"description": ",~A. sh. ~A, ~AT. 1. Shkop; shtiz\u00eb. Shtaga e bariut (e plakut). Shtaga e cingla. Shtaga e flamurit shtiza e flamurit. \u00c7oi shtag\u00ebn t'i binte. E kapi me nj\u00eb shtag\u00eb. 2. Shuf\u00ebr e gjat\u00eb, m\u00eb t\u00eb cil\u00ebn shkundin ullinjt\u00eb, arrat a pem\u00eb t\u00eb tjera. Shtaga e ullinjve (e arrave). 3. Shkop i gjat\u00eb, t\u00eb cilin lund\u00ebrtari e mb\u00ebshtet n\u00eb fundin e ujit p\u00ebr t\u00eb shtyr\u00eb lundr\u00ebn n\u00eb cek\u00ebtina. 4. krahin. Petes. \u2022k Shtag\u00eb arrash njeri i gjat\u00eb e shum\u00eb i dob\u00ebt." | |
}, | |
"thyej": { | |
"word": "Thyej", | |
"description": ". Zuri zverkun (rruaz\u00ebn, qaf\u00ebn) keq. shih te Z\u00cb." | |
}, | |
"peshoj": { | |
"word": "Peshoj", | |
"description": "kal., ~OVA, ~JAR. 1. P\u00ebrcaktoj pesh\u00ebn e nj\u00eb trupi a t\u00eb di\u00e7kaje n\u00eb nj\u00eb peshore ose duke je krahasuar me nj\u00eb tjet\u00ebr, i mat pesh\u00ebn. Peshoj grurin (misrin). Peshoj f\u00ebmij\u00ebn. Peshoj n\u00eb kandar. \u00cb peshoi \\me dor\u00eb di\u00e7k a e ngriti di\u00e7ka dhe e mbajti n\u00eb dor\u00eb p\u00ebr ta par\u00eb sa r\u00ebndon. 2. fig. E shqyrtoj di\u00e7ka me kujdes p\u00ebr ta vler\u00ebsuar si duhet, gjykoj; vler\u00ebsoj. Epeshoi mir\u00eb pun\u00ebn (\u00e7\u00ebsh\\tjen). I peshuan mir\u00ebfuqit\u00eb e Veta. I peshuan an\u00ebt e mira \\dhe t\u00eb k\u00ebqija t\u00eb dikujt. 1 peshoi mendimet e shok\u00ebve. 3. fig. B\u00ebj me maturi e me kujdes t\u00eb posa\u00e7\u00ebm nj\u00eb pun\u00eb a nj\u00eb veprim; e mendoj mir\u00eb e pastaj e them (nj\u00eb jfjal\u00eb)." | |
}, | |
"arres": { | |
"word": "Arr\u00ebs", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET bot. Bim\u00eb barishtore ose gjysm\u00ebshkurre gjether\u00ebn\u00ebse, e p\u00ebrhapur sidomos n\u00eb vendet e Mesdheut, me lule n\u00eb trajt\u00eb vile, q\u00eb p\u00ebrdoret si bim\u00eb aromatike dhe n\u00eb mjek\u00ebsi. Arr\u00ebsi i verdh\u00eb bar dh\u00ebmballe." | |
}, | |
"arrethyese": { | |
"word": "Arr\u00ebthyese", | |
"description": ",~JA sh. ~E, ~ET. Veg\u00ebl si dare, q\u00eb p\u00ebrdoret p\u00ebr t\u00eb thyer arra." | |
}, | |
"arrez": { | |
"word": "Arr\u00ebz", | |
"description": ",~A ni . sh. ~A, ~AT bot. Bim\u00eb barish-tore nj\u00ebvje\u00e7are, me gjethe si t\u00eb t\u00ebrfilit, t\u00eb vendosura dendur rreth k\u00ebrcellit, q\u00eb rritet n\u00ebp\u00ebr fushat an\u00ebs detit." | |
}, | |
"arrihet": { | |
"word": "Arrihet", | |
"description": "vetv. 1. Piqet, vjen n\u00eb koh\u00ebn p\u00ebr t'u vjel\u00eb a p\u00ebr t'u korrur. E korr\u00ebn pa u arritur mir\u00eb. 2. Mbledh qelb e b\u00ebhet gati p\u00ebr t'u hapur a p\u00ebr t'u shtrydhur, piqet (p\u00ebr plag\u00ebn). U arrit i thati (lunga). 3. Pavet. e ARRIJ 6,74. P\u00ebs. e ARRIJ3__9. Jane arritur suksese (fitore)." | |
}, | |
"arrij": { | |
"word": "Arrij", | |
"description": ", ARRIHET. Arritja e trenit. Arritja e nj\u00eb delegacioni. Arritja e sukseseve (e fitoreve, e rezultateve). Arritja e q\u00ebllimit. Arritja e marr\u00ebveshjes. Dita e arritjes. 2. kryes. sh. ~E, ~ET. Rezultat me vler\u00eb n\u00eb pun\u00eb a n\u00eb nj\u00eb fush\u00eb veprimtarie; sukses. Arritje t\u00eb r\u00ebnd\u00eb-sishm\u00eb." | |
}, | |
"dore": { | |
"word": "Dor\u00eb", | |
"description": ",~A. \u00cbsht\u00eb vet\u00eb ind e vet\u00eb maj\u00ebsii7i tek IND,~I." | |
}, | |
"sy": { | |
"word": "Sy", | |
"description": ",~RI. Bie daullja n\u00eb vesh t\u00eb shur-dhit shih te" | |
}, | |
"shkalle": { | |
"word": "Shkall\u00eb", | |
"description": "-SHKALL\u00cb ndajf. 1. N\u00eb trajt\u00ebn e nj\u00eb shkalle, me shkallare (edhe fig.). Brezaret ngjiten shkall\u00eb-shkall\u00eb." | |
}, | |
"hunde": { | |
"word": "Hund\u00eb", | |
"description": ",~A. E zuri (e kapi) p\u00ebr jake dike shih te" | |
}, | |
"arr": { | |
"word": "Arr", | |
"description": "1R|\u00cb (i,e) mb. 1. I pjekur sa duhet, q\u00eb \u00ebsht\u00eb b\u00ebr\u00eb p\u00ebr t'u vjel\u00eb ose p\u00ebr t'u korrur. Moll\u00eb (pem\u00eb) e arrir\u00eb. Rrush (miser) i arrir\u00eb. 2. fig. bised. I pjekur (nga mosha); q\u00eb ka p\u00ebrvoj\u00ebn e duhur p\u00ebr nj\u00eb pun\u00eb. Djal\u00eb i arrir\u00eb. Vajz\u00eb e arrir\u00eb. 3. fig. shih ARRITUR (i,e)2. Vep\u00ebr e arrir\u00eb. 4. shih ARDHUR (i,e) 4. Tok\u00eb e arrir\u00eb. ARRlSHT\u00cb,~A . sh. ~A, ~AT. Pyll me arra." | |
}, | |
"arritje": { | |
"word": "Arritje", | |
"description": ",~A . 1. Veprimi sipas kuptimeve t\u00eb foljeve" | |
}, | |
"arritshem": { | |
"word": "Arritsh\u00ebm", | |
"description": "(i), ~ME (e) mb. 1. Q\u00eb mund \u201c arrihet; q\u00eb mund t\u00eb b\u00ebhet, q\u00eb mund t\u00eb vihet n\u00eb jet\u00eb; i mundsh\u00ebm." | |
}, | |
"arritur": { | |
"word": "Arritur", | |
"description": "(i,e) mb. 1. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb b\u00ebr\u00eb, q\u00eb \u00ebsht\u00eb kryer, q\u00eb \u00ebsht\u00eb arritur. Mesatarja e arritur. 2. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb b\u00ebr\u00eb mir\u00eb; i gjetur mir\u00eb, i goditur. Vep\u00ebr e arritur. Figure e arritur. Artistikisht i arritur. 3. fin., vjet. Q\u00eb ka mbushur afatin e caktuar, q\u00eb i p\u00ebrket nj\u00eb periudhe t\u00eb p\u00ebrfunduar. Interesat e arritura. Kamata e arritur." | |
}, | |
"arriv": { | |
"word": "Arriv", | |
"description": "lST,~E mb. Q\u00eb lakmon e p\u00ebrpiqet t\u00eb arrij\u00eb me \u00e7do mjet nj\u00eb q\u00ebllim ose nj\u00eb vend m\u00eb t\u00eb lart\u00eb n\u00eb jet\u00eb, q\u00eb \u00ebsht\u00eb karakteristik p\u00ebr arrivistin. Element arrtvist. Prirje (synim\u00eb) arriviste." | |
}, | |
"arrivizem": { | |
"word": "Arriviz\u00ebm", | |
"description": ",~MI m. libr. Synimi p\u00ebr t\u00eb \u00e7ar\u00eb p\u00ebrpara duke p\u00ebrdorur \u00e7far\u00ebdo mjeti, p\u00ebrpjekja p\u00ebr t\u00eb arritur nj\u00eb vend m\u00eb t\u00eb lart\u00eb n\u00eb shoq\u00ebri edhe me m\u00ebnyra t\u00eb ul\u00ebta e t\u00eb pandershme. Shfaqje arrivizmi." | |
}, | |
"arrnjet": { | |
"word": "Arrnjet", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. Arrisht\u00eb." | |
}, | |
"arrogance": { | |
"word": "Arroganc\u00eb", | |
"description": ",~A . SjelIje e vrazhd\u00eb, e pakul-turuar; q\u00ebndrim p\u00ebrbuz\u00ebs e mosp\u00ebrfill\u00ebs kundrejt t\u00eb tjer\u00ebve, trajtimi i t\u00eb tjer\u00ebve me mendjemadh\u00ebsi e n\u00eb m\u00ebnyr\u00eb fyese." | |
}, | |
"arrogant": { | |
"word": "Arrogant", | |
"description": ",~E mb. 1. Q\u00eb sillet a q\u00eb vepron me arrogance, q\u00eb \u00ebsht\u00eb i vrazhd\u00eb, fyes e p\u00ebrbuz\u00ebs; q\u00ebshpreh arrogance. Njeri arrogant. Q\u00ebndrim (ton) arrogant." | |
}, | |
"arror": { | |
"word": "Arror", | |
"description": ",~E mb. bujq. Q\u00eb p\u00ebrb\u00ebhet prej koklash sa nj\u00eb arr\u00eb (p\u00ebr token). Nd\u00ebrtim arror." | |
}, | |
"arrore": { | |
"word": "Arrore", | |
"description": ",~T . vet. sh. bot. Familje drur\u00ebsh dhe shkurresh, n\u00eb t\u00eb cil\u00ebn m\u00eb e njohura \u00ebsht\u00eb arra." | |
}, | |
"arrte": { | |
"word": "Arrt\u00eb", | |
"description": "(i,e) mb. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb b\u00ebr\u00eb me dru arre; prej arre." | |
}, | |
"as": { | |
"word": "As", | |
"description": "- fjal\u00ebform. Pjes\u00eb e par\u00eb me kuptim mohues ose p\u00ebrforcues e disa p\u00ebremrave t\u00eb p\u00ebrngjitur dhe e disa ndajfoljeve t\u00eb p\u00ebrngjitura; p.sh. askush, asgj\u00eb, asnj\u00ebhcrc, aspak, askund etj." | |
}, | |
"asaj": { | |
"word": "Asaj", | |
"description": ". 1. Dhan., rrjedh. e p\u00ebrem. vetor. e d\u00ebft. AJO. 2. deft, bised. N\u00eb at\u00eb..., atje n\u00eb... (me nj\u00eb em\u00ebr n\u00eb ras\u00ebn rrjedhore t\u00eb numrit nj\u00ebj\u00ebs, n\u00eb trajt\u00ebn e pa-shquar). Asaj rruge. Asaj ane." | |
}, | |
"asamble": { | |
"word": "Asamble", | |
"description": ";~JA . sh. ~, ~T\u00cb. 1. Mbledhje e perfaq\u00ebsuesve t\u00eb zgjedhur t\u00eb nj\u00eb vendi, si organi me i lart\u00eb ligjv\u00ebn\u00ebs, q\u00eb ka t\u00eb drejt\u00eb t\u00eb diskutoj\u00eb e ti ven-dos\u00eb p\u00ebr \u00e7\u00ebshtjet m\u00eb t\u00eb r\u00ebnd\u00ebsishme dhe t\u00eb kontro-lloj\u00eb organet e zgjedhura prej saj; mbledhja e perfaq\u00ebsuesve t\u00eb vendeve t\u00eb ndryshme n\u00eb nj\u00eb organizat\u00eb nd\u00ebrkomb\u00ebtare, e cila shqyrton \u00e7\u00ebshtje t\u00eb ndryshme dhe merr vendime p\u00ebr to; t\u00ebr\u00ebsia e p\u00ebrfaqesuesve n\u00eb k\u00ebto mbledhje; nd\u00ebrtesa ku mbahen rregullisht k\u00ebto mbledhje. Asambleja komb\u00ebtare." | |
}, | |
"rpss": { | |
"word": "Rpss", | |
"description": "h. Asambleja e koope-rativ\u00ebs. Mbledhja e asambles\u00eb." | |
}, | |
"asamblist": { | |
"word": "Asamblist", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT hist. An\u00ebtar i asambles\u00eb komb\u00ebtare. U zgjodh asamblist." | |
}, | |
"asbest": { | |
"word": "Asbest", | |
"description": ",~I m. min. Mineral i p\u00ebrb\u00ebr\u00eb prej fijesh t\u00eb holla, q\u00eb i q\u00ebndron shum\u00eb veprimit t\u00eb nxeht\u00ebsis\u00eb e t\u00eb acideve, q\u00eb nuk e p\u00ebr\u00e7on rrym\u00ebn elektrike dhe q\u00eb p\u00ebrdoret gjer\u00ebsisht n\u00eb industri e n\u00eb nd\u00ebrtim. Mineral asbesti." | |
}, | |
"ase": { | |
"word": "Ase", | |
"description": "lidh. shih OSE." | |
}, | |
"asell": { | |
"word": "As\u00ebll", | |
"description": "pj. thjeshtligj. N\u00eb t\u00eb v\u00ebrtet\u00eb, tamam, n\u00eb thelb (p\u00ebrdoret si fjal\u00eb e nd\u00ebrmjetme). As\u00ebll, ai e di me mir\u00eb." | |
}, | |
"asfalt": { | |
"word": "Asfalt", | |
"description": "-BETON,~I m. sh. ~E, ~ET nd\u00ebrt. P\u00ebrzierje r\u00ebre ose \u00e7ak\u00eblli t\u00eb im\u00ebt me bitum, q\u00eb p\u00ebrdoret p\u00ebr t\u00eb shtruar rrug\u00ebt etj. ose si material nd\u00ebrtimi. Fabrika e asfallbetonit. Shtroj me asfalt-beton." | |
}, | |
"asfaltim": { | |
"word": "Asfaltim", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. Veprimi sipas kuptimeve t\u00eb foljeve ASFALTOJ, ASFALTOHET." | |
}, | |
"asfaltohet": { | |
"word": "Asfaltohet", | |
"description": ". P\u00ebs. e ASFALTOJ. U asfaliua rruga." | |
}, | |
"asfaltoj": { | |
"word": "Asfaltoj", | |
"description": "kal., ~OVA, ~CAR. Shtroj me asfalt. Asfaltoj rrug\u00ebn (sheshin)." | |
}, | |
"asfaltuar": { | |
"word": "Asfaltuar", | |
"description": "(i,e) mb. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb i shtruar me asfalt." | |
}, | |
"asfaltues": { | |
"word": "Asfaltues", | |
"description": ",~I m. sh. ~, ~IT. Pun\u00ebtor q\u00eb me-rret me asfaltimin e rrug\u00ebve. Asfaltues rrug\u00ebsh." | |
}, | |
"asfare": { | |
"word": "Asfare", | |
"description": "ndajf. bised. Aspak, as nj\u00eb \u00e7ik\u00eb. Nuk u lodha asfare. Nuk ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb asfare." | |
}, | |
"asfaregje": { | |
"word": "Asfar\u00ebgje", | |
"description": "' pakuf. bised. Asgj\u00eb fare. S'I b\u00ebri asfar\u00ebgj\u00eb." | |
}, | |
"asfiksi": { | |
"word": "Asfiksi", | |
"description": ",~A . 1. mjek. V\u00ebshtir\u00ebsim ose ndalim i frym\u00ebmarrjes nga mungesa e ajrit me oksigjen. Vdiq nga asfiksia.2. fig. Nd\u00ebrprerje a v\u00ebshtir\u00ebsi e madhe q\u00eb krijohet nI nj\u00eb deg\u00eb prodhimi dhe q\u00eb pengon zhvillimin e lite t\u00eb saj." | |
}, | |
"asgje": { | |
"word": "Asgj\u00eb", | |
"description": ",~JA . libr. A jo q\u00eb nuk \u00ebsht\u00eb; mungesa e plot\u00eb e gjith\u00e7kaje, hi\u00e7i. E ngre nga asgj\u00ebja. E kthen n\u00eb asgj\u00eb." | |
}, | |
"asgjekafshe": { | |
"word": "Asgj\u00ebkafsh\u00eb", | |
"description": "pakuf. Asnj\u00eb send, asgj\u00eb prej gj\u00ebje. Nuk i dha asgj\u00ebkafsh\u00eb." | |
}, | |
"asgjekund": { | |
"word": "Asgj\u00ebkund", | |
"description": "(I) ndajf. Nc asnj\u00eb vend, as n6 ndo-nj\u00ebrin vend, askund. S'dukej asgj\u00ebkundi. Nuk shkoj asgj\u00ebkundi." | |
}, | |
"asgjemangut": { | |
"word": "Asgj\u00ebmangut", | |
"description": "lidh. libr. Megjithat\u00eb, prap\u00eb-seprap\u00eb; ve\u00e7se. Asgj\u00ebmangut, populli e ruajti nj\u00ebsin\u00eb e yet komb\u00ebtare." | |
}, | |
"asgjesend": { | |
"word": "Asgj\u00ebsend", | |
"description": "(I) pakuf. Asnj\u00eb send, asgj\u00eb. Nuk solli asgj\u00ebsend. Nuk mori vesh asgj\u00ebsendi." | |
}, | |
"asgjesi": { | |
"word": "Asgj\u00ebsi", | |
"description": ",~A . libr. T\u00eb qen\u00ebt asgj\u00eb, hi\u00e7i, asgj\u00ebja; zbraz\u00ebti e plot\u00eb." | |
}, | |
"asgjes": { | |
"word": "Asgj\u00ebs", | |
"description": "lM,~I m. Vcprimi sipas kuptimeve ti foljeve" | |
}, | |
"asgjesoj": { | |
"word": "Asgj\u00ebsoj", | |
"description": "kal, ~OVA, ~CAR. 1. E shkat\u00ebrroj krejt, e prish q\u00eb t\u00eb mos jet\u00eb me, e shfaros, e zhduk; c b\u00ebj fare t\u00eb paaft\u00eb p\u00ebr t\u00eb vepruar, Asgj\u00ebsoj armikun. Asgj\u00ebsoi pushtetin e vjet\u00ebr. Asgj\u00ebsoi planet (sulmet). Asgj\u00ebsoj letrat (mbeturinat). 1 asgj\u00ebsuan n\u00eb mas\u00eb. , 2. usht. Godit n\u00eb shenj\u00eb. Asgj\u00ebsoj objektivin. Asgj\u00ebsoj me predh\u00ebn e pare." | |
}, | |
"asgjesues": { | |
"word": "Asgj\u00ebsues", | |
"description": ",~E mb. 1. Q\u00eb shkat\u00ebrroh plot\u00ebsisht, q\u00eb shfaros; vdekjeprur\u00ebs. Arm\u00eb asgj\u00ebsuese. Goditje asgj\u00ebsuese. Zjarr asgj\u00ebsues. 2. Shum\u00eb i ashp\u00ebr, q\u00eb synon t\u00eb d\u00ebrrmoj\u00eb krejt, q\u00eb e mohon di\u00e7ka t\u00ebr\u00ebsisht. Kritik\u00eb asgj\u00ebsuese. Fjalim asgj\u00ebsues. Sarkaz\u00ebm asgj\u00ebsues." | |
}, | |
"asgjeshem": { | |
"word": "Asgj\u00ebsh\u00ebm", | |
"description": "(I), ~ME (e) mb. libr. Q\u00eb nuk ka asnj\u00eb vler\u00eb ose asnj\u00eb r\u00ebnd\u00ebsi." | |
}, | |
"asi": { | |
"word": "Asi", | |
"description": ". 1. vjet. frjedh. e p\u00ebrem. vetor e d\u00ebft. AI, ATA. 2. d\u00ebft. I till\u00eb, si ai ose si ata. Asi burri. Asi djemsh." | |
}, | |
"asilloj": { | |
"word": "Asilloj", | |
"description": "ii ndajf. bised. shih ASISOJ IJ. Men-don po asilloj." | |
}, | |
"asimetr": { | |
"word": "Asimetr", | |
"description": "l,~A . Munges\u00eb e simetris\u00eb. Asimetri e figurave. Asimetri e fytyr\u00ebs." | |
}, | |
"asimetrik": { | |
"word": "Asimetrik", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb i mungon simetria, q\u00eb nuk \u00ebsht\u00eb simetrik. Forme asimetrike. Gjethe asimetrike. Ngarkes\u00eb asimetrike. Gjenerator asimetrik. elektr. N\u00eb m\u00ebnyr\u00eb asimetrike." | |
}, | |
"asimil": { | |
"word": "Asimil", | |
"description": "lM,~I m. 1. Veprimi sipas kuptimeve t\u00eb foljeve" | |
}, | |
"asimiloj": { | |
"word": "Asimiloj", | |
"description": "kal, ~OVA, ~CAR. 1. biol. Per-vet\u00ebsoj nj\u00eb l\u00ebnd\u00eb t\u00eb jashtme, duke e p\u00ebrpunuar nI organiz\u00ebm; tret, thith. Asimiloj ushqimin. Asimilon oksigjenin. 2. fig. P\u00ebrvet\u00ebsoj mir\u00eb nj\u00eb m\u00ebsim, fitoj dije e njo-huri n\u00ebs m\u00ebnyr\u00eb t\u00eb sh\u00ebndosh\u00eb, duke i tretur mir\u00eb. Asi~ miloj m\u00ebsimin. Asimiloj nj\u00eb l\u00ebnd\u00eb. 3. E shkrij nj\u00eb popull ose nj\u00eb komb, duke c b\u00ebrf t\u00eb humbas\u00eb ve\u00e7orit\u00eb e tij komb\u00ebtare dhe t\u00eb p\u00ebrvet\u00ebsoj6 gjuh\u00ebn, zakonet etj. t\u00eb nj\u00eb populli ose kombi tjetir. 4. vet. vela III gjuh. E b\u00ebn t\u00eb nj\u00ebjt\u00eb ose t\u00eb ngja-sh\u00ebm me veten (p\u00ebr veprimin e nj\u00eb tingulli mbi nj\u00eb tjet\u00ebr)." | |
}, | |
"asim": { | |
"word": "Asim", | |
"description": "1LOHEM. P\u00ebs. e ASIMILOJ. Asimilohet ushqimi." | |
}, | |
"asimilues": { | |
"word": "Asimilues", | |
"description": ",~E mb. 1. biol. Ql thith e p&vetfeon nj\u00eb l\u00ebnd\u00eb t\u00eb jashtme, q\u00eb e tret dhe e p\u00ebrpunon rti organiz\u00ebm." | |
}, | |
"asimilueshem": { | |
"word": "Asimiluesh\u00ebm", | |
"description": "(i), ~ME (e) mb. 1. biol. Q\u00eb mund t\u00eb thithet e t\u00eb p\u00ebrvet\u00ebsohet nga organizmi, q\u00eb mund t\u00eb asimilohet. L\u00ebnd\u00eb ushqimore e asimilueshme. N\u00eb m\u00ebnyr\u00eb t\u00eb asimilueshme. 2. fig. Q\u00eb mund t\u00eb p\u00ebrvet\u00ebsohet me leht\u00ebsi (p\u00ebr me-simet, njohurit\u00eb). E b\u00ebj t\u00eb asimiluesh\u00ebm." | |
}, | |
"asisoj": { | |
"word": "Asisoj", | |
"description": "n ndajf. bised. N\u00eb at\u00eb m\u00ebnyr\u00eb; ashtu. B\u00ebje asisoj. \fASISTENC\u00cb,~A . libr. Ndihm\u00eb q\u00eb i jepet njC t\u00eb S\u00ebmuri ose nj\u00eb njeriu nevojtar. \u2022 Asistenc\u00eb sociale shih te" | |
}, | |
"social": { | |
"word": "Social", | |
"description": ",~E mb. Shoq\u00ebror. Revolucion social. Mjedisi social. P\u00ebrb\u00ebrja sociale. Dukuri sociale. -Asistenca sociale hist, organiz\u00ebm i ngritur n\u00eb vitet fill pas \u00c7lirimit p\u00ebr t\u00eb ndihmuar t\u00eb d\u00ebmtuarit nga lufta dhe shtresat e varfra. Ushqimi social shih tek USHQIM,~I." | |
}, | |
"asistent": { | |
"word": "Asistent", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT libr. 1. Ndthm4s i nj\u00eb mjeku, i nj\u00eb inxhinieri etj. gjat\u00eb kryerjes s\u00eb nj\u00eb operimi, t\u00eb nj\u00eb pune etj. Asistent i inxhinierit. Asistent i profesorit (i regjisorit). Mjek asistent.2. Titulli fillestar i atij q\u00eb merret me pun\u00eb m\u00ebsimore n\u00eb nj\u00eb shfcoll\u00eb t\u00eb lart\u00eb; ai q\u00eb mban k\u00ebt\u00eb titull. Asistent n\u00eb universitet." | |
}, | |
"asistente": { | |
"word": "Asistente", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET. Fem. e ASISTENT, ~I." | |
}, | |
"askath": { | |
"word": "Askath", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. 1. Elbth, kath, bye. 2. Fik i thar\u00eb." | |
}, | |
"asket": { | |
"word": "Asket", | |
"description": "lZ\u00cbM,~MI m. 1. Doktrin\u00eb fetare, q\u00eb predikon t\u00eb hequrit dor\u00eb nga g\u00ebzimet e jet\u00ebs, gjoja p\u00ebr t\u00eb arritur p\u00ebrsosurin\u00eb morale dhe q\u00eb n\u00eb t\u00eb v\u00ebrtet\u00eb synon t'i largoj\u00eb njer\u00ebzit nga jeta shoq\u00ebrore dhe nga lufta revolucionare." | |
}, | |
"asketik": { | |
"word": "Asketik", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me asketizmin; q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me asketin, q\u00eb \u00ebsht\u00eb karakteristik p\u00ebr m\u00ebnyr\u00ebn e jetes\u00ebs s\u00eb asketit. Jet\u00eb asketike. Fytyr\u00eb asketike. Moral asketik." | |
}, | |
"askend": { | |
"word": "Ask\u00ebnd", | |
"description": ". Kall\u00ebz. e p\u00ebrem. pakuf. ASKUSH." | |
}, | |
"aski": { | |
"word": "Aski", | |
"description": ",~A . zakon. sh. ~, ~T\u00cb. Rrip Ilastiku, m\u00ebn-dafshi etj., q\u00eb vihet krahaqaf\u00eb p\u00ebr t\u00eb mbajtur panta-llonat ose fundet. Aski m\u00ebndafshi. Pantallona (fund) me aski." | |
}, | |
"askund": { | |
"word": "Askund", | |
"description": "(I) ndajf. N\u00eb asnj\u00eb vend, asgj\u00ebkund. Askund s'e pash\u00eb. Nuk gjendet askund." | |
}, | |
"askurre": { | |
"word": "Askurr\u00eb", | |
"description": "ndajf. Kurr\u00eb ndonj\u00ebher\u00eb, asnj\u00ebher\u00eb tjet\u00ebr. Si askurr\u00eb." | |
}, | |
"askurrfare": { | |
"word": "Askurrfar\u00eb", | |
"description": "pakuf. Asnj\u00eb lloj, asnj\u00eb prej tyre, as edhe m\u00eb t\u00eb vogl\u00ebn. Askurrfar\u00eb pune. Askurrfar\u00eb shenje." | |
}, | |
"askurrgje": { | |
"word": "Askurrgj\u00eb", | |
"description": "pakuf. Asgj\u00eb prej gj\u00ebje, as gj\u00ebn\u00eb mI t\u00eb vog\u00ebl, kurrgj\u00eb." | |
}, | |
"askurrkah": { | |
"word": "Askurrkah", | |
"description": "ndajf. krahin. N\u00eb asnj\u00ebr\u00ebn an\u00eb, asgj\u00ebkund." | |
}, | |
"askurrkund": { | |
"word": "Askurrkund", | |
"description": "ndajf. shih ASGJ\u00cbKUND. Nuk z\u00eb vend askurrkund. Nuk gjen qet\u00ebsi askurrkund." | |
}, | |
"askurrkush": { | |
"word": "Askurrkush", | |
"description": "pakuf. shih ASKUSH. Askurr-kush s'e dinte. Si askurrkush." | |
}, | |
"askush": { | |
"word": "Askush", | |
"description": "pakuf. 1. Asnj\u00eb njeri, asnjeri. Askush nuk foli." | |
}, | |
"asllan": { | |
"word": "Asllan", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT vjet. Luan. Trim (burr\u00eb) asllan." | |
}, | |
"asndonje": { | |
"word": "Asndonj\u00eb", | |
"description": "pakuf. Asnj6 prej tyre. Asndonj\u00eb mikt." | |
}, | |
"asndonjehere": { | |
"word": "Asndonj\u00ebher\u00eb", | |
"description": "ndajf. Kurr\u00eb ndonj\u00ebher\u00eb, asnj\u00ebher\u00eb. Si asndohj\u00ebher\u00eb tjet\u00ebr." | |
}, | |
"asndonjeri": { | |
"word": "Asndonj\u00ebri", | |
"description": ",~A pakuf. shih ASNJ\u00cbRI,~A." | |
}, | |
"asnjanes": { | |
"word": "Asnjan\u00ebs", | |
"description": ",~E mb. I, Q\u00eb nuk merr an\u00ebn e as-nj\u00ebr\u00ebs nga pal\u00ebt nd\u00ebrluftuese ose kund\u00ebrshtare, q\u00eb nuk mban an\u00ebn as t\u00eb nj\u00ebrit, as t\u00eb tjetrit. Shtet (vend) asnjan\u00ebs. Q\u00ebndrim asnjan\u00ebs. Politik\u00eb asnjanese. V\u00ebzh~ gues asnjan\u00ebs. Rri asnjan\u00ebs. 2. Q\u00eb nuk mund t\u00eb sherbej\u00eb si fush\u00eb Iuftimi ose p\u00ebr vendosjen e trupave ushtarake (sipas nj\u00eb marr\u00ebveshje-je); q\u00eb nuk i p\u00ebrket as nj\u00ebr\u00ebs pale, as tjetr\u00ebs. Fush\u00eb (zone) asnjanese. 3. gjuh. Q\u00eb nuk \u00ebsht\u00eb as i gjinis\u00eb mashkullore, as i gjinis\u00eb fem\u00ebrore; q\u00eb b\u00ebn pjes\u00eb n\u00eb lakimin e kat\u00ebrt t\u00eb emrave t\u00eb shqipes. Gjinia asnjanese. Enter asnjan\u00ebs. 4. fiz. Q\u00eb nuk ka ngarkes\u00eb as pozitive, as negative." | |
}, | |
"asnjanesi": { | |
"word": "Asnjan\u00ebsi", | |
"description": ",~A . 1. Gjendja e nj\u00eb shteti, q\u00eb nuk merr pjes\u00eb n\u00eb nj\u00eb luft\u00eb, duke mbajtur t\u00eb nj\u00ebjtin q\u00ebndrim kundrejt vendeve nd\u00ebrluftuese ose blloqeve ushtarake." | |
}, | |
"asnjanesim": { | |
"word": "Asnjan\u00ebsim", | |
"description": ",~I m. libr. Veprimi sipas kuptimeve t\u00ebfoljeve ASNJAN\u00cbSOJ, ASNJAN\u00cbSOHET. Asnjan\u00ebsimiiveprimtaris\u00eb s\u00eb dikujt. Asnjan\u00ebsimiindi-kimit." | |
}, | |
"asnjanesisht": { | |
"word": "Asnjan\u00ebsisht", | |
"description": "ndajf. libr. Pa marr\u00eb an\u00ebn e asnj\u00ebr\u00ebs prej pal\u00ebve kund\u00ebrshtare n\u00eb nj\u00eb mosmarr\u00ebveshje, n\u00eb nj\u00eb grindje, n\u00eb nj\u00eb luft\u00eb etj. Veproi asnja-n\u00ebsisht." | |
}, | |
"asnjanesohet": { | |
"word": "Asnjan\u00ebsohet", | |
"description": "vetv. libr. 1. B\u00ebhet asnjan\u00ebs. 2. P\u00ebs. e" | |
}, | |
"asnjanesoj": { | |
"word": "Asnjan\u00ebsoj", | |
"description": ". Neutralizoj nj\u00eb acid. kim. Neutralizoj ndikintin (veprimtarin\u00eb) e dik ujt." | |
}, | |
"asnjanesues": { | |
"word": "Asnjan\u00ebsues", | |
"description": ",~E mb. spec. Q\u00eb i heq vetit\u00eb acide ose" | |
}, | |
"asnjanshem": { | |
"word": "Asnjansh\u00ebm", | |
"description": "(i ), ~ME (e) mb. libr. I paan-sh\u00ebm." | |
}, | |
"asnjeri": { | |
"word": "Asnj\u00ebri", | |
"description": ", ~A pakuf. Asnj\u00eb njeri nga t\u00eb dy ose nga disa." | |
}, | |
"asnje": { | |
"word": "Asnj\u00eb", | |
"description": "pakuf. As edhe nj\u00eb send, as edhc nj\u00eb njeri.Asnj\u00eb njeri. Asnj\u00eb send. Asnj\u00eb fjal\u00eb. Asnj\u00eb pun\u00eb. Asnj\u00eb lek. Asnj\u00eb dit\u00eb. Asnj\u00eb \u00e7ik\u00eb (grime, fije). Pa asnj\u00eb arsye. Si asnj\u00eb tjet\u00ebr. S'ka asnj\u00eb t\u00eb drejt\u00eb. Nuk mungon asnj\u00eb. \u2022 Asnj\u00eb p\u00ebr be shih te BE, ~JA. (Per) asnj\u00eb cast vazhdimisht, pa nd\u00ebrprer je, asnj\u00ebher\u00eb. N\u00eb asnj\u00eb m\u00ebnyr\u00eb aspak, kurr\u00ebn e kurr\u00ebs. Asnj\u00eb p\u00ebr fare shih te FAR\u00cb, ~ A. Pa asnj\u00eb dysliim (s'ka asnj\u00eb dyshim) si fj. nd\u00ebrm. patjet\u00ebr, \fmedoemos. Nj\u00eb si asnj\u00eb fj. u. shih te NJ\u00cb. Asnj\u00eb qime (fije floku) shih te QIM,'E, ~JA." | |
}, | |
"asnjefare": { | |
"word": "Asnj\u00ebfar\u00eb", | |
"description": "pakuf. Asnj\u00eb prej atij lloji; asnj\u00eb t\u00eb vet\u00ebm." | |
}, | |
"asnjefarelloj": { | |
"word": "Asnj\u00ebfar\u00eblloj", | |
"description": "pakuf. shih ASNJ\u00cbFAR\u00cb." | |
}, | |
"asnjehere": { | |
"word": "Asnj\u00ebher\u00eb", | |
"description": "ndajf. N\u00eb asnj\u00eb koh\u00eb, kurr\u00eb ndonj\u00eb-her\u00eb; n\u00eb asnj\u00eb rrethan\u00eb, n\u00eb asnj\u00eb rast. Asnj\u00ebher\u00eb nuk e ka pare. Si asnj\u00ebher\u00eb tjet\u00ebr." | |
}, | |
"aso": { | |
"word": "Aso", | |
"description": ". 1. ftrjedh. e p\u00ebrem. vetor e d\u00ebft. AJO, ATO. A so kohe (here). Aso dite. 2. d\u00ebft. E till\u00eb, si ajo ose si ato. Aso zemre. Aso dore." | |
}, | |
"asobote": { | |
"word": "Asobote", | |
"description": "ndajf. krahin. At\u00ebher\u00eb, n\u00eb at\u00eb koh\u00eb." | |
}, | |
"asociacion": { | |
"word": "Asociacion", | |
"description": ",~I m.sh. ~E, ~ET spec. Shoq\u00ebrim." | |
}, | |
"asodore": { | |
"word": "Asodore", | |
"description": "d\u00ebft. I atij lloji, i atill\u00eb." | |
}, | |
"asohere": { | |
"word": "Asohere", | |
"description": "ndajf. N\u00eb at\u00eb koh\u00eb; asokohe; at\u00ebher\u00eb. Ndodhi asohere." | |
}, | |
"asohershem": { | |
"word": "Asohersh\u00ebm", | |
"description": "(l),~ME(e) mb. shih AT\u00cbHER-SH\u00cbM (i), ~ME (e). Jeta e asohershme." | |
}, | |
"asokohe": { | |
"word": "Asokohe", | |
"description": "ndajf. N\u00eb at\u00eb koh\u00eb, at\u00ebher\u00eb. Asokohe ishin pak." | |
}, | |
"asokohsh": { | |
"word": "Asokohsh", | |
"description": "f\u00cbM (i), ~ME (e) mb. shih AT\u00cbHER-SH\u00cbM (i), ~ME (e). Bota e asokohshme. Kushtet (nethanat) e asokohshme." | |
}, | |
"asonance": { | |
"word": "Asonanc\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT let. Rime jo e plot\u00eb e dy a me shum\u00eb vargjeve, q\u00eb kan\u00eb t\u00eb nj\u00ebjta vet\u00ebm zanoret e theksuara dhe zanore t\u00eb tjera t\u00eb fja-l\u00ebve fundore. B\u00ebjn\u00eb asonanc\u00eb." | |
}, | |
"asortiment": { | |
"word": "Asortiment", | |
"description": ",~I m.sh. ~E, ~ET. 1. Lloj i nj\u00eb prodhimi ose i nj\u00eb malli sipas madh\u00ebsis\u00eb, formes, cil\u00ebsis\u00eb, p\u00ebrdorimit etj. Asortimente t\u00eb reja. Asorti-mente en\u00ebsh (gjell\u00ebsh...). Shtimi (zgjerimi) i asorti-menteve. Ndaj n\u00eb asortimente. 2. vet. nj. p\u00ebrmb. T\u00ebr\u00ebsia e llojeve t\u00eb prodhimeve ose t\u00eb mallrave, q\u00eb nxjerr nj\u00eb nd\u00ebrmarrje. Plani i asortimenteve." | |
}, | |
"aspak": { | |
"word": "Aspak", | |
"description": "ndajf. N\u00eb asnj\u00eb mas\u00eb, n\u00eb asnj\u00eb shkali\u00eb, as edhe nj\u00eb \u00e7ik\u00eb, fare; kurrsesi, n\u00eb asnj\u00eb m\u00ebnyr\u00eb." | |
}, | |
"aspaket": { | |
"word": "Aspak\u00ebt", | |
"description": "(i, e) mb. libr. Q\u00eb nuk \u00ebsht\u00eb fare, q\u00eb mungon krejt; q\u00eb nuk njihet fare; q\u00eb nuk vlen fare." | |
}, | |
"aspekt": { | |
"word": "Aspekt", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. 1. Pamje e pjes-shme e di\u00e7kaje, e paraqitur n\u00eb nj\u00eb fotografi, n\u00eb film etj. Aspekte nga jeta. Aspekt nga puna. Aspekte nga ndeshjet. 2. Nj\u00eb nga an\u00ebt n\u00eb t\u00eb cilat na paraqitet ose e v\u00ebshtroj-me nj\u00eb send, nj\u00eb dukuri, nj\u00eb \u00e7\u00ebshtje etj,; an\u00eb; pik\u00eb-pamje, v\u00ebshtrim. Aspekti politik (ideologjik). Aspekti shoq\u00ebror (ekonomik, kulturor). Aspekt i luft\u00ebs s\u00eb kla-save. Aspektet e problemit. N\u00eb t\u00eb gjitha aspektet. Nga aspekte t\u00eb ndryshme. E shoh (e man) n\u00eb nj\u00eb aspekt. 3. gjuh. Kategori gramatikore n\u00eb disa gjuh\u00eb, q\u00eb tregon m\u00ebnyr\u00ebn se si rrjedh veprimi. Aspekti i kryer (i pakryer)." | |
}, | |
"aspirant": { | |
"word": "Aspirant", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. 1. usht. Grade e nd\u00ebrmjetme midis n\u00ebnoficerit dhe oficerit; ushtaraku q\u00eb mban k\u00ebt\u00eb grade (n\u00eb ushtrit\u00eb q\u00eb kan\u00eb grada). 2. Ai q\u00eb p\u00ebrgatitet p\u00ebr veprimtari shkencore e m\u00ebsimore pran\u00eb nj\u00eb shkolle t\u00eb lart\u00eb a nj\u00eb institucioni shkencor, pasi ka kryer studimet e larta (n\u00eb disa vende)." | |
}, | |
"aspirate": { | |
"word": "Aspirat\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT libr. D\u00ebshir\u00eb e madhe, synim dhe shpresa p\u00ebr t'ia arritur nj\u00eb q\u00ebllimi t\u00eb lart\u00eb." | |
}, | |
"aspirine": { | |
"word": "Aspirin\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT farm. L\u00ebnd\u00eb kimike e bardh\u00eb e kristalore, q\u00eb p\u00ebrdoret si hape kund\u00ebr dhembjeve t\u00eb kok\u00ebs, p\u00ebr uljen e temperatures etj. Nj\u00eb kok\u00ebrr aspirin\u00eb. Pi nj\u00eb aspirin\u00eb." | |
}, | |
"aspiroj": { | |
"word": "Aspiroj", | |
"description": "kal. dhe jokal, ~OVA, ~UAR libr. Kam d\u00ebshir\u00eb t\u00eb madhe dhe shpresa p\u00ebr t'ia arritur nj\u00eb q\u00ebllimi t\u00eb lart\u00eb; synoj t\u00eb arrij di\u00e7ka. Aspiron p\u00ebr lirin\u00eb. Aspiron t\u00eb rroj\u00eb i pavarur." | |
}, | |
"aspo": { | |
"word": "Aspo", | |
"description": "pj. bised. 1. P\u00ebrdoret p\u00ebr t\u00eb shprehur keqar-dhjen e fol\u00ebsit p\u00ebr di\u00e7ka q\u00eb nuk mund t\u00eb arrihet, q\u00eb nuk i p\u00eblqen etj. Aspo l\u00ebre. Aspo c'pret prej tij. 2. P\u00ebrdoret n\u00eb fjalit\u00eb pyet\u00ebse me kuptimin \u201capo jo, apo\u201d." | |
}, | |
"asqer": { | |
"word": "Asqer", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT vjet. 1. Ushtar. Asqer\u00ebt e turkut. Nj\u00eb tabor asqer\u00eb. U vesh (shkoi) asqer. 2. keq. Ushtar i \u00e7rregullt. 3. vet. nj. p\u00ebrmb. Ushtri." | |
}, | |
"asqerie": { | |
"word": "Asqerie", | |
"description": ",~A . hist. Taks\u00eb q\u00eb paguhej n\u00eb koh\u00ebn e pushtimit osman p\u00ebr t\u00eb z\u00ebvend\u00ebsuar sh\u00ebrbimin ushtarak." | |
}, | |
"asses": { | |
"word": "Asses", | |
"description": "t ndajf. N\u00eb asnj\u00eb m\u00ebnyr\u00eb, kurrsesi. Nuk b\u00ebhet assesi. Nuk pranohet assesi." | |
}, | |
"astanik": { | |
"word": "Astanik", | |
"description": ",~U m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT krahin. Tra q\u00eb vihet gjat\u00eb murit t\u00eb sht\u00ebpis\u00eb ose mbi shtylla p\u00ebr t'u mb\u00ebshtetur \u00e7atia mbi t\u00eb, brezar." | |
}, | |
"astar": { | |
"word": "Astar", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. P\u00eblhur\u00eb ose material tjet\u00ebr, q\u00eb p\u00ebrdoret p\u00ebr t\u00eb veshur nga brenda rrobat e trasha, k\u00ebpuc\u00ebt dhe ilisa sende t\u00eb tjera. Astar m\u00ebndafshi (p\u00eblhure, l\u00ebkure)." | |
}, | |
"astme": { | |
"word": "Astm\u00eb", | |
"description": ",~A . mjek. S\u00ebmundje q\u00eb shfaqet me z\u00ebnien e frym\u00ebs here pas here, p\u00ebr shkak t\u00eb \u00e7rregulli-meve t\u00eb bronkeve, t\u00eb zemr\u00ebs ose p\u00ebr shkaqe t\u00eb tjera; shpirr\u00eb, gul\u00e7im. Vuan nga astma. I zihet fryma nga astma.ASTRAGA\u00c7,~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. skih QEH\u00cbN, ~NI. Holloj pet\u00eb n\u00eb astraga\u00e7." | |
}, | |
"astr": { | |
"word": "Astr", | |
"description": "lT,~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. 1. zool. Gjarp\u00ebr i madh me ngjyr\u00eb t\u00eb verdh\u00eb e shpesh i shkruar me pika, q\u00eb \u00ebsht\u00eb shum\u00eb i shpejt\u00eb e i shkath\u00ebt. Astrit me pika. Hidhet si astrit. 2. fig. Njeri shum\u00eb i shkath\u00ebt, trim e sypatrembur." | |
}, | |
"astro": { | |
"word": "Astro", | |
"description": "- fjal\u00ebform. Pjes\u00eb e par\u00eb e fjal\u00ebve t\u00eb p\u00ebr-b\u00ebra, q\u00eb ka kuptimin: i trupave qiellor\u00eb, i yjeve; p.sh. astrobiologji, astrodinamik\u00eb, astrofotografi, astrobotanik\u00eb, astromekanik\u00eb etj." | |
}, | |
"astrofiz": { | |
"word": "Astrofiz", | |
"description": "lK\u00cb,~A . Deg\u00eb e astronomis\u00eb q\u00eb studion trupat qiellor\u00eb dhe hap\u00ebsir\u00ebn midis tyre, duke p\u00ebrdorur metodat e fizik\u00ebs. \fASTROLOG,~U m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Ai q\u00eb merret me astrologji." | |
}, | |
"astrologj": { | |
"word": "Astrologj", | |
"description": "f,~A . Dituri e rreme, q\u00eb p\u00ebrpiqet t\u00eb parashikoj\u00eb ngjarjet dhe fatin e njer\u00ebzve, duke v\u00ebzhguar vendosjen e trupave qiellor\u00eb. Astrologjia mesjetare." | |
}, | |
"astronaut": { | |
"word": "Astronaut", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. 1. Specialist ri\u00eb fush\u00ebn e astronautik\u00ebs. 2. Kozmonaut." | |
}, | |
"astronautike": { | |
"word": "Astronautik\u00eb", | |
"description": ",~A . Shkenc\u00eb q\u00eb merret me fluturimet n\u00eb hap\u00ebsir\u00ebn nd\u00ebrmjet yjeve ose planet\u00ebve. Teoria e astronautik\u00ebs." | |
}, | |
"astronom": { | |
"word": "Astronom", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Specialist q\u00eb merret me astronomi." | |
}, | |
"astronomi": { | |
"word": "Astronomi", | |
"description": ",~A. Shkenc\u00eb q\u00eb merret me studimin e trupave qiellor\u00eb, me nd\u00ebrtimin, p\u00ebrb\u00ebrjen, prejar-dhjen e me vendin e tyre n\u00eb hap\u00ebsir\u00eb, si edhe me ligjet e l\u00ebvizjes s\u00eb tyre." | |
}, | |
"astronomik": { | |
"word": "Astronomik", | |
"description": ",~E mb. 1. Q\u00eb lidhet me astrono-min\u00eb, q\u00eb i p\u00ebrket astronomis\u00eb, i astronomis\u00eb, i trupave qiellor\u00eb, i yjeve. V\u00ebzhgime astronomike. Observator astronomik." | |
}, | |
"ashar": { | |
"word": "Ashar", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET hist. E dhjeta q\u00eb paguhej si taks\u00eb. Paguanin (jepnin) asharin. Mblidhte asharin." | |
}, | |
"ashe": { | |
"word": "Ashe", | |
"description": ",~JA . sh,, ~E, ~ET bot. Shkurre e viseve rnalore gjithnj\u00eb e blert\u00eb, me gjethe t\u00eb ndritshme, t\u00eb dh\u00ebmb\u00ebzuara e me gjemba, me lule t\u00eb bardha a ngjyr\u00eb tr\u00ebndafili, q\u00eb rritet edhe si bim\u00eb zbukuruese. Ashe mali. Druja e ashes." | |
}, | |
"ashef": { | |
"word": "Ashef", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET krahin. E ndar\u00eb e ve\u00e7ant\u00eb n\u00eb sht\u00ebpi ose nd\u00ebrtes\u00eb e ul\u00ebt n\u00eb oborr, ku gatuhet gjella, piqet buka etj.; kuzhin\u00eb. Sht\u00ebpi me ashef brenda (jasht\u00eb)." | |
}, | |
"ashensor": { | |
"word": "Ashensor", | |
"description": "lST,~I. Punon si ashensoriste." | |
}, | |
"ashensorist": { | |
"word": "Ashensorist", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Ai q\u00eb punon a; sh\u00ebrben n\u00eb ashensor." | |
}, | |
"asher": { | |
"word": "Ash\u00ebr", | |
"description": ",~RI m. 1. K\u00ebrce n\u00eb pjes\u00ebn e prapme t\u00eb thundr\u00ebs s\u00eb kalit. 2. veter. \u00c7ala e kuajve. ka r\u00ebn\u00eb ashri. Colon nga ashri." | |
}, | |
"asherime": { | |
"word": "Ash\u00ebrim\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. Thurim\u00eb me ashra, gardh ashrash." | |
}, | |
"asheroj": { | |
"word": "Ash\u00ebroj", | |
"description": "kal., ~OVA, ~UAR. 1. \u00c7aj nj\u00eb dru dhe e b\u00ebj ashra. 2. Mbuloj \u00e7atin\u00eb me ashra." | |
}, | |
"ashik": { | |
"word": "Ashik", | |
"description": ",~U i m.sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. 1. Esht\u00ebr e vog\u00ebl n\u00eb gjurin e kafsh\u00ebve t\u00eb im\u00ebta, testembel (p\u00ebrdoret edhe n\u00eb nj\u00eb Ioj\u00eb f\u00ebmij\u00ebsh); ky\u00e7i i k\u00ebmb\u00ebs s\u00eb njeriut. Luaj me ashik\u00eb. 2. krahin. \u00c7el\u00ebs i veglave muzikore me tel. \fASHIK,~U ii m.sh. ~\u00cb, ~\u00cbT vjet. 1. Dashnor. K\u00ebng\u00eb ashik\u00ebsh. Zuri nj\u00eb ashik. 2. keq. Njeri i dh\u00ebn\u00eb shum\u00eb pas qejfeve." | |
}, | |
"ashiker": { | |
"word": "Ashik\u00ebr", | |
"description": "l,~A f. vjet. T\u00eb qen\u00ebt ashik, dashuri; dashuri ashik\u00ebsh, sa p\u00ebr t\u00eb kaluar koh\u00ebn. K\u00ebng\u00eb ashi-k\u00ebrie." | |
}, | |
"ashiqare": { | |
"word": "Ashiqare", | |
"description": "ndajf. thjeshtligj. Haptas, sy nd\u00ebr sy, sheshit." | |
}, | |
"ashk": { | |
"word": "Ashk", | |
"description": "~U m. 1. Ngroht\u00ebsi e brendshrne e tok\u00ebs s\u00eb l\u00ebruar; gjendje e ngroht\u00eb e tok\u00ebs q\u00eb \u00ebsht\u00eb b\u00ebr\u00eb p\u00ebr t'u mbjell\u00eb." | |
}, | |
"ashke": { | |
"word": "Ashk\u00eb", | |
"description": ",~A: sh. ~A, ~AT. 1. shih ASHK\u00cbL,~ ~LA." | |
}, | |
"ashkel": { | |
"word": "Ashk\u00ebl", | |
"description": ",~LA. Iu ngrit\u00ebn (iu \u00e7uan) leshrat e kok\u00ebs (flok\u00ebt, qimet e kok\u00ebs) p\u00ebrpjet\u00eb shih te FLOK,~U. Pagoi (harxhoi) qimet (lesht\u00eb) e kok\u00ebs shih te QIME,~A. Sikur i ka prer\u00eb kok\u00ebn (t\u00eb atit, n\u00ebn\u00ebs) i ngjan shum\u00eb babait t\u00eb vet (n\u00ebn\u00ebs s\u00eb vet). Me rrahin shum\u00eb \u00e7ekan\u00eb (\u00e7eki\u00e7\u00eb) mbi (n\u00eb) kok\u00eb (krye) shih te \u00c7EKAN,~I. I rri \u00e7ekan (\u00e7eki\u00e7) mbi kok\u00eb shih te \u00c7EKAN. ~I. I rri shpat\u00eb mbi kok\u00eb dikujt shih te SHPAT\u00cb,~A. Sillet (punon) me mend n\u00eb kok\u00eb shih te MEND,~T\u00cbi. Shkonin si miza pa kok\u00eb (pa krye) shkonin pa nj\u00eb drejtim t\u00eb caktuar; shkonin qorrazi, n\u00eb tym. I shtypi krip\u00eb mbi kok\u00eb dikujt shih te SHTYP. T\u00eb thyente kok\u00ebn (kryet) me para shih te THYEJ. I vajt\u00ebn lot\u00ebt pas kok\u00ebs shih te LOT,~I. p\u00ebr t\u00eb v\u00ebn\u00eb duart n\u00eb kok\u00eb shum\u00eb keq, p\u00ebr t\u00eb v\u00ebn\u00eb kuj\u00ebn. I v\u00eb gishtin kok\u00ebs (v\u00ebgishtin n\u00eb kok\u00eb) mendohem mir\u00eb dhe e mbledh mendjen. Vuri (futi) kok\u00ebn n\u00eb g\u00ebrsh\u00ebr\u00eb shih te G\u00cbRSH\u00cbR\u00cb, ~A. E vuri kok\u00ebn n\u00eb kandar shih te KANDAR,~I. E vuri kok\u00ebn n\u00eb sat\u00ebr p\u00ebr dike a p\u00ebr di\u00e7ka shih te SAT\u00cbR, ~I. E ka v\u00ebn\u00eb pl\u00ebnd\u00ebsin n\u00eb kok\u00eb (e ka varur pl\u00ebnd\u00ebsin n\u00eb qaf\u00eb) shih te" | |
}, | |
"ashkelohet": { | |
"word": "Ashk\u00eblohet", | |
"description": ". P\u00ebs. e ASHK\u00cbLOJ." | |
}, | |
"ashkeloj": { | |
"word": "Ashk\u00ebloj", | |
"description": "kal., ~OVA, ~UAR. I. E b\u00ebj ashkla, e cop\u00ebtoj. Ashk\u00ebloj nj\u00eb k\u00ebrcu. 2. jokal. B\u00ebj ashkla kur \u00e7aj a pres nj\u00eb dru ose kur punoj me metal." | |
}, | |
"ashketi": { | |
"word": "Ashk\u00ebti", | |
"description": ",~U m. sh. ~NJ, ~NJT\u00cb. shih ASKET, ~I." | |
}, | |
"ashkla": { | |
"word": "Ashkla", | |
"description": "-ASHKLA ndajf. N\u00eb copa t\u00eb vogla, copa-copa. E b\u00ebj ashkla-ashkla. \u2022k U b\u00ebn\u00eb ashkla-ashkla u zun\u00eb e u ndan\u00eb nj\u00ebn nga tjetri, u p\u00ebr\u00e7an\u00eb." | |
}, | |
"ashkth": { | |
"word": "Ashkth", | |
"description": ",~I m. mjek. S\u00ebmundje e f\u00ebmij\u00ebve, q\u00eb u shfaqet me nj\u00eb kok\u00ebrr n\u00eb qiellz\u00eb." | |
}, | |
"ashper": { | |
"word": "Ashp\u00ebr", | |
"description": "lSHT ndajf. shih ASHP\u00cbRSISHT. foli (u p\u00ebrgjigj) ashp\u00ebrisht." | |
}, | |
"ashperak": { | |
"word": "Ashp\u00ebrak", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb e ka leshin t\u00eb ashp\u00ebr (p\u00ebr dhent\u00eb). Dele ashp\u00ebrake." | |
}, | |
"ashperi": { | |
"word": "Ashp\u00ebri", | |
"description": ",~A. X. shih ASHP\u00cbRSI,~Ai.j. Ash-p\u00ebria e dimrit. Ashp\u00ebria e z\u00ebrit. Flet me ashp\u00ebri. 2. Koh\u00eb m\u00eb t\u00eb ftoht\u00eb t\u00eb madh, mot i ashp\u00ebr, acar. Mban ashp\u00ebri. 3. sh. ~, ~T\u00cb. Fjal\u00eb e ashp\u00ebr, e vrazhd\u00eb. Thoti ashp\u00ebri." | |
}, | |
"ashperim": { | |
"word": "Ashp\u00ebrim", | |
"description": ",~I m. 1. Veprimi sipas kuptimeve t\u00eb foljeve" | |
}, | |
"ashperoj": { | |
"word": "Ashp\u00ebroj", | |
"description": "kal, ~OVA, ~UAR. 1. vet. veto III. E b\u00ebn sip\u00ebrfaqen t\u00eb ashp\u00ebr, e plasarit. T\u00eb ashp\u00ebron duart. 2. fig. E b\u00ebj m\u00eb t\u00eb ashp\u00ebr, m\u00eb t\u00eb rrept\u00eb; e b\u00ebj me pak t\u00eb ndjesh\u00ebm. E ashp\u00ebroi jeta. la ashp\u00ebroi zemr\u00ebn. 3. shih ASHP\u00cbRSOJ i. I ashp\u00ebroi pun\u00ebt." | |
}, | |
"ashperine": { | |
"word": "Ashp\u00ebrin\u00eb", | |
"description": ",~A sh. ~A, ~AT. Tok5 e that dhe e shk\u00ebrmoqur." | |
}, | |
"ashperohem": { | |
"word": "Ashp\u00ebrohem", | |
"description": "vetv. 1. shih ASHP\u00cbRSOHEM." | |
}, | |
"ashpersi": { | |
"word": "Ashp\u00ebrsi", | |
"description": ",~A . 1. T\u00eb qen\u00ebt i ashp6r, me sipfir-faqe m\u00eb t\u00eb dala t\u00eb vogla, jo i l\u00ebmuar; kund. but\u00ebsi. Ashp\u00ebrsia e sip\u00ebrfaqes. Ashp\u00ebrsia e duarve. \f2. T\u00eb qen\u00ebt me male t\u00eb Iarta e me shJcembinj t\u00eb thepisur; naryra shum\u00eb e thyer dhe e v\u00ebshtir\u00eb e nj\u00eb krahine, e nj\u00eb vendi. Ashp\u00ebrsia e vendit. Ashp\u00ebrsia e maleve. 3. T\u00eb qen\u00ebt m\u00eb t\u00eb ftoht\u00eb t\u00eb madh, me ngrica e me stuhi d\u00ebbore (p\u00ebr motin); kund. but\u00ebsi. Ashp\u00ebrsia e dimrit (e motit). Ashp\u00ebrsia e klim\u00ebs. 4. T\u00eb qen\u00ebt shum\u00eb i rrept\u00eb e i p\u00ebrgjaksh\u00ebm; t\u00eb qen\u00ebt i prer\u00eb, i shtr\u00ebnguar e i pam\u00ebshirsh\u00ebm; rrept\u00ebsi e madhe." | |
}, | |
"ashpers": { | |
"word": "Ashp\u00ebrs", | |
"description": "tSHT ndajf. N\u00eb m\u00ebnyr\u00eb t\u00eb ashp\u00ebr, me ashp\u00ebrsi; me rrepl\u00ebsi, ashp\u00ebr. Luftoi ashp\u00ebrsisht. Kritikoj ashp\u00ebrsisht. Nd\u00ebshkoi ashp\u00ebrsisht.ASHP\u00cbRSOHEM velv. 1. vet. veto 111. B\u00ebhet me i mpreht\u00eb e me i r\u00ebnd\u00eb, b\u00ebhet me i ashp\u00ebr, acarohet. Ashp\u00ebrsohet lufta." | |
}, | |
"ashpersoj": { | |
"word": "Ashp\u00ebrsoj", | |
"description": "kal., ~OVA, ~UAR. l.Eb\u00ebj m\u00eb t\u00eb mpreht\u00eb e m\u00eb t\u00eb r\u00ebnd\u00eb, e b\u00ebj m\u00eb t\u00eb ashp\u00ebr, acaroj. Ashp\u00ebrsoj luft\u00ebn." | |
}, | |
"ashpersohem": { | |
"word": "Ashp\u00ebrsohem", | |
"description": "." | |
}, | |
"ashperscar": { | |
"word": "Ashp\u00ebrs\u00e7ar", | |
"description": "(i, e) mb. 1. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb b\u00ebr\u00eb me i mpreht\u00eb e me i r\u00ebnd\u00eb, q\u00eb \u00ebsht\u00eb b\u00ebr\u00eb me i ashp\u00ebr, i jacaruar." | |
}, | |
"ashperuar": { | |
"word": "Ashp\u00ebruar", | |
"description": "(i, e) mb. 1. Q\u00eb i \u00ebsht\u00eb b\u00ebr\u00eb sip\u00ebrfaqja e ashp\u00ebr, q\u00eb \u00ebsht\u00eb plasaritur. Duar t\u00eb ashp\u00ebruara. 2. I zem\u00ebruar keq, i eg\u00ebrsuar me dike, q\u00eb \u00ebsht\u00eb b\u00ebr\u00eb me i rrept\u00eb e i vrazhd\u00eb. Erdhi i ashp\u00ebruar. Me \\z\u00eb t\u00eb ashp\u00ebruar. 3. shih ASHP\u00cbRSUAR (i,e) i. Gjendje e ashp\u00ebruar. \\Marr\u00ebdh\u00ebnie t\u00eb ashp\u00ebruara." | |
}, | |
"asht": { | |
"word": "Asht", | |
"description": ",~I H m. sh. ~A, ~AT bot. Bim\u00eb barishtore nj\u00ebyjecare e livadheve, me gjethe t\u00eb vogla e t\u00eb rralla n\u00eb trajt\u00eb vezake, me lule ngjyr\u00ebvjollc\u00eb dhe me k\u00ebrcell t\u00eb deg\u00ebzuar, q\u00eb kur k\u00ebputet l\u00ebshon nj\u00eb I\u00ebng t\u00eb bardh\u00eb." | |
}, | |
"eshter": { | |
"word": "Esht\u00ebr", | |
"description": "l,~A . p\u00ebrmb. T\u00ebr\u00ebsia e eshtrave t\u00eb skeletit t\u00eb trupit t\u00eb nj\u00eb njeriu ose t\u00eb k\u00ebrbishtor\u00ebve t\u00eb tjer\u00eb; skeleti." | |
}, | |
"thike": { | |
"word": "Thik\u00eb", | |
"description": ",~A f.sh. ~A, ~AT. 1. Mjet i vog\u00ebl, me nj\u00eb pres\u00eb t\u00eb gjat\u00eb t\u00eb metalt\u00eb e me nj\u00eb dorez\u00eb prej druri a prej nj\u00eb l\u00ebnde tjet\u00ebr, q\u00eb p\u00ebrdoret p\u00ebr t\u00eb prer\u00eb buk\u00eb, mish, pem\u00eb, perime, n\u00eb mjek\u00ebsi etj. Thik\u00eb e mpreht\u00eb. Thik\u00eb buke. Thika e duhanit. Thik\u00eb opera-cioni. Thik\u00eb me maj\u00eb. Thik\u00eb me dy presa. Thik\u00eb sharr\u00eb. Doreza (presa, maja) e thik\u00ebs. Tehu i thik\u00ebs. Mpreh thik\u00ebn. E preu (e griu, e theri, e \u00e7au) me thik\u00eb. I nguli thik\u00ebn. I ra me thik\u00eb. 2. Pjes\u00eb e metalt\u00eb dhe e mpreht\u00eb e nj\u00eb almiseje, e nj\u00eb pajisjeje etj., q\u00eb sh\u00ebrben p\u00ebr t\u00eb prer\u00eb a p\u00ebr t\u00eb grir\u00eb di\u00e7ka ose p\u00ebr t\u00eb l\u00ebmuar a p\u00ebr t\u00eb rrafshuar sip\u00ebr-faqen e di\u00e7kaje." | |
}, | |
"ashte": { | |
"word": "Asht\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. Ahisht\u00eb." | |
}, | |
"ashter": { | |
"word": "Asht\u00ebr", | |
"description": "lM,~I m. 1. shih ESHT\u00cbRIM,~I. 2. sh. ~E, ~ET. shih ESHT\u00cbRI,~A. \fASHT\u00cbROHET vetv., ~UA(u), ~CAR. 1. shih" | |
}, | |
"eshterohet": { | |
"word": "Esht\u00ebrohet", | |
"description": "vetv., ~CA (U) ~UAR. B\u00ebhet i ngurt\u00eb e i forte si esht\u00ebr; fiton vetit\u00eb e eshtr\u00ebs, b\u00ebhet kock\u00eb." | |
}, | |
"ashteror": { | |
"word": "Asht\u00ebror", | |
"description": ",~E mb. shih ESHT\u00cbROR,~E. Skeleti asht\u00ebror." | |
}, | |
"ashterore": { | |
"word": "Asht\u00ebrore", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET. shih ESHT\u00cbRORE,~JA." | |
}, | |
"ashtth": { | |
"word": "Ashtth", | |
"description": ",~I m. veter. S\u00ebmundje q\u00eb u bie kuajve n\u00eb kock\u00ebn e k\u00ebmb\u00ebs." | |
}, | |
"ashtu": { | |
"word": "Ashtu", | |
"description": "-ASHTU ndajf. 1. As mir\u00eb, as keq; n\u00eb nje fare m\u00ebnyre, nj\u00ebfar\u00ebsoj. 2. Nj\u00ebsoj, barabar, aty-aty. Ashtu-ashtu jan\u00eb. ASHTUK\u00cbSHTU ndajf. shih ASHTU-ASHTU i." | |
}, | |
"ashtuquajtur": { | |
"word": "Ashtuquajtur", | |
"description": "(i, e) mb. 1. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb quajtur ashtu, q\u00eb njihet me at\u00eb em\u00ebr (para em\u00ebrtimit t\u00eb dikujt a t\u00eb di\u00e7kaje jo shum\u00eb t\u00eb njohur). I ashtuquajturi anonim i" | |
}, | |
"ashure": { | |
"word": "Ashure", | |
"description": ",~JA . sh. ~E ~ET. 1. gjell. \u00cbmb\u00eblsir\u00eb q\u00eb p\u00ebrgatitet me grur\u00eb t\u00eb zier e me sheqer, me arra, bajame, rrush t\u00eb that\u00eb, kanell\u00eb etj. B\u00ebj ashure. Gruri i ashures. Nj\u00eb tas ashure. 2. fet., vjet. Nj\u00eb dit\u00eb e caktuar n\u00eb kalendarin mys-liman, e cila sipas legjend\u00ebs kremtohej si dit\u00eb zije nga bektashinjt\u00eb. Dita e ashures. \u2022k E b\u00ebj ashure e ngat\u00ebrroj, e p\u00ebrziej nj\u00eb pun\u00eb, e b\u00ebj l\u00ebmsh." | |
}, | |
"at": { | |
"word": "At", | |
"description": "." | |
}, | |
"ata": { | |
"word": "Ata", | |
"description": ", ATO n\u00eb ras\u00ebn dhanore dhe e t\u00eb p\u00ebremrave AI, AJO n\u00eb ras\u00ebn kall\u00ebzore ose i t\u00eb p\u00ebremrave ATA, ATO n\u00eb ras\u00ebn kall\u00ebzore. Ua thash\u00eb lajmin. Ua dhash\u00eb librat. Ua bleva fletoret." | |
}, | |
"atashe": { | |
"word": "Atashe", | |
"description": ",~U m. sh. ~, ~T\u00cb dipl. N\u00ebpun\u00ebs i ngarkuar p\u00ebr t\u00eb drejtuar nj\u00eb fush\u00eb veprimtarie pran\u00eb nj\u00eb p\u00ebrfaq\u00ebsie diplomatike. Atashe ushtarak (tregtar, kulturor). Atasheu ishtypit." | |
}, | |
"atashohem": { | |
"word": "Atashohem", | |
"description": "libr. P\u00ebs. e ATASHOJ. Atashohem pran\u00eb dikujt. Atashohem pran\u00eb nj\u00eb institucioni." | |
}, | |
"atashoj": { | |
"word": "Atashoj", | |
"description": "kal., ~OVA, ~UAR libr. Caktoj dike t\u00eb punoj\u00eb pran\u00eb nj\u00eb organi, nj\u00eb institucioni a nj\u00eb njeriu me nj\u00eb detyr\u00eb t\u00eb posa\u00e7me, duke qen\u00eb i lidhur m\u00eb t\u00eb a i varur prej tij; lidh nj\u00eb nd\u00ebrmarrje a institu-cion m\u00eb t\u00eb vog\u00ebl me nj\u00eb organiz\u00ebm m\u00eb t\u00eb madh, duke e v\u00ebn\u00eb n\u00eb varl\u00ebsi t\u00eb k\u00ebtij." | |
}, | |
"atavik": { | |
"word": "Atavik", | |
"description": ",~E mb. libr. Q\u00eb shfaqet si mbeturin\u00eb e trash\u00ebguar nga tiparet e paraardh\u00ebsve t\u00eb lasht\u00eb (te njer\u00ebzit, \fkafsh\u00ebt e bjm\u00ebt), q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me atavizmin. Mbeturin\u00eb atavike. N\u00eb gjendje atavike." | |
}, | |
"atav": { | |
"word": "Atav", | |
"description": "lZ\u00cbM,~MI m. sh. ~MA, ~MAT. 1. biol. Rishfaqje e disa tipareve dhe vetive t\u00eb paraardh\u00ebsve t\u00eb target te njer\u00ebzit, kafsh\u00ebt ose' bim\u00ebt, si forme trash\u00ebgimie; rishfaqje e disa vetive t\u00eb t\u00eb par\u00ebve t\u00eb lar-g\u00ebt pas disa brezash. Dukurit\u00eb e atavizmit. 2. jig. libr. Mbeturin\u00eb e marr\u00ebdh\u00ebnieve shoq\u00ebrore t\u00eb koh\u00ebve t\u00eb m\u00ebparshme, trash\u00ebgim nga e kaluara, gjurm\u00eb e s\u00eb vjetr\u00ebs n\u00eb pik\u00ebpamjet, n\u00eb bot\u00ebkuptim, n\u00eb s jell jet etj." | |
}, | |
"atdhe": { | |
"word": "Atdhe", | |
"description": ",~U m. 1. Vendi ku kemi lindur e jetejm\u00eb ne dhe ku kan\u00eb jetuar t\u00eb par\u00ebt tan\u00eb, vendi ku banon prej koh\u00ebsh nj\u00eb popull a nj\u00eb komb, m\u00ebm\u00ebdhe. Atdheu yn\u00eb. Atdheu socialist. Dashuria (malli) p\u00ebr atdheun. \u00c7lirimi i atdheut. p\u00ebr mbrojtjen e atdheut. Atdheu n\u00eb rrezik. I sh\u00ebrbej atdheut. Ran\u00eb p\u00ebr at dhe. T\u00eb shkojmi atje ku ka nevoj\u00eb atdheu! Atdheu i dyt\u00eb vend i huaj, ku jeton dikush p\u00ebr nj\u00eb koh\u00eb t\u00eb gjat\u00eb dhe e ndien veten si n\u00eb vendin e vet. Duaj atdhen\u00eb, si shqipja folt-n\u00eb! fj.u. 2. Vendi ku Iind e zhvillohet di\u00e7ka p\u00ebr here t\u00eb pare, vendi prej nga buron a vjen di\u00e7ka; vend i p\u00ebrshtat-sh\u00ebm p\u00ebr lul\u00ebzimin e di\u00e7kaje. Atdheu i socializmit. Atdheu i poezis\u00eb (i arteve). Atdheu i nj\u00eb bime (i nj\u00eb kafshe)." | |
}, | |
"atdhedashes": { | |
"word": "Atdhedash\u00ebs", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb e do atdheun, qfi frym\u00ebzohet nga atdhedashuria, atdhetar. Popull atdhedash\u00ebs. Ndjenja atdhedash\u00ebse." | |
}, | |
"atdhedashje": { | |
"word": "Atdhedashje", | |
"description": ",~A. vjet. shih ATDHEDASHURI,~A." | |
}, | |
"atdhedashur": { | |
"word": "Atdhedashur", | |
"description": "l,~A . Dashuria p\u00ebr atdheun, p\u00ebr vendin e lindjes; d\u00ebshira e zjarrt\u00eb e vendosm\u00ebria p\u00ebr t\u00eb mos kursyer asgj\u00eb p\u00ebr t\u00eb mir\u00ebn e atdheut. Atdhedashuri e ftakt\u00eb (\u00eb zjarrt\u00eb). Ndjenja (flaka) e atdhedashuris\u00eb." | |
}, | |
"atdhemohues": { | |
"word": "Atdhemohues", | |
"description": ", ~I m. sh. ~, ~IT libr. 1. Ai q\u00eb mohon atdheun dhe vepron kund\u00ebr tij, ai q\u00eb nuk ka dashuri p\u00ebr vendin e lindjes dhe r.\u00eb vihet n\u00eb sh\u00ebrbim t\u00eb t\u00eb huajve. 2. P\u00ebrd. mb. sipas kuptimit t\u00eb emrit. Mercenarl atdhemohues." | |
}, | |
"atdhesi": { | |
"word": "Atdhesi", | |
"description": ", ~A f. poet., vjet. Atdhetari. Ndjenja (flaka) e atdhesis\u00eb." | |
}, | |
"atdhesor": { | |
"word": "Atdhesor", | |
"description": ", ~E mb. vjet. shih ATDHETAR,~E." | |
}, | |
"atdhesh": { | |
"word": "Atdhesh", | |
"description": "lT\u00cbS, ~l m. sh. ~, ~IT libr., vjet. Ai q\u00eb tradhton interesat e vendit t\u00eb vet, ai q\u00eb u sh\u00ebrben armiqve t\u00eb atdheut t\u00eb vet p\u00ebr t\u00eb holla." | |
}, | |
"atdhetar": { | |
"word": "Atdhetar", | |
"description": ",~E mb. libr. Q\u00eb do atdheun e popullin e vet, q\u00eb mbron me vet\u00ebmohim interesat e vendit t\u00eb vet, patriot; q\u00eb shpreh dashuri p\u00ebr atdheun ose q\u00eb frym\u00ebzohet nga dashuria p\u00ebr vendin e lindjes, patriotik. Njeri atdhetar." | |
}, | |
"atdhetare": { | |
"word": "Atdhetare", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET. Fem. t ATDHETAR,~I." | |
}, | |
"atdhetari": { | |
"word": "Atdhetari", | |
"description": ",~A Dashuria p\u00ebr atdheun e p\u00ebr popullin e vet dhe gatishm\u00ebria p\u00ebr t'u sh\u00ebrbyer atyre me besnik\u00ebri, ndjenja e detyr\u00ebs p\u00ebr t\u00eb mbrojtur me vet\u00ebmohim interesat \fe vendit e t\u00eb popullit t\u00eb vet.patriotiz\u00ebm. Ndjenj\u00eb atdhetarie. Vat\u00ebr atdhetarie. Ngjall (ndez) atdhetarin\u00eb." | |
}, | |
"atdhetarisht": { | |
"word": "Atdhetarisht", | |
"description": "ndajf. Me dashuri p\u00ebr atdheun e p\u00ebr popullin e vet; me frym\u00eb atdhedashurie, me ndjenj\u00ebn e atdhetarit, si atdhetar. Punoj (veproj) atdhetarisht. Sillet atdhetarisht." | |
}, | |
"atdhetarizem": { | |
"word": "Atdhetariz\u00ebm", | |
"description": ",~MI m. libr. shih ATDHETARl,~A." | |
}, | |
"ateist": { | |
"word": "Ateist", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb mohon qenien e \u00e7far\u00ebdo per\u00ebndie, q\u00eb \u00ebsht\u00eb kund\u00ebr \u00e7do besimi fetar; q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me ateizmin, q\u00eb mb\u00ebshtetet tek ateizmi; q\u00eb i sh\u00ebrben luft\u00ebs kund\u00ebr fes\u00eb," | |
}, | |
"ate": { | |
"word": "At\u00eb", | |
"description": ". Kall\u00ebz. e p\u00ebr\u00ebm. vetor e d\u00ebft. AI, AJO." | |
}, | |
"atelie": { | |
"word": "Atelie", | |
"description": ", ~JA . sh. ~, ~T\u00cb. 1. Dhom\u00eb a sall\u00eb e posa\u00e7me, ku punon piktori, skulptori, fotografi etj.; repart i kinostudios, ku p\u00ebrgatiten e p\u00ebrpunohen filmat; studio." | |
}, | |
"atentat": { | |
"word": "Atentat", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. 1. P\u00ebrpjekje p\u00ebr t\u00eb vrar\u00eb nj\u00eb njeri; p\u00ebrpjekje p\u00ebr t\u00eb asgj\u00ebsuar me arm\u00eb nj\u00eb armik t\u00eb popullit, pushtuesit dhe veglat e tyre; veprim kund\u00ebr siguris\u00eb s\u00eb shtetit p\u00ebr q\u00ebllime politike. Atentat i guximsh\u00ebm. Atentat kund\u00ebr nj\u00eb spiuni. Atentat kund\u00ebr jet\u00ebs s\u00eb dikujt. B\u00ebj (kryej) atentat. 2. fig. P\u00ebrpjekje p\u00ebr t\u00eb goditur, p\u00ebr t\u00eb sulmuar di\u00e7ka." | |
}, | |
"atentator": { | |
"word": "Atentator", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Ai q\u00eb b\u00ebn nj\u00eb atentat. Atentator i guximsh\u00ebm (i zoii)." | |
}, | |
"atestim": { | |
"word": "Atestim", | |
"description": ",~I m. zyrt. Veprimi sipas kuptimeve t\u00eb foljeve" | |
}, | |
"atestoj": { | |
"word": "Atestoj", | |
"description": "kal., ~OVA, ~CAR zyrt. Njoh zyrtarisht me an\u00eb t\u00eb nj\u00eb d\u00ebshmie nj\u00eb grade a nj\u00eb titull q\u00eb i jepet dikujt pas mbarimit t\u00eb nj\u00eb forme studimi a t\u00eb nj\u00eb shkalle kualifikimi; p\u00ebrcaktoj shkall\u00ebn e aft\u00ebsive profesionale dhe t\u00eb p\u00ebrgatitjes politike, arsimore e kulturore t\u00eb rxj\u00eb pun\u00ebtori a t\u00eb nj\u00eb punonj\u00ebsi." | |
}, | |
"atestohem": { | |
"word": "Atestohem", | |
"description": "zyrt. P\u00ebs. e ATESTOJ." | |
}, | |
"atebote": { | |
"word": "At\u00ebbot\u00eb", | |
"description": "ndajf. shih AT\u00cbHER\u00cb." | |
}, | |
"atecastshem": { | |
"word": "At\u00eb\u00e7astsh\u00ebm", | |
"description": "(i), ~ME (e) mb. libr. Q\u00eb ndodh pik\u00ebrisht n\u00eb at\u00eb cast, q\u00eb b\u00ebhet menj\u00ebher\u00eb, aty p\u00ebr aty, i menj\u00ebhersh\u00ebm. Veprim i at\u00eb\u00e7astsh\u00ebm." | |
}, | |
"ateditshem": { | |
"word": "At\u00ebditsh\u00ebm", | |
"description": "(i),~ME (e) mb.libr. Q\u00eb ka ndodhur a q\u00eb \u00ebsht\u00eb b\u00ebr\u00eb n\u00eb nj\u00eb dit\u00eb t\u00eb caktuar, i asaj dite. Puna e at\u00ebditshme. Mbledhja e at\u00ebditshme." | |
}, | |
"ategjysh": { | |
"word": "At\u00ebgjysh", | |
"description": ",~I m. vjet. Babagjysh." | |
}, | |
"atehere": { | |
"word": "At\u00ebher\u00eb", | |
"description": "ndajf. 1. N\u00eb nj\u00eb koh\u00eb t\u00eb caktuar n\u00eb t\u00eb shkuar\u00ebn ose n\u00eb t\u00eb ardhmen, n\u00eb at\u00eb koh\u00eb kur ka ndodhur ose do t\u00eb ndodh\u00eb di\u00e7ka, jo tashti; n\u00eb at\u00eb cast. Q\u00eb at\u00ebher\u00eb." | |
}, | |
"atehershem": { | |
"word": "At\u00ebhersh\u00ebm", | |
"description": "(i), ~ME (e) mb. Q\u00eb ka qen\u00eb at\u00ebher\u00eb, i asaj kohe. Koha e at\u00ebhershme. Jeta e at\u00ebhershme. N\u00eb kushtet e at\u00ebhershme." | |
}, | |
"atekohe": { | |
"word": "At\u00ebkoh\u00eb", | |
"description": "ndajf. shih AT\u00cbHER\u00cb i." | |
}, | |
"atekohshem": { | |
"word": "At\u00ebkohsh\u00ebm", | |
"description": "(i), ~ME (e) mb. 1. Q\u00cb ndodh n\u00eb t\u00eb nj\u00ebjt\u00ebn koh\u00eb me di\u00e7ka tjet\u00ebr, i po asaj kohe. 2. I at\u00ebhersh\u00ebm." | |
}, | |
"atelosh": { | |
"word": "At\u00eblosh", | |
"description": ",~I m. bised. Em\u00ebr m\u00eb t\u00eb cilin thirret gjyshi a ndonj\u00eb plak n\u00eb shenj\u00eb nderimi, babagjysh." | |
}, | |
"ateri": { | |
"word": "At\u00ebri", | |
"description": ",~A . shih AT\u00cbSI,~A. AT\u00cbRISHT ndajf. libr. N\u00eb m\u00ebnyr\u00eb at\u00ebrore, si baba. Kujdesem at\u00ebrisht. If las (e p\u00ebrk\u00ebdhel) at\u00ebrisht." | |
}, | |
"ateror": { | |
"word": "At\u00ebror", | |
"description": ",~E mb. libr. 1. Q\u00eb i p\u00ebrket atit, i babait; q\u00eb vjen, q\u00eb rrjedh nga babai. Sht\u00ebpia at\u00ebrore. Trash\u00ebgim at\u00ebror. E drejta at\u00ebrore. dr\u00ebjt. Fisi at\u00ebror. einogr. 2. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb tipar dallues p\u00ebr baban\u00eb, p\u00ebr prind\u00ebrit, q\u00eb \u00ebsht\u00eb veti e babait. Kujdes at\u00ebror. Dashuri at\u00ebrore." | |
}, | |
"atesi": { | |
"word": "At\u00ebsi", | |
"description": ",~A . zyrt. 1. T\u00eb qen\u00ebt at\u00eb i nj\u00eb femije; lidhja q\u00eb bashkon baban\u00eb me f\u00ebmij\u00ebn e vet, t\u00eb njohurit si at\u00eb. E drejta e at\u00ebsis\u00eb. V\u00ebrtetimi i at\u00ebsis\u00eb. Njohja e at\u00ebsis\u00eb." | |
}, | |
"atesor": { | |
"word": "At\u00ebsor", | |
"description": ",~E mb. vjet. shih AT\u00cbROR,~E.AT\u00cbVRAS\u00cbS 69" | |
}, | |
"atmosferik": { | |
"word": "Atmosferik", | |
"description": "" | |
}, | |
"atevrases": { | |
"word": "At\u00ebvras\u00ebs", | |
"description": ",~I m. sh. ~, ~IT libr. Ai q\u00eb ka vrar\u00eb atin e vet." | |
}, | |
"atevrasje": { | |
"word": "At\u00ebvrasje", | |
"description": ",~A . libr. Vrasja e babait nga i biri ose nga e bija." | |
}, | |
"atintan": { | |
"word": "Atintan", | |
"description": ",~E mb. hist. Q\u00eb lidhet me atintan\u00ebt, i atintan\u00ebve; q\u00eb \u00ebsht\u00eb krijuar nga atintan\u00ebt. Fisi atintan." | |
}, | |
"atje": { | |
"word": "Atje", | |
"description": "ndajf. 1. N\u00eb nj\u00eb vend q\u00eb ndodhet larg nesh, n\u00eb at\u00eb vend; kund. k\u00ebtu. Ai atje. Q\u00eb k\u00ebtu deri atje. Shko atje. Rri atje. Nisem p\u00ebr atje. L\u00ebre atje. 2. N\u00eb t\u00eb nj\u00ebjtin vend, n\u00eb at\u00eb vend ku kryhet edhe nj\u00eb veprim tjet\u00ebr (e p\u00ebrs\u00ebritur n\u00eb krye t\u00eb fjalive); kund. k\u00ebtu." | |
}, | |
"atjeshem": { | |
"word": "Atjesh\u00ebm", | |
"description": "(i), ~ME (e) mb. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb a q\u00eb ndodhet atje, q\u00eb b\u00ebhet a q\u00eb kryhet n\u00eb at\u00eb vend, p\u00ebr t\u00eb cilin flitet; kund. i k\u00ebtush\u00ebm. Popullsia e atj\u00ebshme. Ngjarjet e atj\u00ebshme." | |
}, | |
"atkine": { | |
"word": "Atkin\u00eb", | |
"description": ",~A. sh. ~A, ~AT. 1. Pel\u00eb shale, femra e atit. hipi atkin\u00ebs. 2 fig. Vajz\u00eb a grua e re, q\u00eb \u00ebsht\u00eb e fuqishme, e shkath\u00ebt dhe e zonja p\u00ebr pun\u00eb." | |
}, | |
"atlant": { | |
"word": "Atlant", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. shih ATLAS,~I i." | |
}, | |
"atlantik": { | |
"word": "Atlantik", | |
"description": ",~E mb. gjeogr. Q\u00eb lidhet me oqeanin" | |
}, | |
"atlas": { | |
"word": "Atlas", | |
"description": ",~I i m.sh. ~E, ~ET. P\u00ebrmbledhje hartash gjeografike; p\u00ebrmbledhje hartash, pasqyrash, skicash, grafik\u00ebsh etj. m\u00eb t\u00eb dh\u00ebna p\u00ebr nj\u00eb fush\u00eb t\u00eb shkenc\u00ebs. Atlas gjeografik. Atlas botanik. Atlas gjuh\u00ebsor (dialektologjik)." | |
}, | |
"atlet": { | |
"word": "Atlet", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Sportist q\u00eb merret me atletik\u00eb; njeri me trap t\u00eb lidhur, t\u00eb zhd\u00ebrvjell\u00ebt e t\u00eb shkath\u00ebt. Atlet ipesh\u00ebs s\u00eb leht\u00eb (ipesh\u00ebs s\u00eb r\u00ebnd\u00eb). Ekipi i atlet\u00ebve. Me trup atleti." | |
}, | |
"atlete": { | |
"word": "Atlete", | |
"description": ",~T f.vet.sh. bised. K\u00ebpuc\u00eb t\u00eb lehta sportive, t\u00eb b\u00ebra me p\u00eblhur\u00eb t\u00eb trash\u00eb sip\u00ebr dhe me gom8 posht\u00eb. Blej nj\u00eb pale atl\u00ebt\u00eb. Mbath atletet." | |
}, | |
"atletik": { | |
"word": "Atletik", | |
"description": ",~E mb. 1. sport. Q\u00eb lidhet me atletik\u00ebn, q\u00eb i p\u00ebrket atletik\u00ebs, i atletik\u00ebs; q\u00eb p\u00ebrdoret p\u00ebr atletik\u00eb." | |
}, | |
"atletike": { | |
"word": "Atletik\u00eb", | |
"description": ",~A . sport. Pjes\u00eb e gjimnastik\u00ebs, e cila p\u00ebrfshin ushtrime me vegla ose pa vegla, q\u00eb k\u00ebrkojn\u00eb shkatht\u00ebsi e force dhe q\u00eb e zhvillojn\u00eb trupin. Atletik\u00eb e leht\u00eb t\u00ebr\u00ebsi llojesh sporti, ku p\u00ebrfshihen vrapimet, k\u00ebrcimet, hedhja e shtiz\u00ebs, hedhja e gjyles etj. Atletik\u00eb e r\u00ebnd\u00eb t\u00ebr\u00ebsi llojesh sporti, ku p\u00ebrfshihen ngritja e peshave, mundja, boksi etj. Garat e atletik\u00ebs. Kampionati i atletik\u00ebs. Merrem me atletik\u00eb." | |
}, | |
"atletizem": { | |
"word": "Atletiz\u00ebm", | |
"description": ",~MI m. sport. 1. P\u00ebrgatitje e lart\u00eb fizike, shkatht\u00ebsi e force trupore e arritur me ushtrime t\u00eb vazhdueshme. 2. vjet. Atletik\u00eb." | |
}, | |
"atllas": { | |
"word": "Atllas", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET tekst. P\u00eblhur\u00eb e m\u00ebndafsht\u00eb, e l\u00ebmuar dhe me shk\u00eblqim nga nj\u00ebra an\u00eb. Atllas p\u00ebr jorgan\u00eb. Jelek (fustan) atllasi. Perde atllasi." | |
}, | |
"atllaste": { | |
"word": "Atllast\u00eb", | |
"description": "(i, e) mb. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb b\u00ebr\u00eb me atllas. Jorgan i atllast\u00eb." | |
}, | |
"atme": { | |
"word": "Atme", | |
"description": ",~JA . poet. Atdhe. Ran\u00eb p\u00ebr atmen." | |
}, | |
"atmosfere": { | |
"word": "Atmosfer\u00eb", | |
"description": ",~A . 1. Mas\u00eb ajri q\u00eb mb\u00ebshtjell Token dhe disa trupa t\u00eb tjer\u00eb qiellor\u00eb. Atmosfer\u00eb e lart\u00eb (e ul\u00ebt)." | |
}, | |
"atmosfer": { | |
"word": "Atmosfer", | |
"description": "lK,~E mb. Q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me atmos.fer\u00ebn e" | |
}, | |
"ato": { | |
"word": "Ato", | |
"description": "(ATYRE, tr. e shkurt. U; ATO, pas parafj. TO, tr. e shkurt. I; ATYRE, pas parafj. TYRE) p\u00ebrem. 1. vetor." | |
}, | |
"atom": { | |
"word": "Atom", | |
"description": ",~I m. sh. ~E ~ET. Grimca m\u00eb e im\u00ebt e \u00e7do elementi kimik, e cila p\u00ebrb\u00ebhet prej b\u00ebrtham\u00ebs dhe prej elektroneve. Atom hidrogjeni. Atomi i oksigjenit." | |
}, | |
"atomik": { | |
"word": "Atomik", | |
"description": ",~E mb. 1. Q\u00eb i p\u00ebrket atomit, i atomit; q\u00eb \u00ebsht\u00eb veti e atomit. Pesha atomike. Masa atomike. Numri atomik. Energjia atomike. 2. Q\u00eb vihet n\u00eb veprim me energjin\u00eb e \u00e7liruar nga zb\u00ebrthimi i atomit ose q\u00eb shfryt\u00ebzon k\u00ebt\u00eb energji; q\u00eb lidhet me p\u00ebrdorimin dhe me shfryt\u00ebzimin e energjis\u00eb b\u00ebrthamore. Central atomik. Reaktor atomik. N\u00ebndet\u00ebse atomike. Industria atomike. Arm\u00eb (bomb\u00eb) atomike." | |
}, | |
"atomist": { | |
"word": "Atomist", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. 1. Specialist p6r energjin\u00eb atomike. 2. keq. Ai q\u00eb p\u00ebrkrah p\u00ebrdorimin e arm\u00ebve atomike; aI q\u00eb prodhon arm\u00eb atomike." | |
}, | |
"atraksion": { | |
"word": "Atraksion", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. 1. fit. shih" | |
}, | |
"terheqje": { | |
"word": "T\u00ebrheqje", | |
"description": ",~A. sh. ~E, \u2014ET. 1. Veprimi sipas kuptimeve t\u00eb foljeve T\u00cbRHEQ, T\u00cbRHIQEM. T\u00ebr- \fheqja e parmend\u00ebs. T\u00ebrheqja e t\u00eb hollave. t\u00ebrheqja e malkave. 'T\u00ebrheqja e padis\u00eb. T\u00ebrheqja e mendimit (e gjykimit) t\u00eb mas\u00ebs. Makina e t\u00ebrheqjes. 2. usht. Zhvendosja e trupave n\u00eb m\u00ebnyr\u00eb t\u00eb or-ganizuar nga nj\u00eb vij\u00eb ma e p\u00ebrparuar n\u00eb nj\u00eb vij\u00eb tjet\u00ebr me prapa p\u00ebr ti ruajtur nga kund\u00ebrshtari ose p\u00ebf q\u00ebllime t\u00eb tjera taktike." | |
}, | |
"atribut": { | |
"word": "Atribut", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET libr. 1. filoz. Veti thelb\u00ebsore, e domosdoshme dhe e p\u00ebrhershme e nj\u00eb sendi a e nj\u00eb \fdukurie; cil\u00ebsi q\u00eb karakterizon nj\u00eb send a nj\u00eb dukuri." | |
}, | |
"atrofi": { | |
"word": "Atrofi", | |
"description": ",~A . sh. ~, ~T\u00cb biol., mjek. Dob\u00ebsim, rr\u00ebgjim dhe mpirje e organeve a e indeve t\u00eb ve\u00e7antat\u00eb organizmit p\u00ebr shkak se u mungon ushqimi ose p\u00ebr shkak se q\u00ebndrojn\u00eb pa vepruar p\u00ebr nj\u00eb koh\u00eb t\u00eb gjat\u00eb. Atrofi e muskujve. Atrofi e dor\u00ebs (e kock\u00ebs)." | |
}, | |
"atrofiz": { | |
"word": "Atrofiz", | |
"description": "lM,~I m. biol., mjek. Veprimi dhe gjendja sipas kuptimeve t\u00eb foljeve ATROFIZOJ, ATROFIZOHEM." | |
}, | |
"atrofizohem": { | |
"word": "Atrofizohem", | |
"description": "vetv. 1. vet. veta III biol., mjek." | |
}, | |
"atrofizoj": { | |
"word": "Atrofizoj", | |
"description": "kal., ~OVA, ~UAR. 1. vet. vela HI biol., mjek. Dob\u00ebson, rr\u00ebgjon dhe mpio nj\u00eb organ ose nj\u00eb ind t\u00eb organizmit. 2. fig. libr. E b\u00ebj dike t\u00eb humb\u00eb vetit\u00eb e mira, ia dob\u00ebsoj a pak\u00ebsoj dikujt aft\u00ebsit\u00eb krijuese, i ndaloj zhvillimin. atrofizon vullnetin. E atrofizon shpirt\u00ebrisht." | |
}, | |
"atu": { | |
"word": "Atu", | |
"description": ",~JA . sh. ~,~T\u00cb libr. 1. Let\u00ebr bixhozi Q\u00eb fiton mbi t\u00eb tjerat. 2. fig. Mjet i volitsh\u00ebm q\u00eb p\u00ebrdoret p\u00ebr t\u00eb fituar ose p\u00ebr t\u00eb arritur di\u00e7ka. \u00cbsht\u00eb atu n\u00eb duart e tyre." | |
}, | |
"aty": { | |
"word": "Aty", | |
"description": "-K\u00cbTU ndajf. 1. N\u00eb disa vende t\u00eb shk\u00ebputura, vendevende, jo kudo. Dukeshin aty-k\u00ebtu. Ndeshen aty-k\u00ebtu. 2. Here pas here, me t\u00eb rrall\u00eb, her\u00eb-her\u00eb. Aty-k\u00ebtu shk\u00ebmbenin ndonj\u00eb fjal\u00eb." | |
}, | |
"atypari": { | |
"word": "Atypari", | |
"description": "ndajf. 1. Af\u00ebr nj\u00eb vendi t\u00eb njohur, diku rrotull nj\u00eb vendi, pran\u00eb nj\u00eb vendi, diku aty af\u00ebr. Shkon (kalon) atypari. 2. Rreth asaj kohe, af\u00ebrsisht n\u00eb at\u00eb koh\u00eb; pak koh\u00eb me pare, q\u00ebpar\u00eb. Nga dreka atypari. N\u00eb mars o atypari. 3. Af\u00ebrsisht aq, pothuajse aq. Dyqind lek\u00eb o atypari." | |
}, | |
"atyperatyshem": { | |
"word": "Atyp\u00ebratysh\u00ebm", | |
"description": "(i), ~ME (e) mb. Q\u00eb ndodh aty p\u00ebr aty, q\u00eb b\u00ebhet at\u00eb cast, pa p\u00ebrgatitje paraprake; i menj\u00ebhersh\u00ebm, i \u00e7astit. Krijim i atyp\u00ebratysh\u00ebm. P\u00ebrgjigje e atyp\u00ebratyshm\u00eb. Ndryshim i atyp\u00ebratysh\u00ebm." | |
}, | |
"atyre": { | |
"word": "Atyre", | |
"description": ". 1. dhan. dhe rrjedh. e p\u00ebr\u00ebm. vetor e d\u00ebft." | |
}, | |
"atyshem": { | |
"word": "Atysh\u00ebm", | |
"description": "(i), ~ME(e) mb. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb n\u00eb nj\u00eb vend pran\u00eb bashk\u00ebbiseduesit ose pran\u00eb nj\u00eb vendi t\u00eb caktuar larg nesh; q\u00eb ndodhet aty; kund. i k\u00ebtush\u00ebm. Njer\u00ebzit \u00eb atysh\u00ebm." | |
}, | |
"ath": { | |
"word": "Ath", | |
"description": "kal., ~A, ~UR. Mpij; ath\u00ebtoj. M'iathi duart acari." | |
}, | |
"athem": { | |
"word": "Athem", | |
"description": "vetv. Mpihem; ath\u00ebtohem. Me athen duart. Me athet gjuha." | |
}, | |
"athet": { | |
"word": "Ath\u00ebt", | |
"description": "lR\u00cb,~A. sh. ~A, ~AT. 1. Di\u00e7ka q\u00eb ka shije t\u00eb ath\u00ebt, gj\u00eb e ath\u00ebt; shije e ath\u00ebt, thartir\u00eb. Nuk hahen ato ath\u00ebtira. 2. vet. nj. Atht\u00ebsi. Ka shum\u00eb ath\u00ebtir\u00eb." | |
}, | |
"atheti": { | |
"word": "Ath\u00ebti", | |
"description": ",~A . shih ATHT\u00cbSI,~A. Ka shum\u00eb ath\u00ebti." | |
}, | |
"athetoj": { | |
"word": "Ath\u00ebtoj", | |
"description": ", ATH\u00cbTOHEM. 2. Shijc e ath\u00ebt; ath\u00ebtir\u00eb, atht\u00ebsi. Kam nj\u00eb ath\u00ebtim n\u00eb goj\u00eb. 3. Ath\u00ebtim\u00eb. Fryn nj\u00eb ath\u00ebtim." | |
}, | |
"athetime": { | |
"word": "Ath\u00ebtim\u00eb", | |
"description": ",~A . T\u00eb ftoht\u00eb i that\u00eb me er\u00eb t\u00eb mpreht\u00eb; th\u00ebllim, fraq me ngric\u00eb. Dridhej nga ath\u00ebtima." | |
}, | |
"athetohem": { | |
"word": "Ath\u00ebtohem", | |
"description": "vetv. 1. vet. veta III. B\u00ebhet i ath\u00ebt, merr shije t\u00eb ath\u00ebt. U ath\u00ebtua vera. 2. Me mbetet nj\u00eb shije e ath\u00ebt n\u00eb goj\u00eb, me thartohet e me mblidhet goja nga ath\u00ebtira. U ath\u00ebtua nga kumbullat. 3. fig. Nuk me vjen mir\u00eb, me vjen hidhur a thartfi nga fjal\u00ebt e dikujt. 4. Mpihem nga t\u00eb ftoht\u00ebt. \fATH\u00cbTOJ kal, ~OVA, ~UAR. 1. E b\u00ebj t\u00eb ath\u00ebt, i jap shije t\u00eb ath\u00ebt. E ath\u00ebton ver\u00ebn. E ath\u00ebtoj gjell\u00ebn. 2. vet. veta III. Me l\u00eb nj\u00eb shije t\u00eb ath\u00ebt n\u00eb goj\u00eb, me tharton e me mbledh goj\u00ebn nga ath\u00ebtira. Ma ath\u00ebtuan goj\u00ebn kumbullat." | |
}, | |
"athetor": { | |
"word": "Ath\u00ebtor", | |
"description": ",~E mb. I ath\u00ebt. Kumbull (moll\u00eb) ath\u00ebtore." | |
}, | |
"athetuar": { | |
"word": "Ath\u00ebtuar", | |
"description": "(i, e)." | |
}, | |
"athje": { | |
"word": "Athje", | |
"description": ",~A. sh. ~E, ~ET bot. shih ATHJEZ,~A." | |
}, | |
"athjez": { | |
"word": "Athjez", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT bot. Bim\u00eb barishtore nj\u00ebvje\u00e7are, me trup t\u00eb vog\u00ebl e t\u00eb deg\u00ebzuar, me lule ngjyr\u00eb tr\u00ebndafili, t\u00eb verdha a t\u00eb kalt\u00ebrta dhe me gjemba t\u00eb mpreht\u00eb e t\u00eb helmet; ferr\u00ebnuse. Rr\u00ebnj\u00ebt e athj\u00ebz\u00ebs. Z\u00eb athjeza gruri." | |
}, | |
"athtesi": { | |
"word": "Atht\u00ebsi", | |
"description": ",~A . T\u00eb qen\u00ebt i ath\u00ebt, shije e ath\u00ebt; shkalla e t\u00eb ath\u00ebtit. Atht\u00ebsia e ver\u00ebs. I heq itht\u00ebsin\u00eb." | |
}, | |
"athtes": { | |
"word": "Atht\u00ebs", | |
"description": "lM,~I m. shih ATH\u00cbTlM,~I. ATHT\u00cbSOHEM vetv. shih ATH\u00cbTOHEM. ATHT\u00cbSOJ kal., ~OVA, ~UAR. shih ATH\u00cbTOJ. ATHT\u00cbSUAR (i, e) mb. shih" | |
}, | |
"audience": { | |
"word": "Audienc\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT zyrt. Pranimi i nj\u00eb personi, i nj\u00eb delegacioni etj. nga kryetari i shtetit ose nga nj\u00eb p\u00ebrfaq\u00ebsues tjet\u00ebr i lart\u00eb i shtetit p\u00ebr t\u00eb biseduar n\u00eb m\u00ebnyr\u00eb zyrtare. Audience zyrtare (private). K\u00ebrkoj audience. Pres (pranoj) n\u00eb audience. Kam audience me dike. Th\u00ebrres n\u00eb audience. Audienca mori fund (mbaroi)." | |
}, | |
"auditor": { | |
"word": "Auditor", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. 1. Sall\u00eb e posa\u00e7me p\u00ebr t\u00eb mbajtur leksione, referate etj., zakonisht n\u00ebnd\u00ebrtes\u00ebn e nj\u00eb shkolle t\u00eb lart\u00eb. Auditor\u00ebt e universiletit. Hyj (z\u00eb vend) n\u00eb auditor. Dal nga auditori. 2. p\u00ebrmb. T\u00ebr\u00ebsia e d\u00ebgjuesve t\u00eb nj\u00eb leksioni, t\u00eb nj\u00eb referati etj., zakonisht t\u00eb mbledhur n\u00eb nj\u00eb sall\u00eb. Auditor i gjer\u00eb (i ngritur). Shumica e auditor it. Flas p\u00ebrpara nj\u00eb auditori. 3. fig. Vend ku m\u00ebsohet p\u00ebr t\u00eb zgjeruar e p\u00ebr t\u00eb thelluar njohurit\u00eb teknike e shkencore, politike, ideologjike etj." | |
}, | |
"aullime": { | |
"word": "Aullim\u00eb", | |
"description": ",~A sh. ~A, ~AT. shih ANGULLIM\u00cb,~A,." | |
}, | |
"aullin": { | |
"word": "Aullin", | |
"description": "jokal., ~U, ~R\u00cb. shih ANGULLIN,." | |
}, | |
"aureole": { | |
"word": "Aureol\u00eb", | |
"description": ",~A sh. ~A, ~AT. 1. Rreth i shk\u00eblqyer q\u00eb shihet p\u00ebrqark nj\u00eb sendi t\u00eb ndritsh\u00ebm, brerore. Aureole e ndritshme. Aureole drite. Aureola e h\u00ebn\u00ebs (e diellit)." | |
}, | |
"aurore": { | |
"word": "Auror\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT libr. Ndri\u00e7imi i qiellit n\u00eb m\u00ebngjes para se t\u00eb lind\u00eb dielli, agu i m\u00ebngjesit; agim." | |
}, | |
"australian": { | |
"word": "Australian", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb lidhet me Australin\u00eb ose me australian\u00ebt, q\u00eb \u00ebsht\u00eb karakteristik p\u00ebr Australin\u00eb ose p\u00ebr australian\u00ebt, i Australis\u00eb ose i australian\u00ebve; q\u00eb \u00ebsht\u00eb krijuar nga australian\u00ebt. Kontinenti australian. Popullsia \faustraliane. Bregdeti australian. Kultura australiane." | |
}, | |
"austriak": { | |
"word": "Austriak", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb lidhet me Austrin\u00eb ose me austriak\u00ebt, q\u00eb \u00ebsht\u00eb karakteristik p\u00ebr Austrin\u00eb ose p\u00ebr austriak\u00ebt, i Austris\u00eb ose i austriak\u00ebve; q\u00eb \u00ebsht\u00eb krijuar nga austriak\u00ebt. Populli austriak. Ekonomia austriake." | |
}, | |
"autark": { | |
"word": "Autark", | |
"description": "l,~A ek. Politike ekonomike e shteteve imperialiste, q\u00eb synon t\u00eb krijoj\u00eb nj\u00eb ekonomi komb\u00ebtare t\u00eb mbyllur, p\u00ebr t\u00eb p\u00ebrgatitur luft\u00ebra pushtuese; gjendja e nj\u00eb shteti ose synimi p\u00ebr t'u mbyllur brenda caqeve t\u00eb ekonomis\u00eb s\u00eb vet p\u00ebr plot\u00ebsimin e t\u00eb gjitha k\u00ebrkesave." | |
}, | |
"autarkik": { | |
"word": "Autarkik", | |
"description": ",~E mb. ek. Q\u00eb mbyllet brenda caqeve t\u00eb ekonomis\u00eb s\u00eb vet p\u00ebr plot\u00ebsimin e t\u00eb gjitha k\u00ebrkesave, q\u00eb bazohet n\u00eb autarki. Ekonomi autarkike. Shtet autarkik." | |
}, | |
"autent": { | |
"word": "Autent", | |
"description": "lK,~E mb. libr. 1. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb i sakt\u00eb e i sigurt, q\u00eb nuk ngjall dyshime, i v\u00ebrtet\u00eb. Fakt (lajm) autentik. Burim autentik. 2. Q\u00eb nuk \u00ebsht\u00eb kopje e di\u00e7kaje, origjinal. Dokument autentik. Vep\u00ebr autentike. 3. drejt. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb v\u00ebrtetuar zyrtarisht sipas origjinalit, q\u00eb p\u00ebrputhet plot\u00ebsisht me origjinalin; q\u00eb \u00ebsht\u00eb i nj\u00ebjt\u00eb me nj\u00eb tjet\u00ebr. Kopje autentike." | |
}, | |
"auto": { | |
"word": "Auto", | |
"description": "- fjal\u00ebform. libr. Pjes\u00eb e par\u00eb e fjal\u00ebve t\u00eb p\u00ebrb\u00ebra, e cila u p\u00ebrgjigjet nga kuptimi fjal\u00ebve: 1. I aviacionit, i avionit; p.sh. aviobomb\u00eb; aviokimik, aviomekanik, aviomodelist, avioregjiment etj. 2. Ajror; p.sh. aviodesant, aviotransport etj." | |
}, | |
"autoambulance": { | |
"word": "Autoambulanc\u00eb", | |
"description": ",~A sh. ~A, ~AT. Automjet i pajisur p\u00ebr ndihm\u00ebn e shpejt\u00eb mjek\u00ebsorc dhe p\u00ebr t\u00eb mbartur t\u00eb s\u00ebmur\u00ebt. Autoambuianca e spitalit (e poliklinik\u00ebs). Autoambuianca e ndihm\u00ebs s\u00eb shpejt\u00eb." | |
}, | |
"autobiograf": { | |
"word": "Autobiograf", | |
"description": "lK,~E mb. Q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me autobiografin\u00eb; q\u00eb \u00ebsht\u00eb si autobiografi; q\u00eb lidhet me vet\u00eb jet\u00ebn e autorit. Vep\u00ebr autobiografike. Tregim autobiografik. Sh\u00ebnime autobiografike." | |
}, | |
"autobl": { | |
"word": "Autobl", | |
"description": "lND\u00cb,~A . sh. ~A, ~AT usht. Automjet luftarak i blinduar dhe i pajisur me arm\u00eb, i cili sh\u00ebrben p\u00ebr mbrojtje, p\u00ebr zbulim e p\u00ebr nd\u00ebrlidhje. Kulla e \fautoblind\u00ebs. Q\u00eblloi nj\u00eb autoblind\u00eb. Patrullon me autoblind\u00eb." | |
}, | |
"autobot": { | |
"word": "Autobot", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. Automjet i pajisur me nj\u00eb fu\u00e7i t\u00eb madhe e t\u00eb gjat\u00eb, q\u00eb sh\u00ebrben p\u00ebr mbartjen e ujit, t\u00eb benzines e t\u00eb l\u00ebngjeve t\u00eb tjera. Autoboti i ujit. Autobot p\u00ebr qum\u00ebsht (p\u00ebr ver\u00eb). \u00c7oj me autobot. Mbush autobotin." | |
}, | |
"autobus": { | |
"word": "Autobus", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Automjet i mbuluar e me shum\u00eb vende p\u00ebr udh\u00ebtar\u00eb. Autobus i madh (me dy pjes\u00eb)." | |
}, | |
"autocisterne": { | |
"word": "Autocistern\u00eb", | |
"description": ",~A sh. ~A, ~AT. shih AUTOBOT,~I." | |
}, | |
"autodidakt": { | |
"word": "Autodidakt", | |
"description": ",~E mb. libr. 1. Q\u00eb meson shkrim e k\u00ebndim dhe shkollohet vet\u00eb, pa m\u00ebsues; q\u00eb b\u00ebhet specialist n\u00eb nj\u00eb fush\u00eb t\u00eb caktuar duke m\u00ebsuar vet\u00eb, pa ndjekur shkoll\u00eb t\u00eb rregullt. Njeri autodidakt. Filozof autodidakt. N\u00eb m\u00ebnyr\u00eb autodidakte. 2. P\u00ebrd. em. sipas kuptimit t\u00eb mbiemrit." | |
}, | |
"autodrom": { | |
"word": "Autodrom", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. Fush\u00eb me piste e me pajisje t\u00eb posa\u00e7me p\u00ebr provat e automobilave ose p\u00ebr st\u00ebrvitjet dhe garat sportive me automobila. Gara n\u00eb autodrom. Eci (dal) n\u00eb autodrom.AUTODYQAN,~I m. sh. ~E, ~ET. Automjet i p\u00ebrshtatur p\u00ebr t\u00eb shitur mallra n\u00ebp\u00ebr fshatra. D\u00ebrgoi autodyqanin." | |
}, | |
"autofrigorifer": { | |
"word": "Autofrigorifer", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Automjet i pajisur me frigorifer p\u00ebr mbartjen e mishit, t\u00eb peshkut dhe t\u00eb sendeve t\u00eb tjera ushqimore n\u00eb gjendje t\u00eb fresk\u00ebt a t\u00eb ngrir\u00eb. Mbart me autofrigorifer." | |
}, | |
"autogarazh": { | |
"word": "Autogarazh", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. Garazh p\u00ebr automjetet. Nd\u00ebrtoi nj\u00eb autogarazh." | |
}, | |
"autogol": { | |
"word": "Autogol", | |
"description": ",~I m. sh. ~A, ~AT. Gol q\u00eb ben padashur nj\u00eb lojtar futbolli n\u00eb port\u00ebn e skuadr\u00ebs s\u00eb vet. B\u00ebri (sh\u00ebnoi) nj\u00eb autogol. Humbert me autogol." | |
}, | |
"autograf": { | |
"word": "Autograf", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. 1. N\u00ebnshkrim, q\u00eb i merret kryesisht nj\u00eb njeriu t\u00eb njohur n\u00eb nj\u00eb fush\u00eb, p\u00ebr ta mbajtur si kujtim; n\u00ebnshkrimi i autorit me dor\u00ebn e vet n\u00eb nj\u00eb kopje t\u00eb vepr\u00ebs S\u00eb botuar. Lib\u00ebr (fotografi) me autograf. Bllok aulograftsh. I k\u00ebrkoj autografin. Jap me autograf. 2. Teksti i nj\u00eb autori, i shkruar me dor\u00ebn e tij." | |
}, | |
"autoinspektorat": { | |
"word": "Autoinspektorat", | |
"description": ",~I m. Organ shtet\u00ebror q\u00eb kontrollon zbatimin e rregullave t\u00eb qarlcullimit nga shofer\u00ebt dhe gjendjen e automjeteve. Autoinspektorati shtet\u00ebror. Dega e autoinspektoratit. Organet e autoinspektoratit. Kontrollor i autoinspektoratit." | |
}, | |
"autokinema": { | |
"word": "Autokinema", | |
"description": ",~JA . sh. ~, ~T\u00cb. Automjet i pajisur me aparat projektimi p\u00ebr t\u00eb shfaqur filma zakonisht n\u00eb vende t\u00eb hapura." | |
}, | |
"autoklave": { | |
"word": "Autoklav\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT tek. En\u00eb krejt e mbyllur, n\u00eb t\u00eb cil\u00ebn me an\u00eb t\u00eb trysnis\u00eb s\u00eb lart\u00eb t\u00eb aVullit ose t\u00eb temperatures S\u00eb lart\u00eb sterilizohen veglat mjek\u00ebsore e sende t\u00eb tjera, kryhen procese teknologjike etj. Autoklav\u00eb p\u00ebr sterilizim. Fut \u00e7ar\u00e7af\u00ebt n\u00eb autoklav\u00eb." | |
}, | |
"autokolone": { | |
"word": "Autokolon\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. Varg automobilash n\u00eb rrug\u00eb, kolon\u00eb automjetesh. Autokolon\u00eb e gjat\u00eb. Kreu (fundi) i autokolon\u00ebs. Niset autokolona." | |
}, | |
"autokombajne": { | |
"word": "Autokombajn\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. Kombajn\u00eb e pajisur me motor, m\u00eb t\u00eb cilin l\u00ebviz vet\u00eb, si edhe pjes\u00ebt e saj p\u00ebr korrje e shirje. Korr me autokombajn\u00eb." | |
}, | |
"autokrac": { | |
"word": "Autokrac", | |
"description": "l,~A . libr. Sistem qeverisjeje, n\u00eb t\u00eb cilin pushteti i lart\u00eb \u00ebsht\u00eb n\u00eb duart e nj\u00eb njeriu, t\u00eb mbretit a t\u00eb perandorit; absolutiz\u00ebm. Autokracia cariste. Zgjedha e autokracis\u00eb. P\u00ebrmbys\u00ebn autokracin\u00eb. \fAUTOKRAT,~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT libr. Ai q\u00eb ka n\u00eb duart e veta gjith\u00eb pushtetin e lart\u00eb, ai q\u00eb sundon me pushtet t\u00eb pakuftzuar, sundimtar absolut." | |
}, | |
"autokratik": { | |
"word": "Autokratik", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb mb\u00ebshtetet n\u00eb autokraci, q\u00eb ka si forme qeverisjeje autokracin\u00eb; absolut. Shtet (regjim) autokratik. Pushtet autokratik. Sundim autokratik." | |
}, | |
"autokritik": { | |
"word": "Autokritik", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb mban q\u00ebndrim kritik kundrejt t\u00eb metave t\u00eb veta, q\u00eb zbulon e pranon haptas dhe me vet\u00ebdije gabimet e veta dhe p\u00ebrpiqet t'i ndreq\u00eb; q\u00eb p\u00ebrmban autokritik\u00eb; vet\u00ebkritik. Q\u00ebndrim autokritik." | |
}, | |
"autokritike": { | |
"word": "Autokritik\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. Zbulimi, pranimi i vet\u00ebdijsh\u00ebm dhe d\u00ebnimi i gabimeve t\u00eb veta p\u00ebr t'i ndrequr; q\u00ebndrimi kritik kundrejt t\u00eb metave t\u00eb veta n\u00eb pun\u00eb, n\u00eb sjellje etj., si metod\u00eb revolucionare e zhvillimit t\u00eb shoq\u00ebris\u00eb socialiste; vet\u00ebkritik\u00eb." | |
}, | |
"autokton": { | |
"word": "Autokton", | |
"description": "l,~A . tibr. T\u00eb qen\u00ebt autokton, karakteri autokton. Autoktonia e shqiptar\u00ebve. Autok~ tonia e nj\u00eb bime." | |
}, | |
"automat": { | |
"word": "Automat", | |
"description": "lZ\u00cbM,~MI m. libr. 1. Kryerja e nj\u00eb veprimi, e nj\u00eb l\u00ebvizjeje, e nj\u00eb pune etj., n\u00eb m\u00ebnyr\u00eb t\u00eb vetvetishme, pa pjes\u00ebmarrjen e vullnetit; kryerja e veprimeve ose e l\u00ebvizjeve shpejt, mekanikisht dhe me p\u00ebrpik\u00ebrin\u00eb e nj\u00eb automati. Automatizmi i zemr\u00ebs. 2. fig. keq. Kryerja e nj\u00eb veprimi a e nj\u00eb pune n\u00eb m\u00ebnyr\u00eb mekanike, si pa vet\u00ebdije, pa u menduar ose sipas d\u00ebshirave a udh\u00ebzimeve t\u00eb nj\u00eb tjetri." | |
}, | |
"automatikes": { | |
"word": "Automatik\u00ebs", | |
"description": ", ~I m. sh. ~, ~IT usht. Luft\u00ebtar i armatosur me automatik. Skuad\u00ebr automatik\u00ebsish. Grupi i automatik\u00ebsve.AUTOMATIK\u00cbS,~E mb. usht. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb i armatosur me automatik. Skuad\u00ebr automatik\u00ebse." | |
}, | |
"automatikisht": { | |
"word": "Automatikisht", | |
"description": "ndajf. 1. Me ndihm\u00ebn e nj\u00eb mekanizmi t\u00eb posa\u00e7\u00ebm, pa pjes\u00ebmarrjen e drejtp\u00ebrdrejt\u00eb t\u00eb njeriut, n\u00eb m\u00ebnyr\u00eb automatike. Punon automatikisht." | |
}, | |
"automatiz": { | |
"word": "Automatiz", | |
"description": "lM,~I m. Veprimi sipas kuptimeve t\u00eb foljeve AUTOMATIZOJ, AUTOMATIZOHET." | |
}, | |
"automatizohet": { | |
"word": "Automatizohet", | |
"description": "vetv. 1. libr. B\u00ebhet automate (nj\u00eb shprehi etj.), p\u00ebrvet\u00ebsohet aq mir\u00eb sa kryhet si pa vet\u00ebdije e n\u00eb m\u00ebnyr\u00eb mekanike. Automatizohet nj\u00eb shprehi (nj\u00eb veprim). 2. tek. P\u00ebs. e AUTOMATIZOJ. Automatizohen minierat." | |
}, | |
"automatizoj": { | |
"word": "Automatizoj", | |
"description": "kal., ~OVA, ~UAR tek. Pajis nj\u00eb deg\u00eb t\u00eb prodhimit me makina e aparate automatike, e b\u00ebj t\u00eb prodhoj\u00eb n\u00eb m\u00ebnyr\u00eb automatike. Automatizoj prodhimin." | |
}, | |
"automjet": { | |
"word": "Automjet", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. Mjet i pajisur me motor, q\u00eb sh\u00ebrben p\u00ebr mbartjen e udh\u00ebtar\u00ebve ose t\u00eb mallrave n\u00eb rrug\u00eb tok\u00ebsore; automobil, makin\u00eb. Automjete ushtarake." | |
}, | |
"automob": { | |
"word": "Automob", | |
"description": "lL,~I m. sh. ~A, ~AT. Automjet me madh\u00ebsi e forma t\u00eb ndryshme (si autobusi, kamioni, vetura etj,), q\u00eb sh\u00ebrben p\u00ebr mbartjen e udh\u00ebtar\u00ebve ose t\u00eb mallrave, p\u00ebr gara sportive etj.; makin\u00eb. Automobil sportiv. Automobil udh\u00ebtar\u00ebsh. Buria e automobilit. Rrug\u00eb automobili. Uzin\u00eb automobilash. Udh\u00ebtoj (shkoj) me atomobil. Ngas automobilin. Hipi n\u00eb automobil." | |
}, | |
"automobil": { | |
"word": "Automobil", | |
"description": "lZ\u00cbM,~MI m. sport. Sporti i garave me automobila. Gara automobilizmi. Rreth automobil iz mi." | |
}, | |
"automobiustik": { | |
"word": "Automobiustik", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb lidhet me automobilat, i automobilave; q\u00eb b\u00ebhet me an\u00eb t\u00eb automobilave. Rrug\u00eb \fautomobilistike." | |
}, | |
"autonom": { | |
"word": "Autonom", | |
"description": "lST,~E mb. Q\u00eb k\u00ebrkon autonomi, q\u00eb lufton p\u00ebr autonomi; q\u00eb p\u00ebrkrah k\u00ebrkesat p\u00ebr autonomi. L\u00ebvizje autonomiste. Program autonomist. Politike autonomiste." | |
}, | |
"autonomi": { | |
"word": "Autonomi", | |
"description": ",~A . 1. E drejta e nj\u00eb vendi p\u00ebr t\u00eb vendosur p\u00ebr pun\u00ebt e veta dhe p\u00ebr t'u qeverisur sipas ligjeve t\u00eb veta, brenda sistemit t\u00eb administrimit t\u00eb nj\u00eb shteti m\u00eb t\u00eb madh, vet\u00ebqeverisje. Autonomi politike (ekonomike, kulturore)," | |
}, | |
"autonomist": { | |
"word": "Autonomist", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT libr. Ai q\u00eb lufton p\u00ebr autonomin\u00eb politike t\u00eb nj\u00eb vendi." | |
}, | |
"autoofic": { | |
"word": "Autoofi\u00e7", | |
"description": "tN\u00cb,~A . sh. ~A, ~AT tek. Punishte e vog\u00ebl mekanike, ofi\u00e7in\u00eb e vendosur n\u00eb nj\u00eb automjet." | |
}, | |
"autopark": { | |
"word": "Autopark", | |
"description": ",~KU m. sh. ~QE, ~QET. Vend ku mbahen dhe ndreqen automjetet; park automobilistik. Makinat e autoparkut. Shofer\u00ebt e autoparkut. Ofi\u00e7ina e autoparkut." | |
}, | |
"autoportret": { | |
"word": "Autoportret", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. Portret i nj\u00eb piktori, skulptori a shkrimtari, q\u00eb e ka b\u00ebr\u00eb ai vet\u00eb. Autoportreti i piktorit. B\u00ebj (punoj) nj\u00eb autoportret." | |
}, | |
"autopsi": { | |
"word": "Autopsi", | |
"description": ",~A . sh. ~, ~T\u00cb mjek., veter. Hapja e nj\u00eb kufome dhe shqyrtimi i saj p\u00ebr t\u00eb gjetur shkakun e vdekjes (e ngordhjes) ose p\u00ebr q\u00ebllime studimi. Autopsia e kufom\u00ebs (e trupit). Salla e autopsis\u00eb. B\u00ebj autopsin\u00eb." | |
}, | |
"autoqefal": { | |
"word": "Autoqefal", | |
"description": ",~E mb. vjet. 1. I pavarur. Shoq\u00ebrt autoqefale. 2. fet. Q\u00eb nuk varej nga Patrikana e Statnbollit. Kisha autoqefale." | |
}, | |
"autor": { | |
"word": "Autor", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. 1. Krijues i nj\u00eb vepre letrare ose i nj\u00eb vepre tjet\u00ebr artist ike; hartuesi i nj\u00eb punimi" | |
}, | |
"autore": { | |
"word": "Autore", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET. Fem. e AUTOR, ~I. Autore e re. Autorja e shkrimit." | |
}, | |
"autorepart": { | |
"word": "Autorepart", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. Repart automobilistik ushtarak; autopark ushtarak." | |
}, | |
"autoresi": { | |
"word": "Autor\u00ebsi", | |
"description": ", ~A . T\u00eb qen\u00ebt autor i di\u00e7kaje; p\u00ebrkat\u00ebsia e nj\u00eb vepre letrare, artistike, shkencore etj.nj\u00eb a me shum\u00eb \fautot\u00ebve. Autor\u00ebsia e tekstit. E drejla e autor\u00ebsis\u00eb. I njoh autor\u00ebsin\u00eb. Provohet autor\u00ebsia." | |
}, | |
"autoritar": { | |
"word": "Autoritar", | |
"description": ",~E mb. 1. Q\u00eb k\u00ebrkon n\u00ebnshtrim a bindje t\u00eb verb\u00ebr e pa kund\u00ebrshtim ndaj pushtetit dhe autoriteteve." | |
}, | |
"autoritet": { | |
"word": "Autoritet", | |
"description": ",~I m. 1. Nderim, respekt i fituar me pun\u00eb e me merit\u00eb; vler\u00eb, r\u00ebnd\u00ebsi dhe aft\u00ebsi e dikujt, q\u00eb pranohen nga t\u00eb gjith\u00eb dhe q\u00eb ngjallin bindje e besim. Autoritet i madh (i merituar). Autoriteti nd\u00ebrkomb\u00ebtar. Autoriteti i prindit (i m\u00ebsuesit). Autoriteti i Shqip\u00ebris\u00eb n\u00eb bot\u00eb. Njeri me (pa) autoritet. Kam (g\u00ebzoj, fitoj) autoritet. Rrit (ngre) autoritetin. Mbaj (humbas) autoritetin. P\u00ebrdor autoritetin. I ulet (i bit) autoriteti. Plet me autoritet. 2. E drejta p\u00ebr t\u00eb ushtruar nj\u00eb pushtet, forca detyruese p\u00ebr t'iu bindur nj\u00eb organi t\u00eb pushtetit. Autoriteti shtet\u00ebror." | |
}, | |
"autoritetshem": { | |
"word": "Autoritetsh\u00ebm", | |
"description": "(I), ~ME (e) mb. libr. 1. Q\u00eb nderohet e vler\u00ebsohet nga t\u00eb gjith\u00eb, q\u00eb ka autoritet." | |
}, | |
"autorizim": { | |
"word": "Autorizim", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. 1. Veprimi sipas kuptimeve t\u00eb foljeve AUTORIZOJ, AUTORIZOHEM." | |
}, | |
"autorizohem": { | |
"word": "Autorizohem", | |
"description": ". P\u00ebs. e AUTORIZOJ. Jam autorizuar t\u00eb veproj." | |
}, | |
"autorizoj": { | |
"word": "Autorizoj", | |
"description": "kal., ~OVA, ~UAR. 1. Ngarkoj dike zyrtarisht t\u00eb ktyej\u00eb nj\u00eb pun\u00eb, ia besoj dikujt plot\u00ebsimin e nj\u00eb detyre, duke i dh\u00ebn\u00eb fuqi t\u00eb plot\u00eb; i jap, i l\u00ebshoj dikujt nj\u00eb autorizim. Autorizoj nj\u00eb p\u00ebrfaq\u00ebsues. E autorizoj t\u00eb t\u00ebrheq\u00eb t\u00eb holla. 2. Lejoj dike t\u00eb b\u00ebj\u00eb di\u00e7ka, i jap t\u00eb drejt\u00ebn p\u00ebr t\u00eb kryer nj\u00eb veprimtari. Nuk e ka autorizuar kush t\u00eb flas\u00eb." | |
}, | |
"autotransport": { | |
"word": "Autotransport", | |
"description": ",~I m. 1. Mbartja me an\u00eb t\u00eb automjeteve. Autotransporti i brendsh\u00ebm. Shpenzimet e autotransportit. 2. kryes. sh. ~E, ~ET. T\u00ebr\u00ebsia e automjeteve dhe e pajisjeve p\u00ebr mbartjen e mallrave; dega e transportit me an\u00eb t\u00eb automjeteve." | |
}, | |
"autovinc": { | |
"word": "Autovin\u00e7", | |
"description": ",~I m. sh. ~A, ~AT tek. Vin\u00e7 i vendosur n\u00eb automjet. Krahu i autovin\u00e7it. Ngre me auto vin\u00e7. \fAUTOVIN\u00c7IER,~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT tek. Ai q\u00eb punon me autovin\u00e7, ai q\u00eb drejton autovin\u00e7in." | |
}, | |
"autozjarrfikese": { | |
"word": "Autozjarrfik\u00ebse", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET tek. Automjet me pajisjet e nevojshme p\u00ebr t\u00eb shuac zjarret, makin\u00eb zjarrfik\u00ebse." | |
}, | |
"avance": { | |
"word": "Avanc\u00eb", | |
"description": ",~A sh. ~A, ~AT bised. 1. fin. Page ose di\u00e7ka tjet\u00ebr, q\u00eb merret para koh\u00ebs s\u00eb caktuar; paradh\u00ebnie. jap avanc\u00eb. Marr avanc\u00eb. Kthej avanc\u00ebn. 2. fig. Ep\u00ebrsi e fituar ose ep\u00ebrsi q\u00eb i jepet tjetrit q\u00eb n\u00eb fillim. Dy pike avanc\u00eb. Jam n\u00eb avanc\u00eb. I jap avanc\u00eb. ie Me avanc\u00eb... para afatit, para koh\u00ebs s\u00eb caktuar." | |
}, | |
"avancim": { | |
"word": "Avancim", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET libr. Veprimi sipas kuptimeve t\u00eb foljeve AVANCOJ, AVANCOHET." | |
}, | |
"avancohet": { | |
"word": "Avancohet", | |
"description": "libr. 1. P\u00ebs. e AVANCOJ 2- Avancohet plani. U avancua detyra. 2. pavet. Ecet p\u00ebrpara, p\u00ebrparohet." | |
}, | |
"avancoj": { | |
"word": "Avancoj", | |
"description": "jokal., ~OVA, ~UAR libr, 1. shih P\u00cbRPAROJ." | |
}, | |
"avantazh": { | |
"word": "Avantazh", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. 1. Ep\u00ebrsi mbi nj\u00eb tjet\u00ebr, t\u00eb qen\u00ebt me p\u00ebrpara a me lart se nj\u00eb tjet\u00ebr; gjendje m\u00eb e mir\u00eb n\u00eb knahasim me dike a di\u00e7ka. Avantazh i madh (i p\u00ebrkohsh\u00ebm). Loj\u00eb e avantazhit. sport. Kam avantazh." | |
}, | |
"avar": { | |
"word": "Avar", | |
"description": "f ndajf. vjet. S\u00eb bashku, s\u00eb toku, t\u00eb gjith\u00eb n\u00eb nj\u00eb grup. Shkuan avari." | |
}, | |
"avarde": { | |
"word": "Avarde", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET. Lloj rrjete e vog\u00ebl p\u00ebr peshkim." | |
}, | |
"avari": { | |
"word": "Avari", | |
"description": ",~A . sh. ~, ~T\u00cb tek. D\u00ebmtim i nj\u00eb makine, i nj\u00eb mekanizmi etj. gjat\u00eb koh\u00ebs s\u00eb pun\u00ebs ose gjat\u00eb l\u00ebvizjes." | |
}, | |
"avash": { | |
"word": "Avash", | |
"description": "ndajf. bised. 1. Pa u nxituar, ngadal\u00eb, jo shpejt." | |
}, | |
"avashem": { | |
"word": "Avash\u00ebm", | |
"description": "(i), ~ME (e) mb. bised. I avasht\u00eb." | |
}, | |
"avashllek": { | |
"word": "Avashll\u00ebk", | |
"description": ",~U m. bised. Ngadal\u00ebsi e madhe, plog\u00ebshti. Eci me avashll\u00ebk. Punon me avashll\u00ebk. E bin me avashll\u00ebk. Luftoj avashll\u00ebkun." | |
}, | |
"avashte": { | |
"word": "Avasht\u00eb", | |
"description": "(i,e) mb. bised. 1. Q\u00eb nuk nxitohet, q\u00eb nuk punon a nuk vepron shpejt; q\u00eb b\u00ebhet ngadal\u00eb; q\u00eb thuhet a k\u00ebndohet shtruar (p\u00ebr fjal\u00ebt, k\u00ebng\u00ebt). Hap i avasht\u00eb. I avasht\u00eb n\u00eb pun\u00eb. K\u00ebng\u00eb e avasht\u00eb. E ka fjal\u00ebn t\u00eb avasht\u00eb. 2. Q\u00eb thuhet me z\u00eb t\u00eb ul\u00ebt, q\u00eb nuk d\u00ebgjohet fort. Me z\u00eb t\u00eb avasht\u00eb. \fAVAZ,~I m. sh. ~E, ~ET bised. 1. Melodi, k\u00ebng\u00eb; motiv i nj\u00eb k\u00ebnge ose i nj\u00eb pjese muzikore. Avaz i bukur. Avaz fyelli. la man (ia them, i bie) nj\u00eb avazi. 2. fig. D;\u00e7ka q\u00eb p\u00ebrs\u00ebritet n\u00eb m\u00ebnyr\u00eb t\u00eb nj\u00ebjt\u00eb, di\u00e7ka q\u00eb \u00ebsht\u00eb.b\u00ebr\u00eb zakon; di\u00e7ka e m\u00ebrzitshme dhe e padeshirueshme, ngaq\u00eb p\u00ebrs\u00ebritet gjithnj\u00eb. Avazi i vjet\u00ebr (i m\u00ebparsh\u00ebm, i pare). Avazi i p\u00ebrditsh\u00ebm. T\u00eb nj\u00ebjtin avaz." | |
}, | |
"avdall": { | |
"word": "Avdall", | |
"description": ",~E mb. thjeshtligj. 1. Q\u00eb ka trup t\u00eb madh, por jo t\u00eb lidhur e t\u00eb hijsh\u00ebm, q\u00eb mezi ec\u00ebn e mezi v\u00ebrtitet p\u00ebr shkak t\u00eb trupit t\u00eb r\u00ebnd\u00eb, i ngath\u00ebt. Trup avdall. Burr\u00eb avdall. Kale avdall. 2. I trash\u00eb nga mendja, q\u00eb sillet e flet si budalla ose q\u00eb i l\u00ebshon fjal\u00ebt pa u menduar, i pagdhendur, i \u00e7rregullt." | |
}, | |
"avdallce": { | |
"word": "Avdall\u00e7e", | |
"description": "ndajf. thjeshtligj. 1. N\u00eb m\u00ebnyr\u00eb t\u00eb ngath\u00ebt, pa shkatht\u00ebsi; mel\u00ebvizje t\u00eb ngadalshme e t\u00eb plog\u00ebshta." | |
}, | |
"avdes": { | |
"word": "Avdes", | |
"description": ",~I m. fet. Riti i larjes s\u00eb duarve, t\u00eb fytyr\u00ebs e t\u00eb k\u00ebmb\u00ebve, q\u00eb b\u00ebjn\u00eb mysliman\u00ebt para Iutjeve n\u00eb p\u00ebrputhje me dogm\u00ebn fetare (n\u00eb vendet ku vepron feja myslimane; n\u00eb t\u00eb kaluar\u00ebn edhe n\u00eb Shqip\u00ebri). Uji i avdesit. Merrnin avdes. Hoq\u00ebn dor\u00eb nga avdesi." | |
}, | |
"avdeshane": { | |
"word": "Avdeshan\u00eb", | |
"description": "[lexo avdeshan\u00eb], ~A . sh. \u2014A, ~AT vjet. 1, Sqoll. lanin en\u00ebt n\u00eb avdeshan\u00eb. 2. Nevojtore." | |
}, | |
"aventure": { | |
"word": "Aventur\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. 1. Ndodhi e rastit n\u00eb jeten e dikujt, m\u00eb t\u00eb papritura e me rreziqe." | |
}, | |
"aventurier": { | |
"word": "Aventurier", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. 1. Ai q\u00eb k\u00ebrkon e b\u00ebn aventura, njeri i dh\u00ebn\u00eb pas aventurave. Jet\u00eb aventurieri. 2. Ai q\u00eb vepron pa parime, njeri q\u00eb kryen veprime t\u00eb papeshuara, t\u00eb rrezikshme e t\u00eb pandershme, ai q\u00eb ka prirje p\u00ebr aventuriz\u00ebm. Aventurier i njohur. 3. if mb. <, ~E. Q\u00eb vepron pa parime e me mendjeleht\u00ebsi, q\u00eb u hyn pun\u00ebve t\u00eb rrezikshme pa i peshuar mir\u00eb, q\u00eb k\u00ebrkon e b\u00ebn aventura. Tip aventurier. Politik\u00eb aventuriere. Plan aventurier. \fAVENTURfZ\u00cbM,~MI m. libr. Veprimtari q\u00eb synon t\u00eb arrij\u00eb leht\u00eb nj\u00eb q\u00ebllim t\u00eb caktuar me p\u00ebrpjekje t\u00eb pamatura, t\u00eb papeshuara e pa parim; prirje p\u00ebr aventura." | |
}, | |
"averme": { | |
"word": "Averm\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT krahin. Gjalm\u00eb. zakonisht prej l\u00ebkure, q\u00eb p\u00ebrdoret p\u00ebr t\u00eb qepur ose p\u00ebr t\u00eb lidhur opingat; ret\u00ebr. Dredh overmen. Qep mt averm\u00eb." | |
}, | |
"avermoj": { | |
"word": "Avermoj", | |
"description": "kal., ~OVA, ~CAR krahin. Qep ose lidh opingat me averm\u00eb; lidh pisk, shtr\u00ebngoj fort. Avermoj opingat." | |
}, | |
"aver": { | |
"word": "Av\u00ebr", | |
"description": ",~RI m. sh. ~RA, ~RAT. Vend i hap6t. hap\u00ebsir\u00eb; tok\u00eb e gjer\u00eb e papunuar. Avrat e maleve." | |
}, | |
"aviacion": { | |
"word": "Aviacion", | |
"description": ",~I m. 1. Teoria dhe praktika e fluturimeve me mjete m\u00eb t\u00eb r\u00ebnda se ajri, lundrimi ajror si deg\u00eb e shkenc\u00ebs p\u00ebr l\u00ebvizjen me mjete fluturuese. Shkoll\u00eb aviacioni. Teoria e aviacionit. Zhvttlimi i aviacionit. 2. T\u00ebr\u00ebsia e mjeteve p\u00ebr fluturime ajrore; flota ajrore." | |
}, | |
"aviator": { | |
"word": "Aviator", | |
"description": ", ~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Ai q\u00eb drejton fluturimin e nj\u00eb aeroplani ose t\u00eb nj\u00eb mjeti tjet\u00ebr ajror, pjes\u00ebtar i ekuipazhit t\u00eb nj\u00eb avioni, pilot. Aviator\u00ebt civile (ushtarake). Kostum aviator\u00ebsh. B\u00ebhem aviator." | |
}, | |
"aviomodel": { | |
"word": "Aviomodel", | |
"description": "lZ\u00cbM,~MI m. Nd\u00ebrtimi i modeleve t\u00eb aeroplaneve nga amator\u00ebt e aviacionit; sporti i fluturimit t\u00eb aviomodeleve. Menem me aviomodeliz\u00ebm." | |
}, | |
"aviomodelist": { | |
"word": "Aviomodelist", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Ai q\u00eb merret me nd\u00ebrtimin e modeleve to aeroplan\u00ebve, ai q\u00eb merret me aviomodelizdm. Rrethi i aviomodelist\u00ebve. Garat e aviomodelist\u00ebve." | |
}, | |
"avion": { | |
"word": "Avion", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Aeroplan. Avion reaktiv." | |
}, | |
"avit": { | |
"word": "Avit", | |
"description": ", AVITEM. Avitja e gur\u00ebve. Avitja n\u00eb breg." | |
}, | |
"avitem": { | |
"word": "Avitem", | |
"description": "vetv. bised. Afrohem. avitem pran\u00eb. I avitet fundit. I avitet fundi dikujt." | |
}, | |
"avitje": { | |
"word": "Avitje", | |
"description": ",~A . bised. Veprimi sipas kuptimeve t\u00eb foljeve" | |
}, | |
"shtrengoj": { | |
"word": "Shtr\u00ebngoj", | |
"description": "." | |
}, | |
"avlli": { | |
"word": "Avlli", | |
"description": ",~A . sh. ~, ~T\u00cb. 1. Mur q\u00eb rrethon oborrin ose nj\u00eb cope tok\u00eb rrotull sht\u00ebpis\u00eb. Avlli e lart\u00eb. Mur avllie. Sht\u00ebpi me avlli. Kap\u00ebrcej avllin\u00eb. Rrethoj me avlli. Hipi mbi avlli. Shemb avllin\u00eb. 2. Oborr i rrethuax me mur. Avllia e sht\u00ebpis\u00eb. N\u00eb mes t\u00eb avllis\u00eb. Hyj (dal) n\u00eb avlli. Pastroj avllin\u00eb." | |
}, | |
"avokat": { | |
"word": "Avokat", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. 1. drejt. Jurist q\u00eb jep ndihm\u00eb c k\u00ebshilla p\u00ebr \u00e7\u00ebshtje t\u00eb drejt\u00ebsis\u00eb, q\u00eb ndjek nj6 \u00e7\u00ebshtje gjat\u00eb gjykimit si mbrojt\u00ebs a si p\u00ebrfaq\u00ebsues i nj\u00eb pale n\u00eb gjyq (sot n\u00eb Shqip\u00ebri k\u00ebto detyra kryhen nga k\u00ebshilltari ligjor). Avokat mbrojt\u00ebs. Kolektiva e avokat\u00ebve. Zyra e avokat\u00ebve. Fjala e avokatit. Zuri (mori) avokat. 2. keq. Ai q\u00eb mbron e p\u00ebrkrah roe fjal\u00eb dike tjet\u00ebr, pavar\u00ebsisht n\u00ebse ky ka ose nuk ka t\u00eb drejt\u00eb. Avokat i te tjer\u00ebve. I doli (iu be) avokat. Nuk kam nevoj\u00eb p\u00ebr avokat." | |
}, | |
"avokati": { | |
"word": "Avokati", | |
"description": ",~A . drejt., vjet. 1. Fush\u00eb e drejt\u00ebsis\u00eb, q\u00eb p\u00ebrfshin detyrat e mbrojtjes e t\u00eb ndihm\u00ebs juridike me avokat, n\u00eb p\u00ebrputhje me ligjet n\u00eb fuqi; institucioni i drejt\u00ebsis\u00eb q\u00eb ka k\u00ebto detyra. 2. Veprimtaria e avokatit; detyra e avokatil. Merrej me avokati. Ushtronte avokatin\u00eb." | |
}, | |
"avokatllek": { | |
"word": "Avokatll\u00ebk", | |
"description": ",~KU m. sh. ~QE, ~QET bised., keq." | |
}, | |
"avokator": { | |
"word": "Avokator", | |
"description": ",~E mb. drejt., vjet. Q\u00eb u pcrket avokat\u00ebve, i avokat\u00ebve; q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebjd me veprimtarm\u00eb ose me detyr\u00ebn e avokatit. Zyr\u00eb avokatore." | |
}, | |
"avokatore": { | |
"word": "Avokatore", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET vjet. Zyr e avokatit." | |
}, | |
"avore": { | |
"word": "Avore", | |
"description": ",~JA . Avull q\u00eb del nga toka. Avorja e tok\u00ebs." | |
}, | |
"avrape": { | |
"word": "Avrap\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT krahin. Nishan me qime n\u00eb fytyr\u00eb ose n\u00eb trap t\u00eb njeriut. dalin avrapa." | |
}, | |
"avrohem": { | |
"word": "Avrohem", | |
"description": "vetv., ~OVA (n), ~CAR. \u00cbnjtem e skuqem nga t\u00eb ftoht\u00ebt a nga th\u00ebllimi. Me avrohen duart." | |
}, | |
"avrom": { | |
"word": "Avrom", | |
"description": "ndajf. krahin. Pa i num\u00ebruar, pa i peshuar e pa i zgjedhur, toptan, kuturu. marr (i blej) avrom." | |
}, | |
"avull": { | |
"word": "Avull", | |
"description": ",~LLI m. sh. ~J, ~JT. 1. Oaz q\u00eb del nga uji kur nxehet shum\u00eb; gaz q\u00eb formohet nga disa l\u00ebnd\u00eb kur valojn\u00eb. Avull i nxeht\u00eb. Avull i mbingopur. Avuj uji. Avuj plumbi (zhive). Kazan avulli. Banj\u00eb avulli. Fuqia (trysnia) e avullit. Makin\u00eb me avull. Anije me avull." | |
}, | |
"avullim": { | |
"word": "Avullim", | |
"description": ",~I m. Veprimi sipas kuptimeve t\u00eb foljeve" | |
}, | |
"avulloj": { | |
"word": "Avulloj", | |
"description": "kal., ~^OVA, ~UAR. 1. Kthej n\u00eb avull, kthej n\u00eb gjendje t\u00eb gazt\u00eb duke e valuar (p\u00ebr l\u00ebngjet)." | |
}, | |
"avullmates": { | |
"word": "Avullmat\u00ebs", | |
"description": ",~I m. sh. ~, ~IT tek. Aparat p\u00ebr matjen e sasisc s\u00eb avullit q\u00eb prodhohet ose q\u00eb kalon n\u00ebp\u00ebr gypa." | |
}, | |
"avullohem": { | |
"word": "Avullohem", | |
"description": "vttv. 1. vet. veto IU. Kthehet n\u00eb avull, shnd\u00ebrrohet n\u00eb gjendje t\u00eb gazt\u00eb; largohet n\u00eb trajt\u00eb avulli." | |
}, | |
"avullore": { | |
"word": "Avullore", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET. Anije me avull: Nisem me avullore. Nd\u00ebrtuan nj\u00eb avullore." | |
}, | |
"avullosh": { | |
"word": "Avullosh", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb i ngroht\u00eb e l\u00ebshon avull." | |
}, | |
"avullsjelles": { | |
"word": "Avullsjell\u00ebs", | |
"description": ",~I m. sh. ~, ~IT tek. T\u00ebr\u00ebsia e gypave dhe e pajisjeve t\u00eb tjera, q\u00eb sh\u00ebrbejn\u00eb p\u00ebr t\u00eb \u00e7uar avullin nga nj\u00eb vend n\u00eb nj\u00eb tjet\u00ebr. Nd\u00ebrtimi i avullsjell\u00ebsit." | |
}, | |
"avullt": { | |
"word": "Avullt", | |
"description": "(i,e) mb. 1. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb n\u00eb gjendje avulli. N\u00eb gjendje t\u00eb avullt. 2. I mjegullt; i leht\u00eb si avull." | |
}, | |
"avulluar": { | |
"word": "Avulluar", | |
"description": "(i,e) mb. 1. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb kthyer n\u00eb avull, q\u00eb \u00ebsht\u00eb shnd\u00ebrruar n\u00eb gjendje t\u00eb gazt\u00eb. Uj\u00eb i avulluar." | |
}, | |
"avullues": { | |
"word": "Avullues", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb l\u00ebshon avull nga t\u00eb nxeht\u00ebt; q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me avullimin, i avullimit. Toka avulluese." | |
}, | |
"avj": { | |
"word": "Avj", | |
"description": ")LLUESH\u00cbM (I), ~ME (e) mb. Q\u00eb mund t\u00eb kthehet n\u00eb gjendje t\u00eb gazt\u00eb; q\u00eb avullohet shpejt. L\u00ebnd\u00eb e avullueshme." | |
}, | |
"avullueshmer": { | |
"word": "Avullueshm\u00ebr", | |
"description": "l,~A . spec. Aft\u00ebsia p\u00ebr t'u avulluar; shkalla e avullimit. Shtohet (pak\u00ebsohet) avullueshm\u00ebria. \fAXHAMl,~U m. sh. ~NJ, ~NJT\u00cb bised. 1. F\u00ebmij\u00eb, kalama. Pun\u00eb axhaminjsh. \u00cbsht\u00eb ende axhami. Flet (bin) si axhami. 2. keg. Njeri i pap\u00ebrvoj\u00eb e i past\u00ebrvitur n\u00eb nj\u00eb pun\u00eb, kalama. 3. p\u00ebrd. mb. bised. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb ende i vog\u00ebl e i parritur." | |
}, | |
"axhamille": { | |
"word": "Axhamill\u00eb", | |
"description": "7K,~KU m. sh. ~QE, ~QET thjesht-ligj." | |
}, | |
"axhele": { | |
"word": "Axhel\u00eb", | |
"description": ",~JA . thjeshtligj. Ngutje, nxitim n\u00eb nj\u00eb pun\u00eb; nevoja p\u00ebr t\u00eb kryer sa me shpejt nj\u00eb pun\u00eb. Pun\u00eb me axhele. Kam axhele. K\u00ebrkoj me axhele. B\u00ebj me axhele." | |
}, | |
"axhe": { | |
"word": "Axh\u00eb", | |
"description": ",~A m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Xhaxha." | |
}, | |
"axhustator": { | |
"word": "Axhustator", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Pun\u00ebtor me p\u00ebrgatitje t\u00eb posa\u00e7me, q\u00eb lemon e p\u00ebrpunon me dor\u00eb veglat dhe pjes\u00ebt e ndryshme t\u00eb makinave e t\u00eb pajisjeve, n\u00eb m\u00ebnyr\u00eb q\u00eb t\u00eb vihen mir\u00eb n\u00eb vendin e vet. Puna e axhustatorit." | |
}, | |
"axhusteri": { | |
"word": "Axhusteri", | |
"description": ",~A . tek. 1. Punime mekanike t\u00eb l\u00ebmimit etj., q\u00eb u b\u00ebhen me dor\u00eb veglave e pjes\u00ebve t\u00eb makinave e t\u00eb pajisjeve, n\u00eb m\u00ebnyr\u00eb q\u00eb t\u00eb vihen mir\u00eb n\u00eb vendin e vet; puna e axhustatorit. Pun\u00eb axhusterie. Reparti i axhusteris\u00eb. 2. Deg\u00eb e mekanik\u00ebs q\u00eb merret me njohurit\u00eb p\u00ebr l\u00ebmimin e p\u00ebrpunimin me dor\u00eb t\u00eb veglave dhe t\u00eb pjes\u00ebve t\u00eb makinave e t\u00eb pajisjeve. Libri i axhusteris\u00eb." | |
}, | |
"azat": { | |
"word": "Azat", | |
"description": "mb. thjeshtligj. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb l\u00ebn\u00eb i lire, pa fre; i shpenguar, q\u00eb nuk ka ndonj\u00eb penges\u00eb. Kale azat. Mali azat mall pa zot. E l\u00eb (l\u00ebshoj) azat. Mbeti azat." | |
}, | |
"azdis": { | |
"word": "Azdis", | |
"description": "kal., ~A, ~UR bised. E b\u00ebj t\u00eb rritet tej mase, e b\u00ebj t\u00eb zhvillohet shum\u00eb, e harlis. Shiu i azdis bim\u00ebt." | |
}, | |
"azd": { | |
"word": "Azd", | |
"description": "lSUR (i,e) mb. bised. 1. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb rritur tej mase, q\u00eb \u00ebsht\u00eb zhvilluar shum\u00eb, i harlisur. Grur\u00eb (miser) i azdisur." | |
}, | |
"azgan": { | |
"word": "Azgan", | |
"description": ",~E mb. bised. 1. Q\u00eb ka Shtat t\u00eb lart\u00eb, t\u00eb lidhur e t\u00eb fuqish\u00ebm; shtathedhur. Djal\u00eb azgan. Vajz\u00eb azgane. 2. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb trim e sypatrembur, guximtar; i hedhur, i shkath\u00ebt. Djem azgan\u00eb. 3. P\u00ebrd. em. sipas kuptimeve t\u00eb mbiemrit." | |
}, | |
"azgani": { | |
"word": "Azgani", | |
"description": ",~A . bised. T\u00eb qen\u00ebt azgan; sjellje, q\u00ebn-drim prej azgani." | |
}, | |
"aziat": { | |
"word": "Aziat", | |
"description": "lK,~U m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Banor vend\u00ebs i Azis\u00eb ose ai q\u00eb e ka prejardhjen nga Azia." | |
}, | |
"aziatik": { | |
"word": "Aziatik", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb lidhet me Azin\u00eb ose me azia-tik\u00ebt, q\u00eb \u00ebsht\u00eb karakteristik p\u00ebr Azin\u00eb ose p\u00ebr banor\u00ebt e saj, i" | |
}, | |
"az": { | |
"word": "Az", | |
"description": "lL,~I m. sh. ~E, ~ET vjet. Institucion ku strehohen pleqt\u00eb q\u00eb jan\u00eb pa ndihm\u00eb ose t\u00eb gjymtuarit; sht\u00ebpia e \fpleqve; nd\u00ebrtesa e k\u00ebtij institucioni. Azili i pleqve. Azili i qytetit. Shkoi n\u00eb azil." | |
}, | |
"azimut": { | |
"word": "Azimut", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. 1. astr. K\u00ebndi q\u00eb formohet n\u00eb pik\u00ebn e vrojtimit nd\u00ebrmjet rrafshit t\u00eb meridianit dhe rrafshit pingul t\u00eb trupit qiellor ose t\u00eb sendit q\u00eb vrojtohet." | |
}, | |
"azot": { | |
"word": "Azot", | |
"description": ",~I m. kim. Element kimik, gaz pa ngjyr\u00eb e pa er\u00eb, q\u00eb p\u00ebrb\u00ebn pjes\u00ebn m\u00eb t\u00eb madhe t\u00eb ajrit; nitrogjen (simboli" | |
}, | |
"azotik": { | |
"word": "Azotik", | |
"description": ".~E mb. kim. Q\u00eb p\u00ebrmban azot, q\u00eb ka n\u00eb pcrb\u00ebrje azot. Pleh azotik. L\u00ebnd\u00eb azotike. Acid azotik." | |
}, | |
"azotim": { | |
"word": "Azotim", | |
"description": ",~I m. spec. Pasurimi me azot, ngopja me azot e nj\u00eb l\u00ebnde. Azotimi i \u00e7elikut." | |
}, | |
"azhde": { | |
"word": "Azhd\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT krahin. 1. Huall i blet\u00ebve pa mjalt\u00eb. 2. Freri i rrushit. Azhda e rrushit." | |
}, | |
"azhur": { | |
"word": "Azhur", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. Q\u00ebndisje ose thurje me vrima n\u00eb nj\u00eb p\u00eblhur\u00eb, urjez\u00eb. Perde (\u00e7ar\u00e7af, jas-t\u00ebk) me azhur." | |
}, | |
"azhurn": { | |
"word": "Azhurn", | |
"description": "lM,~l m. sh. ~E, ~ET libr. Veprimi sipas kuptimeve tI foljeve AZHURNOJ, AZHURNOHEM. Azhurnimi i loi\u00ebs. Azhurnimi i punimeve (i bisedimeve). Azhurnimi i leksioneve (i llogarive). B\u00ebj azhurnimin." | |
}, | |
"azhurnohem": { | |
"word": "Azhurnohem", | |
"description": "vetv. libr. 1. Njihem me tE rejat e fundit t\u00eb nj\u00eb fushe t\u00eb dituris\u00eb; pajisem m\u00eb t\u00eb dh\u00ebnat m\u00eb t\u00eb fundit p\u00ebr nj\u00eb \u00e7\u00ebshtje. 2. vet. veto HI. P\u00ebs. e AZHURNOJ. Azhurnohet loja (ndeshja)." | |
}, | |
"azhurnoj": { | |
"word": "Azhurnoj", | |
"description": "kal, ~OVA, ~UAR libr. 1. Shtyj p\u00ebr nj\u00eb koh\u00eb tjet\u00ebr, shtyj p\u00ebr me von\u00eb. Azhurnoj ndeshjen (loj\u00ebn)." | |
}, | |
"baba": { | |
"word": "Baba", | |
"description": ",~I." | |
}, | |
"babagjysh": { | |
"word": "Babagjysh", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cbR, ~\u00cbRIT dhe ~A, ~AT. 1." | |
}, | |
"baballe": { | |
"word": "Baballe", | |
"description": "K,~U m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT nd\u00ebrt. Dru i shkurt\u00ebr e i trash\u00eb, q\u00eb vihet nga kulmi i \u00e7atis\u00eb pin\u00a3u> mbi trar\u00ebt e tavanit dhe mban kulmarin. U thye baba-Il\u00ebku." | |
}, | |
"baballek": { | |
"word": "Baball\u00ebk", | |
"description": ",~E mb. bised. 1. I pat\u00ebkeq, i shtruar, shpirtmir\u00eb; i padjall\u00ebzuar, babaxhan. Njeri baball\u00ebk. 2." | |
}, | |
"babamadh": { | |
"word": "Babamadh", | |
"description": ",~I m. krahin. Gjyshi nga ana e babait." | |
}, | |
"babanace": { | |
"word": "Babanace", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET.. Buk\u00eb misri e z\u00ebn\u00eb me uj\u00eb t\u00eb ftoht\u00eb dhe e pakulluar mir\u00eb n\u00eb t\u00eb pjekur; buk\u00eb e qull\u00ebt, e papjekur mir\u00eb. S\u201dhahej baba-nacja." | |
}, | |
"baban": { | |
"word": "Baban", | |
"description": "lK,~U m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT bot.\u201dRim\u00eb barishtore shum\u00ebvje\u00e7are, me k\u00ebrcell t\u00eb drejt\u00eb, me gjethe gjatoshe e t\u00eb dh\u00ebmb\u00ebzuara, me lule t\u00eb bardha, t\u00eb verdha n\u00eb t\u00eb blert\u00eb ose t\u00eb kuqe, q\u00eb p\u00ebrdoret n\u00eb mjek\u00ebsin\u00eb popullore si bar p\u00ebr plage. Gjethe (lule) babaniku. I vuri babanik lunges." | |
}, | |
"babaplak": { | |
"word": "Babaplak", | |
"description": ",~PLAKU m. sh. ~PLEQ, ~PLEQ- \fT\u00cb. Babagjysh." | |
}, | |
"babaraqe": { | |
"word": "Babaraqe", | |
"description": ",~JA . krahin. 1. T\u00eb ftoht\u00eb i madh; er\u00eb e ftoht\u00eb, f\u00ebrf\u00eblliz\u00eb. Fryn babaraqja. 2. Frik\u00eb e madhe, date, lemerL dha babaraqen f\u00ebmij\u00ebs." | |
}, | |
"babaxhan": { | |
"word": "Babaxhan", | |
"description": ",~E mb. bised. 1. Shpirtmir\u00eb, i pat\u00ebkea, i \u00e7ilt\u00ebr e i dashur; i shtruar dhe i thjesht\u00eb. Grua (plak\u00eb) babaxhane. 2. I sh\u00ebndosh\u00eb e i fuqish\u00ebm; i aft\u00eb e guximtar, q\u00eb can vet\u00eb n\u00eb jet\u00eb e q\u00eb u del zot edhe t\u00eb t jer\u00ebve. Mal\u00ebsor babaxhan. 3. P\u00ebrd. em. sipas kuptimeve t\u00eb mbiemrit (p\u00ebr njer\u00ebzit)." | |
}, | |
"babazi": { | |
"word": "Babazi", | |
"description": ",~U m. bised. Baba fatkeq, q\u00eb \u00ebsht\u00eb p\u00ebr t'i qar\u00eb hallin; baba q\u00eb nuk \u00ebsht\u00eb i zoti t\u00eb kryej\u00eb detyrat at\u00ebrore; i shkreti baba, i ziu baba." | |
}, | |
"babazot": { | |
"word": "Babazot", | |
"description": ",~I m. 1. Gjysh; babagjysh. 2. etnogr. Plaku i sht\u00ebpis\u00eb si kryetar i nj\u00eb familjeje t\u00eb madhe patriarkale, i cili ishte zot\u00ebruesi i vetem i pron\u00ebs." | |
}, | |
"babe": { | |
"word": "Bab\u00eb", | |
"description": ",~A. V\u00eb ball\u00eb p\u00ebr ball\u00eb shih te BALL\u00cb,~I. E vuri barkun n\u00eb dhe shih te BARK,~U. E vuri barkun n\u00eb uj\u00eb shih te BARK,~U. E v\u00eb barren pas samarit tall, shih te" | |
}, | |
"babelok": { | |
"word": "Bab\u00eblok", | |
"description": ",~U. Qanin bab\u00ebbket." | |
}, | |
"babeloke": { | |
"word": "Bab\u00ebloke", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET bised. Fem. e" | |
}, | |
"babelosh": { | |
"word": "Bab\u00eblosh", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Bab\u00eblok." | |
}, | |
"babez": { | |
"word": "Bab\u00ebz", | |
"description": "lTEM vetv., ~A (u), ~UR. B\u00ebhem i pa-ngopur, m\u00a3 hyn bab\u00ebzia. Mos u bab\u00ebzit k\u00ebshtul" | |
}, | |
"babeziar": { | |
"word": "Bab\u00ebziar", | |
"description": ",~E mb. bised. 1. I bab\u00ebzitur. 2. P\u00ebrd. em. sipas kuptimit t\u00eb mbiemrit." | |
}, | |
"babezitur": { | |
"word": "Bab\u00ebzitur", | |
"description": "(i, e) mb. 1. Q\u00eb s'ka t\u00eb ngopur n\u00eb t\u00eb ngr\u00ebn\u00eb, q\u00eb ha shum\u00eb e me nxitim, i pangopur, i zijosur. Hante si i bab\u00ebzitur. 2. fig. Q\u00eb nuk ka t\u00eb ngopur me di\u00e7ka, q\u00eb ka nj\u00eb lakmi t\u00eb pashuar, i pangopur. Njeri i bab\u00ebzitur. E thithte duhanin si i bab\u00ebzitur." | |
}, | |
"babi": { | |
"word": "Babi", | |
"description": "m. Jem. Em\u00ebr, m\u00eb t\u00eb cilin f\u00ebmija th\u00ebrret baban\u00eb e vet me p\u00ebrk\u00ebdhelje." | |
}, | |
"babil": { | |
"word": "Babil", | |
"description": ",~I m. sh. ~A, ~AT zool. Bregc\u00eb. \fBABO,~JA . sh. ~, ~T vjet. Grua q\u00eb priste foshnj\u00ebn dhe ndihmonte lehon\u00ebn n\u00eb lindje, duke b\u00ebr\u00eb pun\u00ebn e mamis\u00eb me m\u00ebnyra e me mjete primitive. \u2022 Shame babo e mbytin f\u00ebmij\u00ebn fj.u. kur nd\u00ebrhyjn\u00eb shum\u00eb veta n\u00eb nj\u00eb pun\u00eb, e prishin n\u00eb vend q\u00eb ta ndreqin." | |
}, | |
"babune": { | |
"word": "Babune", | |
"description": ",~IA. sh. ~E, ~ET. En\u00eb druri, e rrurn-bullak\u00ebt dhe me nj\u00eb vesh, q\u00eb nx\u00eb rreth dhjet\u00eb kile dhe q\u00eb p\u00ebrdoret si mas\u00eb drithi; karroqe. Dhjet\u00eb babune grur\u00eb. Mat me babune. k la ktheu huan me babune ia mori hakun m\u00eb t\u00eb tep\u00ebrt." | |
}, | |
"babush": { | |
"word": "Babush", | |
"description": ",~I m. 1. fem. 'Em\u00ebr, m\u00eb t\u00eb cilin f\u00ebmij\u00ebt th\u00ebrresin me p\u00ebrk\u00ebdheli baban\u00eb, gjyshin ose nj\u00eb burr\u00eb t\u00eb shkuar n\u00eb mosh\u00eb. Erdhi babushi! 2. shih BAB\u00cbLOK,~U 2." | |
}, | |
"bacarak": { | |
"word": "Bacarak", | |
"description": ",~U m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT gjell. Lakror q\u00eb b\u00ebhet me miell misri dhe me presh, me hithra ose me lakra t\u00eb tjera." | |
}, | |
"bace": { | |
"word": "Bac\u00eb", | |
"description": ",~A m. sh. ~A, ~AT. Em\u00ebr, m\u00eb t\u00eb cilin n\u00eb disa krahina t\u00eb Shqip\u00ebris\u00eb Veriore v\u00ebllai i vog\u00ebl th\u00ebrret v\u00ebllan\u00eb e madh ose f\u00ebmij\u00ebt th\u00ebrresin baban\u00eb a xha-xhart\u00eb; p\u00ebrdoret me nderim p\u00ebrpara emrit t\u00eb babait, t\u00eb v\u00ebllait t\u00eb madh ose t\u00eb nj\u00eb njeriu m\u00eb t\u00eb moshuar. Baca Sokoli. T\u00eb paste baca! Lum baca p\u00ebr ty!" | |
}, | |
"bacil": { | |
"word": "Bacil", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET biol. Bakter n\u00eb trajte t\u00eb zgjatur si shkopth; bakter. Bacili i tuberkulozit (i tifos, i difteris\u00eb, i koler\u00ebs)." | |
}, | |
"bacilmbartes": { | |
"word": "Bacilmbart\u00ebs", | |
"description": ",~E." | |
}, | |
"backe": { | |
"word": "Back\u00eb", | |
"description": ",~A ii . I. ~A, ~AT. Gropa n\u00eb mes t\u00eb leqeve t\u00eb k\u00ebmb\u00ebs, gropa e k\u00ebmb\u00ebs n\u00eb an\u00eb t\u00eb kund\u00ebrt t\u00eb gjurit. Me dhemb n\u00eb back\u00eb." | |
}, | |
"backos": { | |
"word": "Backos", | |
"description": "kal., ~A, ~UR bised. I bie dikujt me p\u00ebll\u00ebmb\u00eb, e q\u00eblloj me dack\u00eb. E backosi mir\u00eb." | |
}, | |
"bac": { | |
"word": "Ba\u00e7", | |
"description": ",~I m. sh. ~A, ~AT krahin. 1. Rrip i gjer\u00eb leshi q\u00eb p\u00ebrdoret p\u00ebr t\u00eb lidhur foshnjat n\u00eb djep ose p\u00ebr t\u00eb mbajtur nj\u00eb barr\u00eb; gajtan leshi q\u00eb u vihet petkave p\u00ebr zbukurim." | |
}, | |
"backallome": { | |
"word": "Ba\u00e7kallom\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT bised. Send i vjet\u00ebr jasht\u00eb p\u00ebrdorimit, gj\u00eb e prishur; shkat\u00ebrrin\u00eb, karakatin\u00eb." | |
}, | |
"backallos": { | |
"word": "Ba\u00e7kallos", | |
"description": "kal, ~A, ~UR bised. Prish di\u00e7ka. e shkat\u00ebrroj; e b\u00ebj shkat\u00ebrrin\u00eb. E ba\u00e7kallosi qerren (sht\u00ebpin\u00eb)." | |
}, | |
"bader": { | |
"word": "Bad\u00ebr", | |
"description": ",~RA . sh. ~RA, ~RAT. 1. bot. Bim\u00eb barishtore shum\u00ebvje\u00e7are, me k\u00ebrcell t\u00eb deg\u00ebzuar e tfi lart\u00eb rreth nj\u00eb meter, me rr\u00ebnj\u00eb si qepujk\u00eb, me gjethe si t\u00eb preshit dhe me lule t\u00eb vogla e t\u00eb bardha, q\u00eb rritet n\u00eb kullota dim\u00ebrore e lul\u00ebzon n\u00eb pranver\u00eb; presh i eg\u00ebr. Badra \u00eb malit. Bad\u00ebr uji. Lule badre. Karabush badre. 2. bot. Shpatore, luleshpat\u00eb. 3. Balon\u00eb f\u00ebmij\u00ebsh, q\u00eb b\u00ebhet me k\u00ebrcellin e prasit t\u00eb eg\u00ebr." | |
}, | |
"badihava": { | |
"word": "Badihava", | |
"description": "ndajf. bised. 1. Falas. Merrte (jepte) badihava. Hante badihava. Punonte badihava. \f2. Shum\u00eb lire, gati falas. E bleu (e shiti) badihava. 3. fig. Pa dobi, kot s\u00eb koti, kot; pa e marr\u00eb me gjith\u00eb mend dhe pa ndier p\u00ebrgjegj\u00ebsi; n\u00eb er\u00eb, n\u00eb tym. Fliste (bluant\u00eb) badihava. D\u00ebgjonte badihava." | |
}, | |
"bafe": { | |
"word": "Baf\u00eb", | |
"description": ",~A. sh. ~A, ~AT zool. Femra e levrekut." | |
}, | |
"bafer": { | |
"word": "Baf\u00ebr", | |
"description": ",~RA . sh. ~RA, ~RAT bot. Rrunj\u00eb, qelb\u00ebs." | |
}, | |
"baft": { | |
"word": "Baft", | |
"description": ",~I m. bised., vjet. Fat. Njeri me baft. I eei (i punoi) bafti. p\u00ebr baft rast\u00ebsisht, p\u00ebr fat. Ardhsh me baft! ur. Ku e kishim at\u00eb baft! \u2022 Tafti-bafti shih tek TAFT,~I.BAGAZH,~I m. sh. ~E, ~ET. 1. Pla\u00e7ka e sende t\u00eb ndryshme, t\u00eb futura n\u00eb valixhe, t\u00eb mb\u00ebshtjella etj., q\u00eb merr me vete dikush kur udh\u00ebton me nj\u00eb mjet. Bagazhet e dor\u00ebs. Vend {yagoti) p\u00ebr bagazhe. Dhoma e bagazheve. Bilet\u00eb bagazhi. Ngarkoj bagazhin. 1. fig. libr. T\u00ebr\u00ebsia e njohurive, e pik\u00ebpamjeve etj. q\u00eb ka fituat ose q\u00eb zot\u00ebron nj\u00eb njeri; t\u00ebr\u00ebsia e elemen-teve q\u00eb p\u00ebrb\u00ebjn\u00eb p\u00ebrmbajtjen e nj\u00eb vepre, t\u00eb nj\u00eb vep-rimtarie et).Bagazh ideologjik (politik, teorik, shkencor). Bagazh i pasur. Bagazh njohurish (idesh, pik\u00ebpamjesh)." | |
}, | |
"bage": { | |
"word": "Bag\u00eb", | |
"description": ",~A . veter. S\u00ebmundje q\u00eb u bie kuajve n\u00eb k\u00ebmb\u00eb mbi thunder, q\u00eb shfaqet me \u00ebnjtje dhe q\u00eb shkaktohet zakonisht nga ngarkesa e r\u00ebnd\u00eb. doli baga." | |
}, | |
"bagem": { | |
"word": "Bag\u00ebm", | |
"description": ",~MI m. vjet. 1. fet. Vaj, q\u00eb p\u00ebrdorej n\u00eb ritet fetare katolike p\u00ebr t\u00eb Iyer ata q\u00eb pag\u00ebzoheshin, q\u00eb krezmoheshin etj.; lyerja me vaj n\u00eb rite t\u00eb tilla fetare. vinin bagmin. 2. Poganik. B\u00ebnte bag\u00ebm." | |
}, | |
"bageti": { | |
"word": "Bag\u00ebti", | |
"description": ",~A . sh. ~, ~T\u00cb. 1. p\u00ebrmb. Kafsh\u00ebt sht\u00ebpiake, q\u00eb mbahen p\u00ebr prodhimet e tyre dhe p\u00ebr pu-n\u00eb bujq\u00ebsore, gj\u00eb e gjall\u00eb; nj\u00eb kafsh\u00eb e till\u00eb sht\u00ebpiake. Bag\u00ebti e trash\u00eb lop\u00ebt, qet\u00eb dhe buajt. Bag\u00ebti e im\u00ebt (e holl\u00eb) dhent\u00eb e dhit\u00eb." | |
}, | |
"bagol": { | |
"word": "Bagol", | |
"description": "lN\u00cb,~A bot. Bar i ngjash\u00ebm me t\u00ebrfilin, i lart\u00eb af\u00ebr nj\u00eb gjysm\u00eb metri, me gjethe t\u00eb holla, q\u00eb \u00e7el lule n\u00eb ngjyr\u00eb limoni." | |
}, | |
"bah": { | |
"word": "Bah", | |
"description": "pasth. bised. P\u00ebrdoret p\u00ebr t\u00eb shprehur kund\u00ebr-shtim ose mosbesim p\u00ebr di\u00e7ka q\u00eb nuk rnund t\u00eb b\u00ebhet a q\u00eb nuk mund t\u00eb jet\u00eb ashtu si thuhet; p\u00ebrdoret p\u00ebr t\u00eb shprehur habi. Bah, nuk bent Bah, \u00e7'jan\u00eb ato q\u00eb thua! Bah, si fryn era! \u2022 Me ah e me bah shih tek AH,~U n." | |
}, | |
"bahce": { | |
"word": "Bah\u00e7e", | |
"description": ",~JA. sh. ~E, ~ET bised. Kopsht i vog\u00ebl zakonisht pran\u00eb sht\u00ebpis\u00eb, i mbjell\u00eb me pem\u00eb, me perime ose me lule; vjet. lulishte. Bah\u00e7e me pem\u00eb (me lule). Doli n\u00eb bah\u00e7e. Punonte bah\u00e7en. Bah\u00e7ja me lule dhe bota me njer\u00ebz kan\u00eb hije. fj.u. k Bah\u00e7e (kopsht) me lule shih te KOPSHT,\u2014I. I Hi Ion bah\u00e7ja (edhe) n\u00eb dim\u00ebr shih te LULOJ." | |
}, | |
"bahcevan": { | |
"word": "Bah\u00e7evan", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT bised. Ai q\u00eb merret me rritjen e perimeve, ai q\u00eb punon bah\u00e7en, kopshtar. Veglat e bah\u00e7evanit. \fk Qen bah\u00e7erani (kopshti, kopshtari) keq. shih te" | |
}, | |
"kopsht": { | |
"word": "Kopsht", | |
"description": ",~I. E priti me lule dike e priti m\u00eb t\u00eb gjitha nderimet, e priti shum\u00eb mir\u00eb. la shtroi me lule ia b\u00ebri fush\u00eb me lule. la b\u00ebri fush\u00eb (sfaesh) me lule dil\u00e7ka shih te" | |
}, | |
"bahetar": { | |
"word": "Bahetar", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT hist. Hobetar. Gjuanin bahetar\u00ebt." | |
}, | |
"bajagi": { | |
"word": "Bajagi", | |
"description": "ndajf. bised. shih MJAFT. Bajagi i madh (i r\u00ebnd\u00eb). Bajagi i mir\u00eb." | |
}, | |
"bajalldi": { | |
"word": "Bajalldi", | |
"description": ",~A . bised. T\u00eb p\u00ebrzier dhe si t\u00eb fik\u00ebt q\u00eb i vjen njeriut nga t\u00eb ngr\u00ebn\u00ebt e tep\u00ebrt, nga nj\u00eb ushqitn i keq, nga lodhja etj. Me vjen (kam) bajalldi." | |
}, | |
"bajame": { | |
"word": "Bajame", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET. 1. bot. Pem\u00eb e vendeve t\u00eb ngrohta, me gjethe t\u00eb vogla e heshtake dhe me lule t\u00eb bardha ose ngjyr\u00eb tr\u00ebndafili, q\u00eb \u00e7elin n\u00eb pranver\u00eb; fryti i k\u00ebtij druri, q\u00eb ka trajt\u00eb vezake dhe l\u00ebvozhg\u00eb t\u00eb forte e t\u00eb l\u00ebmuar; thelbi i k\u00ebtij fryti, q\u00eb ka shije t\u00eb \u00ebmb\u00ebl ose t\u00eb hidhur. Bajame e \u00ebmb\u00ebl (e hidhur). Bajame t\u00eb pjekura (t\u00eb q\u00ebruara, t\u00eb thata). Bajame me krip\u00eb. Vaj bajamesh." | |
}, | |
"bajameshites": { | |
"word": "Bajameshit\u00ebs", | |
"description": ",~I m. sh. ~, ~IT. Shit\u00ebs bajamesh t\u00eb pjekura a t\u00eb q\u00ebruara, t\u00eb p\u00ebrgatitura me krip\u00eb ose me sheqer." | |
}, | |
"bajam": { | |
"word": "Bajam", | |
"description": "lSHT\u00cb,~A . sh. ~A, ~AT. Kopsht me bajame, pemishte me bajame." | |
}, | |
"bajamte": { | |
"word": "Bajamt\u00eb", | |
"description": "(i, e) mb. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb b\u00ebr\u00eb me bajame (p\u00ebr \u00ebmb\u00eblsirat). Llokume t\u00eb bajamta." | |
}, | |
"bajat": { | |
"word": "Bajat", | |
"description": ",~E mb. bised. 1. Q\u00eb ka humbur shijen freskin\u00eb dhe cil\u00ebsit\u00eb e tjera t\u00eb mira, pasi ka ndenjur p\u00ebr nj\u00eb koh\u00eb t\u00eb gjat\u00eb; i ndenjur, indi\u00e7\u00ebm; kund. i fresk\u00ebt. Buk\u00eb bajate." | |
}, | |
"bajge": { | |
"word": "Bajg\u00eb", | |
"description": ",~A. sh. ~A, ~AT. 1. Pjesa e padobishme e ushqimit, q\u00eb nxjerrin jasht\u00eb lop\u00ebt, kuajt, mushkat e gomar\u00ebt; jasht\u00ebqitjet e kafsh\u00ebve, pleh bag\u00ebtish. Bajga t\u00eb thata. Bajg\u00eb lope. Er\u00eb bajge. Tym bajgash. Kasolle e Iyer me bajga. E leu me bajga. Ndez\u00ebn zjarrin me bajga. 2. thjeshtligj., shar. Njeri i ndyr\u00eb e i posht\u00ebr, njeri pa vler\u00eb, pa karakter dhe i pacip\u00eb." | |
}, | |
"bajgore": { | |
"word": "Bajgore", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET vjet. Kosh i madh, i Iyer jasht\u00eb e brenda me bajga dhe me balt\u00eb, q\u00eb p\u00ebrdorej p\u00ebr t\u00eb mbartur drith\u00eb. Nj\u00eb bajgore miser." | |
}, | |
"bajgos": { | |
"word": "Bajgos", | |
"description": "kal. dhe jokal., ~I, ~UR. B\u00ebn bajga; f\u00eblliq me bajga (p\u00ebr bag\u00ebtin\u00eb e trash\u00eb). Bajgosi lopa. \fBAJGOSET vetv. B\u00ebhet me bajga; i shkon bark (p\u00ebr bag\u00ebtit\u00eb). Jane bajgosur delet." | |
}, | |
"bajgosur": { | |
"word": "Bajgosur", | |
"description": "(i, e) mb. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb f\u00eblliqur me bajga; q\u00eb i ka shkuar bark (p\u00ebr bag\u00ebtit\u00eb). Vend i bajgosur.BAJGUSH,~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT 200. Brumbull." | |
}, | |
"bajloz": { | |
"word": "Bajloz", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. 1. vjet. Ambasador, i d\u00ebrguar si p\u00ebrfaq\u00ebsues i nj\u00eb shteti. 2. mil. Figure mitologjike n\u00eb legjendat dhe rapso-dit\u00eb popullore shqiptare, q\u00eb p\u00ebrfytyrohej si nj\u00eb vigan, i cili vinte nga deti e b\u00ebnte t\u00eb k\u00ebqija. Lufta me bajlozin." | |
}, | |
"bajmak": { | |
"word": "Bajmak", | |
"description": ",~E mb. bised. Q\u00eb i ka k\u00ebmb\u00ebt t\u00eb shtrembra dhe q\u00eb ec\u00ebn duke i hedhur anash ose duke i p\u00ebrpjekur; i shtremb\u00ebr. Bajmak nga brenda (nga jasht\u00eb)." | |
}, | |
"bajmakthi": { | |
"word": "Bajmakthi", | |
"description": "ndajf. bised. Duke i hedhur k\u00ebmb\u00ebt aaash ose duke i p\u00ebrpjekur (p\u00ebr m\u00ebnyr\u00ebn e t\u00eb ecurit); v\u00ebngthi, shulthi. Ec\u00ebn bajmakthi." | |
}, | |
"bajonete": { | |
"word": "Bajonet\u00eb", | |
"description": "~A. sh. ~A, ~AT. 1. Arm\u00eb e bardh\u00eb si thik\u00eb, q\u00eb mb\u00ebrthehet te gryka e tyt\u00ebs s\u00eb pushk\u00ebs a t\u00eb automatikut ose q\u00eb e mban ushtari n\u00eb brez. Ba-jonet\u00eb thik\u00eb (shtiz\u00eb). Maja e bajonet\u00ebs. Goditje (sulm) me bajonet\u00eb. Mur bajonetash. Plage bajonete. Mb\u00ebrthej (hap, p\u00ebrkul, mbylI) bajonet\u00ebn. Shpoi me bajonet\u00eb. I shkoi n\u00eb bajonet\u00eb. Bajonet\u00eb - drejto! usht. Bajonet\u00ebp\u00ebrkul! usht. 2. Ushtar i k\u00ebmb\u00ebsoris\u00eb (si nj\u00ebsi num\u00ebrimi). Deta-shment me nj\u00eb mij\u00eb bajoneta. 3. fig. Force ushtarake, dhun\u00eb e armatosur. E dety-roi me bajonet\u00eb. 4. nd\u00ebrt. Gozhd\u00eb muri petake, q\u00eb p\u00ebrdoret p\u00ebr t\u00eb mb\u00ebrthyer kornizat e dritareve dhe kasat e dyerve." | |
}, | |
"bajrak": { | |
"word": "Bajrak", | |
"description": ",~KU m. sh. ~K\u00cb, ~K\u00cbT dhe ~QE, ~QET. 1. vjet. Flamur. Bajrak i kuq. Me bajrak n\u00eb ball\u00eb." | |
}, | |
"ba": { | |
"word": "Ba", | |
"description": "lX\u00cb,~I 11 m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT spec. Nj\u00ebsi p\u00ebr t\u00eb matur shkall\u00ebn ose forc\u00ebn e t\u00ebrmetit, t\u00eb er\u00ebs etj. T\u00ebr-met shtat\u00eb ball\u00ebsh. Era vajti pes\u00eb ball\u00eb." | |
}, | |
"bajraktar": { | |
"word": "Bajraktar", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. 1. vjet. Flamur-tar (edhe fig.). Bajraktar i mendimit shqiptar. 2. hist. Kreu i bajrakut, q\u00eb p\u00ebrfaq\u00ebsonte interesat e shtres\u00ebs m\u00eb t\u00eb pasur e t\u00eb privilegjuar dhe q\u00eb drej-tonte \fbajrakun ne baz\u00eb t\u00eb kanuneve patriarkale. Ku-llat e bajraktarit. Sitlej si bajraktar. 3. ke1- Njeri q\u00eb sillct ashp\u00ebr e me mendjemadh\u00ebsi, q\u00eb i pclqert vet\u00ebm t\u00eb sundoj\u00eb e t\u00eb urdh\u00ebroj\u00eb; ai q\u00eb drejton pun\u00ebn me metoda t\u00eb vjetruara, patriarkale e konservatore. Bajraktar i vog\u00ebl. Ishte b\u00ebr\u00eb bajraktar. 4. etnogr. Krushku q\u00eb mbante bajrakun e dasm\u00ebs, kur shkonin t\u00eb merrnin nusen; krushku i pare. Baj-raktari ecte p\u00ebrpara." | |
}, | |
"bajraktarizem": { | |
"word": "Bajraktariz\u00ebm", | |
"description": ",~MI m. 1. hist. Forme e prapambetur patriarkale e organizimit ushtarak e tok\u00eb-sor, q\u00eb mb\u00ebshtetej n\u00eb ndarjen sipas bajraqeve; sun-dimi i bajraktarit. Mbeturina t\u00eb bajraktarizmit. P\u00ebrmby-sja e bajraktarizmit. 2. keq. M\u00ebnyr\u00eb drejtimi e vjetruar e patriarkale, q\u00eb mb\u00ebshtetet n\u00eb komandimin me ashp\u00ebrsi e me mendjemadh\u00ebsi; q\u00ebndrim e sjellje prej bajraktari, synimi p\u00ebr t\u00eb vepruar si bajraktar. Shfaqje t\u00eb bajraktarizmit." | |
}, | |
"bajram": { | |
"word": "Bajram", | |
"description": ",~I m.fet. Em\u00ebr i dy festave fetare kryesore t\u00eb myslirrian\u00ebve, q\u00eb festohen pas ramazanit (n\u00eb vendet ku vepron feja myslimane; n\u00eb t\u00eb kaluar\u00ebn edhe n\u00eb Shqip\u00ebri)." | |
}, | |
"bajramcurras": { | |
"word": "Bajramcurras", | |
"description": ",~I m. sh. ~, ~IT. Banor i qytetit \u201cBajram Curri\u201d (q\u00eb ndodhet n\u00eb Shqip\u00ebrinc" | |
}, | |
"bajun": { | |
"word": "Bajun", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Fik i bardh\u00eb kolcerr-madh, shum\u00eb i \u00ebmb\u00ebl, q\u00eb piqet shpejt; Hopes." | |
}, | |
"bajze": { | |
"word": "Bajz\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT zool. Shpend uji nga familja e roses s\u00eb eg\u00ebr, me sqep e me bark t\u00eb bardh\u00eb, me pend\u00eb ngjyr\u00eb hiri n\u00eb t\u00eb zez\u00eb e me sy t\u00eb kuq, q\u00eb rron n\u00eb tuf\u00eb zakoaisht buz\u00eb liqeneve ose n\u00ebp\u00ebr k\u00ebneta dhe ushqehet me peshk. Mish bajze. Nj\u00eb tuf\u00eb bajzash." | |
}, | |
"bakalaro": { | |
"word": "Bakalaro", | |
"description": ",~JA . sh. ~, ~T. 1. zool. Peshk i madh i deteve t\u00eb Veriut, q\u00eb p\u00ebrdoret si ushqim i thar\u00eb e i kripur." | |
}, | |
"bakall": { | |
"word": "Bakall", | |
"description": ",~ALLI m. sh. ~EJ, ~EJT\u00cb dhe ~AJ, ~AJT\u00cb vjet. Ai q\u00eb shiste me pakic\u00eb gj\u00ebra ushqimore dhe disa sende t\u00eb vogla p\u00ebr nevoja sht\u00ebpiake. Dyqani i bakallit. k Defter bakalli keq. regjist\u00ebr i mbajtur keq, i f\u00eblliqure gjysm\u00eb I grisur. Pusull\u00eb (let\u00ebr) bakalli keq. shkres\u00eb a let\u00ebr, e shkruar n\u00eb kart\u00eb t\u00eb keqe, jo sipas rregullave dhe e mbajtur fare pa kujdes." | |
}, | |
"bakallik": { | |
"word": "Bakallik", | |
"description": ",~KU m. kryes. sh. ~QE, ~QET vjet. 1. Sendet q\u00eb shiste bakalli n\u00eb dyqanin e tij. Dyqan bakall\u00ebqesh. Shiste bakall\u00ebqe. 2. Tregtimi i sendeve t\u00eb ndryshme n\u00eb dyqanin e bakallit, puna e bakallit. Merrej me bakall\u00ebk." | |
}, | |
"bakelit": { | |
"word": "Bakelit", | |
"description": ",~I m. L\u00ebnd\u00eb sintetike plastike, q\u00eb p\u00ebrdoret n\u00eb industri p\u00ebr prodhimin e sendeve t\u00eb ndryshme dhe si material izolues. En\u00eb (kuti, dorez\u00eb) bakeliti. Pluhur bakeliti. Reparti i prodhimit t\u00eb bakelitit." | |
}, | |
"bakeq": { | |
"word": "Bakeq", | |
"description": ",~KEQI m. sh. ~K\u00cbQIJ, ~K\u00cbQIJT\u00cb krahin. Keqb\u00ebr\u00ebs. \fBAK\u00cb,~A . krahin. Loj\u00eb f\u00ebmij\u00ebsh, n\u00eb t\u00eb cil\u00ebnnj\u00ebri vrapon t\u00eb kap\u00eb ndonj\u00eb tjet\u00ebr, q\u00eb t'i l\u00ebr\u00eb radb.cn e ndjek\u00ebsit; loja \u201cta lash\u00eb\u201d. Luajn\u00eb bak\u00ebn." | |
}, | |
"bakem": { | |
"word": "Bak\u00ebm", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. 1. bot. Dm i Vendeve t\u00eb nxehta, i forte e me ngjyr\u00eb t\u00eb kuqe, q\u00eb p\u00ebrdoret p\u00ebr mobilje dhe p\u00ebr t\u00eb ngjyer. Orendi (tryez\u00eb) bak\u00ebmi. Boj\u00eb (ngjyr\u00eb) bak\u00ebmi. 2. Ashkla t\u00eb vogla t\u00eb k\u00ebtij druri, q\u00eb p\u00ebrdoren p\u00ebr t\u00eb ngjyer; ngjyrae kuqe si e k\u00ebtij druri. E ngjeu me ba-k\u00ebm." | |
}, | |
"baker": { | |
"word": "Bak\u00ebr", | |
"description": "lSHTE,~JA. kryes. sh. ~E, ~ET. En\u00eb ose send tjet\u00ebr prej bakri; bak\u00ebre; mbeturina sendesh prej bakri, copa bakri. Bak\u00ebrishte e vjet\u00ebr. Bak\u00ebrishtet e sht\u00ebpis\u00eb." | |
}, | |
"bakere": { | |
"word": "Bakere", | |
"description": ",~T . vet. sh. En\u00eb ose sende t\u00eb tjera prej bakri." | |
}, | |
"bakeroj": { | |
"word": "Bak\u00ebroj", | |
"description": "kal., ~OVA, ~UAR tek. Vesh me nj\u00eb shtres\u00eb bakri nj\u00eb send prej metali tjet\u00ebr." | |
}, | |
"bakeriz": { | |
"word": "Bak\u00ebriz", | |
"description": "lM,~I m. tek. Bak\u00ebrim." | |
}, | |
"bakermbajtes": { | |
"word": "Bak\u00ebrmbajt\u00ebs", | |
"description": ",~E mb. gjeol. Q\u00eb ka baker; q\u00eb p\u00ebrmban baker (p\u00ebr mineralet). Shtres\u00eb bak\u00ebrmbaj-t\u00ebse." | |
}, | |
"bakerohet": { | |
"word": "Bak\u00ebrohet", | |
"description": "tek. P\u00ebs. e BAK\u00cbROJ." | |
}, | |
"bakeror": { | |
"word": "Bak\u00ebror", | |
"description": ",~E mb. libr. Q\u00eb p\u00ebrmban baker; q\u00eb \u00ebsht\u00eb b\u00ebr\u00eb me baker. Tret\u00ebsir\u00eb bak\u00ebrore. Prodhime bak\u00ebrore." | |
}, | |
"bakerore": { | |
"word": "Bak\u00ebrore", | |
"description": ",~JA f.sh. ~E, ~ET. En\u00eb prej bakri. Bak\u00ebrore p\u00ebr gjell\u00eb." | |
}, | |
"bakerosem": { | |
"word": "Bak\u00ebrosem", | |
"description": "vety., ~A (u), ~UR. 1. vet. vetalll. I bie kallaji dhe i del bakri nj\u00eb ene; z\u00eb krip\u00eb helmuese nj\u00eb en\u00eb bakri e pakallajisur. U bak\u00ebros kusia. 2. Helmohem, kur ha n\u00eb en\u00eb bakri t\u00eb pakallajisur. U bak\u00ebros\u00ebn keq." | |
}, | |
"bakerosur": { | |
"word": "Bak\u00ebrosur", | |
"description": "(i, e) mb. 1. Q\u00eb i ka r\u00ebn\u00eb kallaji dhe i ka dale bakri; q\u00eb ka z\u00ebn\u00eb krip\u00eb helmuese (p\u00ebr en\u00ebt e bakrit t\u00eb pakallajisura). Tenxhere e bak\u00ebrosur. 2. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb helmuar nga q\u00eb ka ngr\u00ebn\u00eb n\u00eb en\u00eb bakri t\u00eb pakallajisur." | |
}, | |
"bakerpunces": { | |
"word": "Bak\u00ebrpunces", | |
"description": ",~I m. sh. ~, ~IT. Zejtar a pun\u00ebtor, q\u00eb merret me punimin ose me ndreqjen e en\u00ebve e t\u00eb sendeve t\u00eb tjera prej bakri. Kooperativa e bak\u00ebrpunuesve. Reparti i bak\u00ebrpunuesve." | |
}, | |
"bakert": { | |
"word": "Bak\u00ebrt", | |
"description": "(i, e) mb. 1. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb b\u00ebr\u00eb prej bakri. En\u00eb (tepsi, kusi) e bak\u00ebrt. Kazan (gjym, tigan, sahan) i bak\u00ebrt." | |
}, | |
"bakerxhi": { | |
"word": "Bak\u00ebrxhi", | |
"description": ",~U m. sh. ~NJ, ~NJT\u00cb vjet. shih" | |
}, | |
"bakerpunues": { | |
"word": "Bak\u00ebrpunues", | |
"description": ",~I." | |
}, | |
"bakllama": { | |
"word": "Bakllama", | |
"description": ",~JA . sh. ~, ~T\u00cb. 1. vjet. Reze. Bakllama dere (dritareje). Bakllamaja e ark\u00ebs. E mb\u00ebr-theu me bakllama. 2. muz. Lloj tamburaje me tre tela tek. K\u00ebng\u00eb me bakllama. I bi\u00eb bakllamas\u00eb." | |
}, | |
"bakllava": { | |
"word": "Bakllava", | |
"description": ",~JA . sh. ~, ~T\u00cb. \u00cbmb\u00eblsir\u00eb, q\u00eb b\u00ebhet si byrek me pet\u00eb t\u00eb holla, t\u00eb mbushura n\u00eb mes me arra t\u00eb shtypura dhe q\u00eb, pasi piqet, p\u00ebrv\u00eblohet me sherbet; nj\u00eb cope nga kjo \u00ebmb\u00eblsir\u00eb, e prer\u00eb zakonisht n\u00eb trajt\u00eb rombi." | |
}, | |
"bakrac": { | |
"word": "Bakra\u00e7", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET vjet. Po\u00e7e a kusi e vog\u00ebl prej bakri p\u00ebr t\u00eb zier gjell\u00eb ose p\u00ebr t\u00eb mbajtur uj\u00eb. Gjell\u00eb bakra\u00e7i." | |
}, | |
"baksh": { | |
"word": "Baksh", | |
"description": "lSH,~I m. sh. ~E, ~ET. T\u00eb holla q\u00eb i jepen dikujt p\u00ebr sh\u00ebrbime t\u00eb vogla mbi vler\u00ebn e pun\u00ebs q\u00eb b\u00ebn (te ne luftohet si mbeturin\u00eb e s\u00eb kaluar\u00ebs nd nd\u00ebrgjegjen e njer\u00ebzve). J\u00ebpte bakshish. Nuk k\u00ebrkon (nuk merr, nuk pranon) bakshish." | |
}, | |
"bakter": { | |
"word": "Bakter", | |
"description": ",~I m. kryes. sh. ~E, ~ET biol. Orga-niz\u00ebm shum\u00eb i vog\u00ebl nj\u00ebqelizor, q\u00eb gjendet n\u00eb uj\u00eb, n\u00eb aj\u00ebr, n\u00eb tok\u00eb e n\u00eb qenie t\u00eb gjalla dhe kalb\u00ebzon e tharb\u00ebton l\u00ebnd\u00ebt organike ose shkakton s\u00ebmundje t\u00eb ndryshme; mikrob." | |
}, | |
"bakteriolog": { | |
"word": "Bakteriolog", | |
"description": ",~U m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Specialist n\u00eb fush\u00ebn e bakteriologjis\u00eb." | |
}, | |
"bakteriologj": { | |
"word": "Bakteriologj", | |
"description": "l,~A . Deg\u00eb e mikrobiologjis\u00eb, q\u00eb merret me studimin e baktereve. Bakteriologji veterinare." | |
}, | |
"baktermbartes": { | |
"word": "Baktermbart\u00ebs", | |
"description": ",~E mb. mjek., veter. shih" | |
}, | |
"baktermbytes": { | |
"word": "Baktermbyt\u00ebs", | |
"description": ",~E mb. spec. 1. Q\u00eb ka aft\u00ebsin\u00eb t\u00eb vras\u00eb bakteret. L\u00ebnd\u00eb baktermbyt\u00ebse. Veti bakter-mbyt\u00ebse. 2. si. em. ~, ~I m. kryes. sh. ~, '~IT. L\u00ebnd\u00eb q\u00eb ka aft\u00ebsin\u00eb t\u00eb vras\u00eb bakteret." | |
}, | |
"bakteror": { | |
"word": "Bakteror", | |
"description": ",~E mb. libr. 1. Q\u00eb lidhet me bakteret, q\u00eb u p\u00ebrket baktereve, i baktereve; q\u00eb shkaktohet nga bakteret." | |
}, | |
"bakull": { | |
"word": "Bakull", | |
"description": "mb. bised. Me trup t\u00eb sh\u00ebndosh\u00eb e t\u00eb forte, i b\u00ebsh\u00ebm e i fuqish\u00ebm. Burr\u00eb (djal\u00eb) bakull." | |
}, | |
"balade": { | |
"word": "Balad\u00eb", | |
"description": ",~A sh. ~A, ~AT. 1. let. Poem\u00eb e vog\u00ebl ose vjersh\u00eb, n\u00eb vargje t\u00eb rregullta, me karakter tregimtar, zakonisht me frym\u00eb popullore e Iirike, q\u00eb jep nj\u00eb ngjarje historike, legjendare a heroike. Balad\u00eb popullore (heroike). Balad\u00eb p\u00ebr Sk\u00ebnderbeun. \fI2. muz. Pjes\u00eb muzikore p\u00ebr z\u00ebra ose p\u00ebr vegla, q\u00eb ka karakter tregimtar e heroik. K\u00ebndoi nj\u00eb balad\u00eb." | |
}, | |
"balance": { | |
"word": "Balanc\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT libr. 1. shih" | |
}, | |
"peshore": { | |
"word": "Peshore", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET. 1. Veg\u00ebl e po-sa\u00e7me q\u00eb p\u00ebrdoret p\u00ebr t\u00eb p\u00ebrcaktuar me p\u00ebrpik\u00ebri:pesh\u00ebn e trupave \fe t\u00eb sendeve t\u00eb ndryshme; kandar. Peshore e p\u00ebrpikt\u00eb (e sakt\u00eb). Peshore analitike peshore Shum\u00eb e p\u00ebrpikt\u00eb dhe me ndjeshm\u00ebri t\u00eb madhe. Peshore me sust\u00eb (me kund\u00ebrpesh\u00eb). Peshore mallrash. Peshore farmacie." | |
}, | |
"balancim": { | |
"word": "Balancim", | |
"description": ",~I m. libr. Veprimi dhe gjendja sipas kuptimeve t\u00eb foljeve BALANCOJ, BALANCOHET." | |
}, | |
"balancohet": { | |
"word": "Balancohet", | |
"description": "libr. P\u00ebs. e BALANCOJ ul." | |
}, | |
"balancoj": { | |
"word": "Balancoj", | |
"description": "kal, ~OVA, ~UAR libr. 1. B\u00ebj q\u00eb t\u00eb ket\u00eb pesh\u00eb t\u00eb barabart\u00eb n\u00eb t\u00eb dy an\u00ebt, sjell n\u00eb drejt-peShim, v\u00eb n\u00eb baraspesh\u00eb, baraspeshoj. 2. Vendos nj\u00eb p\u00ebrpjes\u00ebtim t\u00eb drejt\u00eb nd\u00ebrmjet dy an\u00ebve t\u00eb s\u00eb nj\u00ebjt\u00ebs veprimtari, nd\u00ebrmjet dy deg\u00ebvc etj. Balancuan shpenzimet m\u00eb t\u00eb ardhurat. 3. jokal. Ruaj drejtpeshimin duke l\u00ebvizur sa n\u00eb nj\u00eb an\u00eb n\u00eb an\u00ebn tjet\u00ebr, mbaj drejtpeshim." | |
}, | |
"balast": { | |
"word": "Balast", | |
"description": ",~I m. 1. Ngarkes\u00eb e r\u00ebnd\u00eb (zhavorr, r\u00ebr\u00eb, uj\u00eb etj.), e cila vihet n\u00eb fund t\u00eb anijeve q\u00eb k\u00ebto t\u00eb zhyten n\u00eb uj\u00eb aq sa duhet ose nd\u00ebr aerostate q\u00eb t\u00eb rregullohet lart\u00ebsia e ngjitjes s\u00eb tyre. Vun\u00eb (ngarku-an) balastin. Heq (shkarkoj, hedh) balastin. 2. hek. Zhavorr, i cili hidhet n\u00ebn traversa, q\u00eb ato t\u00eb mos l\u00ebvizin dhe q\u00eb pesha t\u00eb shp\u00ebrndahet nj\u00ebsoj. Shtru-an balastin. 3. fig. Pesha e tep\u00ebrt, ngarkes\u00eb e panevojshme; di\u00e7ka q\u00eb r\u00ebndon kot, barr\u00eb." | |
}, | |
"balash": { | |
"word": "Balash", | |
"description": ",~E mb. 1. Q\u00eb ka nj\u00eb bale t\u00eb bardh\u00eb n\u00eb ball\u00eb ose bala n\u00eb trup (p\u00ebr kafsh\u00ebt sht\u00ebpiake). Ka (kale, gen) balash. Lop\u00eb (pel\u00eb, dele) balashe. 2. Laraman, i p\u00ebrzier m\u00eb t\u00eb bardh\u00eb e t\u00eb zi (p\u00ebr qimet, p\u00ebr flok\u00ebt). Flok\u00eb balash\u00eb. 3. fig. mosp\u00ebrf. Laraman, i p\u00ebrzier. Gjuh\u00eb balashe. it" | |
}, | |
"balashe": { | |
"word": "Balashe", | |
"description": ",~JA. sh. ~E, ~ET. 1. Kafsh\u00eb sht\u00ebpiake fem\u00ebr (zakonisht lop\u00eb ose pel\u00eb), me nj\u00eb bale t\u00eb bardh\u00eb n\u00eb ball\u00eb ose me bala n\u00eb trup. 2. Fem. e BALASH,~I 2,3." | |
}, | |
"balc": { | |
"word": "Bal\u00e7", | |
"description": ",~I m. sh. ~A, ~AT. 1. bot. Lule balsami. Lule bal\u00e7i." | |
}, | |
"baldose": { | |
"word": "Baldos\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. 1. zool. Kafsh\u00eb gjitare mishngr\u00ebn\u00ebse, me trup t\u00eb vog\u00ebl e me turi t\u00eb zgjatur, me qime t\u00eb gjata, t\u00eb ashpra, t\u00eb murrme n\u00eb bark e m\u00eb t\u00eb \u00e7elura n\u00eb kurriz, q\u00eb e b\u00ebn strofk\u00ebn thell\u00eb n\u00eb dhe; dos\u00ebbal\u00eb, vjedull. L\u00ebkur\u00eb baldose. Strofk\u00eb baldose. Si turi baldose. \f2. krahin., zool. Dos\u00ebz, busht\u00ebrz." | |
}, | |
"balenagjuajtes": { | |
"word": "Balenagjuajt\u00ebs", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb sh\u00ebrben p\u00ebr l\u00eb gjuajtur balena. Anije balenagjuajt\u00ebse." | |
}, | |
"balene": { | |
"word": "Balen\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. 1. zool. Kafsh\u00eb gjitare shum\u00eb e madhe, me trup si t\u00eb peshkut, me goj\u00eb shum\u00eb t\u00eb gjer\u00eb e me flet\u00ebza t\u00eb brirta n\u00eb vend t\u00eb dh\u00ebm-b\u00ebve, q\u00eb jeton n\u00eb oqeane e dete dhe gjuhet p\u00ebr mishin e p\u00ebr dhjamin e saj." | |
}, | |
"balerin": { | |
"word": "Balerin", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. K\u00ebrcimtar n\u00eb balet." | |
}, | |
"balerine": { | |
"word": "Balerin\u00eb", | |
"description": ",~A. sh. ~A, ~AT. K\u00ebrcimtare n\u00eb balet." | |
}, | |
"balester": { | |
"word": "Balest\u00ebr", | |
"description": ",~RA . sh. ~RA, ~RAT. 1. tek. Tuf\u00eb rripash t\u00eb p\u00ebrkulshem prej metali ose susta, q\u00eb vihen midis boshtit e shtratit t\u00eb automjeteve, t\u00eb vago-nave a t\u00eb karrocave p\u00ebr t\u00eb zbutur goditjet e l\u00ebkundjet gjat\u00eb udh\u00ebtimit. Balestrat e pasme. Balest\u00ebr \u00e7eliku. Balest\u00ebr sust\u00eb. Balest\u00ebr makine." | |
}, | |
"balet": { | |
"word": "Balet", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET art. 1. Arti i valleve me figura, q\u00eb luhen n\u00eb sken\u00eb nga disa veta. Baleti shqiptar. Balet komb\u00ebtar. Balet klasik. Balet n\u00eb dkutl. Teatri i Oper\u00ebs dhe i Baletit. Shfaqje baleti. Trupa e baletit. Shkoll\u00eb baleti. 2. Pjes\u00eb teatrale me Valle e me l\u00ebvizje t\u00eb figurshme, e cila shoq\u00ebrohet me muzik\u00eb; muzika q\u00eb shoq\u00ebron k\u00ebt\u00eb pjes\u00eb." | |
}, | |
"baletmaester": { | |
"word": "Baletmaest\u00ebr", | |
"description": ",~RI m. sh. ~RA, ~RAT art. Drejtues artistik i baletit, mjesht\u00ebr baleti." | |
}, | |
"bale": { | |
"word": "Bal\u00eb", | |
"description": ",~A ii . sh. ~A, ~AT krahin. Baldos\u00eb. BAL\u00cb,(i, e) mb. shih BALER (i, e)." | |
}, | |
"baledrenje": { | |
"word": "Bal\u00ebdrenj\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. Dhi me brir\u00eb t\u00eb gjat\u00eb e t\u00eb drejt\u00eb dhe me bale t\u00eb bardh\u00eb n\u00eb ball\u00eb." | |
}, | |
"balemushke": { | |
"word": "Bal\u00ebmushk\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. Dhi me qime t\u00eb murrme si t\u00eb mushk\u00ebs dhe me nj\u00eb bale t\u00eb bardh\u00eb n\u00eb ball\u00eb." | |
}, | |
"baler": { | |
"word": "Bal\u00ebr", | |
"description": "(i, e). mb. 1. Q\u00eb ka nj\u00eb bale t\u00eb bardh\u00eb n\u00eb ball\u00eb, n\u00eb turi a n\u00eb trup (p\u00ebr kafsh\u00ebt sht\u00ebpiake). Dhi (dele, lop\u00eb) e baler. Ka (kale, qen) i baler. 2. fig. I njollosur me turp, i damkosur." | |
}, | |
"balesorre": { | |
"word": "Bal\u00ebsorr\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. Dele e zez\u00eb n\u00eb t\u00eb \u00e7elur n\u00eb t\u00eb gjith\u00eb trupin, q\u00eb ka nj\u00eb bale t\u00eb bardh\u00eb n\u00eb ball\u00eb." | |
}, | |
"bal": { | |
"word": "Bal", | |
"description": "-T\u00cb,~A. Luga e madhe t\u00eb shqyen goj\u00ebn (t\u00eb z\u00eb fytin) fj. u. shih te LUG\u00cb,~A. Nuk i tha nj\u00eb here goja pla\u00e7! \u00ebsht\u00eb shum\u00eb goj\u00ebmb\u00ebl, i urt\u00eb, i sjellsh\u00ebm e i durue-sh\u00ebm." | |
}, | |
"balistike": { | |
"word": "Balistik\u00eb", | |
"description": ",~A . mek. Shkenca q\u00eb studion ligjet e l\u00ebvizjes s\u00eb predh\u00ebs brenda tyt\u00ebs s\u00eb nj\u00eb arme ose gjat\u00eb fluturimit t\u00eb lire. Balistike e br\u00ebndshme (e jasht-me)." | |
}, | |
"balkroce": { | |
"word": "Balkroc\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT bot. Lloj tr\u00ebnda-fili, me gjethe gjithmon\u00eb t\u00eb blerta, m e lule t\u00eb bardha, me er\u00eb t\u00eb mir\u00eb e t\u00eb grumbulluara n\u00eb tufa; tr\u00ebndafil breshke." | |
}, | |
"balo": { | |
"word": "Balo", | |
"description": ",~JA m. sh. ~, ~T. 1. Qen ose ka me nj\u00eb bale t\u00eb bardh\u00eb n\u00eb ball\u00eb a n\u00eb turi. Leh baloja. Mb\u00ebrtheu baton n\u00eb zgjedh\u00eb. 2. bised. Njeri me flok\u00ebt dhe qimet e fytyr\u00ebs krejt t\u00eb bardha, \u00e7ubardh. 3. Njeri q\u00eb e dine t\u00eb gjith\u00eb se \u00ebsht\u00eb i keq, njeri me damk\u00eb. \u2022 Ku l\u00eb laroja t\u00ebhaj\u00eb baloja keq. shih te LARO,~JA. Kape laio, prite balo! tall, s'e merr vesh i pari t\u00eb dytin, se secili b\u00ebn sipas kok\u00ebs." | |
}, | |
"baloj": { | |
"word": "Baloj", | |
"description": ",~I m. Ka balash." | |
}, | |
"balok": { | |
"word": "Balok", | |
"description": ",~E mb. 1. shih BALER (i,e). Kale (qen) balok. 2. P\u00ebrd. em. sipas kuptimit t\u00eb mbiemrit (p\u00ebr kafsh\u00ebt)." | |
}, | |
"balone": { | |
"word": "Balon\u00eb", | |
"description": ",~A. sh. ~A, ~AT. 1. Sfer\u00eb e madhe prej p\u00eblhure ose prej l\u00ebnde tjet\u00ebr t\u00eb forte e t\u00eb pap\u00ebr-shkueshme nga ajri, q\u00eb mbushet me gaz t\u00eb leht\u00eb dhe q\u00eb sh\u00ebrben p\u00ebr t\u00eb ngritur lart n\u00eb aj\u00ebr nj\u00eb aerostat, pajisje p\u00ebr studime meteorologjike etj.; aerostati q\u00eb ngrihet n\u00eb aj\u00ebr me nj\u00eb sfer\u00eb t\u00eb till\u00eb. Balon\u00eb meteorologjike. Balon\u00eb me hidrogjen. Ngjitej me balon\u00eb. 2. Lod\u00ebr f\u00ebmij\u00ebsh, q\u00eb b\u00ebhet me let\u00ebr t\u00eb holl\u00eb t\u00eb nder\u00eb mbi fije kallamash dhe q\u00eb l\u00ebshohet lart n\u00eb aj\u00ebr e mbajtur me pe t\u00eb forte. Balon\u00eb letre. Bishti i balon\u00ebs. B\u00ebj nj\u00eb balon\u00eb." | |
}, | |
"balos": { | |
"word": "Balos", | |
"description": "kal., ~A, ~UR. 1. I v\u00eb dikujt nj\u00eb njoll\u00eb, i b\u00ebj nj\u00eb bale. 2. fig. E turp\u00ebroj dike, i v\u00eb njoll\u00eb t\u00eb zez\u00eb, e damkos." | |
}, | |
"balosem": { | |
"word": "Balosem", | |
"description": ". P\u00ebs. e BALOS." | |
}, | |
"balosh": { | |
"word": "Balosh", | |
"description": ",~E mb. shih BALASH,~E. L\u00ebkur\u00ebba-loshe." | |
}, | |
"baloshan": { | |
"word": "Baloshan", | |
"description": ",~E mb. shih BALASH,~E. Dash baloshan." | |
}, | |
"baloshe": { | |
"word": "Baloshe", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET. 1. shih BA-LASHE,~JA. 2. bot. M\u00ebshtek\u00ebn. \fBALSAM,~I m. sh. ~E, ~ET. 1. L\u00ebng i trash\u00eb si rr\u00ebshir\u00eb, me er\u00eb t\u00eb mir\u00eb, q\u00eb kullon nga disa drur\u00eb dhe q\u00eb p\u00ebrdoret n\u00eb teknik\u00eb e n\u00eb mjek\u00ebsi. Balsam bredhi. 2. L\u00ebng i trash\u00eb, i p\u00ebrgatitur me lule bal\u00e7i (lule balsami), t\u00eb mbajtura n\u00eb vaj ulliri, q\u00eb p\u00ebrdoret n\u00eb mjek\u00ebsin\u00eb popullore p\u00ebr plage dhe si qet\u00ebsues. Vaj balsami. 3. fig. Mjet Q\u00eb zbut a q\u00eb qet\u00ebson dhembjen, ngu-sh\u00ebllim." | |
}, | |
"balsamare": { | |
"word": "Balsamare", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET libr. En\u00eb prej balte me gryk\u00eb t\u00eb ngusht\u00eb, p\u00ebr t\u00eb mbajtur balsam ose er\u00ebra t\u00eb mira." | |
}, | |
"balsamim": { | |
"word": "Balsamim", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. Veprimi sipas kuptimeve t\u00eb foljeve BALSAMOJ, BALSAMOHEM. Balsamimi i kufom\u00ebs. Balsamimi i nj\u00eb kafshe (i nj\u00eb shpendi)." | |
}, | |
"balsamohem": { | |
"word": "Balsamohem", | |
"description": ". P\u00ebs. e BALSAMOJ,." | |
}, | |
"balsam": { | |
"word": "Balsam", | |
"description": "0J kal, ~OVA, ~UAR. 1. Lyej me balsam a me ndonj\u00eb l\u00ebnd\u00eb tjet\u00ebr trupin e nj\u00eb t\u00eb vde-kuri, t\u00eb nj\u00eb kafshe ose t\u00eb nj\u00eb shpendi, q\u00eb t\u00eb mos pri-shet p\u00ebr nj\u00eb koh\u00eb t\u00eb gjat\u00eb. \u2014 1562. fig. I zbut d\u00ebshp\u00ebrimin dikujt, i leht\u00ebsoj dhembjen; e ngush\u00eblloj. Fjal\u00ebt e tij i balsamuan zemr\u00ebn." | |
}, | |
"balsamos": { | |
"word": "Balsamos", | |
"description": "kol., ~A, ~UR. shift BALSAMOJ." | |
}, | |
"balsamosem": { | |
"word": "Balsamosem", | |
"description": "p\u00ebs. shih BALSAMOHEM." | |
}, | |
"balsamosje": { | |
"word": "Balsamosje", | |
"description": ",~A sh. ~E, ~ET. shih BALSA-MIM,~I." | |
}, | |
"balsamosur": { | |
"word": "Balsamosur", | |
"description": "(i, e) mb. shih BALSAMUAR (i, e)." | |
}, | |
"balsamte": { | |
"word": "Balsamt\u00eb", | |
"description": "(i, e) mb. Q\u00eb p\u00ebrmban balsam; q\u00eb lea vetit\u00eb e balsamit; q\u00eb bie ere t\u00eb mir\u00eb. Er\u00eb e balsamt\u00eb." | |
}, | |
"balsamuar": { | |
"word": "Balsamuar", | |
"description": "(i, e) mb. 1. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb Iyer me balsam a me ndonj\u00eb l\u00ebnd\u00eb tjet\u00ebr p\u00ebr t\u00eb mos u prishur (p\u00ebr trupin e nj\u00eb t\u00eb vdekuri, t\u00eb nj\u00eb kafshe a t\u00eb nj\u00eb shpendi). Trup i balsamuar. Kafsh\u00eb t\u00eb balsamuara. Zog i balsa-muar. 2. Q\u00eb ka er\u00eb t\u00eb mir\u00eb e deh\u00ebse. Er\u00eb e balsamuar." | |
}, | |
"balsamces": { | |
"word": "Balsamces", | |
"description": ",~I m. sh. ~, ~IT. Ai q\u00eb merret me balsamimin e kafsh\u00ebve." | |
}, | |
"baltak": { | |
"word": "Baltak", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb plot me balt\u00eb, q\u00eb ka shum\u00eb balt\u00eb; q\u00eb \u00ebsht\u00eb i qull\u00ebt si balt\u00eb. Vend baltak. Tok\u00eb baltake." | |
}, | |
"baltanik": { | |
"word": "Baltanik", | |
"description": ",~E mb. shih BALTAK,~E. Vend bal-tanik." | |
}, | |
"bxltar": { | |
"word": "Bxltar", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Ai q\u00eb gatuan balt\u00ebn p\u00ebr tulla e tjegulla ose p\u00ebr t\u00eb Iyer muret." | |
}, | |
"baltas": { | |
"word": "Baltas", | |
"description": "ndajf. Me balt\u00eb; n\u00ebp\u00ebr balt\u00eb. Luanin baltas." | |
}, | |
"balteme": { | |
"word": "Baltem\u00eb", | |
"description": "(I), ~E (e) mb. Q\u00eb vjen i squll\u00ebt si balt\u00eb; i pashije, i bart\u00eb. Dardh\u00eb e balteme." | |
}, | |
"baltet": { | |
"word": "Baltet", | |
"description": "vetv., ~ (u), ~UR. Squll\u00ebt, zbruhet si balt\u00eb; b\u00ebhet i pashijsh\u00ebm. \u00cbsht\u00eb baltur gjella." | |
}, | |
"balte": { | |
"word": "Balte", | |
"description": ",~A. I zoti e shet, telUiU s'e jep fj.u. thuhet kur p\u00ebr nj4 pun\u00eb b\u00ebhet penges4 jo ai, nga i cili varet zgjidhja e saj, por nj\u00eb njeri tjet\u00ebr q\u00eb s'i takon a q4 s'ka t4 b\u00ebj\u00eb fare ote ka t4 b\u00ebj4 fare pak me t4." | |
}, | |
"caj": { | |
"word": "\u00c7aj", | |
"description": "kal., ~VA, ~R\u00cb. 1. Ndaj n\u00eb copa p\u00ebr s\u00eb gjati duke e goditur me di\u00e7ka t\u00eb mpreht\u00eb a t\u00eb forte ose duke e prer\u00eb; i hap plasa t\u00eb thella; ndaj me dysh. \u00c7aj dm. Can arra (bajame). \u00c7aj fiqt\u00eb (ullinjt\u00eb). \u00c7au nj\u00eb pjep\u00ebr. \u00c7aj nj\u00eb d\u00ebrras\u00eb. Can akullin. \u00c7aj me s\u00ebpat\u00eb (me pyka). I \u00e7au kok\u00ebn me gur. E \u00e7au me thik\u00eb. T\u00ebr-meti i \u00e7au muret. E \u00e7au (me) dysh (kat\u00ebrsh). E v\u00ebrteta can (edhe) gur\u00ebt. fj. u. 2. Pres thell\u00eb me di\u00e7ka t\u00eb mpreht\u00eb (p\u00ebr indet e buta t\u00eb njeriut e t\u00eb kafsh\u00ebve); i b\u00ebj plasa t\u00eb thella (p\u00ebr l\u00eb-kur\u00ebn); bised. e b\u00ebj operacion. \u00c7au dor\u00ebn. \u00c7au k\u00ebm-b\u00ebn me nj\u00eb gur. G\u00eblqtrja t'i can duart. I \u00e7au barkun. E \u00e7an\u00eb e operuan. 3. Cop\u00ebtoj duke e shqyer me dh\u00ebmb\u00eb; mbyt duke e kafshuar thell\u00eb me dh\u00ebmb\u00eb. \u00e7au dhent\u00eb ujku. E \u00e7au \u00e7akalli. T\u00eb \u00e7aft\u00eb ujku! mallk. Me goj\u00eb t\u00eb Ian, me dh\u00ebmb\u00eb t\u00eb can. fj. u. T\u00eb \u00e7ajn\u00eb mushkonjat. bised. t\u00eb thumbojn\u00eb keq mushkonjat; ka shum\u00eb mushkonja. 4. Hap di\u00e7ka t\u00eb re duke g\u00ebrmifar ose duke punuar thell\u00eb a duke e b\u00ebr\u00eb nj\u00eb pun\u00eb p\u00ebr here t\u00eb pare. \u00c7aj themelet. \u00c7aj nj\u00eb rrug\u00eb. \u00c7aj nj\u00eb kanal. \u00c7aj token punoj token p\u00ebr here t\u00eb pare. \u00c7aj qilizm\u00eb (ugar). \u00c7aj nj\u00eb rrah. \u00c7aj me parmend\u00eb. 5. edhe fig. Hap shteg p\u00ebrmes nj\u00eb pengese, duke e m\u00ebnjanuar ose shkat\u00ebrruar; shkoj p\u00ebrpara ose dal p\u00ebrtej duke mposhtur nj\u00eb q\u00ebndres\u00eb. \u00c7aj d\u00ebbor\u00ebn. \u00c7aj turm\u00ebn." | |
}, | |
"baltepunces": { | |
"word": "Balt\u00ebpunces", | |
"description": ",~I m. sh. ~, ~IT. Pun\u00ebtor q\u00eb gatuan balt\u00ebn n\u00eb nj\u00eb punishte tullash, po\u00e7esh etj.; baltar." | |
}, | |
"balterok": { | |
"word": "Balt\u00ebrok", | |
"description": ",~U m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT bot. Shkurre deri nj\u00eb meter e lart\u00eb, e ngjashme me pjer\u00ebz\u00ebn e shk\u00ebmbinj-ve, me gjethe t\u00eb forta, t\u00eb q\u00ebndrueshme e me dh\u00ebmb\u00ebza af\u00ebr maj\u00ebs, me lule t\u00eb verdheme, q\u00eb b\u00ebn kokrra n\u00eb ngjyr\u00eb si n\u00eb t\u00eb verdh\u00eb ose t\u00eb kuq\u00ebrreme." | |
}, | |
"baltim": { | |
"word": "Baltim", | |
"description": ",~I m. Shije e keqe q\u00eb ndiejm\u00eb n\u00eb goj\u00eb." | |
}, | |
"baltine": { | |
"word": "Baltin\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. Vend me balt\u00eb e me uj\u00eb, batak; nj\u00eb cope vend n\u00eb mes t\u00eb ujit, me tok\u00eb t\u00eb but\u00eb e t\u00eb lag\u00ebt. Baltin\u00eb e thar\u00eb. Kishte r\u00ebn\u00eb n\u00eb nj\u00eb baltin\u00eb." | |
}, | |
"balt": { | |
"word": "Balt", | |
"description": "lSHT\u00cb,~A sh. ~A, ~AT. Tok\u00eb q\u00eb mban uj\u00eb e q\u00eb nuk kullon; tok\u00eb q\u00eb zbutet leht\u00eb e b\u00ebhet balt\u00eb." | |
}, | |
"baltohet": { | |
"word": "Baltohet", | |
"description": "vetv. Me vjen shije e keqe n\u00eb goj\u00eb, me b\u00ebhet goja balt\u00eb. Me \u00ebshi\u00eb baltuar goja." | |
}, | |
"baltoj": { | |
"word": "Baltoj", | |
"description": "kal, ~OVA, ~UAR. Lyej me balt\u00eb; mb\u00ebshtjell me balt\u00eb. baltoi rr\u00ebnj\u00ebt fidanit." | |
}, | |
"baltok": { | |
"word": "Baltok", | |
"description": ",~U m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. 1. Nj\u00eb nga gur\u00ebt, zakonisht prej balte t\u00eb pjekur, q\u00eb vihen n\u00eb vend t\u00eb k\u00ebmbjeve n\u00ebn tepsi, kur pjekim di\u00e7ka n\u00eb zjarr. 2. Rrotull balte, q\u00eb i vihet boshtit t\u00eb qerthullit p\u00ebr t'u mb\u00ebshtetur." | |
}, | |
"baltore": { | |
"word": "Baltore", | |
"description": ",~JA. sh. ~E, ~ET. 1. En\u00eb prej balte (tas, tav\u00eb, shtamb\u00eb etj.). Bait ore p\u00ebr gjell\u00eb (p\u00ebr uj\u00eb). 2. shih BALTISHT\u00cb,~A." | |
}, | |
"baltos": { | |
"word": "Baltos", | |
"description": "kal., ~A, ~UR. 1. P\u00ebrlyej a f\u00eblliq me balt\u00eb, b\u00ebj me balt\u00eb, p\u00ebrbalt. 2. Ngjesh me k\u00ebmb\u00eb dheun e njom\u00eb dhe e b\u00ebj balt\u00eb." | |
}, | |
"baltose": { | |
"word": "Baltose", | |
"description": "M vetv. 1. P\u00ebrlyhem a f\u00eblliqem me balt\u00eb, b\u00ebhem me balt\u00eb, p\u00ebrbaltem. 2. B\u00ebhet balt\u00eb, kur njomet e ngjishet me k\u00ebmb\u00eb (p\u00ebr dheun). U baltos vendi." | |
}, | |
"baltovec": { | |
"word": "Baltovec", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT zool. shih BAL-TUK,~U." | |
}, | |
"baltovine": { | |
"word": "Baltovin\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. 1. Vend me balt\u00eb; tok\u00eb e lag\u00ebt dhe e but\u00eb si balt\u00eb, baltin\u00eb. Balto-vinat e k\u00ebnet\u00ebs. 2. Balt\u00eb e nolle, Ilurb\u00eb balte, lluc\u00eb; balturina. Balto-vinat e udh\u00ebs." | |
}, | |
"baltuk": { | |
"word": "Baltuk", | |
"description": ",~U m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT zool. Peshk i vog\u00ebl, i ngjash\u00ebm me shojz\u00ebn, i bardh\u00eb, pa hala, me mustaqe e me qime n\u00eb trup, q\u00eb jeton n\u00eb uj\u00ebra t\u00eb \u00ebmbla e me balt\u00eb." | |
}, | |
"baltur": { | |
"word": "Baltur", | |
"description": "lN\u00cb,~A . kryes. sh. ~A, ~AT. 1. Copera balte, balt\u00ebra. Balturinat e k\u00ebpuc\u00ebve. 2. En\u00ebt prej balte, baltoret; prodhimet prej bake. Mbante balturina. \fBALTHUK\u00cb,~A . sh. ~A, ~AT bot. Shkurre e madhe me dru t\u00eb lakuesh\u00ebm, me gjethe t\u00eb vogla gja-toshe, me lule t\u00eb verdha, q\u00eb i kan\u00eb petlat t\u00eb ngjitura si luspat e peshkut e me cr\u00eb t\u00eb keqe." | |
}, | |
"balcn": { | |
"word": "Balcn", | |
"description": ",~NI m. sh. ~NJ, ~NJT\u00cb vjet. Thes i madh, q\u00eb p\u00ebrdorej p\u00ebr t\u00eb mbajtur lesh, stofra etj. Nj\u00eb balun pambuk. Dy balunj lesh." | |
}, | |
"balushan": { | |
"word": "Balushan", | |
"description": ",~I m.sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Dash me bale n\u00eb ball\u00eb." | |
}, | |
"balcshe": { | |
"word": "Balcsh\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. 1. shih BAL\u00cb, ~A ii. 2. Njoll\u00eb e ndritshme, q\u00eb formohet n\u00eb nj\u00eb vend t\u00eb mbyllur e t\u00eb err\u00ebt, ku bie nj\u00eb rreze drite. Balush\u00eb drite. 3. zool. shih BAJZ\u00cb,~A." | |
}, | |
"balla": { | |
"word": "Balla", | |
"description": ",~T . vet. sh. Gjysma sholle a gome, q\u00eb u vihen k\u00ebpuc\u00ebve n\u00eb taban kur ndreqen. Nj\u00eb pale balla. U hedh (u v\u00eb) balla k\u00ebpuc\u00ebve." | |
}, | |
"ballaballas": { | |
"word": "Ballaballas", | |
"description": "ndajf. Ball\u00eb p\u00ebr ball\u00eb, nj\u00ebri kun-drejt t jetrit, p\u00ebrball\u00eb. dal ballaballas. I \\\u00eb ballaballas." | |
}, | |
"ballaballe": { | |
"word": "Ballaball\u00eb", | |
"description": "ndajf. Ballaballas." | |
}, | |
"ballader": { | |
"word": "Ballad\u00ebr", | |
"description": ",~RA . sh. ~RA, ~RAT krahin. 1. Uj\u00ebvar\u00eb. 2. Humner\u00eb. BALLAFAQAS ndajf. Ballafaqe." | |
}, | |
"ballafaqe": { | |
"word": "Ballafaqe", | |
"description": "ndajf. Sy nd\u00ebr sy, haptas, sheshit; ball\u00eb p\u00ebr ball\u00eb. Flas (dal) ballafaqe. E nxjerr ballafaqe. I q\u00ebndroi ballafaqe. k V\u00eb (b\u00ebj) ballafaqe ballafaqoj." | |
}, | |
"ballafaqim": { | |
"word": "Ballafaqim", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. Veprimi dhe rrjedhimi i tij Sipas kuptimeve t\u00eb foljeve BALLAFAQOJ," | |
}, | |
"ballafaqohem": { | |
"word": "Ballafaqohem", | |
"description": "vetv. 1. Vihem ball\u00eb p\u00ebr ball\u00eb me nj\u00eb tjet\u00ebr p\u00ebr t\u00eb nxjerr\u00eb n\u00eb shesh t\u00eb v\u00ebrtet\u00ebn rreth pohimeve t\u00eb b\u00ebra, b\u00ebj ballafaqimin me dike; drejt. dal para hetuesis\u00eb e merrem n\u00eb pyetje para nj\u00eb t\u00eb pandehu-ri a nj\u00eb d\u00ebshmitari p\u00ebr t\u00eb gjetur kund\u00ebrshtimet n\u00eb pohi-met dhe p\u00ebr t\u00eb zbuluar t\u00eb v\u00ebrtet\u00ebn. V ballafaquan para kolektivit." | |
}, | |
"ballafaqoj": { | |
"word": "Ballafaqoj", | |
"description": "kal., ~OVA, ~t)AR. l.'V ball\u00eb p\u00ebr ball\u00eb e i pyes dy a me shum\u00eb njer\u00ebz p\u00ebr t\u00eb kra-hasuar pohimet e tyre, q\u00eb t\u00eb dale n\u00eb shesh e v\u00ebrteta, b\u00ebj ballafaqimin; drejt. nxjerr para hetuesis\u00eb e marr n\u00eb pyetje n\u00eb prani t\u00eb nj\u00ebritjetrit dy a me shum\u00eb t\u00eb pandehur ose d\u00ebshmitar\u00eb p\u00ebr t\u00eb gjetur kund\u00ebrshtimet n\u00eb pohimet e tyre dhe p\u00ebr t\u00eb zbuluar t\u00eb v\u00ebrtet\u00ebn. Ballttfaquan t\u00eb pandehurin me d\u00ebshmitar\u00ebt. 2. V\u00eb ball\u00eb p\u00ebr ball\u00eb dhe krahasoj dy a me shum\u00eb an\u00eb, gj\u00ebra, \u00e7\u00ebshtje etj. p\u00ebr t\u00eb gjetur p\u00ebrkimet ose dalli-met a mosp\u00ebrputhjet nd\u00ebrmjet tyre-; v\u00eb ball\u00eb p\u00ebr ball\u00eb dy a me shum\u00eb rrethe, nd\u00ebrrnarrje, punonj\u00ebs etj. p\u00ebr t'i krahasuar me q\u00ebllim q\u00eb t\u00eb p\u00ebrfitojn\u00eb nga p\u00ebrvoja e nj\u00ebri-t jetrit; krahasoj, p\u00ebrqas. Ballafaqoj men-4imet (p\u00ebrvoj\u00ebn, metodat e panes).3. krahin. Bashkoj dy sende, i v\u00eb buz\u00eb me buz\u00eb, puthit. Ballafaqoj an\u00ebt e \u00e7atis\u00eb n\u00eb kulm." | |
}, | |
"ballanik": { | |
"word": "Ballanik", | |
"description": ",~U m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. shih BALL\u00cb, ~I 1 2BALLANIKE,~JA . sh. ~E, ~ET. Cope d\u00ebrrase e gjer\u00eb, q\u00eb p\u00ebrdoret n\u00eb vend t\u00eb tjegullave p\u00ebr t\u00eb mbuluar \u00e7atin\u00eb. \u00c7ati me ballanike." | |
}, | |
"ballanxhe": { | |
"word": "Ballanxh\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT krahin. Hur-dh\u00eb, pellgore." | |
}, | |
"ballargjend": { | |
"word": "Ballargjend", | |
"description": ",~E mb. poet. 1. Q\u00eb ka fytyr\u00eb t\u00eb paster, t\u00eb ndritshme e t\u00eb bukur, q\u00eb i shk\u00eblqen balli si argjend, ball\u00ebndritur. 2. P\u00ebrd. em. sipas kuptimit t\u00eb mbiemrit (p\u00ebr njer\u00ebzit)." | |
}, | |
"ballas": { | |
"word": "Ballas", | |
"description": "ndajf. 1. N\u00eb drejtim t\u00eb an\u00ebs s\u00eb p\u00ebrparme t\u00eb di\u00e7kaje, p\u00ebrball\u00eb; ball\u00eb p\u00ebr ball\u00eb. Sulm ballas. I da! (i rri) ballas. I bie ballas pun\u00ebs." | |
}, | |
"ballastama": { | |
"word": "Ballastama", | |
"description": ",~JA sh. ~, ~T\u00cb del. Trari i pjerr\u00ebt q\u00eb del sip\u00ebr bashit a ki\u00e7it t\u00eb barkave dhe q\u00eb vjen si vijim i kallumes. Ballastamaja e ki\u00e7it (e bashit)." | |
}, | |
"ballazi": { | |
"word": "Ballazi", | |
"description": "ndajf. Ballas." | |
}, | |
"ballcak": { | |
"word": "Ball\u00e7ak", | |
"description": ",~U m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT krahin. Der\u00eb e vog\u00ebl prej thuprash p\u00ebr t\u00eb mbyllur vath\u00ebn, trine, les\u00eb." | |
}, | |
"balle": { | |
"word": "Ball\u00eb", | |
"description": ",~I1. E kan\u00eb sy n\u00eb ball\u00eb dike e duan shum\u00eb, e duan dhe e ruajn\u00eb si syt\u00eb e ballit. E kan\u00eb si dy syt\u00eb dike e kan\u00eb si syt\u00eb e ballit. Pash (pasha) syt\u00eb e ballit bet. p\u00ebr gj\u00ebn\u00eb m\u00eb t\u00eb shtrenjt\u00eb q\u00eb kam, p\u00ebr syt\u00eb e ballit. E ka syrin bo\u00e7\u00eb shih te BO\u00c7\u00cb,~A. I ka syt\u00eb dollap shih te DOLLAP, ~I. S'ka sy e faqe ka b\u00ebr\u00eb di\u00e7ka t\u00eb keqe ose t\u00eb turpshme dhe nuk mund t\u00eb guxoj\u00eb me t'i dale p\u00ebrpara dikujt a t'i k\u00ebrkoj\u00eb di\u00e7ka; \u00ebsht\u00eb b\u00ebr\u00eb me turp e s'del dot p\u00ebrpara t\u00eb tjer\u00ebve. Me \u00e7'sy e \u00e7'faqe s'ka sy e faqe. E ka syrin t\u00eb hapur shih te HAPUR (i,e). I ka syt\u00eb me jak\u00ebz mosp\u00ebrf. shih te" | |
}, | |
"hapur": { | |
"word": "Hapur", | |
"description": "(i,e). Let\u00ebr e vdekur libr. shih te VDEKUR (i,e)." | |
}, | |
"nxihem": { | |
"word": "Nxihem", | |
"description": ". Nxirja e mureve. Nxirja e jet\u00ebs (e realitetit). 2. sh. ~E, ~ET. Vend i nxir\u00eb; ngjyra e err\u00ebt q\u00eb ka marr\u00eb dikush nga dielli; njoll\u00eb e zez\u00eb n\u00eb di\u00e7ka. iku nxirja." | |
}, | |
"ballebreshtez": { | |
"word": "Ball\u00ebbresht\u00ebz", | |
"description": ",~A . sh. ~A, -AT bot. Bim\u00eb barishtore shum\u00ebvje\u00e7are, e ngjashme me gra-shin\u00ebn, me gjethe t\u00eb vogla e t\u00eb renditura dy e nga dy n\u00eb bisqe, me \flule t\u00eb bardha e n\u00eb tuf\u00eb Si t\u00eb akacies, q\u00eb rritet n\u00eb ara e livadhe dhe q\u00eb \u00ebsht\u00eb ushqim i mir\u00eb p\u00ebr kafsh\u00ebt." | |
}, | |
"ballecelik": { | |
"word": "Ball\u00ebcelik", | |
"description": ",~E mb. poet. I forte si \u00e7eliku, q\u00eb can p\u00ebrpara pa u p\u00ebrkulur. Parti (ushtri) ball\u00eb\u00e7elike." | |
}, | |
"ballecelur": { | |
"word": "Ball\u00eb\u00e7elur", | |
"description": "ndajf. Krenar, ball\u00ebhapur; me fytyr\u00eb t\u00eb qeshur. Q\u00ebndron (shkon) ball\u00eb\u00e7elur." | |
}, | |
"balledale": { | |
"word": "Ball\u00ebdal\u00eb", | |
"description": "mb. Q\u00eb e ka ballin t\u00eb dale p\u00ebrpara, me ball\u00eb t\u00eb k\u00ebrcyer. Njeri (grua) ball\u00ebdal\u00eb." | |
}, | |
"balleflori": { | |
"word": "Ball\u00ebflori", | |
"description": "mb. poet. Q\u00eb e ka ballin t\u00eb bukur, ball\u00ebndritur. Nuse ball\u00ebflori." | |
}, | |
"ballefshehur": { | |
"word": "Ball\u00ebfshehur", | |
"description": "mb. 1. Q\u00eb fshihet si me turp, i druajtur. 2. p\u00ebrd. ndajf. krahin. Me kok\u00ebn t\u00eb ulur nga turpi, me druajtje. Rrinte ball\u00ebfshehur." | |
}, | |
"ballegeshtenje": { | |
"word": "Ball\u00ebg\u00ebshtenj\u00eb", | |
"description": "mb. poet. Q\u00eb e ka ballin t\u00eb bukur, ball\u00ebndritur. Vajz\u00eb ball\u00ebg\u00ebshtenj\u00eb." | |
}, | |
"ballegrep": { | |
"word": "Ball\u00ebgrep", | |
"description": ",~E mb. poet. Q\u00eb e ka vij\u00ebn e ballit t\u00eb lakuar, ball\u00ebhark. Moj syzez\u00eb, ball\u00ebgrepe!" | |
}, | |
"ballegjere": { | |
"word": "Ball\u00ebgjer\u00eb", | |
"description": "mb. 1. Q\u00eb e ka ballin t\u00eb gjer\u00eb. Burr\u00eb ball\u00ebgjer\u00eb. Peshk ball\u00ebgjer\u00eb. 2. P\u00ebrd. em. sipas kuptimit t\u00eb mbiemrit." | |
}, | |
"ballehapet": { | |
"word": "Ball\u00ebhap\u00ebt", | |
"description": "ndajf. Ball\u00ebhapur. Eci (dal) ball\u00eb-hap\u00ebt." | |
}, | |
"ballehapur": { | |
"word": "Ball\u00ebhapur", | |
"description": "ndajf. 1. Me nd\u00ebrgjegje t\u00eb paster, me guxim e pa druajtje, ball\u00eblart. Q\u00ebndron (shkon, del) ball\u00ebhapur. E pres ball\u00ebhapur. 2. si mb. Q\u00eb e ka nd\u00ebrgjegjen t\u00eb paster, q\u00eb ec\u00ebn me guxim e pa druajtje n\u00eb jet\u00eb; i hapur, i \u00e7ilt\u00ebr. Jam ball\u00ebhapur." | |
}, | |
"ballehark": { | |
"word": "Ball\u00ebhark", | |
"description": "mb. poet. Ball\u00ebgrep." | |
}, | |
"ballehene": { | |
"word": "Ball\u00ebh\u00ebn\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. I. Kafsh\u00eb (zakonisht lop\u00eb), q\u00eb ka n\u00eb ball\u00eb nj\u00eb bale t\u00eb bardh\u00eb si h\u00ebn\u00eb. 2. poet. Grua a vajz\u00eb me ball\u00eb t\u00eb gjer\u00eb e t\u00eb bukur, ball\u00ebndritur." | |
}, | |
"ballekrenar": { | |
"word": "Ball\u00ebkrenar", | |
"description": "ndajf. poet. 1. Me krenari, ball\u00eblart." | |
}, | |
"ballekuq": { | |
"word": "Ball\u00ebkuq", | |
"description": ",~E mb. 1. Q\u00eb ka nj\u00eb pull\u00eb t\u00eb kuqe n\u00eb ball\u00eb; q\u00eb e ka ballin t\u00eb kuq (p\u00ebr kafsh\u00ebt sht\u00ebpiake). 2. P\u00ebrd. em. sipas kuptimit t\u00eb mbiemrit (p\u00ebr kafsh\u00ebt sht\u00ebpiake)." | |
}, | |
"ballelart": { | |
"word": "Ball\u00eblart", | |
"description": "ndajf. Krenar p\u00ebr pun\u00ebn e kryer; me kok\u00ebn lart, pa u p\u00ebrkulur para v\u00ebshtir\u00ebsive. Q\u00ebndron ball\u00eblart." | |
}, | |
"ballelarte": { | |
"word": "Ball\u00eblart\u00eb", | |
"description": "mb. 1. Ball\u00ebgjer\u00eb. Burr\u00eb ball\u00eblart\u00eb. 2. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb krenar p\u00ebr pun\u00ebn e kryer; q\u00eb e mban kok\u00ebn lart para v\u00ebshtir\u00ebsive." | |
}, | |
"ballemadh": { | |
"word": "Ball\u00ebmadh", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb e ka ballin t\u00eb madh, ball\u00ebgjer\u00eb. Njeri ball\u00ebmadh. Grua ball\u00ebtnadhe." | |
}, | |
"ballendritur": { | |
"word": "Ball\u00ebndritur", | |
"description": "mb. poet. 1. Q\u00eb ka fytyr\u00eb t\u00eb hijshme, q\u00eb shk\u00eblqen nga bukuria; q\u00eb i ndrit fytyra nga g\u00ebzimi." | |
}, | |
"ballengrysur": { | |
"word": "Ball\u00ebngrysur", | |
"description": "mb. I ngrysur n\u00eb fytyr\u00eb, i vrenj-tur, i zymt\u00eb. Rrinte ball\u00ebngrysur." | |
}, | |
"ballengushte": { | |
"word": "Ball\u00ebngusht\u00eb", | |
"description": "mb. Q\u00eb e ka ballin t\u00eb ngusht\u00eb. F\u00ebmij\u00eb ball\u00ebngusht\u00eb." | |
}, | |
"ballenxire": { | |
"word": "Ball\u00ebnxir\u00eb", | |
"description": "mb. Shum\u00eb i ngrysur n\u00eb fytyr\u00eb, i nxir\u00eb n\u00eb fytyr\u00eb; ball\u00ebngrysur. Plak ball\u00ebnxir\u00eb." | |
}, | |
"ballepraruar": { | |
"word": "Ball\u00ebpraruar", | |
"description": "mb. poet. Q\u00eb e ka ballin si t\u00eb praruar, ball\u00ebndritur." | |
}, | |
"ballerrudhur": { | |
"word": "Ball\u00ebrrudhur", | |
"description": "mb. I zhytur n\u00eb mendime t\u00eb r\u00ebnda, i menduar; i vrenjtur, i ngrysur, i m\u00ebrzitur. \fBALL\u00cbS,~I m. sh. ~A, ~AT krahin. 1. Kurrizi i dor\u00ebs, e prapta e dor\u00ebs. ra me ball\u00ebs, 2. Kunji i kreut, q\u00eb mban rras\u00ebn e batit p\u00ebr t\u00eb z\u00ebn\u00eb zogj." | |
}, | |
"ballesohem": { | |
"word": "Ball\u00ebsohem", | |
"description": "vjet. P\u00ebs. e BALL\u00cbSOJ iBALL\u00cbS,OJ kal., ~OVA, ~UAR vjet. 1. P\u00ebrballoj." | |
}, | |
"ballesor": { | |
"word": "Ball\u00ebsor", | |
"description": ",~I,." | |
}, | |
"ballesore": { | |
"word": "Ball\u00ebsore", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET. 1. Nj\u00eb cope vend i rrafsh\u00ebt n\u00eb shpat mali a kodre; shull\u00eb. Ngjitem n\u00eb ball\u00ebsore. 2. Nj\u00eb nga dy an\u00ebt e sheshta t\u00eb fu\u00e7is\u00eb, fundet e fu\u00e7is\u00eb." | |
}, | |
"ballestol": { | |
"word": "Ball\u00ebstol", | |
"description": "lSUR mb. poet. Q\u00eb e ka ballin t\u00eb zbukuruar e t\u00eb stolisur me di\u00e7ka." | |
}, | |
"balletar": { | |
"word": "Ball\u00ebtar", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. 1. Ai q\u00eb prin n\u00eb balle, prij\u00ebsi, i pari. E kemi ball\u00ebtar. 2. P\u00ebr\u00e7or." | |
}, | |
"balletor": { | |
"word": "Ball\u00ebtor", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. 1. P\u00ebr\u00e7or. 2. shih" | |
}, | |
"ballevenet": { | |
"word": "Ball\u00ebvenet", | |
"description": "lK,~E mb. poet. Q\u00eb e ka ballin t\u00eb lart\u00eb e t\u00eb bukur, ball\u00ebndritur." | |
}, | |
"balleverdhe": { | |
"word": "Ball\u00ebverdh\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT zool. Zog me trup shum\u00eb t\u00eb vog\u00ebl, me krah\u00eb t\u00eb verdh\u00eb, q\u00eb e ka ballin t\u00eb kuq me pika t\u00eb verdha dhe q\u00eb nuk shtegton n\u00eb dim\u00ebr." | |
}, | |
"ballevrenjtur": { | |
"word": "Ball\u00ebvrenjtur", | |
"description": "mb- Fytyr\u00ebvrenjtur, i ngrysur." | |
}, | |
"ballezi": { | |
"word": "Ball\u00ebzi", | |
"description": ",~ZEZ\u00cb mb. 1. Q\u00eb ka nj\u00eb pull\u00eb t\u00eb zez\u00eb he ball\u00eb; q\u00eb e ka ballin t\u00eb zI (p\u00ebr shpend\u00ebt). P\u00ebllumb ball\u00ebzi. 2. P\u00ebrd. em. sipas kuptimit t\u00eb mbiemrit (p\u00ebr shpend\u00ebt)." | |
}, | |
"ballgam": { | |
"word": "Ballgam", | |
"description": ",~I. E ka gozhd\u00eb n\u00eb zem\u00ebr shih te" | |
}, | |
"ballgcn": { | |
"word": "Ballgcn", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT bot., krahin. Shpardh." | |
}, | |
"ballgunishte": { | |
"word": "Ballgunisht\u00eb", | |
"description": ",~A sh. ~A, ~AT krahin. Pyll shpardhi." | |
}, | |
"balli": { | |
"word": "Balli", | |
"description": ",~U m. sh. ~NJ, ~NJT\u00cb. P\u00ebllumb me nj\u00eb pull\u00eb t\u00eb kuqe n\u00eb kok\u00eb." | |
}, | |
"ballice": { | |
"word": "Ballic\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT vjet. Shami, m\u00eb t\u00eb cil\u00ebn grate mblidhnin flok\u00ebt, duke mbuluar edhe nj\u00eb pjes\u00eb t\u00eb ballit." | |
}, | |
"ballic": { | |
"word": "Balli\u00e7", | |
"description": ",~E mb. keq. Ball\u00ebdal\u00eb." | |
}, | |
"balline": { | |
"word": "Ballin\u00eb", | |
"description": ",~A 2FROR,~I m. Muaji shkurt." | |
}, | |
"ballist": { | |
"word": "Ballist", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me organizat\u00ebn politike tradhtare t\u00eb \u201cBallit Komb\u00ebtar\u201d dhe me veprim-tarin\u00eb e saj, i \u201cBallit Komb\u00ebtar\u201d; q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me ballist\u00ebt, i ballist\u00ebve. \u00c7et\u00eb (band\u00eb) balliste. Krer\u00ebt ballist\u00eb." | |
}, | |
"ballje": { | |
"word": "Ballje", | |
"description": ",~A sh. ~E,~\u00cbT. Cope prej p\u00eblhure t\u00eb bardh\u00eb ose prej atllasi t\u00eb zi, q\u00eb e lidhnin grate mbi ball\u00eb n\u00eb shenj\u00eb zie." | |
}, | |
"ballkanas": { | |
"word": "Ballkanas", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me ballkanasit, q\u00eb u p\u00ebrket popujve t\u00eb Ballkanit, i ballkanasve; ball-kahik." | |
}, | |
"ballkan": { | |
"word": "Ballkan", | |
"description": "lK,~E mb. Q\u00eb lidhet me gadishullin e" | |
}, | |
"baixkanolog": { | |
"word": "Baixkanolog", | |
"description": ",~U m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT libr. Studiues n\u00eb fush\u00ebn e ballkanologjis\u00eb." | |
}, | |
"ballkanologji": { | |
"word": "Ballkanologji", | |
"description": ",~A. libr. T\u00ebr\u00ebsia e Studimeve p\u00ebr historin\u00eb, p\u00ebr gjuh\u00ebn dhe p\u00ebr kultur\u00ebn e popujve t\u00eb" | |
}, | |
"ballkanologjik": { | |
"word": "Ballkanologjik", | |
"description": ",~E mb. libr. Q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me ballkanologjin\u00eb, i ballkanologjis\u00eb. Studime (shken-ca) ballkanologjike. Kongres ballkanologjik." | |
}, | |
"ballke": { | |
"word": "Ballk\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. Lloj kumbulle me kokrra t\u00eb gjata e me ngjyr\u00eb vishnje n\u00eb t\u00eb bardh\u00eb." | |
}, | |
"ballkon": { | |
"word": "Ballkon", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. 1. Shesh i vog\u00ebl, zakonisht kat\u00ebrk\u00ebnd\u00ebsh e i ngusht\u00eb, i rrethuar me parmak\u00eb, q\u00eb del jasht\u00eb murit t\u00eb nj\u00eb ndertese dhe q\u00eb lidhet me pjes\u00ebn e brendshme t\u00eb saj n\u00ebp\u00ebrmjet nj\u00eb dere. Ballkon i jasht\u00ebm (i brendsh\u00ebm). Ballkon i mbyllur. Sht\u00ebpi me ballkon. Parntak\u00ebt e ballkonit. Dera e ballko-nit. Dal n\u00eb ballkon. P\u00ebrkulem nga ballkoni. 2. teat\u00ebr. Pjes\u00eb e ndar\u00eb, kryesisht n\u00eb katin e mes\u00ebm (mbi plate e n\u00ebn galeri), me vende p\u00ebr shikuesit (n\u00eb nj\u00eb sall\u00eb teatri a kinemaje). Ballkoni i oper\u00ebs. Vendet e ballkonit." | |
}, | |
"ballkot": { | |
"word": "Ballkot", | |
"description": ",~I. Mbledh me bar blete mbledh n\u00eb sht\u00ebpj nj\u00eb shumic\u00eb njer\u00ebzish t\u00eb ndrysh\u00ebm, duke i joshur me di\u00e7ka." | |
}, | |
"balln": { | |
"word": "Balln", | |
"description": "lK,~U m.sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. 1. shih BALL\u00cb, ~I i 2Ballnik\u00ebt e votes. 2. vjet. Pjes\u00eb e p\u00ebrkrenares q\u00eb mbronte ballin e luft\u00ebtarit (n\u00eb koh\u00eb t\u00eb vjetra). Ballniku i kask\u00ebs. 3. vjet. Pararoj\u00eb. Dolt n\u00eb ballnik. Nxori ballnik." | |
}, | |
"ballo": { | |
"word": "Ballo", | |
"description": ",~JA. sh. ~, ~T vjet. Mbr\u00ebmje Vall\u00ebzimi; k\u00ebrcim, vall\u00ebzim. Ballo me maska. Fustan balloje. K\u00ebpuc\u00eb p\u00ebr ballo. Shkoi n\u00eb ballo." | |
}, | |
"ballor": { | |
"word": "Ballor", | |
"description": ",~E mb. 1. anat. Q\u00eb i p\u00ebrket ballit, i ballit." | |
}, | |
"ballore": { | |
"word": "Ballore", | |
"description": ",~JA sh. ~E, ~ET. 1. Tburim\u00eb zakonisht me purteka, e cila vihet para dhe pas qerres q\u00eb t\u00eb mos bjer\u00eb ngarkesa; les\u00eb qerreje. Ballore kalla-mash. I v\u00eb qerres balloret. 2. shih BALL\u00cb,~I i 2. 3. Bailee." | |
}, | |
"balltje": { | |
"word": "Balltje", | |
"description": ",~A . sh. ~E, ~ET. S\u00ebpat\u00eb e madhe e me qaf\u00eb t\u00eb gjat\u00eb, q\u00eb p\u00ebrdorin sharr\u00ebxhinjt\u00eb p\u00ebr t\u00eb gdhendur ballet e trungjeve, late." | |
}, | |
"balltuke": { | |
"word": "Balltuke", | |
"description": ",~JA sh. ~E, ~ET. 1. S\u00ebpat\u00eb me myk\u00eb t\u00eb ngusht\u00eb. 2. Shat me faqe t\u00eb gjer\u00eb. Prashit me bdlltuk." | |
}, | |
"balluk": { | |
"word": "Balluk", | |
"description": ",~U i m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Ball\u00ebsor, kap-tell." | |
}, | |
"balluke": { | |
"word": "Balluke", | |
"description": ",~JA. I vuri berihan\u00eb shih te BERIHA,~JA. I vuri b\u00ebrrylin dikujt shih te BERRY L,~-I. E vuri (e shtiu, e futi) n\u00eb big\u00eb dike shih te BIG\u00cb,\u2014A. I vuri bins dikujt shih te BINA, ~JA. E v\u00eb n\u00eb bisht di\u00e7ka shih te BISHT,~I. p\u00ebr t\u00eb v\u00ebn\u00eb n\u00eb bostan shih te BOSTAN,~I. E vuri (e futi) n\u00eb brazd\u00eb (n\u00eb hulli) shih te BRAZD\u00cb,~A. S'e v\u00eb n\u00eb brinj\u00eb mosp\u00ebrf. shih te BRINJ\u00cb,~A. V\u00eb bu\u00e7 shih te BU\u00c7,~I i. I v\u00eb cipalin dikujt e d\u00ebbon, e p\u00ebrz\u00eb, e ndjek nga nj\u00eb vend. I vuri \u00e7allm\u00ebn dikujt shih te \u00c7ALLME,~A. E v\u00eb n\u00eb \u00e7etele shih te \u00c7ETELE, ~JA. I v\u00eb \u00e7ullin dikujt shih te \u00c7ULL,~I." | |
}, | |
"ballukecjap": { | |
"word": "Ballukecjap", | |
"description": ",~E mb. shak., tall. 1. Q\u00eb i lea balluket t\u00eb gjata e t\u00eb drejta si t\u00eb cjapit. 2. P\u00ebrd. em. sipas kuptimit t\u00eb mbiemrit (p\u00ebr njer\u00eb-zit)." | |
}, | |
"ballukedredhur": { | |
"word": "Ballukedredhur", | |
"description": "mb. I. Q\u00eb i ka balluket t\u00eb dredhura. Djal\u00eb ballukedredhur. 2. P\u00ebrd. em. sipas kuptimit t\u00eb mbiemrit (p\u00ebr njer\u00ebzit)." | |
}, | |
"ballukemadh": { | |
"word": "Ballukemadh", | |
"description": ",~E mb. 1. Q\u00eb i ka balluket t\u00eb m\u00ebdha, me balluke t\u00eb gjata. 2. P\u00ebrd. em. sipas kuptimit t\u00eb mbiemrit (p\u00ebr n jer\u00ebzit)." | |
}, | |
"ballukemenjane": { | |
"word": "Ballukem\u00ebnjan\u00eb", | |
"description": "mb. 1. Q\u00eb i ka balluket t\u00eb hedhura n\u00eb nj\u00ebr\u00ebn an\u00eb t\u00eb ballit. 2. P\u00ebrd. em. sipas kuptimit t\u00eb mbiemrit (p\u00ebr n jer\u00ebzit)." | |
}, | |
"ballukeperpjete": { | |
"word": "Ballukep\u00ebrpjet\u00eb", | |
"description": "mb. Q\u00eb i ka balluket t\u00eb ngritura p\u00ebrpjet\u00eb." | |
}, | |
"ballukeprere": { | |
"word": "Ballukeprer\u00eb", | |
"description": "mb. 1. Q\u00eb i ka balluket t\u00eb prera; q\u00eb i ka shkurtuar flok\u00ebt. Vajz\u00eb ballukeprer\u00eb. 2. P\u00ebrd. em. sipas kuptimit t\u00eb mbiemrit (p\u00ebr njer\u00ebzit)." | |
}, | |
"ballukeverdhe": { | |
"word": "Ballukeverdh\u00eb", | |
"description": "mb. 1. Q\u00eb i ka balluket ose flck\u00ebt n\u00eb ngjyr\u00eb t\u00eb- verdh\u00eb; leshverdh\u00eb. \u00c7un balluke-verdh\u00eb. 2. P\u00ebrd. em. sipas kuptimit t\u00eb mbiemrit (p\u00ebr njer\u00ebzit)." | |
}, | |
"ballukezi": { | |
"word": "Ballukezi", | |
"description": ",~ZEZ\u00cb mb. 1. Q\u00eb i ka balluket t\u00eb zeza; q\u00eb i ka flok\u00ebt t\u00eb zinj. Djal\u00eb ballukezi. Vajz\u00eb ballukezez\u00eb. 2. P\u00ebrd. em. sipas kuptimit t\u00eb mbiemrit (p\u00ebr njer\u00ebzit)." | |
}, | |
"ballulur": { | |
"word": "Ballulur", | |
"description": "ndajf. 1. Me kok\u00eb ulur nga hidh\u00ebrimi a nga vuajtjet; kokulur. Shkonin (rrinin) ballulur. 2. si mb. Q\u00eb e mban kok\u00ebn ulur nga hidh\u00ebrimi a nga vuajtjet; kokulur. Grate ishin ballulur a." | |
}, | |
"bam": { | |
"word": "Bam", | |
"description": "." | |
}, | |
"cak": { | |
"word": "Cak", | |
"description": ",~U. Zuri cef\u00ebl u zem\u00ebrua e u ndez menj\u00ebher\u00eb, i k\u00ebrceu damari, i hipi n\u00eb kok\u00eb. Zuri cerg\u00eb (brume) vuri nj\u00ebfar\u00eb pasurie, e ndreqi gje-ndjen ekonomike, u m\u00ebk\u00ebmb. I z\u00eb \u00e7el\u00ebn shih te \u00c7EL\u00cb, ~A ]. E zuri (ia ndez, i hipi, i k\u00ebrceu, iu ngrit) damari shih te DAMAR,~I. I zuri der\u00ebn dikujt shih te DER\u00cb,~A. E zone me domate dike \fshih te DOMATE,~JA. Zun\u00eb dor\u00eb i dhan\u00eb fjal\u00ebn nj\u00ebritjetrit, lidh\u00ebn marr\u00ebveshje a ran\u00eb n\u00eb ujdi p\u00ebr di\u00e7ka. I z\u00eb dora (\u00e7do gj\u00eb) a) i vjen ndoresh p\u00ebr \u00e7do pun\u00eb; nuk rri kot; b) i del mir\u00eb e mbar\u00eb \u00e7do gj\u00eb. S'e z\u00eb (s'e kap) me dor\u00eb di\u00e7ka shih te DOR\u00cb,~A. Me zuri dhembi di\u00e7ka shih te" | |
}, | |
"bambu": { | |
"word": "Bambu", | |
"description": ",~JA . sh. ~, ~T\u00cb bot. Bim\u00eb e yendeve t\u00eb nxehta, me k\u00ebrcell t\u00eb drunjt\u00eb, t\u00eb forte, t\u00eb gjat\u00eb, me nyja dhe p\u00ebrbrenda fyl si kallami. Shkop bambaje. Shport\u00eb (kanist\u00ebr, kapele) bambuje. Kasolle bambuje. Pyje me bambu." | |
}, | |
"bame": { | |
"word": "Bam\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT krahin., vjet. Qyp i madh prej balte, q\u00eb p\u00ebrdorej zakonisht p\u00ebr vaj; pille, balt\u00ebgore." | |
}, | |
"bamires": { | |
"word": "Bamir\u00ebs", | |
"description": "l,~A. sh. ~, ~T\u00cb. shih MIR\u00cbB\u00cbR\u00cbSI," | |
}, | |
"bamje": { | |
"word": "Bamje", | |
"description": ",~A . sh. ~E, ~ET bot. Bim\u00eb barishtore nj\u00ebvje\u00e7are, me k\u00ebrcell t\u00eb deg\u00ebzuar, me gjethe t\u00eb m\u00ebdha e t\u00eb \u00e7ara si p\u00ebll\u00ebmb\u00eb, q\u00eb b\u00ebn bishtaja t\u00eb vogla, shum\u00ebfaq\u00ebshe e si bri dhe q\u00eb rritet si perime; bishtaja e k\u00ebsaj bime, q\u00eb p\u00ebrdoret p\u00ebr gjell\u00eb. Bamje l\u00eb njoma. Gjell\u00eb (mish) me bamje." | |
}, | |
"banak": { | |
"word": "Banak", | |
"description": ",~U m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. 1. Tryez\u00eb e posa\u00e7me, e gjat\u00eb dhe e ngusht\u00eb, e mbyllur p\u00ebrpara e lart zakonisht me xham. ku mbahen mallrat q\u00eb shiten ose ku jepen pijet, \u00ebmb\u00eblsirat, cigaret etj. n\u00eb nj\u00eb birrari, n\u00eb nj\u00eb bar-bufe, n\u00eb nj\u00eb restorant etj. Shit\u00ebsi i banakut. Man nga banaku." | |
}, | |
"banakier": { | |
"word": "Banakier", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Shit\u00ebs q\u00eb sh\u00ebr-ben n\u00eb banakun e nj\u00eb birrarie, t\u00eb nj\u00eb bar-bufeje etj. Punon si banakier." | |
}, | |
"banakiere": { | |
"word": "Banakiere", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET. Fem. e BANAKIER,~I." | |
}, | |
"banal": { | |
"word": "Banal", | |
"description": ",~E mb. 1. Q\u00eb ka humbur forc\u00ebn shpreh\u00ebse p\u00ebr shkak t\u00eb p\u00ebrs\u00ebritjes s\u00eb shpesht\u00eb, q\u00eb \u00ebsht\u00eb' b\u00ebr\u00eb bajat e pa shije; tep\u00ebr i p\u00ebrdorur dhe i njohur prej t\u00eb gjith\u00ebve." | |
}, | |
"banalitet": { | |
"word": "Banalitet", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET libr. 1. vet.nj. T\u00eb qen\u00ebt banal, cil\u00ebsia e asaj q\u00eb \u00ebsht\u00eb banale. 2. Di\u00e7ka banale, ajo q\u00eb \u00ebsht\u00eb banale (ide, mendim etj.); fjal\u00eb ose shprehje banale. Thot\u00eb banalitete." | |
}, | |
"banaljz": { | |
"word": "Banaljz", | |
"description": "lM,~I m. sh. ~E, ~ET. Veprimi sipaskuptimeve t\u00ebfoljeve BANALIZOJ, BANALIZOHET." | |
}, | |
"banalizohet": { | |
"word": "Banalizohet", | |
"description": ". P\u00ebs. e BANALIZOJ." | |
}, | |
"banalizoj": { | |
"word": "Banalizoj", | |
"description": "kal., ~OVA, ~UAR. 1. la humbas vler\u00ebn di\u00e7kaje, duke e p\u00ebrs\u00ebritur jasht\u00eb mase, e b\u00ebj banal. 2. I heq idealet a synimet e larta, e paraqit si di\u00e7ka t\u00eb ul\u00ebt, e ul. Banalizoi nj\u00eb teori (nj\u00eb ide)." | |
}, | |
"banane": { | |
"word": "Banane", | |
"description": ",~IA . sh. ~E, ~ET bot. BIm\u00eb e ven-deve t\u00eb nxehta, me trup t\u00eb lart\u00eb, me gjethe shum\u00eb t\u00eb m\u00ebdha, me lule si vile, q\u00eb b\u00ebn fruta t\u00eb gjat\u00eb, t\u00eb kthyer, t\u00eb tult\u00eb, me l\u00ebkur\u00eb t\u00eb trash\u00eb e t\u00eb l\u00ebmuar, me ngjyr\u00eb t\u00eb verdh\u00eb kur piqen, t\u00eb \u00ebmb\u00ebl e me er\u00eb t\u00eb mir\u00eb; fruti i k\u00ebsaj bime. Pyll bananesh. L\u00ebkur\u00eb bananeje. Ngjyr\u00eb bananeje.' Akullore me banane. Q\u00ebroi bananen." | |
}, | |
"bananishte": { | |
"word": "Bananishte", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET. Pemishte me banane." | |
}, | |
"bandazh": { | |
"word": "Bandazh", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. I. mjek. shih FASH\u00cb,~Ai." | |
}, | |
"banderole": { | |
"word": "Banderol\u00eb", | |
"description": ",~A f. sh. ~A, ~AT. 1. Rrip i gjeii\u00eb p\u00eblhure ose letre, me nj\u00eb parull\u00eb a citat t\u00eb shkruar n\u00eb t\u00eb, q\u00eb varet n\u00eb raste festash ose mbahet n\u00eb duar n\u00eb nj\u00eb manifestim, n\u00eb nj\u00eb demonstrate etj. Var (vendos) nj\u00eb banderole. Mbaj banderol\u00ebn. Zbukuroj me ftamur\u00eb e banderola. 2. Rrip letre p\u00ebr t\u00eb mbcshtjell\u00eb libra, gazeta, revista etj. q\u00eb dergohen mepost\u00eb; rrip i nolle letre q\u00eb mbyll paket\u00ebn e cigareve. Ngjit banderolai. Mb\u00ebshtjell me banderole." | |
}, | |
"bande": { | |
"word": "Band\u00eb", | |
"description": ",~A ii sh. ~A, ~AT. 1. mjek. shih FASH\u00cb,~Ai." | |
}, | |
"bandit": { | |
"word": "Bandit", | |
"description": "lZ\u00cbM,~MI m. sh. ~MA, ~MAT." | |
}, | |
"banese": { | |
"word": "Banes\u00eb", | |
"description": ",~A sh. ~A, ~AT. Nd\u00ebrtes\u00eb ku banojn\u00eb njer\u00ebzit, sht\u00ebpi banimi. Banesa qytetare (fshatare, tiranase)." | |
}, | |
"bane": { | |
"word": "Ban\u00eb", | |
"description": ",~A. sh. ~A, ~AT. Kasolle q\u00eb ngren\u00eb ba-rinjt\u00eb n\u00eb stane; t\u00ebban\u00eb." | |
}, | |
"ban": { | |
"word": "Ban", | |
"description": "tlES,~I m. sh. ~, ~IT. Banor. Banuesit e fshatit." | |
}, | |
"banike": { | |
"word": "Banike", | |
"description": ",~JA sh. ~E, ~ET euf. Prapanikja, t\u00eb Rdenjurit. ra n\u00eb banike." | |
}, | |
"banim": { | |
"word": "Banim", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. 1. Veprimi sipas kuptimeve t\u00eb foljeve BANOJ, BANOHET. Sht\u00ebpi (nd\u00ebrtes\u00eb) banimi." | |
}, | |
"banishte": { | |
"word": "Banisht\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. Vendi ku jan\u00eb ngritur kasollet e barinjve n\u00eb stane." | |
}, | |
"bankar": { | |
"word": "Bankar", | |
"description": ",~E mb. fin. Q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me bank\u00ebn, i bank\u00ebs; q\u00eb lidhet me veprimet e bank\u00ebs. Agjenci bankare." | |
}, | |
"banket": { | |
"word": "Banket", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. Gosti, q\u00eb shtrohet p\u00ebr nder t\u00eb dikujt ose me rastin e nj\u00eb ngjarjeje t\u00eb sh\u00ebnuar. Banket zyrtar. Shtroi (dha) nj\u00eb banket. Ftoi n\u00eb banket. Mori pjes\u00eb tie banket." | |
}, | |
"banke": { | |
"word": "Bank\u00eb", | |
"description": ",~A 1 . sh. ~A, ~AT. 1. Tryez\u00eb e gjat\u00eb, zakonisht me syprin\u00eb pak t\u00eb pjerr\u00ebt, me ndenj\u00ebse t\u00eb lidhur me t\u00eb, n\u00eb t\u00eb cil\u00ebn rrin\u00eb e shkruajn\u00eb nx\u00ebn\u00ebsit n\u00eb shkoll\u00eb. Bank a e par\u00eb (e fundit). Bank\u00eb shkolle. Rresht bankash. Ulem n\u00eb bank\u00eb. Dal nga banka. V\u00eb mbi bank\u00eb. 2. Tryez\u00eb e posa\u00e7me prej druri a prej metali, me pajisjet e nevojshme, ku kryhen pun\u00eb t\u00eb ndryshme me dru, me metal etj. Bank\u00eb zdrukth\u00ebtari. Bank\u00eb p\u00ebr pun\u00ebn m\u00e7 dru (p\u00ebr pun\u00ebn me metal). 3. gjeol. shih STOM,~I 2. Bank\u00eb mbulese. Bank\u00eb kripe." | |
}, | |
"bankenote": { | |
"word": "Bank\u00ebnot\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT fin. Let\u00ebr me vler\u00eb, me prerje t\u00eb caktuar, q\u00eb e v\u00eb n\u00eb qarkullim si para nj\u00eb bank\u00eb." | |
}, | |
"bankeprove": { | |
"word": "Bank\u00ebprov\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT tek. Tryez\u00eb e posa\u00e7me me pajisjet e nevojshme, q\u00eb sh\u00ebrben p\u00ebr t\u00eb kontrolluar pun\u00ebn e nj\u00eb motori ose t\u00eb nj\u00eb vegle pas mb\u00ebrthimit t\u00eb plot\u00eb. Bank\u00ebprov\u00eb hidraulike (elektrike). Bank\u00ebprov\u00eb p\u00ebr motor\u00eb." | |
}, | |
"bankier": { | |
"word": "Bankier", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Pronar i nj\u00eb banke ose aksionist i madh financiar n\u00eb vendet kapitaliste, i cili drejton veprimtarin\u00eb e bank\u00ebs p\u00ebr t\u00eb nxjerre fitime." | |
}, | |
"banohet": { | |
"word": "Banohet", | |
"description": "pavet. Ka njer\u00ebz q\u00eb banojn\u00eb n\u00eb t\u00eb, \u00ebsht\u00eb i banuar; mund t\u00eb rrojn\u00eb e t\u00eb jetojn\u00eb njer\u00ebzit n\u00eb t\u00eb, mund t\u00eb banoj\u00eb dikush aty, \u00ebsht\u00eb i banuesh\u00ebm (p\u00ebr nj\u00eb vend a nj\u00eb sht\u00ebpi). Atje s'banohej." | |
}, | |
"banoj": { | |
"word": "Banoj", | |
"description": "jokal., ~OVA, ~UAR. Rri me sht\u00ebpi, jetoj p\u00ebr nj\u00eb koh\u00eb n\u00eb nj\u00eb sht\u00ebpi, n\u00eb nj\u00eb qytet etj., kam ndenj\u00ebn n\u00eb nj\u00eb vend. Banon n\u00eb nd\u00ebrtes\u00ebn e re. Banoj n\u00eb fshat. Banonte te nj\u00eb mik. Banon larg. Ku banoni? Sa familje banojn\u00eb k\u00ebtu?" | |
}, | |
"banor": { | |
"word": "Banor", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Aiq\u00eb banon vazhdi-misht a gjat\u00eb n\u00eb nj\u00eb vend (n\u00eb nj\u00eb sht\u00ebpi, n\u00eb nj\u00eb qytet, n\u00eb nj\u00eb shtet etj.); vend\u00ebs. Banor\u00eb t\u00eb p\u00ebrhersh\u00ebm (t\u00eb p\u00ebrkohsh\u00ebm)." | |
}, | |
"banuar": { | |
"word": "Banuar", | |
"description": "(i, e) mb. Q\u00eb ka banor\u00eb; q\u00eb ka banor\u00eb vend\u00ebs t\u00eb p\u00ebrhersh\u00ebm, i populluar; kund. i pabanuar. Krahin\u00eb e banuar. Vend i banuar. Qend\u00ebr t banuar," | |
}, | |
"banceshem": { | |
"word": "Bancesh\u00ebm", | |
"description": "(i), ~ME (e) mb. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb i p\u00ebr-shtatsh\u00ebm p\u00ebr t\u00eb banuar njer\u00ebzit; q\u00eb mund t\u00eb sh\u00ebrbej\u00eb si banes\u00eb; kund. i pabanuesh\u00ebm. Vend i banuesh\u00ebm. Nd\u00ebrtes\u00eb e banueshme." | |
}, | |
"banje": { | |
"word": "Banj\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. 1. Pjes\u00eb e sht\u00ebpis\u00eb e ndar\u00eb me vete, e pajisur me dush ose me vask\u00eb p\u00ebr t'u lar\u00eb; nd\u00ebrtes\u00eb e ve\u00e7ant\u00eb me shum\u00eb t\u00eb ndara, t\u00eb pajisura me dushe p\u00ebr t'u lar\u00eb njer\u00ebzit. Banj\u00eb popullore." | |
}, | |
"banjemar": { | |
"word": "Banj\u00ebmar", | |
"description": "l,~A . sh. ~, ~T\u00cb spec. Zierja ose ngrohja e nj\u00eb l\u00ebnde n\u00eb nj\u00eb en\u00eb, e cila \u00ebsht\u00eb futur n\u00eb nj\u00eb en\u00eb tjet\u00ebr m\u00eb t\u00eb madhe me uj\u00eb q\u00eb vlon; en\u00ebt p\u00ebr k\u00ebt\u00eb lloj zierjeje. V\u00eb n\u00eb banj\u00ebmari." | |
}, | |
"banjezim": { | |
"word": "Banj\u00ebzim", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET spec. Veprimi sipas kuptimeve t\u00eb foljeve BANJ\u00cbZOJ, BANJ\u00cbZOHET. Banj\u00ebzimi i bag\u00ebtive. Banj\u00ebzimi i fidan\u00ebve. Gropa e banj\u00ebzimit. Govat\u00eb banj\u00ebzimi. Mjekim me banj\u00ebzim. B\u00ebj banj\u00ebzimin." | |
}, | |
"banjezohet": { | |
"word": "Banj\u00ebzohet", | |
"description": "spec. P\u00ebs. e BANJ\u00cbZOJ." | |
}, | |
"banjezoj": { | |
"word": "Banj\u00ebzoj", | |
"description": "kal., ~OVA, ~CAR spec. Zhyt n\u00eb nj\u00eb l\u00ebng t\u00eb posa\u00e7\u00ebm kafsh\u00eb ose bim\u00eb p\u00ebr t'i dezinfek-tuar, p\u00ebr t'i mjekuar etj. Banj\u00ebzoj bag\u00ebtin\u00eb (delet). Banj\u00ebzoj fidan\u00ebt." | |
}, | |
"banjore": { | |
"word": "Banjore", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET. Nj\u00eb e ndar\u00eb e vog\u00ebl n\u00eb banes\u00eb, q\u00eb sh\u00ebrben si banj\u00eb." | |
}, | |
"baobab": { | |
"word": "Baobab", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT bot. Dru tropikal me trung shum\u00eb t\u00eb trash\u00eb dhe me kuror\u00eb t\u00eb gjer\u00eb, q\u00eb b\u00ebn kokrra t\u00eb m\u00ebdha si kunguj. Baobabi afrikan." | |
}, | |
"baqth": { | |
"word": "Baqth", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. Pjesa e poshtme e barkut n\u00ebn k\u00ebrthjz\u00eb, fundi i barkut. Me dhemb baqthi. E goditi n\u00eb baqth. I \u00ebsht\u00eb fryr\u00eb baqthi." | |
}, | |
"bar": { | |
"word": "Bar", | |
"description": ",~I f. S'm\u00eb k& z\u00ebn\u00eb goja lesh shih te LESH,~I. Me zuri gjuha (goja) lesh shih te LESH,~I. la kan\u00eb z\u00ebn\u00eb (ia kan\u00eb mbyllur, ia kan\u00eb vulosur) goj\u00ebn me shtup\u00eb shih te" | |
}, | |
"ha": { | |
"word": "Ha", | |
"description": ". Ka hedhur (ka l\u00ebshuar) shtat a) \u00ebsht\u00eb rritur, \u00ebsht\u00eb b\u00ebr\u00eb me i gjat\u00eb, \u00ebsht\u00eb zgjatur (p\u00ebr njer\u00ebzit dhe p\u00ebr bim\u00ebt); b) \u00ebsht\u00eb ngritur me lart, \u00ebsht\u00eb b\u00ebr\u00eb me i lart\u00eb (p\u00ebr nj\u00eb nd\u00ebrtes\u00eb etj.). I shfcon (i vete) p\u00ebr shtat dikujt i p\u00ebrshtatet, i ka hije. I vjen p\u00ebr shtat dik uj t i vjen pas qejfit; i jep dor\u00eb, i Ieverdis. I ka hyr\u00eb shtati n\u00eb shtat \u00ebsht\u00eb tretur e dob\u00ebsuar shum\u00eb nga s\u00ebmundja, ka mbetur gjysm\u00eb njeriu." | |
}, | |
"shkop": { | |
"word": "Shkop", | |
"description": "; ~I m. sh. ~INJ, ~INJT\u00cb. 1. Nj\u00eb cope dru i holl\u00eb e i gjat\u00eb, q\u00eb sh\u00ebrben p\u00ebr t'u mb\u00ebshtetur kur ecim, p\u00ebr t\u00eb goditur a p\u00ebr pun\u00eb t\u00eb tjera, Shkop i gjat\u00eb. Shkop thane." | |
}, | |
"zog": { | |
"word": "Zog", | |
"description": ", ~U. U be veza t\u00eb m\u00ebsoj\u00eb pul\u00ebn! iron, shih te \fVEZ\u00cb, ~A. Kur s'ke pula, mos bej \u201cish\u201d! fj. u. thuhet kur e k\u00ebshillojn\u00eb dike t\u00eb mos p\u00ebrzihet n\u00eb pun\u00ebt q\u00eb s'i ta-kojn\u00eb." | |
}, | |
"ear": { | |
"word": "Ear", | |
"description": "BRENGE bot. Bim\u00eb barishtore nj\u00ebvje\u00e7are, me k\u00ebrcell t\u00eb deg\u00ebzuar, me lule t\u00eb im\u00ebta ngjyr\u00eb tr\u00ebndanli, me gjethe si t\u00eb shelgut e me push n\u00eb t\u00eb dy an\u00ebt, q\u00eb zihet e p\u00ebrdoret p\u00ebr mjekime popullore." | |
}, | |
"bari": { | |
"word": "Bari", | |
"description": ",~U i m. sh. ~NJ, ~NJT\u00cb. 1. Ai q\u00eb kullot, q\u00eb ruan dhe q\u00eb mbar\u00ebshton bag\u00ebtin\u00eb, \u00e7oban. Bari lop\u00ebsh (dhensh, dhish, derrash).Barinjt\u00eb e cooperatives. Bariu i fshatit." | |
}, | |
"gjese": { | |
"word": "Gj\u00ebs\u00eb", | |
"description": "bot. Bar plasjeje." | |
}, | |
"ngj": { | |
"word": "Ngj", | |
"description": "lZUR (i,e) mb. 1. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb trashur, i mpiksur (p\u00ebr bulmetin, l\u00ebngjet). Qum\u00ebsht i ngjizur. 2. I mbrujtur mir\u00eb, i ngjeshuf. Muskuj t\u00eb ngjizur. 3. fig. I trilluar a i shpikur nga mendja. Gj\u00ebra t\u00eb ngjizura." | |
}, | |
"shpirre": { | |
"word": "Shpirr\u00eb", | |
"description": ",~A . bised. 1. mjek. Astm\u00eb, gul\u00e7im, frym\u00ebz." | |
}, | |
"baraban": { | |
"word": "Baraban", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT t\u00ebk. Pjes\u00eb e ma-kinave ose e mekanizmave t\u00eb ndrysh\u00ebm, n\u00eb trajt\u00ebn e nj\u00eb cilindri t\u00eb madh e zakonisht t\u00eb zbraz\u00ebt brenda,tambur. Baraban rrotullues (sjell\u00ebs). Baraban marr\u00ebs (lares). Baraban druri (dheu, m\u00ebtali). Barabani i ani-jes. Barabani i tharj\u00ebs. Baraban p\u00ebr gatimin e brumit. Pun\u00ebtori i barabanit." | |
}, | |
"barabar": { | |
"word": "Barabar", | |
"description": "ndajf. Nj\u00ebsoj, po aq, n\u00eb t\u00eb nj\u00ebjt\u00ebn madh\u00ebsi a shkall\u00eb me nj\u00eb tjet\u00ebr; n\u00eb m\u00ebnyr\u00eb t\u00eb barabart\u00eb, pa dallim, sikurse nj\u00eb tjet\u00ebr; si njeri tjetri. Jane ba-rabar. I dua barabar. Doli barabar. V b\u00ebn\u00eb barabar." | |
}, | |
"barabardh": { | |
"word": "Barabardh", | |
"description": ",~I m. bot. Nj\u00eb lloj bari i gjat\u00eb, i bardh\u00eb, me xhufk\u00eb n\u00eb ngjyr\u00eb t\u00eb kuqe." | |
}, | |
"barabaresi": { | |
"word": "Barabar\u00ebsi", | |
"description": ",~A . shih BARAZI,~A." | |
}, | |
"barabarte": { | |
"word": "Barabart\u00eb", | |
"description": "(i, e) mb. 1. Q\u00eb ka t\u00eb nj\u00ebjt\u00ebn madh\u00ebsi, pesh\u00eb, vler\u00eb, cil\u00ebsi etj. me nj\u00eb tjet\u00ebr, i nj\u00ebllojt\u00eb, i nj\u00ebjt\u00eb." | |
}, | |
"barab": { | |
"word": "Barab", | |
"description": "tTEM vetv., p\u00ebs. krahin. shih BARAZO-HEM 2." | |
}, | |
"barabrinjes": { | |
"word": "Barabrinj\u00ebs", | |
"description": ",~E mb. gjeom. Q\u00eb i ka brinj\u00ebt t\u00eb barabarta (p\u00ebr figurat gjeometrike, kryesisht per trek\u00ebnd\u00ebshin). Tr\u00ebk\u00ebnd\u00ebsh barabrinj\u00ebs. Kon barabri-nj\u00ebs." | |
}, | |
"barake": { | |
"word": "Barak\u00eb", | |
"description": ",~A. sh. ~A, ~AT. Nd\u00ebrtes\u00eb e thjesht\u00eb nj\u00ebkat\u00ebshe, zakonisht e b\u00ebr\u00eb me d\u00ebrrasa ose me l\u00ebnd\u00eb t\u00eb tjera t\u00eb lehta, q\u00eb sh\u00ebrben si fjetore, si dyqaa, si depo, p\u00ebr zyra etj. Barak\u00eb d\u00ebrrasash. Baraka e cigareve." | |
}, | |
"barakrahes": { | |
"word": "Barakrah\u00ebs", | |
"description": ",~E mb. gjeom., vjet. Dybrinj\u00ebnj\u00eb-sh\u00ebm (p\u00ebr figurat gjeometrike, kryesisht p\u00ebr trek\u00ebnd\u00eb-shin)." | |
}, | |
"baras": { | |
"word": "Baras", | |
"description": "ndajf. 1. Sa nj\u00ebri edhe tjetri, n\u00eb t\u00eb nj\u00ebjt\u00ebn madh\u00ebsi, sasi a shkall\u00eb me nj\u00eb tjet\u00ebr, barabar, nj\u00ebsoj." | |
}, | |
"baraslargesi": { | |
"word": "Baraslarg\u00ebsi", | |
"description": ",~A . gjeom. Larg\u00ebsi e nj\u00ebjt\u00eb nga nj\u00eb pike e caktuar." | |
}, | |
"baraslarguar": { | |
"word": "Baraslarguar", | |
"description": "(i, e) mb. gjeom. Q\u00eb ka larg\u00ebsi t\u00eb nj\u00ebjt\u00eb me nj\u00eb tjet\u00ebr nga nj\u00eb pike e caktuar. Pika (vija) t\u00eb baraslarguara." | |
}, | |
"barasnate": { | |
"word": "Barasnat\u00eb", | |
"description": ",~NATA . sh. ~NET, ~NET\u00cbT spec. Nj\u00ebzet e nj\u00eb marsi a nj\u00ebzet e nj\u00eb shtatori, kur rrezet e diellit bien pingul n\u00eb ekuator dhe nata \u00ebsht\u00eb e gjat\u00eb sa dita. Barasnata e pranver\u00ebs (e vjesht\u00ebs). Ka dy barasnet n\u00eb vit." | |
}, | |
"baraspeshe": { | |
"word": "Baraspesh\u00eb", | |
"description": ",~A . spec. Gjendje n\u00eb prehje e nj\u00eb trupi, kur veprojn\u00eb mbi t\u00eb forca t\u00eb kund\u00ebrta t\u00eb barabarta; gjendje e pandryshuar e nj\u00eb tmpi, mbi t\u00eb cilin veprojn\u00eb forca ose shkaqe t\u00eb kund\u00ebrta e t\u00eb barabarta." | |
}, | |
"baraspesh": { | |
"word": "Baraspesh", | |
"description": "lM,~I m. sh. ~E, ~ET. Veprimi dhe gjendja sipas kuptimit t\u00eb foljes BARASPESHOJ." | |
}, | |
"baraspeshoj": { | |
"word": "Baraspeshoj", | |
"description": "kal., ~OVA, ~UAR. V\u00eb n\u00eb baraspesh\u00eb, sjell n\u00eb gjendje barasp\u00ebsh\u00eb." | |
}, | |
"barasvlere": { | |
"word": "Barasvler\u00eb", | |
"description": ",~A . T\u00eb qen\u00ebt i barasvlersh\u00ebm, t\u00eb pasurit vler\u00eb t\u00eb nj\u00ebjt\u00eb me nj\u00eb tjet\u00ebr." | |
}, | |
"barasvleres": { | |
"word": "Barasvler\u00ebs", | |
"description": ",~I m. sh. ~, ~IT. Ai q\u00eb ka vler\u00eb t\u00eb barabart\u00eb me nj\u00eb tjet\u00ebr, ai q\u00eb \u00ebsht\u00eb i nj\u00ebjt\u00eb me nj\u00eb tjet\u00ebr; ekuiValent. Barasvler\u00ebsi shqip i termit t\u00eb huaj." | |
}, | |
"barasvlershem": { | |
"word": "Barasvlersh\u00ebm", | |
"description": "(i), ~ME (e) mb. Q\u00eb ka vler\u00eb t\u00eb barabart\u00eb me nj\u00eb tjet\u00ebr, q\u00eb \u00ebsht\u00eb me vler\u00eb t\u00eb nj\u00ebjt\u00eb; q\u00eb e z\u00ebvend\u00ebson plot\u00ebsisht di\u00e7ka n\u00eb nj\u00eb an\u00eb; ekuivalent. Madh\u00ebsi (nj\u00ebsi) t\u00eb barasvlersh?ne. Shprehje t\u00eb barasvlershme." | |
}, | |
"barash": { | |
"word": "Barash", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT krahin., keq. Njeri q\u00eb ka qejf t\u00eb bredh\u00eb shum\u00eb, ai q\u00eb e kalon koh\u00ebn duke baritur a duke sh\u00ebtitur." | |
}, | |
"barazi": { | |
"word": "Barazi", | |
"description": ",~A. sh. ~, ~T\u00cb. 1. T\u00eb qen\u00ebt i barabart\u00eb n\u00eb madh\u00ebsi, n\u00eb shkall\u00eb, n\u00eb cil\u00ebsi etj. me nj\u00eb tjet\u00ebr, t\u00eb qen\u00ebt baras; kund. pabarazi. Barazi e plot\u00eb. Barazia e forcave. 2. Gjendje e barabart\u00eb e njer\u00ebzve n\u00eb shoq\u00ebri, t\u00eb cil\u00ebt kan\u00eb t\u00eb drejta t\u00eb nj\u00ebjta politike e qytetare dhe marr\u00ebdh\u00ebnie t\u00eb barabarta me pron\u00ebn shoq\u00ebrore; e drejt\u00eb p\u00ebr t\u00eb qen\u00eb i barabart\u00eb me nj\u00eb tjet\u00ebr; kund. pabarazi. Barazi eplot\u00eb." | |
}, | |
"barazim": { | |
"word": "Barazim", | |
"description": ",~I 3." | |
}, | |
"barazimtar": { | |
"word": "Barazimtar", | |
"description": ",~E mb. 1. Q\u00eb synon drejt barazim-taris\u00eb, q\u00eb k\u00ebrkon barazimtari. Ndarje barazimtare e tok\u00ebs. Prirje barazimtare. 2. P\u00ebrd. em. sipas kuptimit t\u00eb mbiemrit (p\u00ebr njer\u00ebzit)." | |
}, | |
"barazimtari": { | |
"word": "Barazimtari", | |
"description": ",~A, libr. Barazim i pamb\u00ebshtetur dhe i padrejt\u00eb n\u00eb di\u00e7ka.BARAZIMTARIZ\u00cbM,~MI m. libr." | |
}, | |
"barazisht": { | |
"word": "Barazisht", | |
"description": "ndajf. libr. N\u00eb m\u00ebnyr\u00eb t\u00eb barabart\u00eb, barabar. Shp\u00ebrndahen barazisht. Jetojn\u00eb barazisht." | |
}, | |
"barazohem": { | |
"word": "Barazohem", | |
"description": "vetv. 1. B\u00ebhem barabar, dal i barabart\u00eb me nj\u00eb tjet\u00ebr. Ndeshja (loja) u barazua. Votat u barazuan. 2. Vihem n\u00eb nj\u00eb shkall\u00eb me nj\u00eb tjet\u00ebr, duke u kra-hasuar me t\u00eb. Nuk barazohem dot me t\u00eb." | |
}, | |
"barazoj": { | |
"word": "Barazoj", | |
"description": "kal., ~OVA, ~CAR. 1. I b\u00ebj t\u00eb barabart\u00eb nga madh\u00ebsia, nga pesha, nga numri etj.; b\u00ebj barabar. Barazoj p\u00ebrfundimin. Barazoi pik\u00ebt. 2. I jap t\u00eb nj\u00ebjtin vler\u00ebsim, duke e krahasuar me nj\u00eb tjet\u00ebr." | |
}, | |
"barazuar": { | |
"word": "Barazuar", | |
"description": "(i, e) mb. 1. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb b\u00ebr\u00eb i nj\u00ebjt\u00eb nga madh\u00ebsia, nga sasia, nga cil\u00ebsia etj., q\u00eb \u00ebsht\u00eb b\u00ebr\u00eb i barabart\u00eb me nj\u00eb tjet\u00ebr. Forca t\u00eb barazuara. 2. sport. Q\u00eb ka p\u00ebrfunduar me barazim (p\u00ebr nj\u00eb loj\u00eb a ndeshje sportive). . 3. fin. Q\u00eb del me shpenzime e t\u00eb ardhura (me debi e kredi) t\u00eb barabar ta; i mbyllur, i shuar. Llogari e barazuar. Buxhet i barazuar." | |
}, | |
"barazues": { | |
"word": "Barazues", | |
"description": ",~E mb. 1. Q\u00eb synon drejt barazimit t\u00eb plot\u00eb, q\u00eb barazon. Rryma barazuese. elektr. 2. vjet. Krahasues." | |
}, | |
"barazueshem": { | |
"word": "Barazuesh\u00ebm", | |
"description": "(i), ~ME (e) mb. Q\u00eb mund t\u00eb barazohet me nj\u00eb tjet\u00ebr; q\u00eb mund t\u00eb krahasohet e t\u00eb p\u00ebrqaset me nj\u00eb tjet\u00ebr si i nj\u00ebjt\u00eb me t\u00eb. Vlera t\u00eb barazueshme. Madh\u00ebsi t\u00eb barazueshme." | |
}, | |
"barazh": { | |
"word": "Barazh", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. 1. Pend\u00eb, prit\u00eb. Barazh uj\u00ebmbledh\u00ebs. Ngre barazhe. 2. usht. Penges\u00eb e krijuar me zjarrin e arm\u00ebve ose me mjete t\u00eb tjera, p\u00ebr t\u00eb ndaluar sulmet dhe p\u00ebrpa-rimin e kund\u00ebrshtarit. Barazh ajror. Barazh artilerie (me mina)." | |
}, | |
"barbac": { | |
"word": "Barba\u00e7", | |
"description": ",~E mb. bised. Q\u00eb ka t\u00eb bej\u00eb me arb\u00ebresh\u00ebt e" | |
}, | |
"barbagam": { | |
"word": "Barbagam", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT peshk. Tra i trash\u00eb, q\u00eb vihet p\u00ebr s\u00eb gjati mbi hunjt\u00eb e pend\u00ebs s\u00eb dajlanit." | |
}, | |
"barbalush": { | |
"word": "Barbalush", | |
"description": ",~I m. krahin. M\u00ebm\u00eblig\u00eb." | |
}, | |
"barbar": { | |
"word": "Barbar", | |
"description": "fZ\u00cbM,~MI u m. sh. ~MA, ~MAT gjuh. Fjal\u00eb ose shprehje e huazuar pa nevoj\u00eb nga nj\u00eb gjuh\u00eb tjet\u00ebr. Pastrimi i barbarizmave." | |
}, | |
"barbarisht": { | |
"word": "Barbarisht", | |
"description": "ndajf. Me eg\u00ebrsi, pa m\u00ebshir\u00eb, mi-zorisht, si barbar. U vra (u torturua) barbarisht. Sillej barbarisht." | |
}, | |
"barbaroze": { | |
"word": "Barbaroz\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT bot. Bim\u00eb barishtore me er\u00eb t\u00eb mir\u00eb, me gjethe si p\u00ebll\u00ebmb\u00eb e me push, me lule t\u00eb vogla ngjyr\u00eb tr\u00ebndafili, q\u00eb mbahet n\u00eb saksi p\u00ebr zbukurim." | |
}, | |
"barbull": { | |
"word": "Barbull", | |
"description": ",~LLI m. sh. ~J, ~JT. 1. \u00c7ap\u00ebz. G\u00ebrryej me bar bull. 2. Pjesa e ngritur e p\u00ebll\u00ebmb\u00ebs s\u00eb dor\u00ebs ose e shput\u00ebs S\u00eb k\u00ebmb\u00ebs n\u00ebn gishtin e madh; mek\u00ebs. Barbulli i dor\u00ebs (ik\u00ebmb\u00ebs)." | |
}, | |
"barbun": { | |
"word": "Barbun", | |
"description": ",~N! m. sh. ~NJ, ~NJT\u00cb zool. Peshk deti i vog\u00ebl, me kok\u00eb t\u00eb madhe e t\u00eb gjer\u00eb, me dy m us-taqe t\u00eb gjata n\u00ebn goj\u00eb, q\u00eb i ka luspat n\u00eb ngjyr\u00eb t\u00eb kuq\u00eb-rreme.," | |
}, | |
"barbunje": { | |
"word": "Barbunj\u00eb", | |
"description": ",~A sh. ~A, ~AT bot. Llpj fasuleje, q\u00eb b\u00ebn bishtaja t\u00eb gjera, me kokrra t\u00eb m\u00ebdha e mish-take; bishtajat e k\u00ebsaj bime, q\u00eb t\u00eb njoma gatuhcn gjell\u00eb." | |
}, | |
"barbur": { | |
"word": "Barbur", | |
"description": "lQ,~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT zool. Peshk i vog\u00ebl i uj\u00ebrave t\u00eb \u00ebmbla, q\u00eb i ngjan barbunit dhe \u00ebsht\u00eb me pika t\u00eb vogla t\u00eb kuqe." | |
}, | |
"bardal": { | |
"word": "Bardal", | |
"description": "fKE mb. Kumboll bardalike: lloj kumbulle, q\u00eb b\u00ebn kokrra t\u00eb m\u00ebdha e gjatore, zakonisht n\u00eb ngjyr\u00eb t\u00ebzez\u00eb." | |
}, | |
"bardredh": { | |
"word": "Bardredh", | |
"description": ",~I m. bot. shih DREDHK\u00cb,~A. \fBARDH kal., jokal., ~A, ~UR krahin. Zbardh. Bardh murin me g\u00eblqere.BARDHA\u00c7,~E mb. I bardhemc. U be bardha\u00e7 n\u00eb fytyr\u00eb." | |
}, | |
"bardhajke": { | |
"word": "Bardhajk\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. Dru i kalbur n\u00eb ngjyr\u00eb t\u00eb bardheme, q\u00eb th\u00ebrrmohet leht\u00eb." | |
}, | |
"bardhak": { | |
"word": "Bardhak", | |
"description": ",~U. Dridhej foshnja (f\u00ebmija, barra) n\u00eb barkun e n\u00ebn\u00ebs shih te DRIDHEM. Vajti (shkoi) gjaku deri n\u00eb bark (deri n\u00eb shale) t\u00eb kalit (deri n\u00eb tra) u be gjakderdhje e madhe. Barkun pet\u00eb, por shpatullat drejt shih te SHPATULL,~A." | |
}, | |
"bardhan": { | |
"word": "Bardhan", | |
"description": ",~E mb. 1. Q\u00eb e ka qimen t\u00eb bardh\u00eb (p\u00ebr disa kafsh\u00eb sht\u00ebpiake). Ka bardhan. 2. Njeri me flok\u00eb t\u00eb bardh\u00eb, balash. 3. P\u00ebrd. em. m. sipas kuptimit 1 t\u00eb mbiemrit (p\u00ebr disa kafsh\u00eb sht\u00ebpiake)." | |
}, | |
"bardhane": { | |
"word": "Bardhan\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. Lop\u00eb, dele a dhi e bardh\u00eb." | |
}, | |
"bardhash": { | |
"word": "Bardhash", | |
"description": ",~E mb. shih BARDHOSH,~E." | |
}, | |
"bardhavel": { | |
"word": "Bardhavel", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb e\u201dka ngjyr\u00ebn e l\u00ebkur\u00ebs t\u00eb bardh\u00eb n\u00eb t\u00eb tr\u00ebndafilt\u00eb." | |
}, | |
"bardhec": { | |
"word": "Bardhec", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Cjap krejt i bardh\u00eb." | |
}, | |
"bardhece": { | |
"word": "Bardhece", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET. Dhi krejt e bardh\u00eb." | |
}, | |
"bardheme": { | |
"word": "Bardhem\u00eb", | |
"description": "(i), ~E (e) mb. Q\u00eb vjen si i bardh\u00eb. Mushk\u00eb e bardheme. Sy t\u00eb bardheme. Mjegull e bardheme." | |
}, | |
"bardhese": { | |
"word": "Bardhese", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT bot. Bar p\u00ebr-dhesi." | |
}, | |
"bardhez": { | |
"word": "Bardhez", | |
"description": "l ndajf. Bardh\u00eb e zi. BARDH\u00cb,~A. sh. ~A, ~AT. Dhi a dele e bardh\u00eb." | |
}, | |
"bardhe": { | |
"word": "Bardh\u00eb", | |
"description": "(i,e). Lib\u00ebr i verdh\u00eb shih te VERDH\u00cb (>,e) 6." | |
}, | |
"dele": { | |
"word": "Dele", | |
"description": ",~JA. Djalli s'ka dele dhe shet lesh shih te" | |
}, | |
"lehte": { | |
"word": "Leht\u00eb", | |
"description": "-LEHT\u00cb ndajf. Shum\u00eb leht\u00eb; me leht\u00ebsi t\u00eb madhe." | |
}, | |
"para": { | |
"word": "Para", | |
"description": ",~JA." | |
}, | |
"ja": { | |
"word": "Ja", | |
"description": "ii lidh.(vet\u00ebmep\u00ebrs\u00ebritur).Ose... ose..., a... a... Ja vdekje, ja liri. Ja fol, ja rri. Ja di, ja s'di. Ja n\u00eb qytet, ja n\u00eb sbot. Ja e man, ja s\u201dka." | |
}, | |
"gjemb": { | |
"word": "Gjemb", | |
"description": ",~I. I vuri gjoksin (krah\u00ebt, shpatullat) shih te" | |
}, | |
"kulper": { | |
"word": "Kulp\u00ebr", | |
"description": ",~RA . sh. ~RA, ~RAT. 1. bot. Bim\u00eb shum\u00ebvje\u00e7are me k\u00ebrcell t\u00eb holl\u00eb e t\u00eb gjat\u00eb, me gjethe t\u00eb vogla pendore e t\u00eb l\u00ebmuara, me deg\u00ebzime t\u00eb holla q\u00eb p\u00ebrdridhen n\u00eb nj\u00eb bim\u00eb tjet\u00ebr, me lule t\u00eb bardha n\u00eb t\u00eb kuqe e me er\u00eb t\u00eb mir\u00eb, rr\u00ebnj\u00ebt e s\u00eb cil\u00ebs p\u00ebrdoren n\u00eb mjek\u00ebsin\u00eb popullore. Lulet (rr\u00ebnj\u00ebt) e kulpr\u00ebs. 2. etnogr. Kuror\u00eb e thurur si g\u00ebrshet me k\u00ebrcellin e gjethet e k\u00ebsaj bime, q\u00eb e vinin f\u00ebmij\u00ebt n\u00eb kok\u00eb p\u00ebr fest\u00ebn e pranver\u00ebs. \u2022 Kulp\u00ebr e b u t \u00eb bot. sumbullare. K u I p \u00eb r e eg\u00ebr (e bardh\u00eb) bot. shkurre kacavar\u00ebse, q\u00eb rritet deri n\u00eb gjasht\u00eb metra dhe b\u00ebn lule t\u00eb bardha me er\u00eb t\u00eb mir\u00eb." | |
}, | |
"bardhekuqe": { | |
"word": "Bardh\u00ebkuqe", | |
"description": "mb. bot. 1. K\u00ebrpudh\u00eb bardh\u00ebkuqe: nj\u00eb lloj k\u00ebrpudh\u00eb q\u00eb hahet, me mbules\u00ebn sip\u00ebr t\u00eb bardh\u00eb dhe posht\u00eb n\u00eb ngjyr\u00eb si t\u00eb uthull\u00ebs. 2. ii em. BARDH\u00cbKUQE~JA . sh. ~E, ~ET. K\u00ebrpudh\u00eb bardh\u00ebkuqe." | |
}, | |
"bardhel": { | |
"word": "Bardh\u00ebl", | |
"description": ",~LA sh. ~LA, ~LAT. Lloj dardhe, me kokrra t\u00eb bardheme." | |
}, | |
"bardhelleme": { | |
"word": "Bardh\u00ebllem\u00eb", | |
"description": "(i), ~E (e) mb. shih BAR-DHEM\u00cb (i), ~E (e)." | |
}, | |
"bardhellime": { | |
"word": "Bardh\u00ebllim\u00eb", | |
"description": ",~A. shih ZBARDH\u00cbLLIM,~I." | |
}, | |
"bardhellor": { | |
"word": "Bardh\u00ebllor", | |
"description": ",~E mb. poet. I bardh\u00eb; q\u00eb shndrit." | |
}, | |
"bardhellosh": { | |
"word": "Bardh\u00ebllosh", | |
"description": ",~E mb. poet. Bardhosh. Vash\u00eb bardh\u00ebllosh\u00eb." | |
}, | |
"bardhereme": { | |
"word": "Bardh\u00ebrem\u00eb", | |
"description": "(i), ~E (e) mb. shih BARDHEM\u00cb (i), ~E (e). Ngjyr\u00eb e bardh\u00ebreme." | |
}, | |
"bardhesi": { | |
"word": "Bardh\u00ebsi", | |
"description": ",~A 1. Ngjyra e di\u00e7kaje t\u00eb bardh\u00eb; t\u00eb qen\u00ebt i bardh\u00eb. Bardh\u00ebsi verbuese. Bardh\u00ebsia e bores (e g\u00eblq\u00ebres). Bardh\u00ebsia e fytyres. Ndrit nga bardh\u00ebsia. 2. fig. Past\u00ebrtia e dlir\u00ebsia e ndjenjave dhe e mendi-meve." | |
}, | |
"bardhesire": { | |
"word": "Bardh\u00ebsir\u00eb", | |
"description": ",~A . 1. shih BARDH\u00cbSI,~A." | |
}, | |
"bardhje": { | |
"word": "Bardhje", | |
"description": "mb. Q\u00eb ka ngjyr\u00eb t\u00eb \u00e7el\u00ebt (p\u00ebr pem\u00ebt)." | |
}, | |
"bardhke": { | |
"word": "Bardhk\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT bot. Lule dhensh." | |
}, | |
"bardho": { | |
"word": "Bardho", | |
"description": ",~JA m. sh. ~, ~T. 1. Qen, kale ose ka i bardh\u00eb. 2. Njeri me flok\u00eb t\u00eb bardh\u00eb, balash." | |
}, | |
"bardhok": { | |
"word": "Bardhok", | |
"description": ",~E mb.l.l bardh\u00eb, me qime t\u00eb bardh\u00eb (p\u00ebr dhent\u00eb). Dash bardhok. Dele bardhoke. 2. P\u00ebrd. em. sipas kuptimit t\u00eb mbiemrit (p\u00ebr dhent\u00eb)." | |
}, | |
"bardhonje": { | |
"word": "Bardhonj\u00eb", | |
"description": ",~A sh. ~A, ~AT. 1. Kafsh\u00eb sht\u00ebpiake e bardh\u00eb ose e bardheme (zakonisht lope, dhi, pel\u00eb, mushk\u00eb). 2. Vajz\u00eb ose grua me l\u00ebkur\u00eb shum\u00eb t\u00eb bardh\u00eb, bardhoshe." | |
}, | |
"bardhor": { | |
"word": "Bardhor", | |
"description": ",~E mb. poet, shih BARDH\u00cbLLOR,~E." | |
}, | |
"bardhosh": { | |
"word": "Bardhosh", | |
"description": ",~E mb. 1. Q\u00eb e ka fytyr\u00ebn shum\u00eb t\u00eb bardh\u00eb; q\u00eb nuk e ka z\u00ebn\u00eb dielli. Vajz\u00eb bardhoshe. Fytyr\u00eb bardhoshe. 2. I bardh\u00eb; q\u00eb i ka flok\u00ebt t\u00eb bardh\u00eb a t\u00eb thinjur. 3. shih BARDHEM\u00cb (i), ~E (e). Ngjyr\u00eb bardhoshe. 4. P\u00ebrd. em. sipas kuptimeve t\u00eb mbiemrit (p\u00ebr njer\u00eb-zit e kafsh\u00ebt)." | |
}, | |
"bardhovine": { | |
"word": "Bardhovin\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. Toko e bardh\u00eb e jopjellore, tok\u00eb e dob\u00ebt." | |
}, | |
"bardhua": { | |
"word": "Bardhua", | |
"description": ",~OI m. sh. ~ONJ, ~ONJT\u00cb. Ka i bardh\u00eb." | |
}, | |
"bardhuk": { | |
"word": "Bardhuk", | |
"description": ",~E mb. shih BARDHEM\u00cb (i), ~E (e). Dele bardhuke." | |
}, | |
"bardhul": { | |
"word": "Bardhul", | |
"description": "lN,~E mb. Q\u00eb i ka flok\u00ebt t\u00eb bardh\u00eb q\u00eb n\u00eb lindje." | |
}, | |
"bardhush": { | |
"word": "Bardhush", | |
"description": ",~E mb. p\u00ebrk. Bardhosh. Fytyr\u00eb bardhushe." | |
}, | |
"bardhushan": { | |
"word": "Bardhushan", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. shih BARDHOSH,~I." | |
}, | |
"barele": { | |
"word": "Barel\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. Shtrat me shtroj\u00eb prej p\u00eblhure t\u00eb forte, me dy drur\u00eb anash a me k\u00ebmb\u00ebza me rrota, q\u00eb p\u00ebrdoret p\u00ebr t\u00eb mbartur t\u00eb s\u00ebmur\u00ebt ose t\u00ebplagosurit; vig. Barel\u00eb me rrota. E soll\u00ebn me barel\u00eb." | |
}, | |
"baresm": { | |
"word": "Baresm", | |
"description": "o-. ~ITA, ~ITUR bised. 1. Eci; l\u00ebviz nga nj\u00eb vend n\u00eb nj\u00eb tjet\u00ebr. Bares posht\u00eb e lart. 2. Sh\u00ebtit; endem posht\u00eb e p\u00ebrpjet\u00eb, bredh. Kam baritur gjith\u00eb vendin. Baret n\u00ebp\u00ebr bot\u00eb. 3. Vrapoj; eci me nxitim, shpejtoj. Barita e m'u zufryma.4. kal. Sh\u00ebtit nj\u00eb vend; shetit dike n\u00ebp\u00ebr nj\u00eb void." | |
}, | |
"bareshe": { | |
"word": "Baresh\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. Fem. e BAM, ~Ul i." | |
}, | |
"bargjan": { | |
"word": "Bargjan", | |
"description": ",~I m. bot. shih K\u00cbPUTJE, ~A n." | |
}, | |
"bariboje": { | |
"word": "Bariboj\u00eb", | |
"description": ",~A. sh. ~A, ~AT zool. Mullibardh\u00eb." | |
}, | |
"barik": { | |
"word": "Barik", | |
"description": ",~E mb. meteor. Q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me shtypjen atmosferike. Shkall\u00eb barike. Vale barike. Gjendje barike." | |
}, | |
"barisfere": { | |
"word": "Barisfer\u00eb", | |
"description": ",~A . gjeol. B\u00ebrthama e Tok\u00ebs, qcndra e" | |
}, | |
"barishtak": { | |
"word": "Barishtak", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb ka shum\u00eb bar, i mbuluar a i veshur me bar t\u00eb dendur. Vend barishtak." | |
}, | |
"barishte": { | |
"word": "Barishte", | |
"description": ",~JA . kryes. sh. ~E, ~ET. \u00c7do bim\u00eb pa k\u00ebrcell a me k\u00ebrcell q\u00eb nuk drunj\u00ebzofiet, me gjethe t\u00eb blerta n\u00eb trajta t\u00eb ndryshme, e cila rritet vet\u00eb ose mbillet si perime, bim\u00eb barishtore; gjethet ose pjes\u00ebt e njoma t\u00eb k\u00ebtyre bim\u00ebve, q\u00eb p\u00ebrdoren p\u00ebr ushqim, perime t\u00eb gjelbra." | |
}, | |
"barishtor": { | |
"word": "Barishtor", | |
"description": ",~E mb. 1. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb si bari, pa k\u00ebrcell a me k\u00ebrcell q\u00eb nuk drunj\u00ebzohet dhe me gjethe t\u00eb njoma e zakonisht t\u00eb blerta; i but\u00eb e jo i drunj\u00ebzuar. Bim\u00eb (bim\u00ebsi) barishtore. K\u00ebrcell barishtor. ^ 2. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb mbuluar me barishte, q\u00eb ka barishte. Vend (mo\u00e7al) barishtor." | |
}, | |
"baritje": { | |
"word": "Baritje", | |
"description": ",~A. sh. ~E, ~ET bised. Vcprimi sipas kuptimeve t\u00eb foljes BARES. U lodh nga bar it jet." | |
}, | |
"bariton": { | |
"word": "Bariton", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT muz. Z\u00ebri i burnt nd\u00ebrmjet tenorit dhe basit; k\u00ebng\u00ebtari q\u00eb ka k\u00ebt\u00eb z\u00eb; veg\u00ebl muzikore me frym\u00eb q\u00eb i p\u00ebrgjigjet k\u00ebtij z\u00ebri. Z\u00eb baritoni." | |
}, | |
"baritor": { | |
"word": "Baritor", | |
"description": ",~E mb. 1. Q\u00eb ka tiparet e jet\u00ebs e t\u00eb pun\u00ebs s\u00eb barinjve; q\u00eb ka blegtorin\u00eb si kryesore, q\u00eb mb\u00ebsh-tetet n\u00eb blegtorin\u00eb. Jet\u00eb baritore. Fise baritore. Ekonomi baritore. 2. art. Q\u00eb i k\u00ebndon jet\u00ebs s\u00eb barinjve, q\u00eb pasqyron jet\u00ebn e barinjye; q\u00eb e paraqii t\u00eb zbukuruar jet\u00ebn e barinjve n\u00eb gji t\u00eb natyr\u00ebs. Poezi (k\u00ebng\u00eb) baritore. Melodi baritore. 3. fet., vjet. Q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me veprimtarin\u00eb e prif-t\u00ebrinjve t\u00eb krishter\u00eb, t\u00eb cil\u00ebt e quanin veten udh\u00ebheq\u00ebs shpirt\u00ebror\u00eb t\u00eb besimtar\u00ebve. Let\u00ebr baritore. Vizit\u00eb baritore. Zyr\u00eb baritore." | |
}, | |
"baritur": { | |
"word": "Baritur", | |
"description": "(i, e) i mb. Q\u00eb ka shije t\u00eb shp\u00eblar\u00eb si bar; q\u00eb ka humbur shijen, pa shije. Gjell\u00eb e baritur." | |
}, | |
"barium": { | |
"word": "Barium", | |
"description": ",~I m. kim. Metal i but\u00eb me ngjyr\u00eb t\u00eb argjendt\u00eb, q\u00eb hyn n\u00eb p\u00ebrb\u00ebrjen e disa mineraleve dhe krip\u00ebrat e t\u00eb cilit p\u00ebrdoren n\u00eb industri e n\u00eb mjek\u00ebsi (simboli BaJ." | |
}, | |
"bark": { | |
"word": "Bark", | |
"description": ",~U. Ik\u00ebn (largobet, ruhet) si shejtani (si djalli) nga temjani shih tek TEMJAN,~I. Ia ka shitur shpirtin shejtanit keq. a) \u00ebsht\u00eb njeri i lig, q\u00eb ka l\u00ebn\u00eb m\u00ebnjan\u00eb \u00e7do parim e norm\u00eb t\u00eb moralit; b) e ka l\u00ebn\u00eb veten t\u00eb vuaj\u00eb e t\u00eb mundohet shum\u00eb pa shijuar asnj\u00eb g\u00ebzim e k\u00ebnaq\u00ebsi t\u00eb jet\u00ebs. Me mir\u00eb djepin that\u00eb (bosh) se shejtanin brenda j. u. shih te DJEP,~I." | |
}, | |
"goje": { | |
"word": "Goje", | |
"description": ",~A. la shp\u00eblan\u00eb kok\u00ebn ia hoq\u00ebn nga koka disa mendime a pik\u00ebpamje t\u00eb gabuara q\u00eb kishte. I shp\u00eblau (S lau) duart nga i biri i iku i biri nga sht\u00ebpia e nuk kujdeset me p\u00ebr t\u00eb (thuhet p\u00ebr prind\u00ebrit). I shp\u00eblau duart nga kazma (nga lopata, nga \u00e7ekani, nga bishtf f lopat\u00ebs) iron, nuk punon me me kazm\u00eb (me lopat\u00eb, me \u00e7ekan), ka hequr dor\u00eb nga puna e krahut. E shp\u00eb-laft\u00eb mortja (kolera)! mallk. e marrt\u00eb mortja, vdekt\u00eb!" | |
}, | |
"vras": { | |
"word": "Vras", | |
"description": "kal., ~VA, ~R\u00cb. 1. E b\u00ebj nj\u00eb njeri t\u00eb vdes\u00eb ose nj\u00eb kafsh\u00eb t\u00eb ngordh\u00eb, duke e q\u00eblluar me arm\u00eb a me ndonj\u00eb mjet tjet\u00ebr, i marr jet\u00ebn. Vrau nj\u00eb fashist. Vrau nj\u00eb ujk." | |
}, | |
"grusht": { | |
"word": "Grusht", | |
"description": ",~I. Ha buk\u00ebn e p\u00ebrmbys kup\u00ebn nuk ia di t\u00eb mir\u00ebn tjetrit, \u00ebsht\u00eb mosmir\u00ebnjoh\u00ebs, \u00ebsht\u00eb buk\u00eb-shkal\u00eb." | |
}, | |
"barkac": { | |
"word": "Barka\u00e7", | |
"description": ",~E mb. keq. I pangopur, gryk\u00ebs. Njeri barka\u00e7." | |
}, | |
"barkace": { | |
"word": "Barka\u00e7e", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET krahin. Bar-kashore." | |
}, | |
"barkalaq": { | |
"word": "Barkalaq", | |
"description": ",~E mb. keq. Barkalec." | |
}, | |
"barkalec": { | |
"word": "Barkalec", | |
"description": ",~E mb. keq. 1. Q\u00eb e ka barkun pak t\u00eb madh, q\u00eb vjen si me bark. Njeri barkalec. Peshk barkalec. Lope (dele) barkalece. Po\u00e7e (got\u00eb) barkalece. 2. P\u00ebrd. em. sipas kuptimit t\u00eb mbiemrit (kryesisht p\u00ebr njer\u00ebzit)." | |
}, | |
"barkaliq": { | |
"word": "Barkaliq", | |
"description": ",~E mb. keq. Barkalec. F\u00ebmij\u00eb barka-liq\u00eb." | |
}, | |
"barkanjoz": { | |
"word": "Barkanjoz", | |
"description": ",~E mb. keq. shih BARKMADH,~E." | |
}, | |
"barkar": { | |
"word": "Barkar", | |
"description": "lSEM vetv. krahin., keq. Iki diku larg, degdisem, zhdukem nga syt\u00eb." | |
}, | |
"kthej": { | |
"word": "Kthej", | |
"description": ". la la n\u00eb shpin\u00eb (n\u00eb kurriz) di\u00e7ka shih te" | |
}, | |
"thahem": { | |
"word": "Thahem", | |
"description": ". Tharje e plot\u00eb. Tharja e rro-bave (e nd\u00ebrresave, e krip\u00ebs, e tullave, e drurit). Tharja e pem\u00ebve (e perimeve, e jonxh\u00ebs, e duhanit). Tharjae farave." | |
}, | |
"bic": { | |
"word": "Bic", | |
"description": ",~I m. sh. ~A, ~AT krahin. 1. Gic, derrkuc. Bic i eg\u00ebr (i but\u00eb). 2. Qen i zi me trup t\u00eb vog\u00ebl. \u2022 U be bic u ngop mir\u00eb, h\u00ebngri sa u fry. Eci bic eci praptazi. Mbeti bic mbeti pa asgj\u00eb, mbeti la-kuriq. Me shkon bic nuk me vete puna mbar\u00eb, me ec\u00ebn ters. E b\u00ebri barkun bic u fry s\u00eb ngr\u00ebni." | |
}, | |
"barkarte": { | |
"word": "Barkart\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT zool. Kand\u00ebrr d\u00ebmtuese e bim\u00ebve, q\u00eb e ka barkun t\u00eb mbuluar me push t\u00eb verdh\u00eb si t\u00eb praruar. Vemje barkartash." | |
}, | |
"barkas": { | |
"word": "Barkas", | |
"description": "ndajf. Shtrir\u00eb me fytyr\u00eb posht\u00eb, me bark p\u00ebr tok\u00eb, n\u00eb bark. Bie (shtrihem, rri) barkas. Zvarri-tem (hiqem, eci) barkas. N\u00eb pozicion barkas. usht." | |
}, | |
"barkashor": { | |
"word": "Barkashor", | |
"description": ",~E mb. 1. Q\u00eb e ka barkun pak si t\u00eb madh, barkmadh; q\u00eb ka l\u00ebshuar bark, q\u00eb vjen si Hie bark." | |
}, | |
"barkashore": { | |
"word": "Barkashore", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET. En\u00eb (po\u00e7e balte, kusi etj.) me bark t\u00eb fryr\u00eb, q\u00eb p\u00ebrdoret p\u00ebr ga-tim; shtamb\u00eb balte nga nj\u00ebra an\u00eb me bark dhe nga ana tjet\u00ebr e shesht\u00eb." | |
}, | |
"barkazi": { | |
"word": "Barkazi", | |
"description": "ndajf. Barkas." | |
}, | |
"barkbardhe": { | |
"word": "Barkbardh\u00eb", | |
"description": "mb. 1. Q\u00eb e ka barkun t\u00eb bardh\u00eb (p\u00ebr kafsh\u00ebt e shpend\u00ebt). Lop\u00eb barkbardh\u00eb. P\u00ebllumb barkbardh\u00eb. 2. P\u00ebrd. em. sipas kuptimit t\u00eb mbiemrit. Vi\u00e7i i barkbardh\u00ebs." | |
}, | |
"barkbosh": { | |
"word": "Barkbosh", | |
"description": ",~E mb. shih BARKZBRAZUR. Ishte barkbosh. Barkploti s'ia qan hallin barkboshit. fj. u." | |
}, | |
"barkbuall": { | |
"word": "Barkbuall", | |
"description": "mb. vet. m. shar. Q\u00eb e ka barkun t\u00eb madh si t\u00eb buallit." | |
}, | |
"barkcalik": { | |
"word": "Barkcalik", | |
"description": ",~E mb. krahin." | |
}, | |
"barkcullak": { | |
"word": "Barkcullak", | |
"description": ",~E mb. krahin. Barkjasht\u00eb." | |
}, | |
"barkdale": { | |
"word": "Barkdal\u00eb", | |
"description": "mb. 1. Q\u00eb e ka barkun t\u00eb dale p\u00ebrpara, me bark t\u00eb fryr\u00eb; kund. barkfutur. 2. P\u00ebrd. em. sipas kuptimit t\u00eb mbiemrit (p\u00ebr nje-r\u00ebzit)." | |
}, | |
"barkderr": { | |
"word": "Barkderr", | |
"description": ",~E mb. shar. 1. Q\u00eb e ka barkun t\u00eb madh nga t\u00eb ngjallurit, barkmadh; q\u00eb s'ngopet kurr\u00eb, i pangopur. 2. P\u00ebrd. em. sipas kuptimit t\u00eb mbiemrit (p\u00ebr nje-r\u00ebzit). \fBARKD\u00cbRRAS\u00cb mb. bised. Q\u00eb e ka barkun te thar\u00eb nga t\u00eb pangr\u00ebn\u00ebt, q\u00eb i \u00ebsht\u00eb b\u00ebr\u00eb barku d\u00ebrras\u00eb p\u00ebr buk\u00eb, barkthat\u00eb." | |
}, | |
"barkdose": { | |
"word": "Barkdos\u00eb", | |
"description": "mb. vet. f. shar. 1. Q\u00eb e ka barkun t\u00eb madh nga t\u00eb ngjallurit, barkmadhe; q\u00eb s'ngopet kurr\u00eb, e pangopur. 2. P\u00ebrd. em. sipas kuptimit t\u00eb mbiemrit (p\u00ebr nje-r\u00ebzit)." | |
}, | |
"barkdreq": { | |
"word": "Barkdreq", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cbR, ~\u00cbRIT shar. Ai q\u00eb jeton me pun\u00ebn e t\u00eb tjer\u00ebve, ai q\u00eb ha n\u00eb kurriz t\u00eb t\u00eb tjer\u00ebve. Puno fatkeq, ha barkdreq. fj. u." | |
}, | |
"barke": { | |
"word": "Bark\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. 1. Mjet i thjesht\u00eb lundrimi, me i vog\u00ebl se anija, q\u00eb vihet n\u00eb l\u00ebvizje me lopata, me vela ose me motor; vark\u00eb. Bark\u00eb d\u00ebrrase (gome). Bark\u00eb me lopata (me rrema, me vela, me motor)." | |
}, | |
"barkes": { | |
"word": "Bark\u00ebs", | |
"description": ",~I ii m. sh. ~, ~IT. Nj\u00eb lloj jeleku prej leshi, pa m\u00ebng\u00eb, q\u00eb e veshih zakonisht grate; xhamadan pa m\u00ebng\u00eb." | |
}, | |
"barkese": { | |
"word": "Bark\u00ebs\u00eb", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET. shih BARKJE, ~Ai,2BARK\u00cbSIM,~I m. Veprimi sipas kuptimit te foljes" | |
}, | |
"barkeson": { | |
"word": "Bark\u00ebson", | |
"description": "jokal, ~OI, ~UAR. L\u00ebshon bark; lakohet." | |
}, | |
"barkesore": { | |
"word": "Bark\u00ebsore", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET. Di\u00e7ka q\u00eb b\u00ebhet ose q\u00eb mbushet me leshin e qethur nga barku i dhenve a i dhive." | |
}, | |
"barketar": { | |
"word": "Bark\u00ebtar", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Ai q\u00eb nget barken, vark\u00ebtar." | |
}, | |
"barkez": { | |
"word": "Bark\u00ebz", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. Lesh i shkurt\u00ebr, q\u00eb qethet nga barku i dhenve a i dhive. \u00c7orape me bark\u00ebz." | |
}, | |
"barkfryre": { | |
"word": "Barkfryr\u00eb", | |
"description": "mb. Q\u00eb e ka barkun t\u00eb fryr\u00eb. Shishe barkfryr\u00eb." | |
}, | |
"barkfutur": { | |
"word": "Barkfutur", | |
"description": "mb. Q\u00eb e ka barkun t\u00eb futur p\u00ebr-brenda; kund. barkdal\u00eb." | |
}, | |
"barkgjere": { | |
"word": "Barkgjer\u00eb", | |
"description": "mb. 1. Q\u00eb e ka barkun t\u00eb gjer\u00eb; me bark t\u00eb k\u00ebrcyer. Voz\u00eb barkgjer\u00eb. 2. fig. bised. Zem\u00ebrgjer\u00eb; dor\u00ebl\u00ebshuar; kund. barkngusht\u00eb. Barkgjer\u00eb me mall in e. tjetrit." | |
}, | |
"barkjashte": { | |
"word": "Barkjasht\u00eb", | |
"description": "mb. 1. Me bark t\u00eb zbuluar, i zhveshur. 2. ii em. BARKJASHT\u00cb,~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT." | |
}, | |
"barkje": { | |
"word": "Barkje", | |
"description": ",~A . sh. ~E, ~ET. 1. N\u00ebnbark\u00ebz. 2. Cope p\u00eblhure e trash\u00eb, q\u00eb u vihet foshnjave n\u00eb bark p\u00ebr t'i mb\u00ebshtjell\u00eb ose p\u00ebr t'i mbajtur ngroht\u00eb. Lidh me barkje. 3. Pjesa e dhjamit q\u00eb ka derri n\u00eb bark sip\u00ebr zorr\u00ebve." | |
}, | |
"barkkacek": { | |
"word": "Barkkacek", | |
"description": ",~E mb. keq. 1. Barkfryr\u00eb. 2. P\u00ebrd. em. sipas kuptimit t\u00eb mbiemrit. BARKKALBUR mb. bised., keq. Zem\u00ebrzi, shpirtlig. BARKKEQ,~E mb. bised., keq. Zem\u00ebrzi, shpirtlig." | |
}, | |
"barkkuq": { | |
"word": "Barkkuq", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb e ka barkun t\u00eb kuq (p\u00ebr qeniet)." | |
}, | |
"barkledh": { | |
"word": "Barkledh", | |
"description": "mb. thjeshtligj., keq. shih BARKMADH, ~E 1)2.BARKLEPUR,~RI m. sh. ~J, ~JT. Kalli misri me kokrra shum\u00eb t\u00eb rralla dhe i p\u00ebrkulur n\u00eb mes." | |
}, | |
"barklesh": { | |
"word": "Barklesh", | |
"description": ",~E mb. 1. Q\u00eb e ka barkun me lesh. 2. shar. I ngath\u00ebt nga mendja, budalla." | |
}, | |
"barkleshuar": { | |
"word": "Barkl\u00ebshuar", | |
"description": "mb. Q\u00eb ka l\u00ebshuar bark; q\u00eb i \u00ebsht\u00eb varur barku posht\u00eb. Sht\u00ebpi barkl\u00ebshuar." | |
}, | |
"barklubi": { | |
"word": "Barklubi", | |
"description": "." | |
}, | |
"barkmace": { | |
"word": "Barkmace", | |
"description": "mb. bised. Q\u00eb ka bark t\u00eb vog\u00ebl dhe nuk mund t\u00eb haje shum\u00eb, q\u00eb ha pak." | |
}, | |
"barkmadh": { | |
"word": "Barkmadh", | |
"description": ",~E mb. 1. Q\u00eb e ka barkun t\u00eb madh; me trup t\u00eb ngjallur e me bark t\u00eb k\u00ebrcyer. Njeri bark-madh." | |
}, | |
"barkmbushur": { | |
"word": "Barkmbushur", | |
"description": "mb. Barkplot." | |
}, | |
"barkngopur": { | |
"word": "Barkngopur", | |
"description": "mb. 1. Q\u00eb ka ngr\u00ebn\u00eb shum\u00eb, q\u00eb e ka barkun t\u00eb ngopur; kund. barkzbrazur. 2. I pasur, Q\u00eb ka pasuri. 3. P\u00ebrd. em. sipas kuptimeve t\u00eb mbiemrit. Sa t'i bjer\u00eb nd\u00ebrmend barkngopurit, i ka dale shpirti bark-zgropurit. fj. u." | |
}, | |
"barkngushte": { | |
"word": "Barkngusht\u00eb", | |
"description": "mb. bised. Zem\u00ebrngusht\u00eb; kund. barkgjer\u00eb." | |
}, | |
"barkonje": { | |
"word": "Barkonj\u00eb", | |
"description": ",~A sh. ~A, ~AT. shih BARKJE, ~A.-2BARKOR,~E mb. 1. anat. Q\u00eb ndodhet n\u00eb pjes\u00ebn e barkut; q\u00eb i p\u00ebrket barkut, i barkut. Pjesa (ana) barkore. K\u00ebmb\u00eb barkore. Pend\u00eb (hale) barkore. Unaz\u00eb barkore. 2. I lug\u00ebt. Pasqyr\u00eb barkore." | |
}, | |
"barkore": { | |
"word": "Barkore", | |
"description": ",~JA sh. ~E, ~ET. 1. P\u00ebrpar\u00ebse e lesht\u00eb grash, ne\u00e7e. Barkore e zez\u00eb (me vija). I mblodhi n\u00eb barkore. 2. Jelek grash pa m\u00ebng\u00eb, bark\u00ebs. 3. Barkashore. 4. Barkje." | |
}, | |
"barkos": { | |
"word": "Barkos", | |
"description": "kal., ~A, ~UR. 1. bised. T\u00eb fryn barkun; t\u00eb r\u00ebndon barkun, t\u00eb bie r\u00ebnde. Uji i ndenjur t\u00eb barkos. 2. E mbush mir\u00eb, e ngjesh sa s'nx\u00eb me. E barkosi thesin me palate. 3. Qeth dhent\u00eb a dhit\u00eb n\u00eb pjes\u00ebn e barkut, p\u00ebrvjel" | |
}, | |
"barkosem": { | |
"word": "Barkosem", | |
"description": "vetv, bised. Ha tep\u00ebr, ngjishem mir\u00eb m\u00eb t\u00eb ngr\u00ebn\u00eb; me fryhet barku nga t\u00eb ngr\u00ebn\u00ebt a t\u00eb pir\u00ebt me tepri." | |
}, | |
"barkosh": { | |
"word": "Barkosh", | |
"description": ",~E mb. bised. Barkalec. Njeri (f\u00ebmij\u00eb) barkosh. Pjep\u00ebr barkosh. Sht\u00ebpi barkoshe. Bucel\u00eb barkoshe." | |
}, | |
"barkpangopur": { | |
"word": "Barkpangopur", | |
"description": "mb. 1. Q\u00eb nuk e ka ngopur barkun kurr\u00eb me buk\u00eb, q\u00eb nuk ka pasur p\u00ebr t\u00eb ngr\u00ebn\u00eb sa duhet; q\u00eb nuk ngopet s\u00eb ngr\u00ebni, ham\u00ebs i madh. 2. si em. ~, ~I m. sh. ~, ~IT. Njeri i varf\u00ebr e i k\u00ebputur. Nj\u00eb barkpangopur kam gene." | |
}, | |
"barkperpjete": { | |
"word": "Barkp\u00ebrpjet\u00eb", | |
"description": "ndajf. Me barkun lart, i shtrir6 mbi kurriz. Ra barkp\u00ebrpjet\u00eb." | |
}, | |
"barkplot": { | |
"word": "Barkplot", | |
"description": ",~E mb. 1. Q\u00eb e ka barkun t\u00eb mbu-shur plot; q\u00eb ka ngr\u00ebn\u00eb, i ngopur; kund. barkzbrazur. \f2. si em. ~, ~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Njeri q\u00eb \u00ebsht\u00eb i ngopur; i pasuri, pasaniku; kund. barkzbrazuri. Barkploti nuk i z\u00eb bes\u00eb barkboshit. fj. u." | |
}, | |
"barkrene": { | |
"word": "Barkr\u00ebn\u00eb", | |
"description": "mb. Q\u00eb i ka r\u00ebn\u00eb barku posht\u00eb, q\u00eb \u00eb;lit\u00eb varur barku. Burr\u00eb barkr\u00ebn\u00eb." | |
}, | |
"barkstihi": { | |
"word": "Barkstihi", | |
"description": "mb. krahin. shih" | |
}, | |
"barkshpuar": { | |
"word": "Barkshpuar", | |
"description": "mb. thjeshtligj. Barkpangopur." | |
}, | |
"barkshtypur": { | |
"word": "Barkshtypur", | |
"description": "mb. Q\u00eb e ka barkun t\u00eb shtypur a t\u00eb rrafsh\u00ebt. Shishe bar-kshtypur." | |
}, | |
"barkshuar": { | |
"word": "Barkshuar", | |
"description": "mb. shih BARKTHAT\u00cb 2,4. BARKTH,~I m. sh. ~E, ~ET. shih BARK\u00cbS, ~I h BARKTHAR\u00cb mb. shih BARKTHAT\u00cb." | |
}, | |
"barkthate": { | |
"word": "Barkthat\u00eb", | |
"description": "mb. 1. Q\u00eb e ka barkun t\u00eb zbraz\u00ebt, 3 pangr\u00ebn\u00eb; i uritur. Ishin barkthat\u00eb. 2. Q\u00eb nuk lind dot f\u00ebmij\u00eb, shterp\u00eb (p\u00ebr gruan). Grua barkthat\u00eb. 3. si em. BARKTHAT\u00cb,~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT." | |
}, | |
"barkthes": { | |
"word": "Barkthes", | |
"description": ",~E mb. bised. Q\u00eb ha e nuk ngopet, i pangopur." | |
}, | |
"barkuc": { | |
"word": "Barkuc", | |
"description": ",~E mb. 1. shih BARKALEC,~E. 2. sport. Q\u00eb b\u00ebhet duke nxjerr\u00eb pjes\u00ebn e barkut p\u00ebrpara (n\u00eb k\u00ebrcimet s\u00eb larti etj.). 5' barkuc." | |
}, | |
"barkulec": { | |
"word": "Barkulec", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT zool. Peshk i vog\u00ebl sa eironka, q\u00eb rron zakonisht n\u00eb uj\u00ebra t\u00eb njel-m\u00ebta." | |
}, | |
"barkushe": { | |
"word": "Barkushe", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET anat. 1. Secila nga dy dhom\u00ebzat e poshtme t\u00eb zemr\u00ebs, t\u00eb cilat shtr\u00ebn-gohen e" | |
}, | |
"barkvoze": { | |
"word": "Barkvoz\u00eb", | |
"description": "mb. thjeshtligj. shih BARKMADH, ~E,,2." | |
}, | |
"barkzbrazur": { | |
"word": "Barkzbrazur", | |
"description": "mb. 1. Q\u00eb e ka barkun t\u00eb zbraz\u00ebt; q\u00eb nuk ka ngr\u00ebn\u00eb asgj\u00eb, i uritur; kund. barkplot; barkngopur. 2. si em. ~, \u2014I m. sh. ~, ~IT. Njeri q\u00eb vuan urie nga skamja, i urituri; i varf\u00ebri, varfanjaku; kund. barkploti." | |
}, | |
"barkzbuluar": { | |
"word": "Barkzbuluar", | |
"description": "mb. Barkjasht\u00eb. BARKZGROPUR mb. bised. Barkzbrazur." | |
}, | |
"barkzhabe": { | |
"word": "Barkzhab\u00eb", | |
"description": "mb. thjeshtligj., keq. 1. Q\u00eb e ka barkun t\u00eb madh, t\u00eb squllet dhe t\u00eb varur posht\u00eb. 2. P\u00ebrd. em. sipas kuptimit t\u00eb mbiemrit (p\u00ebr nje-r\u00ebzit)." | |
}, | |
"barnashites": { | |
"word": "Barnashit\u00ebs", | |
"description": ",~I m. sh. ~, ~IT. Farmacist." | |
}, | |
"barnatar": { | |
"word": "Barnatar", | |
"description": ",~I m sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Farmacist." | |
}, | |
"barnatore": { | |
"word": "Barnatore", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET. Farmaci. Shkoi n\u00eb barnatore." | |
}, | |
"barngrenes": { | |
"word": "Barngr\u00ebn\u00ebs", | |
"description": ",~E mb. 1. Q\u00eb ushqehet me bar e me bim\u00eb t\u00eb ndryshme (p\u00ebr kafsh\u00ebt). Kafsh\u00eb barngr\u00eb-n\u00ebse. 2. si em. ~, ~I m. sh. ~, ~IT. Kafsh\u00eb q\u00eb ushqehet me bar e me bim\u00eb t\u00eb ndryshme." | |
}, | |
"barni": { | |
"word": "Barni", | |
"description": ",~A. p\u00ebrmb. T\u00ebr\u00ebsia e bar\u00ebrave; barishtet." | |
}, | |
"barograf": { | |
"word": "Barograf", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT meteor. Lloj barometri q\u00eb sh\u00ebnon vet\u00eb ndryshimet e shtypjes at-mosferike." | |
}, | |
"barohet": { | |
"word": "Barohet", | |
"description": "vetv. Vishet me bar, mbulohet me bar, baron." | |
}, | |
"barok": { | |
"word": "Barok", | |
"description": ",~E mb. art. Q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me barokun, i barokut; i ngarkuar me zbukurime t\u00eb tep\u00ebrta. Arti barok. Stil bar ok. Forme baroke." | |
}, | |
"barometer": { | |
"word": "Baromet\u00ebr", | |
"description": ",~Rl m. sh. ~RA, ~RAT spec. 1. Veg\u00ebl e posa\u00e7me p\u00ebr t\u00eb matur shtypjen atmosferike. Barometer metalik. Barometer me zhiv\u00eb. U ngrit (u ul) barometri. 2. fig. Mas\u00eb, kriter p\u00ebr vler\u00ebsimin e di\u00e7kaje. Barometer i zhvillimit. \u00cbsht\u00eb barometer." | |
}, | |
"barometrik": { | |
"word": "Barometrik", | |
"description": ",~E mb. spec. Q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me barometrin, i barometrit; q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me shtypjen atmosferike. Shkalla barometrike. Shtypja barometrike." | |
}, | |
"baromine": { | |
"word": "Baromin\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT tek. Shuf\u00ebr metalike, e gjat\u00eb, e forte e me maj\u00eb, q\u00eb p\u00ebrdoret p\u00ebr t\u00eb hapur vrimat p\u00ebr l\u00ebnd\u00ebt shp\u00ebrthyese n\u00eb miniera, n\u00eb nd\u00ebrtime rrug\u00ebsh etj. Baromin\u00eb dore. Hap vrima me baromin\u00eb. Punoj me baromin\u00eb." | |
}, | |
"baron": { | |
"word": "Baron", | |
"description": ",~I. 2. E shoqja ose e bija e baronit. Mbahej (sillej) si baronesh\u00eb. iron." | |
}, | |
"baroneshe": { | |
"word": "Baronesh\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT hist. 1. Fem. e" | |
}, | |
"baror": { | |
"word": "Baror", | |
"description": ",~E mb. shih BARISHTOR,~E. Bim\u00eb barore." | |
}, | |
"baros": { | |
"word": "Baros", | |
"description": "kal., ~A, ~UR. Lyej a sp\u00ebrkat me nj\u00eb bar. Baros dyshekun. Baros pem\u00ebt." | |
}, | |
"baroske": { | |
"word": "Barosk\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT zool. Zog i larm\u00eb me trup sa t\u00eb m\u00ebllenj\u00ebs." | |
}, | |
"barshkgmbes": { | |
"word": "Barshkgmb\u00ebs", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT zool. shih" | |
}, | |
"shkumez": { | |
"word": "Shkum\u00ebz", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT bot. Bim\u00eb ba-rish(iore shum\u00ebvje\u00e7are, e lart\u00eb af\u00ebr nj\u00eb meter, me k\u00ebrc\u00ebll t\u00eb drejt\u00eb, me gjethe vezake e me lule ngjyr\u00eb tr\u00ebndafili ose t\u00eb bardha, rr\u00ebnj\u00ebt e s\u00eb cil\u00ebs p\u00ebrmbajn\u00eb nj\u00eb l\u00ebnd\u00eb q\u00eb shkiim\u00ebzon si sapuni." | |
}, | |
"bart": { | |
"word": "Bart", | |
"description": "kal., ~A, ~UR. 1. Mbart. Bart uj\u00eb (qymyr). Bart mbi shpatulla. 2. vjet. Mbaj. Bart nj\u00eb enter t\u00eb mir\u00eb." | |
}, | |
"bartem": { | |
"word": "Bartem", | |
"description": "vetv., p\u00ebs. Mbartem." | |
}, | |
"barte": { | |
"word": "Bart\u00eb", | |
"description": "(i, e) mb. 1. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb prej bari, q\u00eb \u00ebsht\u00eb b\u00ebr\u00eb me bar. Shtroj\u00eb e bart\u00eb. \u00c7ati (kasolle) e bart\u00eb. 2. 1 pashije; q\u00eb s'ka krip\u00eb. Gjell\u00eb e bart\u00eb." | |
}, | |
"bartes": { | |
"word": "Bart\u00ebs", | |
"description": ",~E mb. Mbart\u00ebs. Bart\u00ebse e s\u00eb res\u00eb." | |
}, | |
"bartje": { | |
"word": "Bartje", | |
"description": ",~A . sh. ~E, ~ET. 1. Mbartje. Bartja e druve." | |
}, | |
"bartore": { | |
"word": "Bartore", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET. shih SHKALC, ~I." | |
}, | |
"barth": { | |
"word": "Barth", | |
"description": ",~I m. 1. Lloj qulli, q\u00eb gatuhet me miell, me yndyr\u00eb dhe me zorr\u00eb a me gjak bag\u00ebtish. 2. sh. ~A, ~AT. shih BAJAME,~JA 3." | |
}, | |
"barun": { | |
"word": "Barun", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET krahin. Qen i murrm\u00eb, murrash." | |
}, | |
"barur": { | |
"word": "Barur", | |
"description": "lNA,~T . vet. sh. Bar\u00ebra t\u00eb ndryshme, barishte." | |
}, | |
"jap": { | |
"word": "Jap", | |
"description": ". I dha rrug\u00eb (fill, maj\u00eb) pun\u00ebs shih te FILL, ~I. I la rrug\u00eb (udh\u00eb) di\u00e7kaje shih te L\u00cb. E la n\u00eb rrug\u00eb (n\u00eb mes t\u00eb rrug\u00ebs) nuk e \u00e7oi deri n\u00eb fund, nuk e ndoqi derisa t\u00eb p\u00ebrfundonte, e la pa e p\u00ebrfun-duar, e la p\u00ebrgjysm\u00eb. Mori rrug\u00eb (udh\u00eb) di\u00e7ka nisi t\u00eb zhvillohet, t\u00eb p\u00ebrhapet a t\u00eb b\u00ebj\u00eb p\u00ebrpara, erdhi n\u00eb gjendje q\u00eb t\u00ebec\u00ebmbar\u00eb; nisi, fllloi. Mori rrug\u00ebt (udh\u00ebt) a) la sht\u00ebpin\u00eb dhe u nis p\u00ebr t\u00eb gjetur vend jetese e pune ku t\u00eb rastis\u00eb; s'dihet se ku ka shkuar, humbi pa gjurm\u00eb; b) nuk pa nga shkoi, iku nga syt\u00eb k\u00ebmb\u00ebt. Mat \frrug\u00ebt endet, bredh pa pun\u00eb posht\u00eb e p\u00ebrpjet\u00eb. Mbeti rrug\u00ebve (n\u00eb mes t\u00eb rrug\u00ebs, n\u00eb rrug\u00eb t\u00eb madbe) dikush a) humbi sht\u00ebpin\u00eb e gjith\u00e7ka tjet\u00ebr, mbeti pa asnj\u00eb ndihm\u00eb e p\u00ebrkrahje; b) bredh posht\u00eb e p\u00ebrpjet\u00eb kot. Mbeti rrug\u00ebve (udh\u00ebve) dikush iku e s'u kthye me, humbi; vdiq. Mbeti n\u00eb rrug\u00eb (n\u00eb mes t\u00eb rrug\u00ebs) di\u00e7ka nuk shkoi deri n\u00eb fund, mbeti pa u p\u00ebrfunduar, mbeti p\u00ebrgjysm\u00eb. I mbyll mig\u00ebn (der\u00ebn, port\u00ebn, shtegun)rfi k ujt a d i \u00e7 k a j e shih te" | |
}, | |
"barxhe": { | |
"word": "Barxh\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. 1. Dhi e p\u00ebrhime, me qime t\u00eb p\u00ebrziera, gjysm\u00eb e bardh\u00eb e gjysm\u00eb e zez\u00eb ose me qaf\u00eb n\u00eb ngjyr\u00eb tjet\u00ebr. Lesh barxhe lesh me vler\u00eb t\u00eb ul\u00ebt. 2. p\u00ebrd. mb. Q\u00eb e ka qimen t\u00eb p\u00ebrhime, t\u00eb p\u00ebrzier, gjysm\u00eb t\u00eb bardh\u00eb e gjysm\u00eb t\u00eb zez\u00eb (p\u00ebr dhit\u00eb). Dhi barxhe." | |
}, | |
"barxhul": { | |
"word": "Barxhul", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Cjap i p\u00ebrhime mejqime t\u00eb p\u00ebrziera, gjysm\u00eb i bardh\u00eb e gjysm\u00eb i zi.BARR\u00cb,~A . sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. 1. Nj\u00eb tok sendesh q\u00eb i ngarkohen nj\u00eb kafshe ose q\u00eb i mbart nj\u00eb njeri p\u00ebr t'i \u00e7uar nga nj\u00eb vend n\u00eb nj\u00eb tjet\u00ebr, ngarkes\u00eb. Barr\u00eb e r\u00ebnd\u00eb (e madhe). Kafsh\u00eb barre." | |
}, | |
"furre": { | |
"word": "Furr\u00eb", | |
"description": ",~A sh. ~A, ~AT. I. Nd\u00ebrtim i ve\u00e7ant\u00eb n\u00eb trajt\u00ebn e nj\u00eb kubeje, q\u00eb \u00ebsht\u00eb e zbraz\u00ebt p\u00ebrbrenda, ku piqen buk\u00ebt; nd\u00ebrtesa me nj\u00eb vend t\u00eb till\u00eb t\u00eb ve\u00e7ant\u00eb e me disa pjes\u00eb plot\u00ebsuese, ku \u00e7ohen byrek\u00ebt, tavat, \u00ebmb\u00eblsirat etj. p\u00ebr t'u pjekur. Furr\u00eb buke. Furr\u00eb pjekjeje. \u00c7oj tav\u00ebn n\u00eb furr\u00eb. 2. bised. Sasia e buk\u00ebve etj. q\u00eb piqen nj\u00ebher\u00ebsh n\u00eb nj\u00eb vend t\u00eb till\u00eb. Dhjet\u00eb furra buk\u00eb. 3^ Ndarje e ve\u00e7ant\u00eb n\u00eb nj\u00eb sob\u00eb zjarri a n\u00eb nj\u00eb stuf\u00eb kuzhine, n\u00eb t\u00eb cil\u00ebn futen tavat p\u00ebr l\u00eb pjekur gj\u00ebra t\u00eb ndryshme ushqimore; ndarje e ve\u00e7ant\u00eb n\u00eb nj\u00eb sob\u00eb a n\u00eb nj\u00eb stuf\u00eb, ku ndizet zjarri. Furra e sob\u00ebs (e stuf\u00ebs). E v\u00eb n\u00eb furr\u00eb. E nxjerr nga furra. Hedh dru n\u00eb furr\u00eb. 4. tek. Nd\u00ebrtim i ve\u00e7ant\u00eb dhe i mbyllur p\u00ebr t\u00eb shkrir\u00eb minerale, p\u00ebr t\u00eb nxjerr\u00eb a p\u00ebr t\u00eb p\u00ebrpunuar l\u00ebnd\u00eb t\u00eb ndryshme q\u00eb k\u00ebrkoju\u00eb temperature t\u00eb lart\u00eb. Furr\u00eb termike. Furr\u00eb elektrike. Furr\u00eb e lart\u00eb furrnalt\u00eb. Furr\u00eb shkrirjeje. Furr\u00eb \u00e7eliku (gize). Furra e tharjes." | |
}, | |
"barresim": { | |
"word": "Barr\u00ebsim", | |
"description": ",~I m. Mbarsje. Koha (periudha) e barr\u00ebsimit." | |
}, | |
"barresohet": { | |
"word": "Barr\u00ebsohet", | |
"description": "p\u00ebs. Mbarset. BARR\u00cbSON kal, ~OI, ~UAR. Mbars." | |
}, | |
"barretor": { | |
"word": "Barr\u00ebtor", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT vjet. 1. Ai q\u00eb mbartte nj\u00eb barr\u00eb a nj\u00eb ngarkes\u00eb n\u00eb kurriz; haraall. 2. Ai q\u00eb \u00e7onte kafsh\u00ebt e ngarkuara me drith\u00eb p\u00ebr t\u00eb bluar n\u00eb mulli; qiraxhi i karvanit." | |
}, | |
"barrikade": { | |
"word": "Barrikad\u00eb", | |
"description": ",~A sh. ~A, ~AT. 1. Penges\u00eb prej sendesh t\u00eb ndryshme e t\u00eb rastit (si gur\u00eb, drur\u00eb, orendi etj.), q\u00eb ngrihet n\u00ebp\u00ebr rrug\u00ebt e sheshet e qy-teteye p\u00ebr t\u00eb luftuar dhe p\u00ebr t\u00eb penguar l\u00ebvizjen e kund\u00ebrshtatit. Lufta e barrikadave. Ngrit\u00ebnnj\u00eb' barrika-d\u00eb. Vun\u00eb barrikada." | |
}, | |
"barrohem": { | |
"word": "Barrohem", | |
"description": "vetv., p\u00ebs. shih BARROSEM. BARROJ kal., ~OVA, ~UAR. shih BARROS." | |
}, | |
"barros": { | |
"word": "Barros", | |
"description": "kal., ~A, ~UR. 1. bised. E ngarkoj me nj\u00eb pesh\u00eb, iv\u00eb nj\u00eb barr\u00eb; ir\u00ebndoj me di\u00e7ka. Eba-rrosi kafsh\u00ebn." | |
}, | |
"barrosem": { | |
"word": "Barrosem", | |
"description": "vetv. 1. vjet. Marr p\u00ebrsip\u00ebr nj\u00eb barr\u00eb a nj\u00eb detyr\u00eb. 2. bised. P\u00ebs. e BARROS t." | |
}, | |
"barrse": { | |
"word": "Barrs\u00eb", | |
"description": "mb. vet. f. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb me barr\u00eb (kryesisht p\u00ebr kafsh\u00ebt). Lop\u00eb (dhi, dose) barrs\u00eb. Bag\u00ebti barrs\u00eb. \u00cbsht\u00eb barrs\u00eb." | |
}, | |
"barrser": { | |
"word": "Barrs\u00ebr", | |
"description": "f,~A . libr. T\u00eb qen\u00ebt barrs\u00eb (p\u00ebr kafsh\u00ebt); koha e barr\u00ebs. Periudha (koha) e barrs\u00ebris\u00eb." | |
}, | |
"barrshem": { | |
"word": "Barrsh\u00ebm", | |
"description": "(I), ~ME (e) mb. 1. Q\u00eb ka pesh\u00eb t\u00eb r\u00ebnd\u00eb, i r\u00ebnd\u00eb. Pleh i barrsh\u00ebm. \f2. fig. I r\u00ebnd\u00ebsish\u00ebm, me pesh\u00eb. Mik i barrsh\u00ebm. Fjal\u00eb e barrshme." | |
}, | |
"bas": { | |
"word": "Bas", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT muz. Z\u00ebri me i trash\u00eb i burrit n\u00eb t\u00eb k\u00ebnduar; k\u00ebng\u00ebtari q\u00eb ka k\u00ebt\u00eb z\u00eb; veg\u00ebt muzikore me frym\u00eb ose me tela e shkall\u00ebs s\u00eb ul\u00ebt, q\u00eb i p\u00ebrgjigjet k\u00ebtij z\u00ebri; tastet ose telat e nj\u00eb vegle muzikore, q\u00eb japin z\u00eb t\u00eb trash\u00eb." | |
}, | |
"basamak": { | |
"word": "Basamak", | |
"description": ",~U m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. 1. Shkallare; parmak an\u00ebs shkall\u00ebve. Basamak\u00ebt e shkall\u00ebve. Ngjiti basamak\u00ebt. 2. Rresht gur\u00ebsh an\u00ebs kalldremit t\u00eb rrug\u00ebs, q\u00eb i vihen k\u00ebtij p\u00ebr ta forcuar. Basamaku i rrug\u00ebs." | |
}, | |
"basen": { | |
"word": "Basen", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. 1. Pellg a rezervuar i hap\u00ebt p\u00ebr t\u00eb grumbulluar uj\u00eb ose l\u00ebngje t\u00eb tjera. Basen uji." | |
}, | |
"bask": { | |
"word": "Bask", | |
"description": "lSHTE,~JA . Gjuha e bask\u00ebve. BASKORE,~JA . sh. ~E, ~ET krahin. Petav\u00ebr." | |
}, | |
"basketboll": { | |
"word": "Basketboll", | |
"description": "lST,~I." | |
}, | |
"basme": { | |
"word": "Basm\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. P\u00eblhur\u00eb pambuku e nolle dhe me punim t\u00eb thjesht\u00eb, e ngjyrosur ose me lute t\u00eb ndryshme. Basm\u00eb me Me. Fusion (bluz\u00eb, perde) basme." | |
}, | |
"basoreliev": { | |
"word": "Basoreliev", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET art. Figure e punuar si skulptur\u00eb ose e gdhendur mbi nj\u00eb sip\u00ebr-faqe t\u00eb rrafsh\u00ebt." | |
}, | |
"bast": { | |
"word": "Bast", | |
"description": "lSEM. P\u00ebs. e BASTIS." | |
}, | |
"bastar": { | |
"word": "Bastar", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Kasolle e vog\u00ebl barinjsh." | |
}, | |
"bastard": { | |
"word": "Bastard", | |
"description": "tM,~I m. Veprimi sipas kuptimeve t\u00eb foljeve" | |
}, | |
"bastardoj": { | |
"word": "Bastardoj", | |
"description": "kal., ~OVA, ~CAR. 1. biol. Ia odryshoj vetit\u00eb e mira racore n\u00ebp\u00ebrmjet kryq\u00ebzimit me nj\u00eb lloj ose me nj\u00eb race tjet\u00ebr, i prish vetit\u00eb e mira q\u00eb ka. Bastardoi rac\u00ebn. 2. keq. E b\u00ebj t\u00eb humbas\u00eb vetit\u00eb e mira, e zvet\u00ebnoj, e prish, e p\u00ebrdhos dhe e \u00e7orodit. Bastardoi iden\u00eb (men-dimin) e dikujt. Bastardoi gjuh\u00ebn e prishi gjuh\u00ebn, duke e mbushur me fjal\u00eb, me shprehje e me nd\u00ebr-time t\u00eb huaja." | |
}, | |
"bastardohem": { | |
"word": "Bastardohem", | |
"description": "vetv. 1. vet. veta III biol. Humbet vetit\u00eb e mira racore p\u00ebr shkak t\u00eb kryq\u00ebzimi t me nj\u00eb lloj ose me nj\u00eb race tjet\u00ebr. 2. keq. Humbas vetit\u00eb e mira, zvet\u00ebnohem, prishem, p\u00ebrdhosem e \u00e7oroditem. Bastardohej gjuha (k\u00ebnga...)." | |
}, | |
"baster": { | |
"word": "Bast\u00ebr", | |
"description": ",~RA krahin. 1. bot. shih VRUG,~U. Bastra e grurit (e duhanit, e qep\u00ebs, e hardhis\u00eb). I ra (e vrau) bastra. 2. Er\u00eb e nxeht\u00eb q\u00eb v jen nga jugu dhe q\u00eb than bim\u00ebt. Fryn bastra." | |
}, | |
"basteroset": { | |
"word": "Bast\u00ebroset", | |
"description": "vetv., ~ (u), ~UR krahin. shih" | |
}, | |
"vrugohet": { | |
"word": "Vrugohet", | |
"description": "i." | |
}, | |
"bastisje": { | |
"word": "Bastisje", | |
"description": ",~A . sh. ~E, ~ET. Veprimi sipas kuptimeve t\u00eb foljeve BASTIS, BASTlSEM. Fushat\u00eb bastisjesh. Benin bastisje." | |
}, | |
"bastun": { | |
"word": "Bastun", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. 1. Shkop i gjat\u00eb me dorez\u00eb t\u00eb kthyer, q\u00eb mbajn\u00eb zakonisht pleqt\u00eb p\u00ebr t'u mb\u00ebshtetur kur ecin. Bastun arre (fildishi). Doreza (koka) e bast unit." | |
}, | |
"bastvenes": { | |
"word": "Bastven\u00ebs", | |
"description": ",~I m. sh. ~, ~IT libr. Ai q\u00eb v\u00eb bast." | |
}, | |
"bash": { | |
"word": "Bash", | |
"description": "pj. bised. Pik\u00ebrisht, tamam; p\u00ebr k\u00ebt\u00eb arsye; mu." | |
}, | |
"bashibozuk": { | |
"word": "Bashibozuk", | |
"description": ",~U m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. 1. hist. Ushtar i trupave ndihm\u00ebse t\u00eb parregullta n\u00eb Peran-dorin\u00eb Osmane." | |
}, | |
"bashxbozuk": { | |
"word": "Bashxbozuk", | |
"description": ",~E mb. keq. 1. I p\u00ebrb\u00ebr\u00eb prej bashibozuk\u00ebsh; q\u00eb vret e pla\u00e7kit popullsin\u00eb. Forca bashibozuke. Band\u00eb bashibozuke.2. I \u00e7rregullt dhe i padisiplinuar, q\u00eb Isht\u00eb tipar dallues p\u00ebr bashibozuk\u00ebt." | |
}, | |
"bashkanetar": { | |
"word": "Bashkan\u00ebtar", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. An\u00ebtar i nj\u00eb shoq\u00ebrie a i nj\u00eb bashkimi, ai q\u00eb b\u00ebn pjes\u00eb n\u00eb nj\u00eb lidhje s\u00eb bashku m\u00eb t\u00eb tjer\u00eb. Bashkan\u00ebtar\u00ebt e fisev\u00eb." | |
}, | |
"bashkar": { | |
"word": "Bashkar", | |
"description": "l,~A j.sh. ~, ~T\u00cb hist, shih BASH-K\u00cbSI,~A3." | |
}, | |
"bashkas": { | |
"word": "Bashkas", | |
"description": "ndajf. shih BASHK\u00cb." | |
}, | |
"bashkatdhetar": { | |
"word": "Bashkatdhetar", | |
"description": ",~I." | |
}, | |
"bashkautor": { | |
"word": "Bashkautor", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Ai q\u00eb \u00ebsht\u00eb, si bashku me nj\u00eb tjet\u00ebr, autor i nj\u00eb vepre artistil\u00e7e, shkencore ose i nj\u00eb purie tjet\u00ebr, Bashkaulor\u00ebt e vepr\u00ebs." | |
}, | |
"bashkautores": { | |
"word": "Bashkautor\u00ebs", | |
"description": "l,~A . T\u00eb qen\u00ebt bashkautor me nj\u00eb tjet\u00ebr n\u00eb nj\u00eb vep\u00ebr a n\u00eb nj\u00eb pun\u00eb. E drejta e bashkautor\u00ebsis\u00eb." | |
}, | |
"bashkazi": { | |
"word": "Bashkazi", | |
"description": "ndajf. bised. shih BASHK\u00cb." | |
}, | |
"bashkekzistence": { | |
"word": "Bashkekzistenc\u00eb", | |
"description": ",~A libr. shih BASHK\u00cbJETES\u00cb,~A2." | |
}, | |
"bashkekzistoj": { | |
"word": "Bashkekzistoj", | |
"description": "jokai, ~OVA, ~UAR libr. shih" | |
}, | |
"bashkejetoj": { | |
"word": "Bashk\u00ebjetoj", | |
"description": ";., ~OVA, ~UAR. 1. Jetoj s\u00eb bashku m\u00eb t\u00eb tjer\u00eb n\u00eb marr\u00ebdh\u00ebnie t\u00eb caktuara; jetoj s\u00eb bashku n\u00ebn nj\u00eb streh\u00eb si bashk\u00ebshort ose si pjes\u00ebtar i nj\u00eb familjeje." | |
}, | |
"bashke": { | |
"word": "Bashk\u00eb", | |
"description": ". Pa e b\u00ebr\u00eb (pa th\u00ebn\u00eb) as nj\u00eb as dy shih te NJ\u00cb." | |
}, | |
"bashkebanim": { | |
"word": "Bashk\u00ebbanim", | |
"description": ",~I m. libr. Veprimi sipas kup-timit t\u00eb foljes BASHK\u00cbBANOJ." | |
}, | |
"bashkebanoj": { | |
"word": "Bashk\u00ebbanoj", | |
"description": "jokal., ~OVA, ~CAR libr. Banoj s\u00eb bashku me nj\u00eb tjet\u00ebr, jetoj n\u00eb nj\u00eb banes\u00eb~ me t\u00eb." | |
}, | |
"bashkebanor": { | |
"word": "Bashk\u00ebbanor", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT libr. Ai q\u00eb banon s\u00eb bashku me nj\u00eb tjet\u00ebr, ai qe jeton n6 nj\u00eb banes\u00eb me t\u00eb." | |
}, | |
"bashkebanues": { | |
"word": "Bashk\u00ebbanues", | |
"description": ",~I m. sh. ~. ~IT libr. Bashk\u00eb-banor." | |
}, | |
"bashkebisede": { | |
"word": "Bashk\u00ebbised\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT libr. Bi-sed\u00eb e lire nd\u00ebrmjet dy a me shum\u00eb vetave. Btuhk\u00eb-bised\u00eb me popullin." | |
}, | |
"bashkebised": { | |
"word": "Bashk\u00ebbised", | |
"description": "lM,~I,,2" | |
}, | |
"bashkebisedoj": { | |
"word": "Bashk\u00ebbisedoj", | |
"description": "jokal, ~OVA, ~UAR. Flas me nj\u00eb a me shum\u00eb veta, bisedoj me nj\u00eb tjet\u00ebr." | |
}, | |
"bashkebisedues": { | |
"word": "Bashk\u00ebbisedues", | |
"description": ",~I,." | |
}, | |
"bashkefajes": { | |
"word": "Bashk\u00ebfaj\u00ebs", | |
"description": "l,~A . drejt. Faj\u00ebsi e p\u00ebrbashk\u00ebt me nj\u00eb tjet\u00ebr, t\u00eb qen\u00ebt bashk\u00ebfajtor." | |
}, | |
"bashkefajtor": { | |
"word": "Bashk\u00ebfajtor", | |
"description": ",~I." | |
}, | |
"bashkefajtore": { | |
"word": "Bashk\u00ebfajtore", | |
"description": ",~JA. sh. ~E, ~ET. Fem. e" | |
}, | |
"bashkef": { | |
"word": "Bashk\u00ebf", | |
"description": "lSAS,~I m. sh. ~, ~IT libr. Ai q\u00eb \u00ebsht\u00eb i t\u00eb nj\u00ebjtit fis me nj\u00eb tjet\u00ebr." | |
}, | |
"bashkefjalim": { | |
"word": "Bashk\u00ebfjalim", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET libr. shih" | |
}, | |
"bashkefoles": { | |
"word": "Bashk\u00ebfol\u00ebs", | |
"description": ", ~I m. sh. ~,~IT libr. shih" | |
}, | |
"bashkefshatar": { | |
"word": "Bashk\u00ebfshatar", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Af q\u00eb \u00ebsht\u00eb nga i nj\u00ebjti fshat me nj\u00eb tjet\u00ebr, ai q\u00eb jeton n\u00eb nj\u00eb fshat me t\u00eb. Bashk\u00ebfshatari yn\u00eb. E kam bashk\u00eb-fshatar." | |
}, | |
"bashkegoditje": { | |
"word": "Bashk\u00ebgoditje", | |
"description": ",~A . sh. ~E, ~ET libr. Goditja n\u201d t nj\u00ebjt\u00ebn koh\u00eb s\u00eb bashku me nj\u00eb tjet\u00ebr, q\u00eb i b\u00ebhet dikujt a di\u00e7kaje; goditje a p\u00ebrplasje me nj\u00eb tjet\u00ebr." | |
}, | |
"bashkegjakes": { | |
"word": "Bashk\u00ebgjak\u00ebs", | |
"description": "l,~A 1. veier. Kryq\u00ebzimi i kafsh\u00ebve t\u00eb nj\u00eb gjaku brenda po asaj tufe.2. Lidhje gjaku nd\u00ebrmjet \fbanor\u00ebve t\u00eb nj\u00eb fshati, t\u00eb qen\u00ebt t\u00eb nj\u00eb gjaku a t\u00eb nj\u00eb fisi m\u00eb t\u00eb tjer\u00eb. Hyri n\u00eb bashk\u00ebgjak\u00ebsi." | |
}, | |
"bashkekatundar": { | |
"word": "Bashk\u00ebkatundar", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT vjet." | |
}, | |
"bashkekohes": { | |
"word": "Bashk\u00ebkoh\u00ebs", | |
"description": ",~I." | |
}, | |
"bashkekohetar": { | |
"word": "Bashk\u00ebkoh\u00ebtar", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. shih" | |
}, | |
"bashkekohor": { | |
"word": "Bashk\u00ebkohor", | |
"description": ",~E mb. 1. Q\u00eb i p\u00ebrket koh\u00ebs son\u00eb, q\u00eb \u00ebsht\u00eb i epok\u00ebs son\u00eb, i sot\u00ebm. Let\u00ebrsi bashk\u00eb-kohore." | |
}, | |
"bashkekombes": { | |
"word": "Bashk\u00ebkomb\u00ebs", | |
"description": ",~E mb. I t\u00eb nj\u00ebjtit komb me nj\u00eb tjet\u00ebr, bashkatdhetar." | |
}, | |
"bashkekryetar": { | |
"word": "Bashk\u00ebkryetar", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT zyrt. Ai q\u00eb kryen detyr\u00ebn e kryetarit s\u00eb bashku me nj\u00eb kryetar tjet\u00ebr n\u00eb nj\u00eb komision, n\u00eb nj\u00eb komitet, n\u00eb nj\u00eb konferenc\u00eb etj." | |
}, | |
"bashkel": { | |
"word": "Bashk\u00ebl", | |
"description": "lDHUR ndajf. zyrt. Lidhur s\u00eb bashku, bashk\u00ebngjitur. Bashk\u00eblidhur ju d\u00ebrgojm\u00eb..." | |
}, | |
"bashkelidhet": { | |
"word": "Bashk\u00eblidhet", | |
"description": "libr. P\u00ebs. e BASHK\u00cbLlDH." | |
}, | |
"bashkelidhur": { | |
"word": "Bashk\u00eblidhur", | |
"description": "(i, e) mb. libr. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb i lidhur n\u00eb m\u00ebnyr\u00eb t\u00eb dyanshme me di\u00e7ka tjet\u00ebr; q\u00eb ka lidhje t\u00eb \fngusht\u00eb me di\u00e7ka tjet\u00ebr; i bashk\u00ebngjitur. Doku-mente t\u00eb bashk\u00eblidhura. Fjal\u00eb (fjali) t\u00eb bashk\u00eblidhura. gjuh." | |
}, | |
"bashkelind": { | |
"word": "Bashk\u00eblind", | |
"description": "jokal., ~A, ~UR libr. Lind s\u00eb bashku me nj\u00eb tjet\u00ebr; z\u00eb fill s\u00eb bashku me nj\u00eb tjetir." | |
}, | |
"bashkelindur": { | |
"word": "Bashk\u00eblindur", | |
"description": "(i, e) mb. libr. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb qysh prej lindjes, q\u00eb ka lindur s\u00eb bashku me nj\u00eb njeri, me nj\u00eb kafsh\u00eb a me nj\u00eb send, i lindur. Veti (cil\u00ebsi, ve\u00e7ori, aft\u00ebsi) t\u00eb bashk\u00eblindura. S\u00ebmundje e bashk\u00eb-lindur." | |
}, | |
"bashkeluftetar": { | |
"word": "Bashk\u00ebluft\u00ebtar", | |
"description": ",~I." | |
}, | |
"bashkeluftetare": { | |
"word": "Bashk\u00ebluft\u00ebtare", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET. Fem. e" | |
}, | |
"bashkeluftoj": { | |
"word": "Bashk\u00ebluftoj", | |
"description": "jokal., ~OVA, ~UAR libr. Luftoj krah p\u00ebr krah s\u00eb bashku me nj\u00eb tjet\u00ebr, marr pjes\u00eb krahas me nj\u00eb tjet\u00ebr n\u00eb nj\u00eb luft\u00eb, n\u00eb nj\u00eb betej\u00eb etj." | |
}, | |
"bashkeluftues": { | |
"word": "Bashk\u00ebluftues", | |
"description": ",~E mb. libr. Q\u00eb merr pjes\u00eb s\u00eb bashku me nj\u00eb tjet\u00ebr si aleat n\u00eb nj\u00eb luft\u00eb. Shtete bashk\u00ebluftuese." | |
}, | |
"bashkemarredhenie": { | |
"word": "Bashk\u00ebmarr\u00ebdh\u00ebnie", | |
"description": ",~A . sh. ~E, ~ET libr." | |
}, | |
"bashkematshem": { | |
"word": "Bashk\u00ebmatsh\u00ebm", | |
"description": "(i), ~ME (e) mb. mat. Q\u00eb mund t\u00eb matet m\u00eb t\u00eb nj\u00ebjt\u00ebn mas\u00eb me nj\u00eb tjet\u00ebr, q\u00eb ka nj\u00eb mas\u00eb t\u00eb p\u00ebrbashk\u00ebt me nj\u00eb tjet\u00ebr. Madh\u00ebsl e bashk\u00ebmatshme." | |
}, | |
"bashkembart": { | |
"word": "Bashk\u00ebmbart", | |
"description": "kal., ~A, ~UR libr. Mbart n\u00eb t\u00eb nj\u00ebjt\u00ebn koh\u00eb edhe di\u00e7ka tjet\u00ebr, mbart s\u00eb bashku dy gjera; p\u00ebrmban edhe di\u00e7ka tjet\u00ebr si pjes\u00eb thelb\u00eb-sore, t\u00eb ve\u00e7ant\u00eb a t\u00eb shtuar." | |
}, | |
"bashkembartet": { | |
"word": "Bashk\u00ebmbartet", | |
"description": "libr. P\u00ebs. e BASHK\u00cbMBART." | |
}, | |
"bashkembeshtetur": { | |
"word": "Bashk\u00ebmb\u00ebshtetur", | |
"description": "(i, e) mb. mat. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb i mb\u00ebshtetur n\u00eb t\u00eb nj\u00ebjt\u00ebn brinj\u00eb me nj\u00eb k\u00ebnd tjet\u00ebr. K\u00ebnde t\u00eb bashk\u00ebmb\u00ebshtetura." | |
}, | |
"bashkembyll": { | |
"word": "Bashk\u00ebmbyll", | |
"description": "kal., ~A, ~UR libr. Mbyll s\u00eb bashku n\u00eb nj\u00eb zarf, n\u00eb nj\u00eb pako etj. dy ose me shum\u00eb sende (letra, fotografi etj.)." | |
}, | |
"bashkembyllet": { | |
"word": "Bashk\u00ebmbyllet", | |
"description": "libr. P\u00ebs. e BASHK\u00cbMBYLL." | |
}, | |
"bashkembyllur": { | |
"word": "Bashk\u00ebmbyllur", | |
"description": "ndajf. libr. Mbyllur s\u00eb bash-ku n\u00eb nj\u00eb zarf, n\u00eb nj\u00eb pako etj. (p\u00ebr letra, fotografi etj.).BASHK\u00cbMENDIMTAR,~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT libr. Ai q\u00eb ka t\u00eb nj\u00ebjtat pilc\u00ebpamje e mendime me nj\u00eb tjet\u00ebr." | |
}, | |
"bashkemoshatar": { | |
"word": "Bashk\u00ebmoshatar", | |
"description": ",~E mb. 1. Q\u00eb ka t\u00eb nj\u00ebjt\u00ebn mosh\u00eb me nj\u00eb tjet\u00ebr, moshatar, v\u00ebrsnik. Jemi bashk\u00eb-moshqtar\u00eb. 2. P\u00ebrd. em. sipas kuptimit t\u00eb mbiemrit (p\u00ebr nje-r\u00ebzit)." | |
}, | |
"bashkengjit": { | |
"word": "Bashk\u00ebngjit", | |
"description": "," | |
}, | |
"bashkengj": { | |
"word": "Bashk\u00ebngj", | |
"description": "lTET. 2. gjuh. shih P\u00cbRNGJITJE,~A." | |
}, | |
"bxshkengjitur": { | |
"word": "Bxshk\u00ebngjitur", | |
"description": "(i, e) mb. 1. zyrt. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb lidhur me iij\u00eb shkres\u00eb a me nj\u00eb dokument tjet\u00ebr kryesor, q\u00eb i shtohet nj\u00eb shkrese a nj\u00eb dokumenti tjet\u00ebr kryesor. ' Shkresa e bashk\u00ebngjitur. l.\\gjuh. shih P\u00cbRNGJITUR (i, e)." | |
}, | |
"bashkengjitur": { | |
"word": "Bashk\u00ebngjitur", | |
"description": "ndajf. zyrt. Lidhur s\u00eb bashku me nj\u00eb shkres\u00eb a me nj\u00eb dokument tjet\u00ebr kryesor, ngjitur si shtojc\u00eb nj\u00eb shkrese a nj\u00eb dokumenti tjet\u00ebr kryesor." | |
}, | |
"bashkenxenes": { | |
"word": "Bashk\u00ebnx\u00ebn\u00ebs", | |
"description": ",~I." | |
}, | |
"bashkenxenese": { | |
"word": "Bashk\u00ebnx\u00ebn\u00ebse", | |
"description": ",~JA sh. ~E, ~ET. Fem. e" | |
}, | |
"bashkepajt": { | |
"word": "Bashk\u00ebpajt", | |
"description": "lM,~I m. sh. ~E, ~ET gjuh. shih" | |
}, | |
"bashkeperkim": { | |
"word": "Bashk\u00ebp\u00ebrkim", | |
"description": ",~I." | |
}, | |
"bashkepatriot": { | |
"word": "Bashk\u00ebpatriot", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. shih" | |
}, | |
"bashkepergjegjes": { | |
"word": "Bashk\u00ebp\u00ebrgjegj\u00ebs", | |
"description": "l,~A sh. ~, ~T\u00cb libr. T\u00eb qen\u00ebt p\u00ebrgjegj\u00ebs s\u00eb bashku m\u00eb t\u00eb tjer\u00eb p\u00ebr di\u00e7ka; p\u00ebrgjegj\u00ebsia e p\u00ebrbashk\u00ebt m\u00eb t\u00eb tjer\u00eb p\u00ebr di\u00e7ka." | |
}, | |
"bashkeperk": { | |
"word": "Bashk\u00ebp\u00ebrk", | |
"description": "tM,~I m. sh. ~E, ~ET gjuh, P\u00ebrkim i dyansh\u00ebm nd\u00ebrmjet gjuh\u00ebsh, takim n\u00eb nj\u00ebsi e n\u00eb dukuri gjuh\u00ebsore. Bashk\u00ebp\u00ebrkime gjuh\u00ebsore. Bashk\u00ebp\u00ebrkime fonetike (leksikore, gramatikore). Bashk\u00ebp\u00ebrkime shqiptaro-balte." | |
}, | |
"bashkeperpjekje": { | |
"word": "Bashk\u00ebp\u00ebrpjekje", | |
"description": ",~A . kryes. sh. ~E, ~ET libr." | |
}, | |
"bashkepjesemarres": { | |
"word": "Bashk\u00ebpjes\u00ebmarr\u00ebs", | |
"description": ",~I m. sh. ~, ~IT libr. Ai q\u00eb merf pjes\u00eb bashk\u00eb me nj\u00eb tjet\u00ebr p\u00ebr t\u00eb kryer nj\u00eb pune, nj\u00eb veprim etj. Bashk\u00ebpjes\u00ebmarr\u00ebs n\u00eb krim." | |
}, | |
"bashkepjesemarrje": { | |
"word": "Bashk\u00ebpjes\u00ebmarrje", | |
"description": ",~A libr. Pjes\u00ebmarrja s\u00eb bashku me nj\u00eb tjet\u00ebr p\u00ebr t\u00eb kryer nj\u00eb pun\u00eb, nj\u00eb veprim etj." | |
}, | |
"bashkepjesetar": { | |
"word": "Bashk\u00ebpjes\u00ebtar", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT libr. Ai q\u00eb \u00ebsht\u00eb pjes\u00ebtar, s\u00eb bashku me nj\u00eb tjet\u00ebr, n\u00eb nj\u00eb pasuri, n\u00eb nj\u00eb prone, n\u00eb nj\u00eb ngjarje etj., pjes\u00ebmarr\u00ebs. E b\u00ebri bashk\u00ebpjes\u00ebtar. Jane bashk\u00ebpjes\u00ebtar\u00eb. U nda nd\u00ebrmjet bashk\u00ebpjes\u00ebtar\u00ebve." | |
}, | |
"bashkeprodh": { | |
"word": "Bashk\u00ebprodh", | |
"description": "lM,~I m. sh, ~E, ~ET libr. Prodhim i p\u00ebrbashk\u00ebt i dy nd\u00ebrmarrjeve, i dy sho-q\u00ebrive etj.; di\u00e7ka e prodhuar me bashk\u00ebpunimin e dy nd\u00ebrmarrjeve, e dy shoq\u00ebrive etj. Bashk\u00ebprodhim kinematografik." | |
}, | |
"bashkepronar": { | |
"word": "Bashk\u00ebpronar", | |
"description": ",~I." | |
}, | |
"bashkeprones": { | |
"word": "Bashk\u00ebpron\u00ebs", | |
"description": "l,~A . drejt. E drejta e ba-rabart\u00eb e disa vetave si pronar\u00eb t\u00eb nj\u00eb prone t\u00eb caktuar, pron\u00ebsi e p\u00ebrbashk\u00ebt. Bashk\u00ebpron\u00ebsi e detyrueshme. Zgjidhja e bashk\u00ebpron\u00ebsis\u00eb." | |
}, | |
"bashkepronesoj": { | |
"word": "Bashk\u00ebpron\u00ebsoj", | |
"description": "." | |
}, | |
"bashkepunetor": { | |
"word": "Bashk\u00ebpun\u00ebtor", | |
"description": ",~I. Bashk\u00ebpun\u00ebtore shkencore." | |
}, | |
"bashkepunetore": { | |
"word": "Bashk\u00ebpun\u00ebtore", | |
"description": ",~JA sh. ~E, ~ET. Fem. e" | |
}, | |
"bashkepunim": { | |
"word": "Bashk\u00ebpunim", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. 1. Veprimi sipas kuptimeve t\u00eb foljes BASHK\u00cbPUNOJ. Bashk\u00ebpunim ekonomik (kulturor, tekniko-shkencor). Bashk\u00ebpunim i ngusht\u00eb (miq\u00ebsor). Plani i bashk\u00ebpu-nimit. Grupet e bashk\u00ebpunimit vullnetar. Hyn\u00eb n\u00eb bashk\u00ebpunim. Vendos bashk\u00ebpunimin. 2. Artikull, studim a punim i hartuar nga nj\u00eb bashk\u00ebpun\u00ebtor p\u00ebr t'u botuar n\u00eb nj\u00eb gazet\u00eb, n\u00eb nj\u00eb re-vist\u00eb etj. Kane ardhur disa bashk\u00ebpunime. 3. drejt. Kryerja e vepr\u00ebs penale nga dy ose me shum\u00eb veta me marr\u00ebveshje nd\u00ebrmjet tyre, nga nj\u00eb grup i organizuar, nga nj\u00eb band\u00eb e armatosur ose nga nj\u00eb organizat\u00eb kund\u00ebrrevolucionare." | |
}, | |
"bashkepunoj": { | |
"word": "Bashk\u00ebpunoj", | |
"description": "jokal., ~OVA, ~CAR. 1. Punoj bashk\u00eb me nj\u00eb tjet\u00ebr p\u00ebr t\u00eb b\u00ebr\u00eb nj\u00eb pun\u00eb, marr pjes\u00eb s\u00eb bashku m\u00eb t\u00eb tjer\u00eb a kryej nj\u00eb veprimtari t\u00eb p\u00ebrbashk\u00ebt me ta. Bashk\u00ebpunonte me grupin komu-nist. 2. Shkruaj artikuj, studime e punime p\u00ebr t'i botuar n\u00eb nj\u00eb gazet\u00eb, n\u00eb nj\u00eb revist\u00eb etj., jam bashk\u00ebpun\u00ebtor i nj\u00eb institucioni, i nj\u00eb gazet\u00eb, i nj\u00eb reviste etj. Bashk\u00ebpunon me institutin.BASHK\u00cbQENDROR,~E mb. 1. gjeom. Q\u00eb ka nj\u00eb qcnd\u00ebr t\u00eb p\u00ebrbashk\u00ebt m\u00eb t\u00eb tjer\u00eb (p\u00ebr rrath\u00ebt, sferat etj.). Rrath\u00eb bashk\u00ebqendror\u00eb. Sfera bashk\u00eb-qendrore. 2. Q\u00eb shkon drejt nj\u00eb qendre me nj\u00eb tjet\u00ebr, q\u00eb mblidhet n\u00eb nj\u00eb qend\u00ebr. L\u00ebvizje bashk\u00ebqendror\u00eb." | |
}, | |
"bashkeqenie": { | |
"word": "Bashk\u00ebq\u00ebnie", | |
"description": ",~A . libr. shih BASHK\u00cbJETES\u00cb,~A 2." | |
}, | |
"bashkeqytetar": { | |
"word": "Bashk\u00ebqytetar", | |
"description": ",~I." | |
}, | |
"bashkeqytetare": { | |
"word": "Bashk\u00ebqytetar\u00eb", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET. Fem. e" | |
}, | |
"bashkeqytetas": { | |
"word": "Bashk\u00ebqytetas", | |
"description": ",~I m. sh. ~, ~IT. shih" | |
}, | |
"bashkereferat": { | |
"word": "Bashk\u00ebreferat", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET libr. Referat q\u00eb plot\u00ebson nj\u00eb referat tjet\u00ebr kryesor ose q\u00eb mbahet krahas nj\u00eb referati tjet\u00ebr p\u00ebr t\u00eb nj\u00ebjtin problem. U lexuan dy bashk\u00ebreferate." | |
}, | |
"bashkereferues": { | |
"word": "Bashk\u00ebreferues", | |
"description": ",~I m. sh. ~, ~IT libr. Ai q\u00eb harton dhe mban nj\u00eb bashk\u00ebreferat." | |
}, | |
"bashkerendim": { | |
"word": "Bashk\u00ebr\u00ebndim", | |
"description": ",~I m. Veprimi sipas kuptimeve t\u00eb foljeve BASHK\u00cbRENDOJ, BASHK\u00cbRENDOHET." | |
}, | |
"bashkerendit": { | |
"word": "Bashk\u00ebrendit", | |
"description": "(BASHK\u00cbRENDIS) kal., ~A, ~UR. 1. Bashk\u00ebrendoj. Bashk\u00ebrendit veprimet lufta-rake. 2. gjuh. Lidh me bashk\u00ebrenditje dy a me shum\u00eb fjali ose gjymtyr\u00eb t\u00eb nj\u00eb fjalie." | |
}, | |
"bashkerend": { | |
"word": "Bashk\u00ebrend", | |
"description": "tTUR (i, e) mb. 1. I bashk\u00ebrenduar.," | |
}, | |
"bashkerendites": { | |
"word": "Bashk\u00ebrendit\u00ebs", | |
"description": ",~E mb. gjuh. Q\u00eb sh\u00ebrben p\u00ebr t\u00eb lidhur dy a me shum\u00eb fjali ose gjymtyr\u00eb fjalie t\u00eb bashk\u00ebrenditura. Lidh\u00ebz bashk\u00ebrendit\u00ebse." | |
}, | |
"bashkerenditje": { | |
"word": "Bashk\u00ebrenditje", | |
"description": ",~A . 1." | |
}, | |
"bashkerendohet": { | |
"word": "Bashk\u00ebrendohet", | |
"description": ". P\u00ebs. e BASHK\u00cbRENDOJ." | |
}, | |
"bashkerendoj": { | |
"word": "Bashk\u00ebrendoj", | |
"description": "kal., ~OVA, ~\u00c7AR. Lidh s\u00eb bashku n\u00eb m\u00ebnyr\u00eb t\u00eb harmonishme veprime, dukuri etj. p\u00ebr t\u00eb arritur nj\u00eb q\u00ebllim, i v\u00eb ato n\u00eb marr\u00ebdh\u00ebnie t\u00eb caktuara sipas nj\u00eb q\u00ebllimi; b\u00ebj q\u00eb t\u00eb p\u00ebrputhen si duhet disa veprime, dukuri etj." | |
}, | |
"bashkerenduar": { | |
"word": "Bashk\u00ebrenduar", | |
"description": "(i, e) mb. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb bashk\u00ebrenduar me di\u00e7ka tjet\u00ebr p\u00ebr t\u00eb arritur nj\u00eb q\u00ebllim. Veprime t\u00eb bashk\u00ebrenduara." | |
}, | |
"bashkerendues": { | |
"word": "Bashk\u00ebrendues", | |
"description": ",~I m. sh. ~, ~IT libr. Ai q\u00eb bashk\u00ebrendon disa veprime, detyra etj. p\u00ebr nj\u00eb q\u00ebllim t\u00eb caktuar. Bashk\u00ebrenduesi i pun\u00ebve (i planeve)." | |
}, | |
"bashkerendces": { | |
"word": "Bashk\u00ebrendces", | |
"description": ",~E mb. libr. Q\u00eb sh\u00ebrben p\u00ebr t\u00eb bashk\u00ebrenduar di\u00e7ka, q\u00eb b\u00ebn bashkerendimin. Organ bashk\u00ebrendues." | |
}, | |
"bashker": { | |
"word": "Bashk\u00ebr", | |
"description": "lSHT ndajf. 1. S\u00eb bashku me nj\u00eb tjet\u00ebr, bashk\u00eb m\u00eb t\u00eb tjer\u00eb; n\u00eb bashk\u00ebpunim e me forca t\u00eb p\u00ebrbashk\u00ebta." | |
}, | |
"bashkerr": { | |
"word": "Bashk\u00ebrr", | |
"description": "lTJE,~A . sh. ~E, ~ET. 1. libr. Rritje s\u00eb bashku n\u00eb nj\u00eb vend, rritje e p\u00ebrbashk\u00ebt. Bashk\u00ebrritja e f\u00ebmij\u00ebve. 2. spec. Di\u00e7ka q\u00eb \u00ebsht\u00eb formuar a \u00ebsht\u00eb krijuar nga bashkimi i pjes\u00ebve t\u00eb ndryshme, t\u00eb zhvilluara s\u00eb bashku." | |
}, | |
"bashkerrjedhje": { | |
"word": "Bashk\u00ebrrjedhje", | |
"description": ",~A . Rrjedhja e p\u00ebrbashk\u00ebt e dy lumenjve, e dy p\u00ebrrenjve ose e dy deg\u00ebve t\u00eb tyre q\u00eb nga vendi ku bashkohen e derisa derdhen n\u00eb det, n\u00eb liqen etj." | |
}, | |
"bashkesi": { | |
"word": "Bashk\u00ebsi", | |
"description": ",~A. sh. ~, ~T\u00cb. 1. vet. nj. T\u00eb pa-surit di\u00e7ka t\u00eb p\u00ebrbashk\u00ebt me nj\u00eb tjet\u00ebr, prania e nj\u00eb tipari t\u00eb p\u00ebrbashk\u00ebt me nj\u00eb tjet\u00ebr; lidhja e dy a me shum\u00eb gj\u00ebrave sipas di\u00e7kaje t\u00eb p\u00ebrbashk\u00ebt. Bashk\u00ebsi ekonomike." | |
}, | |
"bashkesund": { | |
"word": "Bashk\u00ebsund", | |
"description": "fM,~I m. libr. 1. Veprimi sipas kuptimit t\u00eb foljes BASHK\u00cbSUNDOJ. Politika e bashk\u00ebsundimit. 2. Sundimi i nj\u00ebkohsh\u00ebm i dy a i disa sundimta-r\u00ebvc; koha e sundimit t\u00eb tyre t\u00eb p\u00ebrbashk\u00ebt." | |
}, | |
"bashkesundimtar": { | |
"word": "Bashk\u00ebsundimtar", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT libr. Ai q\u00eb mban pushtetin nj\u00ebkoh\u00ebsisht me nj\u00eb tjet\u00ebr, ai q\u00eb sundon s\u00eb bashku me nj\u00eb tjet\u00ebr." | |
}, | |
"bashkesundoj": { | |
"word": "Bashk\u00ebsundoj", | |
"description": "jokal., ~OVA, ~UAR libr. Mbaj pushtetin nj\u00ebkoh\u00ebsisht me nj\u00eb tjet\u00ebr, sundoj s\u00eb bashku me nj\u00eb tjet\u00ebr. Bashk\u00ebsundonte m\u00eb t\u00eb v\u00ebllan\u00eb." | |
}, | |
"bashkeshkollar": { | |
"word": "Bashk\u00ebshkollar", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Bashk\u00ebnx\u00ebn\u00ebs." | |
}, | |
"bashkeshkrihet": { | |
"word": "Bashk\u00ebshkrihet", | |
"description": "vetv. libr. Lidhet e g\u00ebrshe-tohet n\u00eb nj\u00eb t\u00eb vetme me di\u00e7ka tjet\u00ebr, shkrihet n\u00eb nj\u00eb t\u00eb t\u00ebr\u00eb me t\u00eb." | |
}, | |
"bashkeshkri": { | |
"word": "Bashk\u00ebshkri", | |
"description": ",J kal., ~VA, ~R\u00cb libr. Lidh e g\u00ebrshetoj dy a me shum\u00eb gj\u00ebra n\u00eb nj\u00eb t\u00eb vetme, i shkrij n\u00eb nj\u00eb t\u00eb t\u00ebr\u00eb." | |
}, | |
"bashkeshoqerim": { | |
"word": "Bashk\u00ebshoq\u00ebrim", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET bujq., libr." | |
}, | |
"bashkeshoqerohet": { | |
"word": "Bashk\u00ebshoq\u00ebrohet", | |
"description": "vetv. 1. libr. Shoq\u00ebrohet nga di\u00e7ka tjet\u00ebr; ndodh ose b\u00ebhet s\u00eb bashku me di\u00e7ka tjet\u00ebr. 2. bujq. P\u00ebs. e BASHK\u00cbSHOQ\u00cbROJ 2." | |
}, | |
"bashkeshoqeroj": { | |
"word": "Bashk\u00ebshoq\u00ebroj", | |
"description": "kal., ~OVA, \u2014UAR. 1. libr. E shoq\u00ebroj me di\u00e7ka tjet\u00ebr; shkoj krahas me di\u00e7ka tjet\u00ebr; e b\u00ebj bashk\u00eb me di\u00e7ka tjet\u00ebr. 2. bujq. Mbjell nj\u00eb bim\u00eb sfi bashku me nj\u00eb bim\u00eb tjet\u00ebr" | |
}, | |
"bashkeshoqeroar": { | |
"word": "Bashk\u00ebshoq\u00ebroar", | |
"description": "(I, e) mb. bujq. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb mbjell\u00eb s\u00eb bashku me nj\u00eb bim\u00eb tjet\u00ebr n\u00eb t\u00eb nj\u00ebjtin vend." | |
}, | |
"bashkeshoqerces": { | |
"word": "Bashk\u00ebshoq\u00ebrces", | |
"description": ",~E mb. 1. libr. Q\u00eb shoq\u00ebron di\u00e7ka tjet\u00ebr ose q\u00eb ndjek nj\u00eb send a nj\u00eb dukuri tjet\u00ebr." | |
}, | |
"bashkeshort": { | |
"word": "Bashk\u00ebshort", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT zyrt. 1. Burri i martuar kundrejt gruas s\u00eb vet. Zgjodhi bashk\u00eb-shortin. 2. kryes, sh. Burri, gruaja ose t\u00eb dy s\u00eb bashku t\u00eb lidhur me martes\u00eb. Detyrat e bashk\u00ebshort\u00ebve. Kujdesi i bashk\u00ebshort\u00ebve p\u00ebr nj\u00ebri-tjetrin." | |
}, | |
"bashkeshorte": { | |
"word": "Bashk\u00ebshorte", | |
"description": ",~JA sh. ~E, ~ET zyrj. Gruaja e martuar kundrejt burrit t\u00eb vet. Bashk\u00ebshorte dhe n\u00ebn\u00eb e kujdesshme." | |
}, | |
"bashkeshortesi": { | |
"word": "Bashk\u00ebshort\u00ebsi", | |
"description": ",~A zyrt. T\u00eb qen\u00ebt bashk\u00eb-short; jeta bashk\u00ebshortore." | |
}, | |
"bashkeshortor": { | |
"word": "Bashk\u00ebshortor", | |
"description": ",~E mb. zyrt. Q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me bashk\u00ebshort\u00ebt, q\u00eb u p\u00ebrket bashk\u00ebshort\u00ebve, i bashk\u00ebshort\u00ebve; q\u00eb lidhet me jet\u00ebn e p\u00ebrbashk\u00ebt t\u00eb burrit e t\u00eb gruas. Jet\u00eb (lumturi) bashk\u00ebshortore. Ma-rr\u00ebdh\u00ebnie (besnik\u00ebri) bashk\u00ebshortore. E drejta bashk\u00ebshortore." | |
}, | |
"bashkeshtetas": { | |
"word": "Bashk\u00ebshtetas", | |
"description": ",~I m. sh. ~, ~IT libr. Ai q\u00eb ka t\u00eb nj\u00ebjt\u00ebn shtet\u00ebsi me nj\u00eb tjet\u00ebr." | |
}, | |
"bashketingellim": { | |
"word": "Bashk\u00ebting\u00ebllim", | |
"description": ",~l m. sh. ~E, ~ET muz. Ting\u00ebllim i p\u00ebrbashk\u00ebt e harmonik i disa z\u00ebrave, q\u00eb d\u00ebgjohen nj\u00ebkoh\u00ebsisht. Bashk\u00ebting\u00ebllimi i telave t\u00eb kitar\u00ebs." | |
}, | |
"bashketingellon": { | |
"word": "Bashk\u00ebting\u00ebllon", | |
"description": "jokal., ~OI, ~CAR. 1. muz. Ting\u00ebllon n\u00eb harmoni s\u00eb bashku me nj\u00eb tingull tjet\u00ebr, d\u00ebgjohet n\u00eb harmoni nj\u00ebkoh\u00ebsisht me nj\u00eb z\u00eb tjet\u00ebr. 2. fig. P\u00ebrputhet n\u00eb m\u00ebnyr\u00eb harmonike me di\u00e7ka, p\u00ebrshtatet, pajtohet. Nuk bashk\u00ebting\u00ebllon me koh\u00ebn tone." | |
}, | |
"bashketingellor": { | |
"word": "Bashk\u00ebting\u00ebllor", | |
"description": ",~E mb. gjuh. Q\u00eb p\u00ebrftohet kur ajri kalon nj\u00eb penges\u00eb n\u00eb organet e t\u00eb folurit, zakohisht i shoq\u00ebruar me zhurm\u00eb dhe pa l\u00ebvizur tejzat e z\u00ebrit (p\u00ebr tingujt e t\u00eb folurit); q\u00eb p\u00ebrb\u00ebhet nga bashk\u00eb-ting\u00ebilore." | |
}, | |
"bashketingellore": { | |
"word": "Bashk\u00ebting\u00ebllore", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET gjuh." | |
}, | |
"bashketrashegimtar": { | |
"word": "Bashk\u00ebtrash\u00ebgimtar", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT drejt. Ai q\u00eb \u00ebsht\u00eb trash\u00ebgimtar i nj\u00eb pasurie s\u00eb bashku me nj\u00eb tjet\u00ebr." | |
}, | |
"bashkevajtje": { | |
"word": "Bashk\u00ebvajtje", | |
"description": ",~A . gjuh. Lidhja e nj\u00eb fjale me nj\u00eb fjal\u00eb tjet\u00ebr, p\u00ebrdorimi i nj\u00eb fjale s\u00eb bashku me nj\u00eb tjet\u00ebr n\u00eb lidhje t\u00eb caktuara. ^ N\u00eb bashk\u00ebvajtje me... libr. n\u00eb lidhje me..., duke u p\u00ebrdorur me..." | |
}, | |
"bashkevaresi": { | |
"word": "Bashk\u00ebvar\u00ebsi", | |
"description": ",~A . sh. ~, ~T\u00cb libr. Var\u00ebsj c dyanshme rtd\u00ebrmjet sendeve, dukurive etj., var\u00ebsi e nj\u00ebrit nga tjetri. Bashk\u00ebvar\u00ebsia nd\u00ebrmjet fjal\u00ebve." | |
}, | |
"bashkevendes": { | |
"word": "Bashk\u00ebvend\u00ebs", | |
"description": ",~I m. sh. ~, ~IT. Ai q\u00eb\u00ebsht\u00eb nga i nj\u00ebjti vend, qytet, fshat etj. me nj\u00eb tje-t\u00ebr; bashkatdhetar." | |
}, | |
"bashkevepr": { | |
"word": "Bashk\u00ebvepr", | |
"description": "tM,~I m. .- ~E, ~ET. 1. Ve-prirai sipas kuptimeve t\u00eb foljes BASHK\u00cbVEPROJ. Bashk\u00ebveprimi me nj\u00eb tjet\u00ebr. Bashk\u00ebveprimi i forcave. Bashk\u00ebveprim gjitharm\u00ebsh. usht. Bashk\u00ebveprim zjarri. usht. 2. Veprim e ndikim i nd\u00ebrsjell\u00eb nd\u00ebrmjet sendeve e dukurive, nd\u00ebrveprim. Bashk\u00ebveprim i shuman-sh\u00ebm," | |
}, | |
"bashkeveproj": { | |
"word": "Bashk\u00ebveproj", | |
"description": "jokal., ~OVA, ~UAR. 1." | |
}, | |
"bashkeveprues": { | |
"word": "Bashk\u00ebveprues", | |
"description": ",~E mb. libr. 1. Q\u00eb vepron s\u00eb bashku me nj\u00eb tjet\u00ebr p\u00ebr t\u00eb arritur nj\u00eb q\u00ebllim, q\u00eb vepron n\u00eb bashk\u00ebpunim me nj\u00eb tjet\u00ebr. Forca bashk\u00eb-vepruese. 2. P\u00ebrd. em. sipas kuptimit t\u00eb mbiemrit. Bashk\u00eb-veprues me fajtorin." | |
}, | |
"bashkevella": { | |
"word": "Bashk\u00ebv\u00eblla", | |
"description": ",~V\u00cbLLAI m. sh. ~V\u00cbLLEZ\u00cbR,~V\u00cbLLEZ\u00cbRIT. Shok shum\u00eb i af\u00ebrt n\u00eb nj\u00eb pun\u00eb, n\u00eb nj\u00eb shoq\u00ebri, n\u00eb nj\u00eb veprimtari etj,; njeri shum\u00eb i af\u00ebrt, si v\u00eblla, m\u00eb t\u00eb cilin me lidh vendlindja dhe kam interesa e q\u00ebllime t\u00eb p\u00ebrbashk\u00ebta. Bashk\u00eb-v\u00ebllez\u00ebrit e mi dardhar\u00eb." | |
}, | |
"bashkezoterim": { | |
"word": "Bashk\u00ebzot\u00ebrim", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET drejt., vjet. shih" | |
}, | |
"bashkepronesi": { | |
"word": "Bashk\u00ebpron\u00ebsi", | |
"description": ",~A." | |
}, | |
"bashkezoteroj": { | |
"word": "Bashk\u00ebzot\u00ebroj", | |
"description": "kal., ~OVA, ~UAR drejt., vjet. shih" | |
}, | |
"bashkezoteri": { | |
"word": "Bashk\u00ebzot\u00ebri", | |
"description": ")ES,~I m. sh. ~, ~IT drejt., vjet. shih" | |
}, | |
"bashki": { | |
"word": "Bashki", | |
"description": ",~A . sh. ~, ~T\u00cb. Organ i vetadmini-strimit t\u00eb qyteteve n\u00eb Shqip\u00ebri para \u00c7lirimit, q\u00eb merrej me rregullimin, pastrimin, ndri\u00e7imin etj. t\u00eb qytetit; organ i vetadministrimit lokal n\u00eb disa vende t\u00eb tjera; nd\u00ebrtesa me zyrat e k\u00ebtij organi. Bashkia e qytetit. Kryetari i bashkis\u00eb." | |
}, | |
"bashkiak": { | |
"word": "Bashkiak", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me bashkin\u00eb, q\u00eb i p\u00ebrket bashkis\u00eb, i bashkis\u00eb. K\u00ebshilli bashkiak." | |
}, | |
"bashkinterescar": { | |
"word": "Bashkinterescar", | |
"description": "(i, e) mb. libr. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb i interesuar s\u00eb bashku me nj\u00eb tjet\u00ebr p\u00ebr nj\u00eb pun\u00eb, p\u00ebr nj\u00eb \u00e7\u00ebshtje etj." | |
}, | |
"bashkohem": { | |
"word": "Bashkohem", | |
"description": "vetv. 1. Lidhem me nj\u00eb tjet\u00ebr p\u00ebr t\u00eb formuar nj\u00eb t\u00eb t\u00ebr\u00eb, shkrihem n\u00eb nj\u00eb nj\u00ebsi me nj\u00eb tjet\u00ebr. U bashkuan n\u00eb nj\u00eb fshat (n\u00eb nj\u00eb kooperativ\u00eb). U bashkuan n\u00eb nj\u00eb organizat\u00eb. Oksigjeni bashkohet me hidrogjenin. 1. Hyj n\u00eb nj\u00eb grup m\u00eb t\u00eb tjer\u00eb, rreshtohem e shkoj bashk\u00eb me ta. Bashkohem me shok\u00ebt. U bashkuan me \u00e7et\u00ebn. U bashkuan me grevist\u00ebt. 3. kryes. sh. Lidhemi fort p\u00ebr nj\u00eb \u00e7\u00ebsht je t\u00eb p\u00ebrbashk\u00ebt, forcojm\u00eb nj\u00ebsimin, ngjeshim radh\u00ebt p\u00ebr nj\u00eb q\u00ebllim t\u00eb p\u00ebrbashk\u00ebt. Proletar\u00eb t\u00eb t\u00eb gjitha vendeve, bashkohuni! U ndave \u2014 u p\u00ebrlave, u bashkove \u2014 u forcove. fj. u. 4. Miratoj a p\u00ebrkrah mendimin e dikujt, marr an\u00ebn e dikujt; pranoj e p\u00ebrkrah nj\u00eb mendim, nj\u00eb pik\u00eb-pamje, nj\u00eb vendim, nj\u00eb k\u00ebrkes\u00eb etj. t\u00eb nj\u00eb tjetri; paj-tohem." | |
}, | |
"qiell": { | |
"word": "Qiell", | |
"description": ",~I. I zuri rrota (qerrja, rrasa) bishtin shih te" | |
}, | |
"bashkoj": { | |
"word": "Bashkoj", | |
"description": ". Si besa e gjarprit shih te GJARP\u00cbR, ~RI." | |
}, | |
"bashku": { | |
"word": "Bashku", | |
"description": "(s\u00eb) ndajf. Tok, bashk\u00eb, bashk\u00ebrisht. Punojm\u00eb (rrim\u00eb, jetojm\u00eb) s\u00eb bashku. Han\u00eb (flen\u00eb) s\u00eb bashku." | |
}, | |
"bashkuar": { | |
"word": "Bashkuar", | |
"description": "(i, e) mb. 1. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb v\u00ebn\u00eb shum\u00eb pran\u00eb a ngjitur me nj\u00eb tjet\u00ebr, q\u00eb \u00ebsht\u00eb puqur me nj\u00eb tjet\u00ebr. Me duar t\u00eb bashkuara. Me thembra t\u00eb bashkuara. 2. Q\u00eb ka dale si nj\u00eb t\u00ebr\u00ebsi e vetme nga bashkimi i pjes\u00ebve a i nj\u00ebsive t\u00eb ve\u00e7anta, q\u00eb \u00ebsht\u00eb formuar nga p\u00ebrzierja ose nga shkrirja e disa pjes\u00ebve a e disa nj\u00ebsive t\u00eb ve\u00e7anta." | |
}, | |
"bashkudhetar": { | |
"word": "Bashkudh\u00ebtar", | |
"description": ",~I. Bashkudh\u00ebtare besnike. Kriza \u00ebsht\u00eb bashkudh\u00ebtare e pashmangshme e kapitalizmit." | |
}, | |
"bashkudhetare": { | |
"word": "Bashkudh\u00ebtare", | |
"description": ",~JA. sh. ~E, ~ET. Fem. e" | |
}, | |
"bashkudhetoj": { | |
"word": "Bashkudh\u00ebtoj", | |
"description": "ata.,~OVA, ~UAR. 1. Udh\u00eb-toj s\u00eb bashku me nj\u00eb tjet\u00ebr. 2. vet. veta III fig. Shoq\u00ebron nj\u00eb dukuri a di\u00e7ka tjet\u00ebr si bashkudh\u00ebtar." | |
}, | |
"bashkijes": { | |
"word": "Bashkijes", | |
"description": ",~E mb. 1. Q\u00eb sh\u00ebrben p\u00ebr t\u00eb krijuar nj\u00eb lidhje t\u00eb ngusht\u00eb, q\u00eb ndihmon p\u00ebr t\u00eb krijuar nj\u00eb; bashkim;" | |
}, | |
"bashllek": { | |
"word": "Bashll\u00ebk", | |
"description": ",~U m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT vjet. 1. Gur i madh, zakonisht i gdhendur, q\u00eb vihej si mb\u00ebshtetje n\u00eb an\u00ebt e nj\u00eb qemeri ose t\u00eb nj\u00eb oxhaku. 2. Guri n\u00eb krye t\u00eb varrit." | |
}, | |
"bashtinar": { | |
"word": "Bashtinar", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT hist. Pronar i nj\u00eb bashtine n\u00eb sistemin e timareve." | |
}, | |
"basht": { | |
"word": "Basht", | |
"description": "lN\u00cb~A sh. ~A, ~AT. 1. hist. Cope toke e trash\u00ebgueshme, q\u00eb e zot\u00ebronte nj\u00eb familje fsha-tare n\u00eb sistemin e timareve dhe q\u00eb e punonte si are. 2. Kopsht, bah\u00e7e. Ara e bashtina." | |
}, | |
"bat": { | |
"word": "Bat", | |
"description": "lSET vetv. bised. Shembet, fundoset, vithiset; rr\u00ebzohet rrafsh me token; batohet. U bat is toka (vendi)." | |
}, | |
"batak": { | |
"word": "Batak", | |
"description": ",~U m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. 1. Vend me uj\u00eb t\u00eb ndenjur e me balt\u00eb, q\u00eb ka zakonisht edhe l\u00ebmishte t\u00eb kalbura; ler\u00eb, lluc\u00eb. Er\u00eb bataku. Si bualli n\u00eb batak. U be batak. Ngeci (raj n\u00eb batak. Enxor\u00ebn nga bataku. 2. fig. Gjendje e keqe dhe e v\u00ebshtir\u00eb, e cila lidhet me amullin\u00eb, me di\u00e7ka t\u00eb ul\u00ebt e t\u00eb ndyr\u00eb. Batak ideo-logjik." | |
}, | |
"batakci": { | |
"word": "Batak\u00e7i", | |
"description": ",~U m. sh. ~NJ, ~NJT\u00cb bised. Ai q\u00eb mashtron p\u00ebr t\u00eb nxjerr\u00eb nj\u00eb p\u00ebrfitim p\u00ebr vete, ai q\u00eb p\u00ebrpiqet t'ia hedh\u00eb tjetrit me rrug\u00eb t\u00eb pandershme; njeri i pand\u00ebrsh\u00ebm, t\u00eb oilit nuk mund t'i zihet bes\u00eb. Batak\u00e7i i regjur (me vul\u00eb)." | |
}, | |
"batakcillek": { | |
"word": "Batak\u00e7ill\u00ebk", | |
"description": ",~KU m. sh. ~QE, ~QET bised. Sjellje e veprim prej batak\u00e7iu. B\u00ebnte batak\u00e7ill\u00ebqe." | |
}, | |
"batakov": { | |
"word": "Batakov", | |
"description": "lN\u00cb,~A . sh. ~A, ~AT. Batak I madh; vend me batak. Tok\u00eb batakovin\u00eb. Bie er\u00eb ba-takovin\u00eb." | |
}, | |
"batalion": { | |
"word": "Batalion", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. 1. usht. Nj\u00ebsi ushtarake, q\u00eb ka disa kompani t\u00eb arm\u00ebve t\u00eb ndryshme dhe q\u00eb hyn si n\u00ebnrepart taktik n\u00eb p\u00ebrb\u00ebrjen e nj\u00eb re-gjimenti. Batalion k\u00ebmb\u00ebsorie. Batalion tankesh. Ba-talion autonom." | |
}, | |
"batall": { | |
"word": "Batall", | |
"description": "lSHT\u00cb,~A . sh. ~A, ~AT bised. Tok\u00eb e line djerr; tok\u00eb q\u00eb nuk prodhon." | |
}, | |
"batallohem": { | |
"word": "Batallohem", | |
"description": "vefv. bised. 1. vet. veto III. Del nga p\u00ebrdorimi e b\u00ebhet i pavlefsh\u00ebm, nuk hyn me n\u00eb pun\u00eb; prishet. V batallua parmenda. 2. Mbetem pa pun\u00eb, sepse me mungon di\u00e7ka; nuk kam me \u00e7far\u00eb t\u00eb punoj. U batallua nj\u00eb dit\u00eb t\u00eb t\u00ebr\u00eb." | |
}, | |
"batalloj": { | |
"word": "Batalloj", | |
"description": "kal, ~OVA, ~UAR bised. 1. E nxjerr nga p\u00ebrdorimi dhe e b\u00ebj t\u00eb pavlefsh\u00ebm, e b\u00ebj q\u00eb t\u00eb mos hyj\u00eb n\u00eb pun\u00eb; e prish. E batalloi qerren. 2. E l\u00eb pa pun\u00eb; b\u00ebj q\u00eb t\u00eb mos ket\u00eb me \u00e7far\u00eb t\u00eb pu-noj\u00eb, e l\u00eb batall. batalloi nj\u00eb jav\u00eb t\u00eb t\u00ebr\u00eb." | |
}, | |
"batan": { | |
"word": "Batan", | |
"description": "lJE,~A . sh. ~E, ~ET. Mbules\u00eb e holl\u00eb prej leshi a prej pambuku, e ngjeshur dhe me push, zakonisht me ngjyra e me zbukurime, q\u00eb p\u00ebrdoret p\u00ebr t'u mbuluar." | |
}, | |
"batare": { | |
"word": "Batare", | |
"description": ",~JA . sh. ~, ~T\u00cb. E sht\u00ebn\u00eb me disa arm\u00eb zjarri nj\u00ebher\u00ebsh. Batare pushk\u00ebsh (mitralozash, topash). Batare n\u00eb ere. Qitje (zjarr) me batare. Q\u00eblloi me batare. Zbrazi nj\u00eb batare." | |
}, | |
"batbat": { | |
"word": "Batbat", | |
"description": "ndajf. Luaj batbat: luaj me nj\u00eb grup burrash, t\u00eb cil\u00ebt ulen n\u00eb rreth dhe kalojn\u00eb dor\u00eb me dor\u00eb fshehurazi nj\u00eb shami t\u00eb lidhur nyj\u00eb, duke q\u00eblluar lojtarin e mesit derisa ai t\u00eb gjej\u00eb at\u00eb q\u00eb e ka shamin\u00eb; turr\u00eb." | |
}, | |
"batec": { | |
"word": "Batec", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Fik i hersh\u00ebm, q\u00eb b\u00ebn kokrra t\u00eb m\u00ebdha e t\u00eb bardha." | |
}, | |
"bater": { | |
"word": "Bater", | |
"description": "l,~A . sh. ~, ~T\u00cb. 1. usht. Nj\u00ebsi artilerie q\u00eb p\u00ebrb\u00ebhet prej disa togash dhe q\u00eb ka kat\u00ebr deri n\u00eb gjasht\u00eb gryka zjarri; ushtar\u00ebt q\u00eb sh\u00ebrbejn\u00eb n\u00eb k\u00ebt\u00eb nj\u00ebsi. Bateri topash (mortajash, raketash). Bateri kund\u00ebrajrore (bregdetare). Komandant baterie. Q\u00ebllon me bateri. 2. kryes. sh. fig. Godhje, p\u00ebrpjekje a sulme t\u00eb p\u00ebrqendruara kund\u00ebr dikujt a di\u00e7kaje p\u00ebr t\u00eb arritur nj\u00eb q\u00ebllim." | |
}, | |
"baterd": { | |
"word": "Bat\u00ebrd", | |
"description": "l,~A . sh. bised. 1. DSm i r\u00ebnd\u00eb, shka-t\u00ebrrim i madh, prishje e rr\u00ebnim; e keqe e madhe; k\u00ebrdi. B\u00ebri bat\u00ebrdin\u00eb. 2. Zhurm\u00eb e madhe, rr\u00ebmuj\u00eb me potere e shamat\u00eb." | |
}, | |
"baterdisem": { | |
"word": "Bat\u00ebrdisem", | |
"description": "vetv. bised. 1. D\u00ebmtohem r\u00ebnd\u00eb, prishem, shkat\u00ebrrohem keq, rr\u00ebnohem, d\u00ebrrmohem. 2. P\u00ebs. e" | |
}, | |
"baterdis": { | |
"word": "Bat\u00ebrdis", | |
"description": "." | |
}, | |
"baterdisur": { | |
"word": "Bat\u00ebrdisur", | |
"description": "(i, e) mb. bised. I d\u00ebmtuar r\u00ebnd\u00eb, i prishur, i shkat\u00ebrruar keq, i rr\u00ebnuar; i d\u00ebrrmuar. rraskapitur dhe i bat\u00ebrdisur." | |
}, | |
"batice": { | |
"word": "Batic\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. 1. Ngritja e nivelit t\u00eb ujit t\u00eb detit, q\u00eb p\u00ebrs\u00ebritet dy here n\u00eb dit\u00eb; det i ngritux, det i fryr\u00eb; kund. zbatic\u00eb. Koha e bat ices. Ka batic\u00eb. Vjen (bie) batica. 2. fig. Periudh\u00eb ngritjeje e nj\u00eb l\u00ebvizjeje a veprimta-rie; ngjitja dhe fuqizimi i di\u00e7kaje; v\u00ebrshim. Batica e revolucionit (e l\u00ebvizjes). Batic\u00eb ndjenjash." | |
}, | |
"baticor": { | |
"word": "Baticor", | |
"description": ",~E mb. libr. Q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me batic\u00ebn; q\u00eb shfryt\u00ebzon energjin\u00eb e batic\u00ebs, q\u00eb vihet n\u00eb veprim me forc\u00ebn e saj. Hidrocentral baticor. Mulli baticor." | |
}, | |
"batohem": { | |
"word": "Batohem", | |
"description": ". Batimi i makin\u00ebs." | |
}, | |
"batinas": { | |
"word": "Batinas", | |
"description": "ndajf. krahin. Luaj batinas: luaj nj\u00eb loj\u00eb f\u00ebmij\u00ebsh me tri rrasa guri t\u00eb vena me k\u00ebmbe, t\u00eb cilat pala kund\u00ebrshtare p\u00ebrpiqet t'i rr\u00ebzoj\u00eb duke i goditur." | |
}, | |
"batine": { | |
"word": "Batin\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. 1. Rras\u00eb guri, q\u00eb vihet n\u00eb grack\u00ebn p\u00ebr t\u00eb z\u00ebn\u00eb zogj; bat. V\u00eb (ngreh) batina. 2. Gur i madh, q\u00eb p\u00ebrdoret si shenj\u00eb rruge, si shenj\u00eb kufiri etj." | |
}, | |
"batisje": { | |
"word": "Batisje", | |
"description": ",~A . sh. ~E, ~ET bised. Veprimi sipas kuptimeve t\u00eb foljeve BATIS, BATISET. Ba-tisjet e uj\u00ebrave." | |
}, | |
"batiskaf": { | |
"word": "Batiskaf", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Anije e mbyllur, e pajisur me mjete t\u00eb posa\u00e7me p\u00ebr t\u00eb b\u00ebr\u00eb k\u00ebrkime e studime n\u00eb thell\u00ebsit\u00eb e deteve e t\u00eb oqeaneve. Zhyten me batiskaf." | |
}, | |
"batiske": { | |
"word": "Batisk\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. Lloj koshi p\u00ebr t\u00eb peshkuar n\u00eb uj\u00ebra t\u00eb cek\u00ebta. Gjuaj me batisk\u00eb.BATfST,~I m. tekst." | |
}, | |
"batisur": { | |
"word": "Batisur", | |
"description": "(i, e) mb. bised. 1. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb shembur, i fundosur, i vithisur; q\u00eb \u00ebsht\u00eb rr\u00ebzuar rrafsh me token." | |
}, | |
"batohet": { | |
"word": "Batohet", | |
"description": "vetv. Anohet gati p\u00ebr t'u p\u00ebrmbysur, i nierr ana; p\u00ebrmbyset. U batua qerrja (makina, barka). \fBATOJ kal, ~O\\[A, ~UAR. 1. E anoj gati pcrj ta p\u00ebrmbysur; e p\u00ebrmbys, e kthej n\u00eb an\u00ebn tjet\u00ebr. Era e batoi sandallin. Batoi trungun n\u00eb an\u00ebn tjet\u00ebr. 2. jokal. yet. veto III. Varet nga nj\u00ebra ane, anon; l\u00ebshon bark; varet nga per\u00ebndimi (p\u00ebr diellin). Batoi bctrra." | |
}, | |
"batoq": { | |
"word": "Batoq", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. Gjuh\u00ebza e k\u00ebmbor\u00ebs a e ziles." | |
}, | |
"batrac": { | |
"word": "Batra\u00e7", | |
"description": ",~I m. Duhan vjeshtak. Er\u00eb batra\u00e7i." | |
}, | |
"batull": { | |
"word": "Batull", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. Cek\u00ebtin\u00eb n\u00eb lum\u00eb a n\u00eb det." | |
}, | |
"bathe": { | |
"word": "Bath\u00eb", | |
"description": ",~A. S'iu duk (s'iu gjend) binaja shih te" | |
}, | |
"ndaj": { | |
"word": "Ndaj", | |
"description": "kal., NDAVA, NDAR\u00cb. 1. Largoj nj\u00ebrin nga tjetri dy a me shum\u00eb sende ose njer\u00ebz q\u00eb jan\u00eb bashk\u00eb, shk\u00ebput; nxjerr ve\u00e7 e ve\u00e7 dy l\u00ebnd\u00eb a gj\u00ebra t\u00eb ndryshme, q\u00eb jan\u00eb p\u00ebrzier, ve\u00e7oj; kund. bashkoj. ndau kecat nga dhit\u00eb. Ndaj libra! nga fletoret. I ndau dy veta q\u00eb ziheshin. Ndaj ve\u00e7." | |
}, | |
"bather": { | |
"word": "Bath\u00ebr", | |
"description": ", ~RA . sh. ~RA, ~RAT bot. 1. Bim\u00eb barishtore nj\u00ebvje\u00e7are, me k\u00ebrcell t\u00eb drejt\u00eb e me zhar-dhok, |me gjethe si t\u00eb zambakut dhe me lule si xhufk\u00eb n\u00eb krye t\u00eb k\u00ebrcellit, n\u00eb ngjyr\u00eb t\u00eb bardh\u00eb ose t\u00eb verdh\u00eb, q\u00eb \u00e7elin n\u00eb pranver\u00eb. Kod\u00ebr me bafhra. \u00c7el\u00ebn bathrat. 2. shih BAD\u00cbR,~RA x," | |
}, | |
"bathez": { | |
"word": "Bath\u00ebz", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. 1. bot. Bim\u00eb bish-tajore si batha, me kokrra m\u00eb t\u00eb vogla, q\u00eb p\u00ebrc\u201dorct kryesisht si ushqim p\u00ebr kafsh\u00ebt; bathe kok\u00ebrrvog\u00ebl. Ushqej me bath\u00ebza. 2. E c'njtur si kok\u00ebrr, q\u00eb b\u00ebhet nga thumbimi i mushkonj\u00ebs, i grer\u00ebz\u00ebs etj. lu be bath\u00ebz." | |
}, | |
"bathishte": { | |
"word": "Bathisht\u00eb", | |
"description": ",~A sh. ~A, ~AT. shih BA-THORE,~JAn." | |
}, | |
"bathje": { | |
"word": "Bathje", | |
"description": "mb. Q\u00eb e ka kokrr\u00ebn gjatoshe e pak t\u00eb shtypur si bathe (p\u00ebr disa pem\u00eb). Qershi bathje." | |
}, | |
"bathore": { | |
"word": "Bathore", | |
"description": ",~JA i sh. ~E, ~ET. 1. Tok\u00eb e mbjell\u00eb me bathe. 2. K\u00ebrcelli i that\u00eb i bim\u00ebs s\u00eb bathes, i bim\u00ebs si pambukut etj. Bathore pambuku. Shkul (djeg) ba-thoret. 3. krahin. FaSuIe kok\u00ebrrmadhe. \fBATHORE,~JA n . sh. ~E, ~ET bat. Presh i eg\u00ebr, bad\u00ebr." | |
}, | |
"baule": { | |
"word": "Baule", | |
"description": ",~JA sh. ~E, ~ET bised. Ark\u00eb e vog\u00ebl, me kapak t\u00eb p\u00ebrkulur si gjysm\u00ebhark, q\u00eb sh\u00ebrben p\u00ebr t\u00eb mbajtur pla\u00e7ka n\u00eb sht\u00ebpi ose gjat\u00eb udh\u00ebtimit. Baulja e nuses." | |
}, | |
"baxhanak": { | |
"word": "Baxhanak", | |
"description": ",~U m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Secili nga burrat q\u00eb i kane grate motra; i shoqi i motr\u00ebs s\u00eb gruas. Jan\u00eb (u b\u00ebn\u00eb) baxhanak\u00eb. Dy baxhanak\u00eb mbajni shtegun e ariut. fj. u." | |
}, | |
"baxhaxh": { | |
"word": "Baxhaxh", | |
"description": "l,~U m. sh. ~NJ, ~NJT\u00cb hist. Ai q\u00eb mblidhte taks\u00ebn bashkiake p\u00ebr shitjen e bag\u00ebtive e t\u00eb sendeve t\u00eb tjera n\u00eb treg n\u00eb koh\u00ebn e sundimit os-man dhe n\u00eb vitet para" | |
}, | |
"baxhe": { | |
"word": "Baxh\u00eb", | |
"description": ",~A n sh. ~A, ~AT hist. Taks\u00eb bashkiake q\u00eb paguhej n\u00eb koh\u00ebn e sundimit osman dhe n\u00eb vitet para" | |
}, | |
"baxh": { | |
"word": "Baxh", | |
"description": "l,~A . sh. ~, ~T\u00cb vjet. 1. bised. P\u00ebrdorej p\u00ebr t\u00eb thirrur me nderim nj\u00eb grua t\u00eb moshuar. 2. Gruaja e shkuar n\u00eb mosh\u00eb, q\u00eb lante grate e vdekura t\u00eb myslimarr\u00ebve; las\u00eb. Thirr\u00ebn baxhin\u00eb. E laft\u00eb baxhia! mallk." | |
}, | |
"baxho": { | |
"word": "Baxho", | |
"description": ",~JA. sh. ~, ~T. Punishte e vog\u00ebl, zakonisht af\u00ebr staneve, ku mblidhet e p\u00ebrpunohet qu-m\u00ebshti. Baxho dim\u00ebrore. Baxhoja e kooperativ\u00ebs. Tekniku i baxhos." | |
}, | |
"baxhoxhi": { | |
"word": "Baxhoxhi", | |
"description": ",~U m. sh. ~NJ, ~NJT\u00cb. Ai q\u00eb p\u00ebrpunon bulrnetin n\u00eb baxho, tekniku i baxhos." | |
}, | |
"baxhule": { | |
"word": "Baxhule", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET. Q\u00ebndisje me dh\u00ebmb\u00ebza n\u00eb fundin e linj\u00ebs S\u00eb grave. Linj\u00eb me ba-xhule." | |
}, | |
"bazal": { | |
"word": "Bazal", | |
"description": ",~E mb. 1. libr. shih THEMELOR,~E." | |
}, | |
"baze": { | |
"word": "Baz\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. 1. Pjesa e poshtme e nj\u00eb trupi, mbi t\u00eb cil\u00ebn mb\u00ebshtetet a q\u00ebndron ai; pjesa e fundit e nj\u00eb trupi, q\u00eb zakonisht \u00ebsht\u00eb m\u00eb e gjer\u00eb n\u00eb krahasim me maj\u00ebn. Baz\u00eb e gjer\u00eb. Baza e shtyll\u00ebs. Baza e nd\u00ebrtes\u00ebs." | |
}, | |
"bazenisje": { | |
"word": "Baz\u00ebnisje", | |
"description": ",~A . sh. ~E, ~ET. Baz\u00eb, q\u00eb sh\u00ebrben si pik\u00ebnisje p\u00ebr nj\u00eb veprimtari t\u00eb caktuar. Per-do ret si baz\u00ebnisje." | |
}, | |
"bazik": { | |
"word": "Bazik", | |
"description": ",~E mb. kim. Q\u00eb p\u00ebrmbaa baza; q\u00eb ka vetit\u00eb e baz\u00ebs. Krip\u00eb bazike. Okside bazike. Tok\u00eb (shtres\u00eb) bazike." | |
}, | |
"bazim": { | |
"word": "Bazim", | |
"description": ",~I m. Veprimi sipas kuptimeve t\u00eb foljeve" | |
}, | |
"bazoj": { | |
"word": "Bazoj", | |
"description": "kal., ~OVA, ~UAR. Mb\u00ebshtet di\u00e7ka mbi nj\u00eb baze; e arsyetoj. Mir\u00ebqenien e bazojm\u00eb n\u00eb pun\u00ebn. I bazoj fjal\u00ebt n\u00eb fakte." | |
}, | |
"bazohem": { | |
"word": "Bazohem", | |
"description": "vetv. 1. Mb\u00ebshtetem mbi nj\u00eb baz\u00eb per t\u00eb dh\u00ebn\u00eb nj\u00eb mendim, p\u00ebr t\u00eb marr\u00eb nj\u00eb vendim etj., nisem nga nj\u00eb arsye, nga nj\u00eb parim etj.; marr p\u00ebr baz\u00eb. Bazohem n\u00eb metodologjin\u00eb marksiste-leniniste. Ba-zohem n\u00eb fakte." | |
}, | |
"bazuar": { | |
"word": "Bazuar", | |
"description": "(i, e) mb. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb i mb\u00ebshtetur n\u00eb arsye, n\u00eb parime etj., q\u00eb \u00ebsht\u00eb i nd\u00ebrtuar mbi nj\u00eb baz\u00eb tS sh\u00ebndosh\u00eb; kund. i pabazuar. Vendim i bazuar. Ar-syetime t\u00eb bazuara." | |
}, | |
"bazuke": { | |
"word": "Bazuk\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT usht. Arm\u00eb zjarri reaktive, q\u00eb p\u00ebrb\u00ebhet prej nj\u00eb gypi (t\u00eb cil\u00ebn luft\u00ebtari e mb\u00ebshtet n\u00eb sup) dhe q\u00eb p\u00ebrdoret zakonisht kund\u00ebr tankeve. Predh\u00eb bazuke. Q\u00eblloj me bazuk\u00eb." | |
}, | |
"bazhdar": { | |
"word": "Bazhdar", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT hist. N\u00ebpun\u00ebs q\u00eb peshonte mallrat n\u00eb treg dhe q\u00eb merrte nj\u00eb taks\u00eb t\u00eb caktuar p\u00ebr to." | |
}, | |
"bazhdari": { | |
"word": "Bazhdari", | |
"description": ",~A. hist. 1. Taksa q\u00eb merrte bazhdari kur peshonte mallrat n\u00eb treg. E drejta e bazhdaris\u00eb. 2. sh. ~, ~T\u00cb. Vendi ku rrinte bazhdari p\u00ebr t\u00eb peshuar dhe p\u00ebr t\u00eb marr\u00eb taks\u00ebn; puna e bazhdarit. I peshonin n\u00eb bazhdari.BAZHGARE,~JA kryes. sh. ~E, ~ET. 1." | |
}, | |
"be": { | |
"word": "Be", | |
"description": ",~JA . sh. ~, ~T\u00cb. 1. Pohim a mohim i v\u00ebr-tet\u00ebsis\u00eb s\u00eb di\u00e7kaje para nj\u00eb tjetri, duke p\u00ebrmendur nj\u00eb njeri a nj\u00eb gj\u00eb q\u00eb e quajm\u00eb t\u00eb shenjt\u00eb ose t\u00eb shtirenjt\u00eb; fjal\u00ebt ose shprehja p\u00ebr k\u00ebt\u00eb pohim a mohim. Be e madhe (e forte, e r\u00ebnd\u00eb)." | |
}, | |
"leshoj": { | |
"word": "L\u00ebshoj", | |
"description": "kal., ~OVA, ~UAR. 1. E l\u00eb t\u00eb bjer\u00eb nga lart posht\u00eb; e l\u00eb t\u00eb varet lirisht posht\u00eb ose t\u00eb mb\u00ebshtetet mbi di\u00e7ka tjet\u00ebr, e ul. L\u00ebshoi nj\u00eb gur (nj\u00eb tull\u00eb) nga lart. E l\u00ebshoi n\u00eb lumi (n\u00eb det, n\u00eb grope). E l\u00ebshoi nga duart. E l\u00ebshoi nga dritarja (nga kati i dyt\u00eb)." | |
}, | |
"bebe": { | |
"word": "Bebe", | |
"description": ",~JA n \u2022 sh. ~E, ~ET. Vrim\u00eb e vog\u00ebl dhe e rrumbullak\u00ebt n\u00eb t\u00eb zez\u00ebn e syrit, n\u00ebp\u00ebr t\u00eb cil\u00ebn hyjn\u00eb rrezet e drit\u00ebs brenda n\u00eb sy; beb\u00ebz, nin\u00ebz. Iu zgjeruan beb\u00ebt. I shk\u00eblqejn\u00eb (i ndritin) bebet. E ruaj si beben e syrit. it E shikoj (e v\u00ebshtroj) n\u00eb bebe t\u00eb syrit a) nuk tr\u00ebm-bem nga di\u00e7ka, i q\u00ebndroj p\u00ebrball\u00eb me guxim; b) kuj-desem shum\u00eb p\u00ebr dike, e rrit me pekule dhe shqet\u00ebso-hem shum\u00eb p\u00ebr t\u00eb, e shoh n\u00eb drit\u00eb t\u00eb syrit (zakonisht p\u00ebr nj\u00eb f\u00ebmij\u00eb t\u00eb vet\u00ebm). la njoh beben e syrit dikujt e di se sa trim \u00ebsht\u00eb, e di se sa vlen. Nuk i dridhet bebja e syrit (syri, qerpiku) shih te SY,~RI." | |
}, | |
"bebez": { | |
"word": "Beb\u00ebz", | |
"description": ",~A sh. ~A, ~AT. Bebja e syrit." | |
}, | |
"bec": { | |
"word": "Bec", | |
"description": ",~I m. sh. ~A, ~AT. 1. Qengj i vog\u00ebl. Bee i bardh\u00eb." | |
}, | |
"bedel": { | |
"word": "Bedel", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. 1. hist. Ai q\u00eb shkonte n\u00eb vend t\u00eb nj\u00eb tjetri ne ushtri ose ne pun\u00eb t\u00eb detyruar kundrejt nj\u00eb pagese. Bedel n\u00eb ushtri. D\u00ebrgoi (vuri, pagoi) bedel. Shkoi (hyri) bedel. La bedel, punoi bedel. 2.'.keq. Ai q\u00eb b\u00ebn nj\u00eb pun\u00eb n\u00eb vend t\u00eb nj\u00eb tjetri,: cili e ka p\u00ebr detyr\u00eb; ai q\u00eb b\u00ebn a p\u00ebson di\u00e7kr..\u2022\"; vend t\u00eb nj\u00eb tjetri kur nuk duhet. S'b\u00ebhem bedel i;jc:rit, Nuk' pranon bedel." | |
}, | |
"beden": { | |
"word": "Beden", | |
"description": ",~I m. sh. ~A, ~AT. 1. Pjes\u00eb muri, e ngritur si dh\u00ebmb mbi murin rrethues t\u00eb nj\u00eb k\u00ebshtjelle, prapa s\u00eb cil\u00ebs mbroheshin luft\u00ebtar\u00ebt. Bedenat e kalas\u00eb. Mur (kala) me bedena. Doli n\u00eb beden. U hodh\u00ebn mbi bedena. 2. Dantell\u00eb ose shirit dh\u00ebmb\u00eb-dh\u00ebmb\u00eb, q\u00eb vihet buz\u00ebs s\u00eb nj\u00eb rrobe p\u00ebr zbukurim. Shami me bedena. E q\u00ebndisur me bedena. 3. bised. Dh\u00ebmb\u00ebz; di\u00e7ka e b\u00ebr\u00eb dh\u00ebmb\u00eb-dh\u00ebmb\u00eb ose varg sendesh q\u00eb duken dh\u00ebmb\u00eb-dh\u00ebmb\u00eb. Bedena gur\u00ebsh." | |
}, | |
"beditem": { | |
"word": "Beditem", | |
"description": "vetv. vjet. 1. vet. veto III. Shfaqet papri-tur; b\u00ebhet ose del di\u00e7ka pa e ditur se nga shpifet. Iu bedit nj\u00eb s\u00ebmundje (nj\u00eb lung\u00eb). Iu bedit\u00ebn ethet. Iu bedit nj\u00ebfjal\u00eb." | |
}, | |
"bedun": { | |
"word": "Bedun", | |
"description": "lC\u00cb,~A . sh. ~A, ~AT bot. 1. Shkurre e vog\u00ebl, me gjethe t\u00eb im\u00ebta e t\u00eb tulta dhe me lule t\u00eb merme ngjyr\u00eb \ftr\u00ebndaflli, q\u00eb rritet n\u00eb vise t\u00eb ngrohta, zakonisht n\u00ebp\u00ebr kodra t\u00eb thata e ne gurishte. Lule bedunice. Er\u00eb bedunice. 2. krahin. Sherbel\u00eb. Mbledh bedunice." | |
}, | |
"bedhoj": { | |
"word": "Bedhoj", | |
"description": "kal., ~OVA, ~UAR krahin. E p\u00ebrflll dike, e begenis. bedhon shok\u00ebt." | |
}, | |
"bef": { | |
"word": "Bef", | |
"description": "pandr. S'i b\u00ebn bef syri: nuk trembet fare para rrezikut, nuk i trembet syri." | |
}, | |
"befa": { | |
"word": "Befa", | |
"description": ",~JA . sh. ~, ~T\u00cb vjet. Peng. E la sht\u00ebpin\u00eb befa." | |
}, | |
"befas": { | |
"word": "Befas", | |
"description": "ndajf. N\u00eb m\u00ebnyr\u00eb t\u00eb papritur dhe t\u00eb menj\u00ebhershme, papritmas, papandehur. Erdhi (hyri, iku) befas. Sulmoi befas. Vdiq befas." | |
}, | |
"befasi": { | |
"word": "Befasi", | |
"description": ",~A . 1. Gjendje n\u00eb t\u00eb cil\u00ebn jemi t\u00eb pa-p\u00ebrgatitur p\u00ebr nj\u00eb t\u00eb papritur; t\u00eb qen\u00ebt i papritur p\u00ebr dike (p\u00ebr nj\u00eb ngjarje, p\u00ebr nj\u00eb veprim etj.). Befasia e sulmit. Goditje n\u00eb befasi. Z\u00eb (kap, gjen) n\u00eb befasi. Sulmoi (goditi) n\u00eb befasi." | |
}, | |
"befasim": { | |
"word": "Befasim", | |
"description": ",~I m. Veprimi dhe gjendja sipas kup-timeve t\u00eb foljeve BEFASOJ, BEFASOHEM." | |
}, | |
"befasishem": { | |
"word": "Befasish\u00ebm", | |
"description": "(i), ~ME (e) mb. Q\u00eb ndodh n\u00eb m\u00ebnyr\u00eb t\u00eb papritur e t\u00eb menj\u00ebhershme, q\u00eb b\u00ebhet a q\u00eb vjen n\u00eb befasi, i papritur. Sulm i befasish\u00ebm. Goditje (gjudjtjii) e befasishme. Konttoll i befasish\u00ebm. IUhes\u00eb e befasishme." | |
}, | |
"e": { | |
"word": "4e", | |
"description": "b\u00ebri p\u00ebr uj\u00eb me krip\u00eb (t\u00eb kripur) dike shih tek UJ\u00cb,~I." | |
}, | |
"befasohem": { | |
"word": "Befasohem", | |
"description": "vetv. Habitem shum\u00eb nga di\u00e7ka e papritur, gjendem n\u00eb befasi. U befasova kur ma tha." | |
}, | |
"befasoj": { | |
"word": "Befasoj", | |
"description": "kal., ~OVA, ~UAR. 1. E b\u00ebj t\u00eb ha-bitet shmn\u00eb nga di\u00e7ka e papritur. 2. Sulmoj n\u00eb befasi; kap n\u00eb befasi. Befasuam armi-kun." | |
}, | |
"befasuar": { | |
"word": "Befasuar", | |
"description": "(i, e) mb. I kapur n\u00eb befasi; i habitur shum\u00eb nga di\u00e7ka e papritur. Me shihte i befasuar." | |
}, | |
"befte": { | |
"word": "Beft\u00eb", | |
"description": "(i, e) mb. Q\u00eb ndodh n\u00eb m\u00ebnyr\u00eb t\u00eb papritur, i papandehur; q\u00eb vjen befas. Ndryshim i beft\u00eb. G\u00eb-zim (zem\u00ebrim) i beft\u00eb. Mendim i beft\u00eb. Vdekje e beft\u00eb." | |
}, | |
"beg": { | |
"word": "Beg", | |
"description": ",~U." | |
}, | |
"begat": { | |
"word": "Begat", | |
"description": "kal, ~A, ~UR. shih BEGATOJ. BEGATEM vetv. shih BEGATOHEM." | |
}, | |
"begate": { | |
"word": "Begat\u00eb", | |
"description": "(i, e) mb. 1. I begatsh\u00ebm. Vend i begat\u00eb. T\u00eb korra t\u00eb begata. Vit i begat\u00eb. Jet\u00eb e begat\u00eb. 2. fig. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb shum\u00eb i p\u00ebrshtatsh\u00ebm p\u00ebr krijimin dhe p\u00ebr zhvillimin e di\u00e7kaje, pjellor. Truall i begat\u00eb. 3. vjet. I pasur, pasanik." | |
}, | |
"begati": { | |
"word": "Begati", | |
"description": ",~A . sh. ~, ~T\u00cb. 1. vet. nj. T\u00eb paSurit me shumic\u00eb t\u00eb gjith\u00e7kaje; jet\u00eb m\u00eb t\u00eb mira t\u00eb shumta e t\u00eb q\u00ebndrueshme, mir\u00ebqenie, boll\u00ebk. p\u00ebr begatin\u00eb e popullit." | |
}, | |
"begatim": { | |
"word": "Begatim", | |
"description": ",~I m. libr. Veprimi sipas kuptimeve t\u00eb foljeve" | |
}, | |
"begatoj": { | |
"word": "Begatoj", | |
"description": "kai, ~OVA, ~UAR. 1. I sjell t\u00eb mira me shumic\u00eb, e b\u00ebj t\u00eb begatsh\u00ebm, e pasuroj. Bega-tojm\u00eb atdheun (vendin). Begaton gjuh\u00ebn (let\u00ebrsin\u00eb). I begatoi jet\u00ebn. 2. vjet. E b\u00ebj t\u00eb pasur. Ka begatuar t\u00eb tjer\u00ebt." | |
}, | |
"begator": { | |
"word": "Begator", | |
"description": ",~E mb. 1. poet. Q\u00eb jep prodhime t\u00eb bollshme, pjellor; i begatsh\u00ebm. Tok\u00eb begatore. 2. vjet. I pasur. 3. P\u00ebrd. em. sipas kuptimeve t\u00eb mbiemrit." | |
}, | |
"begatshem": { | |
"word": "Begatsh\u00ebm", | |
"description": "(i), ~ME (e) mb. 1. Q\u00eb ka di\u00e7ka me shumic\u00eb, q\u00eb \u00ebsht\u00eb plot t\u00eb mira; q\u00eb jep ose q\u00eb pro-dhon shum\u00eb, i frytsh\u00ebm, pjellor. Vend i begatsh\u00ebm. Tok\u00eb e begatshme. Korrje (vjelje) t\u00eb begatshme. Pun\u00eb e begatshme. Vit i begatsh\u00ebm. Jet\u00eb e begatshme. Bashk\u00ebpunim i begatsh\u00ebm. 2. fig. shih BEGAT\u00cb (i, e; 2. 3. vjet. I pasur, pasanik. V be i begatsh\u00ebm. BEGE,~IA . sh. ~E, ~ET. Lloj rrushi me kokrra t\u00eb rrumbullak\u00ebta e t\u00eb bardha, me cip\u00eb t\u00eb holle e plot l\u00ebng." | |
}, | |
"begeni": { | |
"word": "Begeni", | |
"description": ",~A . bised. Mir\u00ebsjellje e nderim q\u00eb tre-gojm\u00eb kundrejt dikujt kur e presim ose kur takohemi me t\u00eb; p\u00ebrfillje. T\u00eb pret me begeni. Sillet me begeni. E ka me begeni e begenis. Humbi begenin\u00eb." | |
}, | |
"begenis": { | |
"word": "Begenis", | |
"description": "kal., ~A, ~UR bised. 1. Pres nj\u00eb tjet\u00ebr, zakonisht t\u00eb nj\u00eb shkalle m\u00eb t\u00eb ul\u00ebt, duke i b\u00ebr\u00eb nderet; i b\u00ebj dikujt nj\u00eb vizit\u00eb p\u00ebr ta nderuar. 2. Pranoj t\u00eb kern marr\u00ebdh\u00ebnie me dike, q\u00eb q\u00ebndron n\u00eb nj\u00eb shkall\u00eb mi t\u00eb ul\u00ebt se un\u00eb, sillem i af\u00ebrt e i thjesht\u00eb me t\u00eb; pranoj di\u00e7ka q\u00eb e quaj me posht\u00eb se shkalla ime; e p\u00ebrfill." | |
}, | |
"begenisje": { | |
"word": "Begenisje", | |
"description": ",~A . bised. 1. Veprimi sipas kuptimeve t\u00eb foljes BEGENIS. 2. shih BEGENI,~A." | |
}, | |
"begenisshem": { | |
"word": "Begenissh\u00ebm", | |
"description": "(i), ~ME (e) mb. bised. I be-genisur." | |
}, | |
"begenisur": { | |
"word": "Begenisur", | |
"description": "(i, e) mb. bised. Q\u00eb e nderon tjetrin duke e p\u00ebrfillur dhe duke e pritur mir\u00eb, i pritur; q\u00eb sillet me thjesht\u00ebsi e me nderim kundrejt t\u00eb tjer\u00ebve. Djal\u00eb (njeri) i begenisur." | |
}, | |
"begun": { | |
"word": "Begun", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT krahin. 1. K\u00eblysh lepuri, lepur i vog\u00ebl, lepurush. Zuri nj\u00eb begun. Trembet si begun. 2. fig. mosp\u00ebrf. Njeri frikacak; lepur. ir V be begun u dob\u00ebsua shum\u00eb, u lig." | |
}, | |
"beh": { | |
"word": "Beh", | |
"description": ",~U. Ia b\u00ebj behun shih te BEH,~U. S'i b\u00ebj beh shih te BEH,~U. Ia b\u00ebri bela dikujt i ngarkoi nj\u00eb pun\u00eb t\u00eb lodhshme a t\u00eb m\u00ebr zitshme, ia b\u00ebri barr\u00eb. E b\u00ebn beli shih te BELI j. B\u00ebn bisht (i b\u00ebn bisht) shih te BISHT,~I. Ia b\u00ebri blet\u00eb shih te BLET\u00cb,~A. Ia b\u00ebri bof shih te BOF. E b\u00ebn bok\u00eb dike shih te BOK\u00cb,~A. Ma b\u00ebri borxh shih te" | |
}, | |
"behar": { | |
"word": "Behar", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET bised. 1. Pranver\u00eb; muajt e ngroht\u00eb t\u00eb vitit (pranvera dhe vera) kundrej( muajve t\u00eb ftoht\u00eb; vera. Behar i nxeht\u00eb, Dim\u00ebr e behar. Muajt e beharit. Rroba behari Shi behari. Vapa e be-harit. Ethe behari. Doli behari. E kaioi beharin. \u00c7'tha i pari, e z\u00ebnt\u00eb behari! ashtu qoft\u00eb! \u00c7'ls dimri, e gjen behari, fj. u 2. p\u00ebrd. mb. I;;j. QE \u00ebsbc;,?jithn j\u00eb i qeshur t i nCrzc,m\u00ebrt,, qc nuk,It;iVK'rr.he;, i \u00e7elui e gcj\u00ebmb\u00ebi." | |
}, | |
"vetetime": { | |
"word": "Vet\u00ebtim\u00eb", | |
"description": ",~A. sh. ~A, \u2014AT. 1. Drit\u00eb e forteq\u00eb flak\u00ebron p\u00ebr nj\u00eb cast e me shpejt\u00ebsi t\u00eb madhe n\u00eb qiellin me re, zakonisht n\u00eb trajt\u00eb vijash zigzake a t\u00eb deg\u00ebzuara, e cila shkaktohet nga shkarkimet elektrike n\u00eb atmosfer\u00eb; shkreptim\u00eb. N\u00eb drit\u00ebn e ve-t\u00ebtim\u00ebs. Me shpejt\u00ebsi vet\u00ebtime." | |
}, | |
"behare": { | |
"word": "Behare", | |
"description": ",~T . vet. sh. Er\u00ebza. Gjell\u00eb me behare." | |
}, | |
"beharisht": { | |
"word": "Beharisht", | |
"description": "ndajf. bised. 1. Si p\u00ebr stin\u00ebn e ver\u00ebs, si p\u00ebr behar. Ishte veshur beharisht. Fie beharisht. 2. si mb. ~, ~E. I p\u00ebrshtatsh\u00ebm p\u00ebr stin\u00ebn e ver\u00ebs, q\u00eb mbahet n\u00eb behar; si n\u00eb behar. Rroba (veshje) be-harishte." | |
}, | |
"beharna": { | |
"word": "Beharna", | |
"description": ",~T . vet. sh. Er\u00ebza. shtie beharna gjell\u00ebs." | |
}, | |
"beharoj": { | |
"word": "Beharoj", | |
"description": "jokal., ~OVA, ~UAR bised. Kaloj ver\u00ebn, veroj. Beharojn\u00eb n\u00eb mal. Beharofsh g\u00ebzuar! ur" | |
}, | |
"beharor": { | |
"word": "Beharor", | |
"description": ",~E mb. bised. Veror, i ver\u00ebs. Veshje (mbulesa) beharore. Feme beharore." | |
}, | |
"bej": { | |
"word": "B\u00ebj", | |
"description": ". U be (doli) me vete u ve\u00e7ua, unda. E b\u00ebri me (per)vete (pas vetes) dike e t\u00ebrhoqi dike, e b\u00ebri q\u00eb ta doj\u00eb, i fitoi zemr\u00ebn; e b\u00ebri q\u00eb t\u00eb ve-proj\u00eb sipas q\u00ebllimeve a interesave t\u00eb tij. Bie n\u00eb vete (n\u00eb mendie) shih te BIEi-U \u00e7el ndCr vete shih te \u00c7E-LEM. S'e deshi veten (t\u00eb gjall\u00ebt) shih te DUA. Digjet ndtr vete shih te DIGJEM. G\u00ebn)ea vete mbahet me shpresa t\u00eb kota, shpreson me kot. Grinet me vete shih te GRIHEM. E gjeti veten libr. e kuptoi, i p\u00ebr-caktoi mir\u00eb prirjet e veta; filloi t'i shfaq\u00eb n\u00ebshkall\u00ebn m\u00eb t\u00eb lart\u00eb aft\u00ebsit\u00eb e veta. Nuk \u00ebshte a\u00eb vete mendon, sillet a vepron n\u00eb m\u00ebnyr\u00eb jo normale, nuk e ka men-djen n\u00eb vend, e ka humbur toruan; b\u00ebn marr\u00ebzira. Nak e Jep veten shih te JAP. E ka me vete dike a) \u00ebsht\u00eb isigurt se e p\u00ebrkrah a e ndjek, nuk e tradhton; b) e ka n\u00ebn urdh\u00ebr. La] veten shih te LAJ g. E l\u00ebshoi veten shih te L\u00cbSHOJ. Marr mbi vete (mbi shpatulla, mbi cope) di\u00e7ka shih te" | |
}, | |
"bejce": { | |
"word": "Bej\u00e7e", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET vjet. 1. mosp\u00ebrf. I biri i beut; beu i vog\u00ebl. 2. perk. Djal\u00eb i ri i sht\u00ebpis\u00eb; djali q\u00eb do t\u00eb b\u00ebhej dh\u00ebnd\u00ebr." | |
}, | |
"bejk": { | |
"word": "Bejk", | |
"description": ",~\u00cb mb. Q\u00eb e ka leshin krejt t\u00eb ba\u201ddh\u00eb (p\u00ebr dhent\u00eb)." | |
}, | |
"bejke": { | |
"word": "Bejk\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. 1. Dele krejt e bar-dh\u00eb. Bejk\u00eb rude. Bejk\u00eb mali. Bejka e stanit. Lesh bejke. 2. p\u00ebrk. Vajz\u00eb e re, bardhoshe dhe e hijshme." | |
}, | |
"bejkush": { | |
"word": "Bejkush", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. shih BEJK,~U." | |
}, | |
"bejleg": { | |
"word": "Bejleg", | |
"description": ",~GU ii m. sh. ~GJE, ~GJET krahin. 1. Tufa e luleve n\u00eb maj\u00eb t\u00eb bim\u00ebs s\u00eb misrit, lulja e misrit. L\u00ebshon (nxjerr) bejleg. Ka ardhur misri n\u00eb bejleg po l\u00ebshon lule misri. 2. sh. ~G\u00cb, ~G\u00cbT. Tuf\u00eb flok\u00ebsh; balluke. Grua me bejleg\u00eb. La bejleg. Preu bejleg\u00ebt. 3. Kec a qengj trupvog\u00ebl ose q\u00eb \u00ebsht\u00eb pjell\u00eb para kohe. \f4^ fig. Njeri q\u00eb dallohet nga nj\u00eb shenj\u00eb a nga nj\u00eb cen; njeri trupvog\u00ebl e i forte." | |
}, | |
"bejlege": { | |
"word": "Bejlege", | |
"description": ",~IA . sh. ~E, ~ET. 1. Dele ose dhi me balluke. 2J Veze pule e vog\u00ebl dhe e forte; vez\u00eb e pules s\u00eb re, vez\u00eb zoge. B\u00ebri nj\u00eb bejlege. 3. fig. Vajz\u00eb e forte dhe e shkath\u00ebt." | |
}, | |
"bejlegtar": { | |
"word": "Bejlegtar", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT vjet. Pjes\u00ebmarr\u00ebs i dyluftimit." | |
}, | |
"bejlereshe": { | |
"word": "Bejleresh\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT hist. E shoqja ose e bija e beut." | |
}, | |
"bejlurc": { | |
"word": "Bejlur\u00e7", | |
"description": "lN\u00cb,~A m. sh. ~A, ~AT mosp\u00ebrf." | |
}, | |
"bejllek": { | |
"word": "Bejll\u00ebk", | |
"description": ",~U m. 1. hist. T\u00eb qen\u00ebt bej; vendi q\u00eb zinte beu dhe titulli i tij. 2. p\u00ebrmb. bised. T\u00ebr\u00ebsia e bejler\u00ebve, bejler\u00ebt. 3. hist. Taks\u00eb n\u00eb natyr\u00eb ose n\u00eb t\u00eb holla, t\u00eb cil\u00ebn ia paguanin fshatar\u00ebt derebeut, q\u00eb t'u siguronte nj\u00eb fare mbrojtjeje. Jepnin bejll\u00ebk. 4. keq. Jet\u00eb e shkujdesur dhe me gjith\u00eb t\u00eb mirat n\u00eb kurriz t\u00eb t\u00eb tjer\u00ebve, jetes\u00eb si e beut; sjellje prej beu." | |
}, | |
"bejtar": { | |
"word": "Bejtar", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Bejtexhi." | |
}, | |
"bejte": { | |
"word": "Bejte", | |
"description": ",~JA . kryes. sh. ~E, ~ET. 1. Vjersh\u00eb, zakonisht me strofa prej dy vargjesh, karakteristike p\u00ebr poezin\u00eb e vendeve t\u00eb Lindjes, q\u00eb u p\u00ebrhap n\u00eb Shqip\u00ebri n\u00eb shekujt" | |
}, | |
"xvii": { | |
"word": "Xvii", | |
"description": "-XVIII; pasues e p\u00ebr\u00e7ues i ideve iluministe n\u00eb" | |
}, | |
"bejtexhi": { | |
"word": "Bejtexhi", | |
"description": ",~U m. sh. ~NJ, ~NJT\u00cb. 1. Ai q\u00eb b\u00ebn bejte, bejtar; vjersh\u00ebtar popullor, q\u00eb thur vargje lirike ose satirike, zakonisht aty p\u00ebr aty. Bejtexhiu i fshatit." | |
}, | |
"bekci": { | |
"word": "Bek\u00e7i", | |
"description": ",~U m. sh. ~NJ, ~NJT\u00cb vjet. Rojtar i arave e i vreshtave; rojtar fshati. Bek\u00e7iu i fshatit. E vun\u00eb (hyri) bek(i. E zuri bek\u00e7iu." | |
}, | |
"bekim": { | |
"word": "Bekim", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. 1. Veprimi Sipas kuptimeve t\u00eb foljeve BEKOJ, BEKOHEM. Bekimi i n\u00eb'n\u00ebs. I dha (ifali) bekimin. K\u00ebrkoi (mori) bekimin. 2. bised. Fjal\u00eb a shprehje fal\u00ebnderimi e mir\u00ebnjoh-jeje p\u00ebr di\u00e7ka; urat\u00eb; kund. mallkim. Bekimi i n\u00ebn\u00ebs. T\u00eb paste l\u00ebn\u00eb bekimin! ur. 3. fig. vjet. Di\u00e7ka e mir\u00eb, mbar\u00ebsi. Ka (sjell) bekimBEKOHEM vetv. 1. fet. Marr bekimin (sipas paragjykimeve fetare). 2. P\u00ebs. e BEKOJ." | |
}, | |
"bekoj": { | |
"word": "Bekoj", | |
"description": "kal, ~OVA, ~UAR. 1. fet. I jap dikujt a di\u00e7kaje hirin e per\u00ebndis\u00eb, sipas paragjykimeve fetare, zakonisht duke i b\u00ebr\u00eb kryqin dhe duke shqiptuar lutje; e b\u00ebj t\u00eb shenjt\u00ebruar me an\u00eb t\u00eb nj\u00eb riti (n\u00eb vendet ku vepron feja e krishter\u00eb; n\u00eb t\u00eb kaluar\u00ebn edhe n\u00eb Shqip\u00ebri). Bekonte njer\u00ebzit (bereqetin, buk\u00ebn, ujin, sht\u00ebpin\u00eb). Bekoi martes\u00ebn. 2. bised. I uroj dikujt mbar\u00ebsi e lumturi; i jap urat\u00ebn; kund. mallkoj. Bekoi djdlin. 3. bised. I shpreh dikujt fal\u00ebnderimin; i jam mir\u00eb-njoh\u00ebs dikujt a di\u00e7kaje, e l\u00ebvdoj me mir\u00ebnjohje. Bekonte fatin (dit\u00ebn). \f4. keq. Shpreh miratimin p\u00ebr di\u00e7ka t\u00eb keqe; e nxit pun\u00ebn p\u00ebr ta vijuar di\u00e7ka m\u00eb tej. Kisha i ka bekuar fashist\u00ebt.BEKTASHl,~U m. sh. ~NJ, ~NJT\u00cb fet. Pa-sucs i bektashizmit. Teqeja e bektashinjve." | |
}, | |
"bektashian": { | |
"word": "Bektashian", | |
"description": ",~E mb. fet. Q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me bektashizmin ose me bektashinjt\u00eb, q\u00eb lidhet me bektashizmin ose me bektashinjt\u00eb, i bektashizmit ose i bektashinjve; q\u00eb ndjek bektashizmin. Kleri bekta-shian." | |
}, | |
"bektashizem": { | |
"word": "Bektashiz\u00ebm", | |
"description": ",~MI m. fet. Sekt fetar i besimit mysliman, i krijuar n\u00eb shekullin XV, q\u00eb kishte n\u00eb dogm\u00ebn e tij elemente t\u00eb panteizmit (n\u00eb vendet ku vepron ky sekt i myslimanizmit; n\u00eb t\u00eb kaluar\u00ebn edhe n\u00eb Shqip\u00ebri)." | |
}, | |
"bekuar": { | |
"word": "Bekuar", | |
"description": ",~A (e) . euf. S\u00ebmundja e lis\u00eb." | |
}, | |
"bel": { | |
"word": "Bel", | |
"description": "fC\u00cb,~A . sh. ~A, ~AT. 1. Qershi, q\u00eb b\u00ebn kokrra t\u00eb m\u00ebdha e me ngjyr\u00eb t\u00eb bardheme; dardh\u00eb, mii\u00ebr etj. me kok\u00ebrr t\u00eb verdh\u00eb n\u00eb t\u00eb bardheme. Belic\u00eb] e vog\u00ebl. Belic\u00eb e eg\u00ebr (e but\u00eb). 2. krahin. Dele e bardh\u00eb, bejk\u00eb. 3. p\u00ebrd. mb. Q\u00eb i ka kokrrat t\u00eb bardheme. Qershi belic\u00eb." | |
}, | |
"bela": { | |
"word": "Bela", | |
"description": ",~JA. Kale drush unak, derrjiroxhak. Kale karroce njeri q\u00eb nuk \u00ebsht\u00eb i zoti t\u00eb yet\u00ebveproj\u00eb, q\u00eb shikon vet\u00ebm n\u00eb nj\u00eb drejtim, q\u00eb di t\u00eb b\u00ebj\u00eb vet\u00ebm nj\u00eb gj\u00eb; njeri i ngusht\u00eb, q\u00eb zbaton vet\u00ebm ato q\u00eb i thon\u00eb t\u00eb tjer\u00ebt. \u00cbsht\u00eb hipur mbi kale e ka pun\u00ebn n\u00eb rregull, i ka pun\u00ebt n\u00eb vij\u00eb. I kam hipur atij kali shih te HIPI. Sikur sa t\u00eb kalit (kaq) ta b\u00ebsh dh\u00ebmbin! shih te DH\u00cbMB,~I. I ran\u00eb potkonjt\u00eb kalit shih te POTKUA,~OI. Nuk i ec\u00ebn kali n\u00eb vij\u00eb shihl te" | |
}, | |
"prift": { | |
"word": "Prift", | |
"description": ",~I II m. sh. ~\u00cbRfNJ, ~\u00cbRINJT\u00cb nd\u00ebrt., krahin." | |
}, | |
"belacor": { | |
"word": "Bela\u00e7or", | |
"description": ",~E mb. bised. shih BELAQAR,~E." | |
}, | |
"belaqar": { | |
"word": "Belaqar", | |
"description": ",~E mb. bised. 1. Q\u00eb u nxjerr ngat\u00ebrresa t\u00eb tjer\u00ebve, q\u00eb u bie me qaf\u00eb t\u00eb tjer\u00ebve; q\u00eb k\u00ebr-kon sherr, q\u00eb nxjerr belara. \u00c7un belaqar. 2. P\u00ebrd. em. sipas kuptimit t\u00eb mbiemrit." | |
}, | |
"belas": { | |
"word": "Belas", | |
"description": "ndajf. p\u00ebr beli, p\u00ebr mesi. Kapen (rroken) belas." | |
}, | |
"belaxh": { | |
"word": "Belaxh", | |
"description": "l,~U m. sh. ~NJ, ~NJT\u00cb. 1. shih BEL-TAR, ~I. 2. vjet. shih BELSHAK,~U." | |
}, | |
"belb": { | |
"word": "Belb", | |
"description": "ndajf. shih BELB\u00cbR. Flet belb." | |
}, | |
"belbacak": { | |
"word": "Belbacak", | |
"description": ",~E mb. shar. 1. I belb\u00ebr. 2. P\u00ebrd. em. sipas kuptimit t\u00eb mbiemrit. Flet si belbacake." | |
}, | |
"belbacuk": { | |
"word": "Belbacuk", | |
"description": ",~E mb. shar. shih BELBACAK,~E." | |
}, | |
"belban": { | |
"word": "Belban", | |
"description": ",~E mb. shih BELB\u00cbR (i, e). BELBAQ,~E mb. shar. shih BELBACAK,~E. BELBARAQ,~E mb. shar. shih BELBACAK,~E." | |
}, | |
"belbe": { | |
"word": "Belbe", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET zool. Pat\u00eb e eg\u00ebr, me trup t\u00eb vog\u00ebl, q\u00eb, kur k\u00eblthet, nxjerr me nd\u00ebrprerje nj\u00eb z\u00eb t\u00eb mbytur." | |
}, | |
"belbem": { | |
"word": "Belbem", | |
"description": "vetv., ~A (u), ~UR. B\u00ebhem i belb\u00ebr; nis t\u00eb me merret goja kur Has, filloj t\u00eb belb\u00ebzoj." | |
}, | |
"belber": { | |
"word": "Belb\u00ebr", | |
"description": "ndajf. Duke m'u marr\u00eb goja, duke i shqiptuar keq fjal\u00ebt; n\u00ebp\u00ebr dh\u00ebmb\u00eb. Flet belb\u00ebr." | |
}, | |
"belberoj": { | |
"word": "Belb\u00ebroj", | |
"description": "jokal., ~OVA, ~UAR. shih BEL-B\u00cbZOJ." | |
}, | |
"belbet": { | |
"word": "Belb\u00ebt", | |
"description": "(i, e) mb. shih BELB\u00cbR (i, e)." | |
}, | |
"belbezak": { | |
"word": "Belb\u00ebzak", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb shqiptohet si n\u00ebp\u00ebr dh\u00ebmb\u00eb, q\u00eb shqiptohet duke m\u00ebrm\u00ebritur. Fjal\u00eb belb\u00ebzake." | |
}, | |
"belbez": { | |
"word": "Belb\u00ebz", | |
"description": "lM,~I m. sh. ~E, ~ET. 1. Veprimi sipas kuptimeve t\u00eb foljes BELB\u00cbZOJ. Belb\u00ebzimi i f\u00ebmij\u00ebve. 2. E met\u00eb e t\u00eb folurit, q\u00eb shfaqet me shqiptim t\u00eb nd\u00ebrprer\u00eb e t\u00eb cunguar t\u00eb fjal\u00ebve. Belb\u00ebzim i leht\u00eb. 3. T\u00eb folur i paqart\u00eb e i palidhur; fjal\u00eb t\u00eb shqiptuara n\u00ebp\u00ebr dh\u00ebmb\u00eb, m\u00ebrm\u00ebritje." | |
}, | |
"belbezoj": { | |
"word": "Belb\u00ebzoj", | |
"description": "jokal., ~OVA, ~UAR. 1. Me merret goja kur flas, i shqiptoj fjal\u00ebt t\u00eb nd\u00ebrprera e t\u00eb cunguara, me mbahet goja. Belb\u00ebzon leht\u00eb. 2. edhe kal. Nis t\u00eb flas, m\u00ebsoj t\u00eb shqiptoj fjal\u00ebt e para t\u00eb palidhura, t\u00eb paqarta e t\u00eb cunguara (perf\u00ebmij\u00ebt e vegj\u00ebl)." | |
}, | |
"belbezues": { | |
"word": "Belb\u00ebzues", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb del i paqart\u00eb, i cunguar c me nd\u00ebrprerje; q\u00eb shqiptohet keq; q\u00eb d\u00ebgjohet si belb\u00ebzim (p\u00ebr z\u00ebrin). Z\u00eb belb\u00ebzues." | |
}, | |
"belbice": { | |
"word": "Belbic\u00eb", | |
"description": ",~A sh. ~A, ~AT zool, shih BE-LUSHK\u00cb,~A." | |
}, | |
"belbitem": { | |
"word": "Belbitem", | |
"description": "vetv., ~A (u), ~UR. Luhatem; me-kem; vet. vet a 111 ndizet e shuhet. Belbitej flaka." | |
}, | |
"belce": { | |
"word": "Belc\u00eb", | |
"description": ",~A sh. ~A, ~AT. Qilim i trash\u00eb me thek\u00eb t\u00eb gjata, q\u00eb shtrohet zakonisht pran\u00eb vatr\u00ebs; plaf, cull. Belc\u00eb \fe bardh\u00eb. Thek\u00ebt e belc\u00ebs. Shtroj belc\u00ebn. Mbuloj me belc\u00eb." | |
}, | |
"belc": { | |
"word": "Bel\u00e7", | |
"description": "lK,~U m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Rreth hekuri, q\u00eb i vihet kafsh\u00ebs p\u00ebr mesi ose n\u00eb hund\u00eb p\u00ebr ta mbajtur me zinxhir." | |
}, | |
"beledie": { | |
"word": "Beledie", | |
"description": ",~A . sh. ~E, ~ET hist. Bashki (n\u00eb koh\u00ebn e sundimit osman n\u00eb Shqip\u00ebri)." | |
}, | |
"belg": { | |
"word": "Belg", | |
"description": ",~E mb. shih BELGJIAN,~E." | |
}, | |
"belgjian": { | |
"word": "Belgjian", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me Belgjik\u00ebn ose me belgjian\u00ebt, q\u00eb \u00ebsht\u00eb karakteristik p\u00ebr Belgjik\u00ebn ose p\u00ebr belgjian\u00ebt, i Belgjik\u00ebs ose i belgjian\u00ebve; q\u00eb \u00ebsht\u00eb krijuar nga belgjian\u00ebt. Popullsia belgjiane. Kufijt\u00eb belgjiane." | |
}, | |
"belgjik": { | |
"word": "Belgjik", | |
"description": ",~U m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT bised. Pushk\u00eb c prodhimit belgjian para Luft\u00ebs s\u00eb Dyt\u00eb Bot\u00ebrore. ra me belgjik." | |
}, | |
"belholle": { | |
"word": "Belholl\u00eb", | |
"description": "mb. 1. Q\u00eb e ka belin t\u00eb ngusht\u00eb, mes-holl\u00eb." | |
}, | |
"beli": { | |
"word": "Beli", | |
"description": "ndajf. thjeshtligj. 1. Haptas, qart\u00eb, n\u00eb m\u00ebnyr\u00eb t\u00eb dukshme. Bin beli duket qart\u00eb, shquhet. E b\u00ebn beli e tregon veten, e shfaq hapur. 2. fj. nd\u00ebrm. Si\u00e7 duket, me sa duket." | |
}, | |
"belik": { | |
"word": "Belik", | |
"description": ",~E mb. vjet. 1. Q\u00eb ishte prone e shtetit, q\u00eb e shiste shteti, shtet\u00ebror (p\u00ebr nj\u00eb prone, mall etj.). Mall belik. Tok\u00eb belike. Grur\u00eb belik. Fare belike. Sht\u00ebpi belike. Mbeti belik. l\\ si em. ~, ~U m. sh. BELlQE, BELlQET. Prone e shtetit, mall i shtetit. Malli i belikut. \u2022^ Mall belik di\u00e7ka, p\u00ebr t\u00eb cil\u00ebn nuk bchet merak njeri, mall pa zot." | |
}, | |
"belkeputur": { | |
"word": "Belk\u00ebputur", | |
"description": "mb. 1. Q\u00eb e ka belin shum\u00eb t\u00eb holl\u00eb, mesk\u00ebputur. Vajz\u00eb belk\u00ebputur. 2. P\u00ebrd. em.f. sipas kuptimit t\u00eb mbiemrit (p\u00ebr vajzat dhe grate)." | |
}, | |
"beloj": { | |
"word": "Beloj", | |
"description": "kal., ~OVA, ~UAR. Punoj token me bel. Beloj token." | |
}, | |
"belor": { | |
"word": "Belor", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb vjen i ngusht\u00eb n\u00eb mes, q\u00eb \u00ebsht\u00eb me bel (p\u00ebr rrobat). Fustan belor." | |
}, | |
"belore": { | |
"word": "Belore", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET. Bluz\u00eb e shkurt\u00ebr grash, q\u00eb vjen deri n\u00eb bel e vishet mbi k\u00ebmish\u00eb. Ve-shur me belore." | |
}, | |
"belot": { | |
"word": "Belot", | |
"description": ",~l m. sh. ~A, ~AT bot. Shkurre e ven-deve mesdhetare, me deg\u00eb q\u00eb thyhen leht\u00eb, me gjethe t\u00eb trasha, t\u00eb l\u00ebmuara e p\u00ebrher\u00eb t\u00eb gjelbra, kokrrat e s\u00eb cil\u00ebs p\u00ebrdoren p\u00ebr ngjyrosje." | |
}, | |
"belq": { | |
"word": "Belq", | |
"description": "lM pj. vjet. Ndoshta, mbase. Belqim vjen. Belqim kthehet." | |
}, | |
"belshak": { | |
"word": "Belshak", | |
"description": ",~U m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT vjet. Fshatar i varf\u00ebr, q\u00eb punonte me bel me m\u00ebditje (zakonisht jasht\u00eb fshatit t\u00eb tij)." | |
}, | |
"beltar": { | |
"word": "Beltar", | |
"description": ",~I m. sh. \u2014\u00cb, ~\u00cbT. Ai q\u00eb punon me bel." | |
}, | |
"belush": { | |
"word": "Belush", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT bot. Shkurre e vog\u00ebl e vendeve t\u00eb ftohta, me gjethe p\u00ebrher\u00eb t\u00eb gjelbra, me lule t\u00eb vogla si k\u00ebmbor\u00eb ngjyr\u00eb tr\u00ebndafili t\u00eb hapur, q\u00eb b\u00ebn kokrra t\u00eb vogla, t\u00eb kuqe dhe pak t\u00eb tharta; kokrrat e k\u00ebsaj bime." | |
}, | |
"belushke": { | |
"word": "Belushk\u00eb", | |
"description": ",~A sh. ~A, ~AT zool. Troft\u00eb m\u00eb e vog\u00ebl se korani, n\u00eb ngjyr\u00eb argjendi, q\u00eb rron n\u00eb liqenin e" | |
}, | |
"belluz": { | |
"word": "Belluz", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. Coh\u00eb e l\u00ebmuar dhe me" | |
}, | |
"bemol": { | |
"word": "Bemol", | |
"description": ",~I in. muz. 1. Shenj\u00eb e posa\u00e7me, q\u00eb tregon se nj\u00eb note ulet nj\u00eb gjysm\u00eb toni. 2. p\u00ebrd. mb. Nj\u00eb gjysm\u00eb toni me posht\u00eb (p\u00ebr notal)." | |
}, | |
"bend": { | |
"word": "Bend", | |
"description": ",~I m m. sh, ~E, ~ET keq. Ai q\u00eb i shkon pas dikujt p\u00ebr t\u00eb p\u00ebrtituar prej tij. Bendi i beut." | |
}, | |
"benevreke": { | |
"word": "Benevrek\u00eb", | |
"description": ",~T . vet. sh. 1. Lloj pantallonash t\u00eb gjera prej pambuku a prej m\u00ebndafshi, zakonisht t\u00eb bardha e me rrall\u00eb t\u00eb zeza ose n\u00eb ngjyr\u00eb manu-shaqe. Benevrek\u00eb burrash (grash). Veshi benevrek\u00ebt. 2. T\u00eb mbathura leshi a pambuku, t\u00eb trasha e t\u00eb gjata deri n\u00eb fund t\u00eb k\u00ebmb\u00ebve. Mban benevrek\u00eb.BEN\u00cb,~A . Ana e veriut; vend q\u00eb e rreh veriu. Ben\u00eb e shull\u00eb veriu e jugu." | |
}, | |
"beng": { | |
"word": "Beng", | |
"description": ",~GU ii m. sh. ~GJE, ~GJET krahin. Gjerdan me gur\u00eb t\u00eb \u00e7muar ose me florinj. Beng me margaritar\u00eb." | |
}, | |
"beniamin": { | |
"word": "Beniamin", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT libr. Ai q\u00eb g\u00ebzon dashuria\u00eb dhe p\u00ebrkrahjen e ve\u00e7ant\u00eb t\u00eb dikujt, i p\u00ebrk\u00ebdheluri i dikujt. \u00cbsht\u00eb beniamini i dikujt." | |
}, | |
"benzinate": { | |
"word": "Benzinat\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT del. Anije e vog\u00ebl me motor, q\u00eb punon me benzine. Hipi n\u00eb ben-zinat\u00eb. Udh\u00ebtoi me benzinal\u00eb." | |
}, | |
"benzine": { | |
"word": "Benzin\u00eb", | |
"description": ", ~A. I hodhi dru zjarrit shih te DRU,~JA. I hedh uj\u00eb zjarrit shih tek UJ\u00cb,~I. \u00cbsht\u00eb flake e zjarr (zjarr e flake) shih te FLAK\u00cb,~A. I dha zjarr barutit shih te" | |
}, | |
"benzol": { | |
"word": "Benzol", | |
"description": ",~I m. L\u00ebng i holl\u00eb e i pangjyr\u00eb, me nj\u00eb er\u00eb t\u00eb leht\u00eb, i cili nxirret nga nafta, avullon e ndizet me shpejt se benzina dhe p\u00ebrdoret p\u00ebr disa Uoje motor\u00ebsh, p\u00ebr \fprodhimin e l\u00ebnd\u00ebve ngjyros\u00ebse, t\u00eb l\u00ebnd\u00ebve shp\u00ebrthyese, t\u00eb disa barnave etj. Benzol p\u00ebr aeroplane. Motor me benzol. Pastroj me benzol." | |
}, | |
"beqar": { | |
"word": "Beqar", | |
"description": ",~E mb. 1. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb n\u00eb mosh\u00eb t\u00eb rritur dhe nuk \u00ebsht\u00eb martuar; i pamartuar. Djal\u00eb beqar. Vajz\u00eb beqare." | |
}, | |
"beqari": { | |
"word": "Beqari", | |
"description": ",~A . 1. T\u00eb qen\u00ebt i pamartuar n\u00eb mosh\u00eb t\u00eb rritur; gjendja e atij q\u00eb e ka koh\u00ebn, po nuk \u00ebsht\u00eb martuar. Vitet e beqaris\u00eb. I dha fund beqaris\u00eb. 2. p\u00ebrmb. T\u00ebr\u00ebsia e beqar\u00ebve, t\u00eb rriturit e pamartuar. Ishte mbledhur beqaria." | |
}, | |
"beqarllek": { | |
"word": "Beqarll\u00ebk", | |
"description": ",~U m. bised. shih BEQARI,~A." | |
}, | |
"ber": { | |
"word": "Ber", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. 1. Hark; pjes\u00eb e nj\u00eb sendi e p\u00ebrkulur Si hark, lakes\u00eb. Beri i ur\u00ebs. Bert i port\u00ebs. Beri i harkut. 2. Shigjet\u00eb prej thUpre a prej k\u00ebrcellit t\u00eb disa bi-m\u00ebve, q\u00eb e hedhin me hark. Ber frashri. Hark e ber. Shtie me ber. 3. zool. Shigjetull" | |
}, | |
"beratas": { | |
"word": "Beratas", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me Beratin ose me beratasit, q\u00eb \u00ebsht\u00eb karakteristik p\u00ebr Beratin ose p\u00ebr beratasit, i Beratit ose i beratasve; q\u00eb \u00ebsht\u00eb krijuar nga beratasit." | |
}, | |
"beratce": { | |
"word": "Berat\u00e7e", | |
"description": ",~JA . bised. Valle popullore e krahin\u00ebs s\u00eb Beratit, q\u00eb luhet nga dy veta t\u00eb z\u00ebn\u00eb p\u00ebr dore; valle beratase. K\u00ebrcej (luaj) berat\u00e7en." | |
}, | |
"berbecul": { | |
"word": "Berbecul", | |
"description": ",~E mb. bised. 1. Varfanjak, i k\u00ebputur, i leckosur; q\u00eb i p\u00ebrkiste shtres\u00ebs S\u00eb varf\u00ebr t\u00eb shoq\u00ebris\u00eb dhe shihej me p\u00ebrbuzje nga shfryt\u00ebzuesit. 2. P\u00ebrd. em. sipas kuptimit t\u00eb mbiemrit." | |
}, | |
"berber": { | |
"word": "Berber", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Ai q\u00eb ka p\u00ebr mjesh-t\u00ebri t\u00eb qeth\u00eb flok\u00ebt dhe t\u00eb rruaj\u00eb. Brisk berberi. Bluza e berberit." | |
}, | |
"berdanke": { | |
"word": "Berdank\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT vjet. Pushk\u00eb e vjet\u00ebr q\u00eb mbushej me nj\u00eb fishek." | |
}, | |
"bereqet": { | |
"word": "Bereqet", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET bised. 1. Drith\u00eb; t\u00eb lashtat e mbjella dhe prodhimi i tyre. Bereqet i mbttr\u00eb. Fare bereqeti. Vit me bereqet. Hambar\u00ebt e bereqetit. B\u00ebj bereqet. Mbledh bereqetin. Me bereqet! ur. Bereqetin e njeh drapri. fj.u. 2. fig. Fryt, dobi; vler\u00eb. Pun\u00eb (mbledhje) pa bereqet." | |
}, | |
"bereqetshem": { | |
"word": "Bereqetsh\u00ebm", | |
"description": "(i), ~ME (e) mb. bised. I. Q\u00eb ka t\u00eb korra t\u00eb mbara, q\u00eb ka prodhim t\u00eb madh; q\u00eb sjell prodhim t\u00eb mbar\u00eb. Vit (mot) i bereqetsh\u00ebm. Shi i bereqetsh\u00ebm. 2. fig. I frytsh\u00ebm, i begatsh\u00ebm. Pun\u00eb e bereqetshme." | |
}, | |
"berete": { | |
"word": "Beret\u00eb", | |
"description": ",~A i . sh. ~A, ~AT. Kapel\u00eb e rrumbullak\u00ebt dhe e shesht\u00eb prej stofi t\u00eb but\u00eb, pa Streh\u00eb dhe pa rreth anash. Beret\u00eb burrash (grash). Beret\u00eb marinari (peshkatari). Mbaj beret\u00eb. \fBERET\u00cb,~A H . sh. ~A, ~AT. Revolver i vog\u00ebl i prodhimit Italian. Fishek\u00eb beret\u00eb. Q\u00eblloi me beret\u00eb." | |
}, | |
"berez": { | |
"word": "Ber\u00ebz", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. 1. shih BER,~I. 2. Lioj drug\u00ebze e b\u00ebr\u00eb prej kallami, me kllapa n\u00eb t\u00eb dy an\u00ebt p\u00ebr t\u00eb mbledhur fillm. Mbush ber\u00ebz\u00ebn me fill. 3. zool. Lloj bishtatundesi me ngjyr\u00eb hiri t\u00eb ndrit-shme, q\u00eb i ka k\u00ebmb\u00ebt shum\u00eb t\u00eb holla." | |
}, | |
"beribat": { | |
"word": "Beribat", | |
"description": ",~E mb. vjet. 1. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb i \u00e7rregullt e i shkat\u00ebrruar sa s'ka ku t\u00eb vej\u00eb me keq; i p\u00ebrlyer, i ndotur; q\u00eb nuk vlen p\u00ebr asgj\u00eb. Njeri beribat. Grua beribate." | |
}, | |
"beriha": { | |
"word": "Beriha", | |
"description": ",~JA . thjeshtligj. 1. Thirrje kushtriroi, britm\u00eb p\u00ebr alarm; kushtrim. Dha (b\u00ebri, l\u00ebshoi) be-rihan\u00eb. Vuri (ngriti) berihan\u00eb. E ndoqi me beriha. 2. p\u00ebrd. pasth. P\u00ebrdoret si thirrje p\u00ebr ndihm\u00eb n\u00eb rast rreziku. it Pas berihas\u00eb si\u00e7 b\u00ebjn\u00eb a si\u00e7 thon\u00eb t\u00eb tjer\u00ebt, nga t'i thon\u00eb, pas shumic\u00ebs; kuturu, kot. p\u00ebr beriha p\u00ebr buj\u00eb, sa p\u00ebr t\u00eb b\u00ebr\u00eb zhurm\u00eb. E b\u00ebn me beriha e b\u00ebn me shum\u00eb zhurm\u00eb e buj\u00eb. I vuri berihan\u00eb e vuri dike n\u00eb loj\u00eb, e talli m\u00eb t\u00eb thirrura e me britma.BERILIUM,~I m. kim. Metal i rrall\u00eb me ngjyr\u00eb argjendi n\u00eb t\u00eb hirt\u00eb, shum\u00eb i leht\u00eb e i brisht\u00eb, q\u00eb p\u00ebrdoret nc industri zakonisht n\u00eb lidhje me metalc t\u00eb t j\u00ebra {simboli Be). 8ERK,~KU m. sh. ~QE, ~QET. 1. L\u00ebvorja e brendshme m\u00eb e holl\u00eb, q\u00eb \u00ebsht\u00eb n\u00ebn l\u00ebkur\u00ebn e trash\u00eb t\u00eb disa drur\u00ebve. 2. vet. nj. Blan\u00eb, urr\u00eb. heq berlcun." | |
}, | |
"peronje": { | |
"word": "Peronj\u00eb", | |
"description": ",~A i . sh. ~A, ~AT. 1. Grua q\u00eb nuk b\u00ebn f\u00ebmij\u00eb; fem\u00ebr e kafsh\u00ebve sht\u00ebpiake q\u00eb nuk pjell; shterp\u00eb. Mbeti beronj\u00eb. 2. p\u00ebrd. mb. Qc nuk b\u00ebn f\u00ebmij\u00eb; q\u00eb nuk pjell; q\u00eb nuk prodhon; shterp\u00eb. Grua beronj\u00eb. Dele (dhi) beronj\u00eb. Tok\u00eb (are) beronj\u00eb. Miser beronj\u00eb." | |
}, | |
"beronje": { | |
"word": "Beronj\u00eb", | |
"description": ",~A ii . sh. ~A, ~AT. 1. zool. Oj^rp\u00ebr i holl\u00eb e i gjat\u00eb, q\u00eb i mb\u00ebshtillet njeriut a shtazcs p\u00ebrreth kur do ta haj\u00eb; ber, shigjetull. 2. bot. Ashe. Flet\u00eb beronj\u00eb." | |
}, | |
"bersalier": { | |
"word": "Bersalier", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT hist. Ushtar i trupave speciale t\u00eb k\u00ebmb\u00ebsoris\u00eb italiane, t\u00eb p\u00ebrgatitura p\u00ebr veprime t\u00eb shpejta, q\u00eb erdh\u00ebn edhe n\u00eb Shqjp\u00ebri gjat\u00eb" | |
}, | |
"berr": { | |
"word": "Berr", | |
"description": ",~I m. sh. ~A, ~AT. Bag\u00ebti e im\u00ebt; nj\u00eb koke bag\u00ebti e im\u00ebt (si nj\u00ebsi num\u00ebrimi). Mish berri. Lesh berrash." | |
}, | |
"berrejshem": { | |
"word": "Berrejsh\u00ebm", | |
"description": "mb. palak. Q\u00eb b\u00ebn be n\u00eb t\u00eb rreme, qc g\u00ebnjen dhe betohet se thot\u00eb t\u00eb v\u00ebrtet\u00ebn. Ngat\u00eb-rrestar dhe berrejsh\u00ebm." | |
}, | |
"berrgate": { | |
"word": "Berrgat\u00eb", | |
"description": ",~A . Shkum\u00eb q\u00eb )\u00ebshon p\u00ebrsip\u00ebr uthulla e prishur." | |
}, | |
"besa": { | |
"word": "B\u00ebsa", | |
"description": "-BES\u00cb,~A. 1. Zotim Solemn p\u00ebr t\u00eb vepruar s\u00eb bashku p\u00ebr nj\u00eb q\u00ebllim; fjala e nderit q\u00eb jepet p\u00ebr t\u00eb porkrahur dike ose p\u00ebr t'u lidhur me t\u00eb. Mik me besabes\u00eb. B\u00ebj besa-bes\u00ebn. E b\u00ebj me besa-bes\u00eb. Lidhem me besa-bes\u00eb. I zotohem me besa-bes\u00eb. 2. P\u00ebrdoret si fjal\u00eb e nd\u00ebrmjetme me kuptimin \u201cme te v\u00ebrtet\u00eb; p\u00ebr fjal\u00eb t\u00eb nderit\u201d. Besa-bes\u00eb, m\u00eb t\u00eb zor t\u00eb matesh." | |
}, | |
"besatar": { | |
"word": "Besatar", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT vjet. 1. Bes\u00eblidh\u00ebs. Besatar i Lidhjes. 2. Besimtar; besni k." | |
}, | |
"besatim": { | |
"word": "Besatim", | |
"description": ",~I m. vjet. Veprimi sipas kuptimit t\u00eb foijes" | |
}, | |
"besatohem": { | |
"word": "Besatohem", | |
"description": "vetv., ~OVA (u), ~UAR vjet. Lidhem me bes\u00eb me dike, b\u00ebj marr\u00ebveshje me dike p\u00ebr veprime t\u00eb p\u00ebrbashk\u00ebta. U besatuan t\u00eb gjith\u00eb." | |
}, | |
"bese": { | |
"word": "Bes\u00eb", | |
"description": ",~A. S'ka si b\u00ebhet s'ka asnj\u00eb mund\u00ebsi q\u00eb t\u00eb b\u00ebhet, s'b\u00ebhet dot. E ka bllok me dike shih te BLLOK,~U. E ka boll\u00eb dike shih te BOLL\u00cb,~A. Ka borxh t\u00eb... shih te" | |
}, | |
"gjarper": { | |
"word": "Gjarp\u00ebr", | |
"description": ",~RI. Vuri (beri) ujkun bari shih te BARI, ~U i. Ka l\u00ebkur\u00ebn e ujkut n\u00eb kurriz (n\u00eb shpin\u00eb) \u00ebsht\u00eb me turp mbi shpin\u00eb; ka shum\u00eb faj. Lesht\u00eb e ujkut, thonjt\u00eb e bufit fj. u. kund\u00ebr t\u00eb keqit e t\u00eb egrit duhet p\u00ebrdorur forca. I vari ujkut m\u00ebl\u00e7it\u00eb n\u00eb qaf\u00eb iron, shih te VAR. Ujku qimen nd\u00ebrron, por zakonin s'e harron thuhet p\u00ebr dike q\u00eb hiqet sikur ka ndryshuar q\u00ebllimet dhe natyr\u00ebn e tij, por q\u00eb n\u00eb t\u00eb v\u00ebrtet\u00eb \u00ebsht\u00eb po ai i pari. Un\u00eb them \u201cja ujku!\u201d, ti k\u00ebrkon gjurm\u00ebt (kur ke ujkun, mos i k\u00ebrko gjurm\u00ebt!) fj. u. thuhet p\u00ebr dike q\u00eb k\u00ebrkon t\u00eb fsheh\u00eb di\u00e7ka q\u00eb duket fare qart\u00eb ose q\u00eb e k\u00ebrkon t\u00eb v\u00ebrtet\u00ebn jo aty ku ajo duket qart\u00eb, por aty ku ajo mbulohet e err\u00ebsohet. \u00c7akalli b\u00ebri k\u00ebrdin\u00eb, ujkut i doli namifj. u. thuhet p\u00ebr dike q\u00eb ka b\u00ebr\u00eb shum\u00eb t\u00ebi k\u00ebqija, por \u00ebsht\u00eb fshehur pas dikujt tjet\u00ebr q\u00eb nji-hej nga t\u00eb gjith\u00eb si keqb\u00ebr\u00ebs. Dhent\u00eb pa bari i ha ujku nj\u00eb nga nj\u00eb fj. u. shih te BARI,~U i. Goj\u00eb ujku bot. gojujk. Gjemb ujku bot. ashe. Than\u00eb ujku bot. shih te THAN\u00cb,~A." | |
}, | |
"beselidhes": { | |
"word": "Bes\u00eblidh\u00ebs", | |
"description": ",~I m. sh. ~, ~IT. 1. Ai q\u00eb ka lidhur bes\u00ebn p\u00ebr veprime t\u00eb p\u00ebrbashk\u00ebta m\u00eb t\u00eb tjer\u00ebt, pjes\u00eb-tar n\u00eb nj\u00eb bes\u00eblidhje; aleat. 2. P\u00ebrd. mb. sipas kuptimit t\u00eb emrit. Krer\u00ebt bes\u00eblidh\u00ebs." | |
}, | |
"beselidhje": { | |
"word": "Bes\u00eblidhje", | |
"description": ",~A. sh. ~E, ~ET. Marr\u00ebveshje p\u00ebr nj\u00eb q\u00ebllim t\u00eb p\u00ebrbashk\u00ebt, q\u00eb mb\u00ebshtetet n\u00eb zotimin solemn t\u00eb pjes\u00ebmarr\u00ebsve, lidhje p\u00ebr veprime t\u00eb p\u00ebrbashk\u00ebta; aleanc\u00eb. Bes\u00eblidhja shqiptare. Bes\u00eblidhja e mal\u00ebsorive." | |
}, | |
"besepake": { | |
"word": "Bes\u00ebpak\u00eb", | |
"description": "mb. 1. Q\u00eb nuk u beson Sa duhet nje-r\u00ebzve t\u00eb tjer\u00eb ose forcave t\u00eb veta, q\u00eb nuk ka shum\u00eb besim te di\u00e7ka." | |
}, | |
"beseplote": { | |
"word": "Bes\u00ebplot\u00eb", | |
"description": "mb. Q\u00eb ka besim t\u00eb tnadh te dikush a n\u00eb di\u00e7ka, me besim t\u00eb plot\u00eb; q\u00eb \u00ebsht\u00eb i sigurt." | |
}, | |
"beseprere": { | |
"word": "Bes\u00ebprer\u00eb", | |
"description": "mb. keq. 1. Q\u00eb t\u00eb pret n\u00eb bes\u00eb, q\u00eb s'e mban bes\u00ebn e dh\u00ebn\u00eb, i pabes\u00eb. 2. P\u00ebrd. em. sipas kuptimit t\u00eb mbiemrit." | |
}, | |
"beseqen": { | |
"word": "Bes\u00ebqen", | |
"description": ",~E mb. shar. 1. Q\u00eb nuk e mban bes\u00ebn e dh\u00ebn\u00eb, i pabes\u00eb. 2. P\u00ebrd. em. sipas kuptimit t\u00eb mbiemrit." | |
}, | |
"beseshkale": { | |
"word": "Bes\u00ebshkal\u00eb", | |
"description": "mb. 1. Q\u00eb nuk e mban bes\u00ebn e dh\u00ebn\u00eb, q\u00eb e shkel bes\u00ebn, tradhtar. Me mir\u00eb i vdekur se bes\u00ebshkal\u00eb. fj.u. 2. P\u00ebrd. em. sipas kuptimit t\u00eb mbiemrit." | |
}, | |
"besetar": { | |
"word": "Bes\u00ebtar", | |
"description": ",~E mb. vjet. 1. Besnik. Burr\u00eb (luft\u00ebtar) bes\u00ebtar. Grua bes\u00ebtare. Roje bes\u00ebtare. 2. Besimtar. 3. P\u00ebrd. em. sipas kuptimeve t\u00eb mbiemrit." | |
}, | |
"besetyte": { | |
"word": "Bes\u00ebtyt\u00eb", | |
"description": "mb. 1. Q\u00eb beson n\u00eb gj\u00ebra t\u00eb kota, q\u00eb \u00ebsht\u00eb i dh\u00ebn\u00eb pas besimeve t\u00eb kota. Njeri bes\u00ebtyt\u00eb. 2. P\u00ebrd. em. sipas kuptimit t\u00eb mbiemrit." | |
}, | |
"besetytni": { | |
"word": "Bes\u00ebtytni", | |
"description": ",~A . sh. ~, ~T\u00cb. Paragjykim i gabuar, sipas t\u00eb cilit disa ngjarje e dukuri merren si shenja t\u00eb fshehta, q\u00eb parathon\u00eb t\u00eb ardhmen ose q\u00eb sjellin t\u00eb mir\u00ebn e t\u00eb keqen; besim i verb\u00ebr i njer\u00ebzve t\u00eb prapambetur n\u00eb forcat e mbinatyrshme, besim i kot\u00eb. Bes\u00ebtytni fetare. Njeri me bes\u00ebtytni. Lufta kund\u00ebr bes\u00ebtytnive." | |
}, | |
"besetytnor": { | |
"word": "Bes\u00ebtytnor", | |
"description": ",~E mb. libr. Q\u00eb mb\u00ebshtetet n\u00eb bes\u00ebtytni, q\u00eb p\u00ebrshkohet nga bes\u00ebtytnit\u00eb; q\u00eb \u00ebsht\u00eb bes\u00ebtytni." | |
}, | |
"besethyer": { | |
"word": "Bes\u00ebthyer", | |
"description": "mb. shih" | |
}, | |
"besethyes": { | |
"word": "Bes\u00ebthyes", | |
"description": ",~E mb. 1. Q\u00eb e shkel bes\u00ebn e dh\u00ebn\u00eb, bes\u00ebshkal\u00eb. 2. P\u00ebrd. em. sipas kuptimit t\u00eb mbiemrit." | |
}, | |
"besethyerje": { | |
"word": "Bes\u00ebthyerje", | |
"description": ",~A . libr. Shkelja e bes\u00ebs." | |
}, | |
"besim": { | |
"word": "Besim", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. 1. Bindje e forte se di\u00e7ka \u00ebsht\u00eb e v\u00ebrtet\u00eb ose se do t\u00eb kryhet patjet\u00ebr; ndje-nja e siguris\u00eb p\u00ebr dike q\u00eb ka merita e veti t\u00eb larta, bindje n\u00eb \u00e7ilt\u00ebrin\u00eb, n\u00eb ndershm\u00ebrin\u00eb e n\u00eb nd\u00ebrgje-gjen e dikujt; siguria n\u00eb forc\u00ebn e arsyes ose n\u00eb drejt\u00eb-sin\u00eb e dikujt; q\u00ebndrim i mb\u00ebshtetur n\u00eb k\u00ebt\u00eb bindje e siguri. Besim i madh (i patundur, i pakufish\u00ebm). Besim i tepruar (i verb\u00ebr). Besimi te Partia \f(tepopulli). Besimi n\u00eb fitore. Besim n\u00eb vetvete. Besimi n\u00eb t\u00eb ardhmen. Munges\u00eb besimi. Kam besim jam i bindur; besoj. Shpreh besimin. I ngjall (i frytn\u00ebzoj) besim. I forcoj (i shtoj) besimin. la l\u00ebkundi besimin. Me shtohet besimi." | |
}, | |
"besimplote": { | |
"word": "Besimplot\u00eb", | |
"description": "mb. libr. Q\u00eb ka besim t\u00eb plot\u00eb te dikush a n\u00eb di\u00e7ka; q\u00eb shpreh besim t\u00eb plot\u00eb, q\u00eb p\u00ebrshkohet nga besimi i pal\u00ebkundur. Bashk\u00ebpunim be-simplot\u00eb." | |
}, | |
"besimtar": { | |
"word": "Besimtar", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb beson n\u00eb dogmat e nj\u00eb feje, q\u00eb pranon se ka per\u00ebndi, fetar. Njeri besimtar. Plaka besimtare." | |
}, | |
"besnik": { | |
"word": "Besnik", | |
"description": ",~E mb. 1. Q\u00eb e mban deri n\u00eb fund zo-timin ose q\u00eb nuk i shmanget asnj\u00ebher\u00eb detyr\u00ebs s\u00eb marr\u00eb p\u00ebrsip\u00ebr; q\u00eb ndjek pa u l\u00ebkundur nj\u00eb tjet\u00ebr, m\u00eb t\u00eb cilin \u00ebsht\u00eb lidhur nga nj\u00eb ideal a nga nj\u00eb q\u00ebllim i p\u00ebrbashk\u00ebt; q\u00eb nuk tradhton; q\u00eb nuk i ndryshon ndjenjat dhe q\u00ebndrimin kundrejt dikujt a di\u00e7kaje, q\u00eb e ruan deri n\u00eb fund dashurin\u00eb p\u00ebr t\u00eb ose q\u00eb e ndjek dhe e mbron at\u00eb deri n\u00eb fund. Luft\u00ebtar (ushtar, shok, mik) besnik. Shoqe besnike. Grua besnike. Roj\u00eb bes-nike. Bir besnik i popullit. Ndihm\u00ebs besnik i Partis\u00eb. I q\u00ebndroj (i rri, i mbetem) besnik. 2. Q\u00eb nuk largohet nga e v\u00ebrteta, q\u00eb p\u00ebrputhet plot\u00ebsisht me di\u00e7ka tjet\u00ebr, q\u00eb mund t'i besohet; i p\u00ebrpikt\u00eb. P\u00ebrkthim (riprodhim, p\u00ebrshkrim) besnik. Kopje besnike. Pasqyr\u00eb besnike e di\u00e7kaje. Historian besnik. 3. Besimtar, q\u00eb ndjek me p\u00ebrpik\u00ebri dogmat dhe k\u00ebrkesat e nj\u00eb feje. -k Qen besnik i dik uj t qen roj\u00eb i dikujt." | |
}, | |
"besnikeri": { | |
"word": "Besnik\u00ebri", | |
"description": ",~A . 1. T\u00eb qen\u00ebt besnik, vetia e njeriut besnik; ndjenj\u00eb e q\u00ebndrueshme e dashuris\u00eb p\u00ebr dike; q\u00ebndrueshm\u00ebri e patundur n\u00eb marr\u00ebdh\u00eb-niet e n\u00eb lidhjet me dike, devotshm\u00ebri. Besnik\u00ebri e madhe (e patundur, e pakufishme, e pafund). Besnik\u00ebria e shokut (e bashk\u00ebshort\u00ebve, e burrit, e gruas). Besnik\u00ebria ndaj atdheut (ndaj popullit, ndaj Partis\u00eb). Prove besnik\u00ebrie." | |
}, | |
"besohem": { | |
"word": "Besohem", | |
"description": "vetv. (me nj\u00eb trajt\u00eb t\u00eb shkurt\u00ebr t\u00eb p\u00ebr-emrit vetor n\u00eb r. dhanore). 1. I bie dikujt n\u00eb bes\u00eb, e l\u00eb veten n\u00eb dor\u00eb t\u00eb dikujt, i besoj atij. 2. pavet. Kam ndjenj\u00ebn e siguris\u00eb se di\u00e7ka \u00ebsht\u00eb e v\u00ebrtet\u00eb ose se do t\u00eb kryhet (p\u00ebrdoret zakonisht me mohim). Nuk me besohet se do t\u00eb vij\u00eb. 31 pavet. Mendohet se di\u00e7ka \u00ebsht\u00eb e v\u00ebrtet\u00eb ose se do t\u00eb kryhet, kujtohet. Besohej se ishte e v\u00ebrtet\u00eb. 41 P\u00ebs. e BESOJ 3. Iu besua nj\u00eb detyr\u00eb. Me besohet nj\u00eb pun\u00eb (nj\u00eb rol)." | |
}, | |
"besoj": { | |
"word": "Besoj", | |
"description": "kal., ~OVA, ~l)AR. 1. edhe jokal. E marr di\u00e7ka p\u00ebr t\u00eb v\u00ebrtet\u00eb, pranoj q\u00eb \u00ebsht\u00eb ashtu ose q\u00eb p\u00ebrputhet m\u00eb t\u00eb v\u00ebrtet\u00ebn, i z\u00eb bes\u00eb. Besoj nj\u00eb lajm. I b\u00ebsoifjal\u00ebt. Nuk u besoj shenjave. E beson leht\u00eb di\u00e7ka. V\u00ebshtir\u00eb ta besosh. l\\ edhe jokal. Kam bindje t\u00eb forte se di\u00e7ka do t\u00eb kryhet, se di\u00e7ka \u00ebsht\u00eb e drejt\u00eb a e p\u00ebrpikt\u00eb; kam besim se dikush do t'i plot\u00ebsoj\u00eb shpresat e mia ose zotimet q\u00eb ka marr\u00eb, mb\u00ebshtetem te dikush, i jap bes\u00eb. besoj popullit. I besoj shkenc\u00ebs. Besoj n\u00eb drejt\u00ebsin\u00eb. Besoj n\u00eb t\u00eb ardhmen. Besoj n\u00eb aft\u00ebsit\u00eb e dikujt. Besoj n\u00eb pafajsin\u00eb e dikujt. Beso e kontrollo! 3. I ngarkoj dikujt nj\u00eb barr\u00eb a nj\u00eb detyr\u00eb ose i jap di\u00e7ka, duke pasur besim tek ai; ia l\u00eb n\u00eb dor\u00eb; i them dikujt nj\u00eb lajm, nj\u00eb t\u00eb fsheht\u00eb etj., duke pasur besim se nuk do t'ia tregoj\u00eb askujt. besoi nj\u00eb detyr\u00eb. I besuan nj\u00eb vend (nj\u00eb rol). I besoi f\u00ebmij\u00ebt. I besoi nj\u00eb t\u00eb fsheht\u00eb. 4. Jam i mendimit; e quaj t\u00eb mundshme, kujtoj. E besoja t\u00eb humbur. Besoj se po. Besoj se mjafton. Besoj se vjen." | |
}, | |
"besuar": { | |
"word": "Besuar", | |
"description": "(i, e) mb. 1. Q\u00eb g\u00ebzon besimin e plot\u00eb t\u00eb dikujt; q\u00eb \u00ebsht\u00eb besnik. Njeri i besuar. Mik i besuar. Roje e besuar. Sht\u00ebpi e besuar. 2. si em. ~, ~I (i) m. sh. ~, ~IT (t\u00eb). Ai q\u00eb g\u00ebzon besimin e plot\u00eb t\u00eb dikujt; besnik. T\u00eb besuar it e tij. 3. si em. ~, ~I (i) m. sh. ~, ~IT (t\u00eb) vjet. Ai q\u00eb ngarkohej nga dikush t\u00eb kryente veprime n\u00eb em\u00ebr t\u00eb k\u00ebtij me fuqi t\u00eb plota, ai q\u00eb vepronte sipas porosive t\u00eb dikujt." | |
}, | |
"besueshem": { | |
"word": "Besuesh\u00ebm", | |
"description": "(i), ~ME (e) mb. Q\u00eb mund t'i besohet, q\u00eb mund t'i zihet bes\u00eb; i besuar. Lajm i besuesh\u00ebm. Burim i besuesh\u00ebm. Njeri i besuesh\u00ebm." | |
}, | |
"besueshmeri": { | |
"word": "Besueshm\u00ebri", | |
"description": ",~A . libr. T\u00eb qen\u00ebt i besuesh\u00ebm, vetia I e di\u00e7kaje q\u00eb \u00ebsht\u00eb e besueshme. Besueshm\u00ebria e th\u00ebnieve." | |
}, | |
"beshamel": { | |
"word": "Beshamel", | |
"description": ",~I m. gjell. Salc\u00eb e trash\u00eb, q\u00eb b\u00ebhet me vez\u00eb, me qum\u00ebsht, me miell e me gjalp\u00eb; salc\u00eb qum\u00ebshti." | |
}, | |
"beshte": { | |
"word": "Besht\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT bot., krahin. KuS-kut\u00eb." | |
}, | |
"beshtemadh": { | |
"word": "Beshtemadh", | |
"description": ",~E mb. krahin. 1. Q\u00eb g\u00ebnjcn shum\u00eb, profk\u00ebmadh. \f2. P\u00ebrd. em. sipas kuptimit t\u00eb mbiemrit." | |
}, | |
"beta": { | |
"word": "Beta", | |
"description": ". palak. spec. Emri i shkronj\u00ebs s\u00eb dyt\u00eb t\u00eb alfabetit grek; p\u00ebrdoret si simbol ((3) n\u00eb matematik\u00eb, n\u00eb astronomt e n\u00eb rizik\u00eb p\u00ebr t\u00eb sh\u00ebnuar t\u00eb dytin kind, t\u00eb dytin yll, nj\u00eb lloj rrezesh, grimcash etj. n\u00eb vargun e em\u00ebrtimit t\u00eb tyre." | |
}, | |
"betar": { | |
"word": "Betar", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT etnogr. Ai qjb d\u00ebsh-monte p\u00ebr pafaj\u00ebsin\u00eb e dikujt, duke u betuar s\u00eb bashku m\u00eb t\u00eb tjer\u00ebt." | |
}, | |
"betec": { | |
"word": "Betec", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Lloj fiku i lasht\u00eb, kok\u00ebrrmadh e i \u00ebmbel. Betec i zi (i bardh\u00eb)." | |
}, | |
"beteje": { | |
"word": "Betej\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. 1. Ndeshje e arma-tosur nd\u00ebrmjet forcave t\u00eb m\u00ebdha t\u00eb ushtrive kund\u00ebr-shtare n\u00eb nj\u00eb fush\u00eb lufte; ndeshje vendimtare nd\u00ebrmjet forcave t\u00eb ushtrive nd\u00ebrluftuese. Betej\u00eb tok\u00ebsore (aj-rore, detare)." | |
}, | |
"beter": { | |
"word": "Beter", | |
"description": "ndajf. thjeshtligj. 1. Shum\u00eb, sa s'ka ku t\u00eb vej\u00eb me, tep\u00ebr. Beter i sh\u00ebmtuar (i r\u00ebnd\u00eb, i keq). I bukur (i lart\u00eb) beter. T\u00eb k\u00ebqija beter. E do beter. 2. Shum\u00eb keq, aq keq sa s'ka ku t\u00eb vej\u00eb me. \u00cbsht\u00eb (u be) beter. I shkon puna beter. p\u00ebr beter p\u00ebr faqe t\u00eb zez\u00eb." | |
}, | |
"betim": { | |
"word": "Betim", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. 1. Veprimi sipas kuptimeve t\u00eb foljes BETOHEM. Betimi para gjyqit. 2. Premtim solemn p\u00ebr t\u00eb q\u00ebndmar besnik, p\u00ebr t\u00eb kryer deri n\u00eb fund nj\u00eb detyr\u00eb ose p\u00ebr t\u00eb vepruar n\u00eb p\u00ebrputhje me ligjin; fjal\u00ebt q\u00eb p\u00ebrmban ky premtim. Betim ushtarak (luftarak). Formula e betimit. B\u00ebj (mbaj) betimin. Hanoi (shkeli) betimin." | |
}, | |
"betohem": { | |
"word": "Betohem", | |
"description": "vetv. 1. P\u00ebrmend nj\u00eb gj\u00eb t\u00eb shtrenjt\u00eb a t\u00eb shenjt\u00eb p\u00ebr ta sIguruar dike se them t\u00eb v\u00ebrtet\u00ebn ose se do ta kryej di\u00e7ka patjet\u00ebr, b\u00ebj be; premtojme be. Betohem p\u00ebr Partin\u00eb. Belohem p\u00ebr t\u00eb v\u00ebrtet\u00ebn. Betohej p\u00ebr syt\u00eb e ballit. 2. Premtoj n\u00eb m\u00ebnyr\u00eb solemne p\u00ebr t\u00eb mbetur bes-nik, p\u00ebr t\u00eb kryer nj\u00eb detyr\u00eb ose p\u00ebr t\u00eb vepruar n\u00eb p\u00ebr-puthje me ligjin, b\u00ebj betimin. Betohem para Kuvendit Popullor." | |
}, | |
"betoj": { | |
"word": "Betoj", | |
"description": "kal., ~OVA, ~CAR libr. E lidh me be dike, e v\u00eb n\u00eb be. E betoi me be t\u00eb madhe." | |
}, | |
"beton": { | |
"word": "Beton", | |
"description": ",~I m. P\u00ebrzierje e \u00e7imentos me zhavorr e me uj\u00eb, q\u00eb b\u00ebhet shum\u00eb e forte kur thahet dhe q\u00eb p\u00ebrdoret si l\u00ebnd\u00eb nd\u00ebrtimi. Ur\u00eb (dig\u00eb, shtyll\u00eb) betoni. Shtres\u00eb betoni. Nyj\u00eb \fbetoni. B\u00ebj beton. Mbush (vesh) me beton. Shtroj (hedh) betonin." | |
}, | |
"betonarme": { | |
"word": "Betonarme", | |
"description": ",~JA . sh. ~, ~T\u00cb. Beton i for-cuar me shufra hekuri, q\u00eb p\u00ebrdoret n\u00eb nd\u00ebrtime t8 ndryshme. Mur betonarmeje. Nd\u00ebrtime me beton-arme." | |
}, | |
"betonim": { | |
"word": "Betonim", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. Veprimi sipas kuptimeve t\u00eb foljeve BETONOJ, BETONOHEM." | |
}, | |
"betonohet": { | |
"word": "Betonohet", | |
"description": ". P\u00ebs. e BETONOJ." | |
}, | |
"betonoj": { | |
"word": "Betonoj", | |
"description": "kal., ~OVA, ~UAR. Mbush, vesh ose shtroj di\u00e7ka me beton. Betonojn\u00eb k\u00ebmb\u00ebt e ur\u00ebs (murin, tunelin, themelet)." | |
}, | |
"betonte": { | |
"word": "Betont\u00eb", | |
"description": "(i, e) mb. 1. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb b\u00ebr\u00eb prej betoni; q\u00eb \u00ebsht\u00eb veshur me beton. Shtyll\u00eb (ur\u00eb, piste) e betont\u00eb. Mur i betont\u00eb. 2. fig. I forte e i q\u00ebndruesh\u00ebm si betoni." | |
}, | |
"betonues": { | |
"word": "Betonues", | |
"description": ",~I m. sh. ~, ~IT. Pun\u00ebtor q\u00eb rae-rret me p\u00ebrgatitjen e betonit dhe me punimet e beto-nimit." | |
}, | |
"betuar": { | |
"word": "Betuar", | |
"description": ",~I (i) m. sh. ~, ~IT (t\u00eb) drejt. Qytetar, q\u00eb merr pjes\u00eb si an\u00ebtar gjyqi n\u00eb shqyrtimin e disa \u00e7\u00ebshtjeve, SipaS ligjeve t\u00eb s\u00eb drejt\u00ebs borgjeze. Gjyqi i t\u00eb betuarve. U caktua i betuar." | |
}, | |
"bezd": { | |
"word": "Bezd", | |
"description": "lSUR (i, e) mb. bised. shih BEZDISSH\u00cbM (i), ~ME (e)." | |
}, | |
"bezdis": { | |
"word": "Bezdis", | |
"description": "kal., ~A, ~UR bised. M\u00ebrzit me di\u00e7ka t\u00eb pak\u00ebndshme a t\u00eb pad\u00ebshirueshme; i nd\u00ebrpres pun\u00ebn, i prish qet\u00ebsin\u00eb, i hyj n\u00ebp\u00ebr k\u00ebmb\u00eb, e shqet\u00ebsoj. T\u00eb bezdis n\u00eb \u00e7do koh\u00eb. Na bezdisnin mizat. T\u00eb bezdiste me pyetje." | |
}, | |
"bezdisem": { | |
"word": "Bezdisem", | |
"description": "vetv. bised. 1. M\u00ebrzitem kur vjen dikush a di\u00e7ka e pak\u00ebndshme, l\u00eb pun\u00ebn e shqet\u00ebsohem kur me ngacmon dikush ose kur me pengon di\u00e7ka e pad\u00ebshirueshme. Mas u bezdisni, nuk do t\u00eb rrim\u00eb shum\u00eb. 2. P\u00ebs. e BEZDIS." | |
}, | |
"bezdisje": { | |
"word": "Bezdisje", | |
"description": ",~A . sh. ~E, ~ET bised. Veprimi sipas kuptimeve t\u00eb foljeve BEZDIS, BEZDISEM." | |
}, | |
"bezdisshem": { | |
"word": "Bezdissh\u00ebm", | |
"description": "(i), ~ME (e) mb. bised. Q\u00eb t\u00eb sjell m\u00ebrzi, i m\u00ebrzitsh\u00ebm; q\u00eb t\u00eb shqet\u00ebson me di\u00e7ka t\u00eb pap\u00eblqyeshme ose t\u00eb pad\u00ebshirueshme, q\u00eb t\u00eb ngat\u00eb-rrohet n\u00ebp\u00ebr k\u00ebmb\u00eb e s't\u00eb l\u00eb rehat. Njeri (f\u00ebmij\u00eb) i bezdissh\u00ebm. Pun\u00eb e bezdisshme. Vend i bezdissh\u00ebm. Udh\u00eb e bezdisshme." | |
}, | |
"beze": { | |
"word": "Beze", | |
"description": ",~JA. sh. ~E, ~ET. P\u00eblhur\u00eb pambuku pak e ashp\u00ebr, e bardh\u00eb ose me ngjyra, q\u00eb p\u00ebrdoret p\u00ebr \u00e7ar\u00e7af\u00eb, p\u00ebr nd\u00ebrresa etj. Beze e bardh\u00eb (e ngjyrosur). Nj\u00eb cope beze." | |
}, | |
"bezge": { | |
"word": "Bezg\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT bot. Shkurre e ven-deve mesdhetare, me shum\u00eb deg\u00eb t\u00eb holla, me gjethe t\u00eb zgjatura si hesht\u00eb e posht\u00eb me push, me lulc t\u00eb verdha e t\u00eb \fmbledhura tuf\u00eb, q\u00eb t\u00ebrheqin blet\u00ebt; sfaki. Bezg\u00eb e eg\u00ebr." | |
}, | |
"bezistan": { | |
"word": "Bezistan", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET yjet. Pjes\u00eb e pazarit t\u00eb tipit lindor, t\u00ebr\u00ebsisht a pjes\u00ebrisht e mbuluar dhe e mbyllur me porta. Dyqan n\u00eb bezistan. Roja e bezistanit. Si n\u00eb bezistan me boll\u00ebk." | |
}, | |
"bezte": { | |
"word": "Bezt\u00eb", | |
"description": "(i, e) mb. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb prej bezeje, q\u00eb \u00ebsht\u00eb b\u00ebr\u00eb me beze. K\u00ebmish\u00eb e bezt\u00eb. \u00c7ar\u00e7af\u00eb t\u00eb beztl." | |
}, | |
"bezhe": { | |
"word": "Bezh\u00eb", | |
"description": "mb. 1. Q\u00eb ka ngjyr\u00eb kafe t\u00eb \u00e7elur n\u00eb t\u00eb tr\u00ebndafilt\u00eb a n\u00eb t\u00eb verdh\u00eb. Ngjyr\u00eb bezh\u00eb. Pallto (k\u00ebpuc\u00eb, triko, stof) bezh\u00eb. 1. si em. BEZH\u00cb,~A . Ngjyra kafe e \u00e7elur pak n\u00eb t\u00eb verdh\u00eb; boja q\u00eb ka k\u00ebt\u00eb ngjyr\u00eb. Bezh\u00eb e hapur (e ndezur)." | |
}, | |
"becite": { | |
"word": "B\u00eb\u00e7it\u00eb", | |
"description": ",~A. sh. ~A, ~AT. Grope, ku mblidhet uji q\u00eb buron nga toka. Pine uj\u00eb n\u00eb b\u00eb\u00e7it\u00eb." | |
}, | |
"behem": { | |
"word": "B\u00ebhem", | |
"description": ". I doli k\u00ebsmeti sipas paragjykimeve: e gjeti burrin; u fejua a u martua, i doli fati (p\u00ebr vajzat)." | |
}, | |
"cokel": { | |
"word": "Cok\u00ebl", | |
"description": ",~LA. B\u00ebhem cope (copa, copash) shih te" | |
}, | |
"cope": { | |
"word": "Cop\u00eb", | |
"description": "-COP\u00cb 1. ndajf. N\u00eb shum\u00eb pjes\u00eb t\u00eb ndara; n\u00eb shum\u00eb cope (p\u00ebr di\u00e7ka q\u00eb thyhet, k\u00ebputet ose griset). E b\u00ebj cop\u00eb-cop\u00eb. E thyej cop\u00eb-cop\u00eb. 2. mb. I ndar\u00eb n\u00eb shum\u00eb pjes\u00eb; i cop\u00ebtuar, i grisur ose i thyer n\u00eb shum\u00eb copa. Me rrobat (k\u00ebpuc\u00ebt) cop\u00eb-cop\u00eb. \u2022k E b\u00ebri cop\u00eb-cop\u00eb e d\u00ebrrmoi; e d\u00ebtntoi r\u00ebnd\u00eb, e shpartalloi." | |
}, | |
"cull": { | |
"word": "\u00c7ull", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET.lAlbules\u00eb e ashp\u00ebr dhe e trash\u00eb, e punuar zakonisht me lesh dhie, velenx\u00eb e trash\u00eb e me thek\u00eb t\u00eb gjat\u00eb. Cull i vjet\u00ebr. Cull me (pa) thek\u00eb. Shtroj \u00e7ullin. Mbulohem me cull. I hedh \u00e7ullin krah\u00ebve. 2. Mbules\u00eb e trash\u00eb leshi, q\u00eb u vihet n\u00eb kurriz kuajve ose mushkave p\u00ebr t'i mbrojtur nga shiu e nga t\u00eb ftoht\u00ebt; p\u00ebrkav\u00eb. \u00c7ulli i kalit (i mushk\u00ebs). I hedh \u00e7ullin. Kali i rnir\u00eb duket n\u00ebn cull. fj. u. 3. keq. Mbules\u00eb ose rrob\u00eb shum\u00eb e papast\u00ebr. U be \u00e7ar\u00e7afi cull. 4. vjet. Qilim leshi me ngjyr\u00eb t\u00eb zez\u00eb, q\u00eb shtrohej n\u00eb raste vdekjesh. E shtroi od\u00ebn me cull." | |
}, | |
"det": { | |
"word": "Det", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. 1. Hap\u00ebsir\u00eb shum\u00eb e madhe me uj\u00eb t\u00eb kripur, q\u00eb zakonisht \u00ebsht\u00eb e rre-thuar me tok\u00eb jo nga t\u00eb gjitha an\u00ebt dhe q\u00eb q\u00ebndron disi e ve\u00e7uar; pjesa m\u00eb e madhe e rruzullit tok\u00ebsor, e mbuluar me uj\u00eb t\u00eb kripur." | |
}, | |
"dordolec": { | |
"word": "Dordolec", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. 1. Figure e ngjashme me njeriun q\u00eb b\u00ebhet me shkopinj, me rroba t\u00eb vjetra, me kasht\u00eb etj. dhe q\u00eb vihet nep\u00ebr kopshte e ara p\u00ebr t\u00eb trembur shpend\u00ebt d\u00ebmtues; figure e till\u00eb qesharake, e ngjashme me dike, q\u00eb b\u00ebhet p\u00ebr ta v\u00ebn\u00eb at\u00eb n\u00eb loj\u00eb, p\u00ebr ta posht\u00ebruar etj. Dordolec p\u00ebr t\u00eb trembur sorrat (laraskat)." | |
}, | |
"finje": { | |
"word": "Finj\u00eb", | |
"description": ",~A. Ka veshur rrobat e zis\u00eb shih te ZI,~A I. Shiti rrobat dhe l\u00ebkur\u00ebn shih te SHES." | |
}, | |
"fli": { | |
"word": "Fli", | |
"description": ". urdh. e FLE." | |
}, | |
"furtune": { | |
"word": "Furtun\u00eb", | |
"description": ",~A. U be furr\u00eb shih te FURR\u00cb,~A. U be fyell di\u00e7ka shih te FYELL,~I. Iu be gap\u00ebrr shih te GAP\u00cbRR. la be grath\u00ebl dikush shih te" | |
}, | |
"grathel": { | |
"word": "Grath\u00ebl", | |
"description": ",~LA . sh. ~LA, ~LAT bot., vjet. Gjemba\u00e7." | |
}, | |
"gjalle": { | |
"word": "Gjall\u00eb", | |
"description": "(i,e). Re me bresher a) njeri zem\u00ebrak, i hidhur; b) trim i madh, t\u00eb cilit nuk i del kush per-para. U M re nuk duket me, u zhduk, u be tym. Ku-llot ret\u00eb shikon si i hutuar, nuk e ka mendjen aty. E nget reja (k\u00ebt\u00eb ver\u00eb, k\u00ebt\u00eb behar) bie shum\u00eb shi, s'po pushon shiu. PSrpin rete shih te P\u00cbR-PIJ. U przieo rete shih te P\u00cbRZIEJ. Pinin rete ishin shum\u00eb t\u00eb shpejt\u00eb e t\u00eb aftS (p\u00ebr trimat, p\u00ebr kuajt)." | |
}, | |
"katersh": { | |
"word": "Kat\u00ebrsh", | |
"description": "edhe ~ (me) ndajf. N\u00eb kat\u00ebr pjes\u00eb; kat\u00ebr e nga kat\u00ebr. Palos (me) kat\u00ebrsh. Ngjit shkall\u00ebt (me) kat\u00ebrsh." | |
}, | |
"konak": { | |
"word": "Konak", | |
"description": ",~U m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT vjet. 1. Vend sh\u00ebr-bimi a bujtin\u00eb ku mund t\u00eb hanin e t\u00eb kalonin nat\u00ebn lidh\u00ebtar\u00ebt gjat\u00eb nj\u00eb udh\u00ebtimi. K\u00ebrkonin (zinin) konak. 2. Dhom\u00eb a kthin\u00eb zakonisht n\u00eb katin e par\u00eb t\u00eb sht\u00ebpis\u00eb, q\u00eb sh\u00ebrbente p\u00ebr t\u00eb pritur miqt\u00eb; dhom\u00eb. Konaku i sht\u00ebpis\u00eb. Konaku i zjarrit. Ka konak me vete. Sht\u00ebpi me tre konak\u00eb. 3. Sht\u00ebpi banimi, banes\u00eb; familje. Konak i madh (i ri)." | |
}, | |
"kurban": { | |
"word": "Kurban", | |
"description": ",~I2. Shkoi dushk p\u00ebr gogla shih te" | |
}, | |
"lesh": { | |
"word": "Lesh", | |
"description": ",~I. I kan\u00eb z\u00ebn\u00eb syt\u00eb mjegull shih te MJEGULL,~A 2. I arrijn\u00eb syt\u00eb gjer te maja e hund\u00ebs keq. shih te" | |
}, | |
"loje": { | |
"word": "Loj\u00eb", | |
"description": ",~A i . sh. ~\u00cbRA, ~\u00cbRAT dhe ~NA, ~NAT. I." | |
}, | |
"mbare": { | |
"word": "Mbar\u00eb", | |
"description": "." | |
}, | |
"pete": { | |
"word": "Pet\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. 1. Shtres\u00eb e holl\u00eb brumi n\u00eb trajt\u00eb t\u00eb rrumbullak\u00ebt, q\u00eb \u00ebsht\u00eb hapur e \u00ebsht\u00eb holluar me pet\u00ebs dhe q\u00eb p\u00ebrdoret p\u00ebr t\u00eb b\u00ebr\u00eb byrek ctj. Pet\u00eb t\u00eb holla (t\u00eb trashu). Pet\u00eb t\u00eb pjekura. Pet\u00ebt e byrekut (e bakllavas\u00eb, e lakrorit). Byrek (qum\u00ebshtor) me pet\u00eb. Hollojn\u00eb (b\u00ebjn\u00eb) pet\u00eb. Shtrojn\u00eb pet\u00ebt n\u00eb tepsi. Lyejn\u00eb pet\u00ebt me gjalp\u00eb (me vaj). 2. bised. Lakror a byrek i p\u00ebrgatitur me shtresa t\u00eb tilla t\u00eb holla brumi, nd\u00ebrmjet t\u00eb cilave zakonisht hidhet nj\u00eb gates\u00eb; petanik. 3. Brume i gatuar me vez\u00eb etj., q\u00eb hollohet, pritet rriparripa dhe lihet t\u00eb thahet, ose q\u00eb thahet n\u00eb diell pa u prer\u00eb e pastaj cop\u00ebzohet p\u00ebr t'u p\u00ebrdorur si ma-karonat; vet. sh. petarishte. Pet\u00ebt e dimrit. Pet\u00eb me gjalp\u00eb. Pule me pet\u00eb." | |
}, | |
"problem": { | |
"word": "Problem", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. 1. mat. Problem\u00eb." | |
}, | |
"qumesht": { | |
"word": "Qum\u00ebsht", | |
"description": ", ~I. I tregoi zorr\u00ebt e barkut shih te" | |
}, | |
"turp": { | |
"word": "Turp", | |
"description": ", ~I. Ma la peshqesh n\u00eb der\u00eb ma hodhi mua, ma ngarkoi (p\u00ebr dike a p\u00ebr di\u00e7ka q\u00eb nuk e duam). E mban der\u00ebn hapur (\u00e7elur) shih te HAPUR. I mbift\u00eb ferra n\u00eb der\u00eb! mallk. shih te FERR\u00cb,~A. Ia mbylli der\u00ebn me ferra shih te FERR\u00cb,~A. Politika e dyerve (e por-tave) t\u00eb hapura shih te POLITIK\u00cb,~A j. Pyll n\u00eb prag t\u00eb der\u00ebs shih te PYLL,~I. Shkon der\u00eb me der\u00eb shkon sa te nj\u00ebri te tjetri, nga nj\u00eb familje n\u00eb tjetr\u00ebn, shkon sht\u00ebpi me sht\u00ebpi." | |
}, | |
"velenxe": { | |
"word": "Velenx\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. Mbules\u00eb e gjer\u00eb prej leshi, e endur jo shum\u00eb dendur e zakonisht pa thek\u00eb; cull." | |
}, | |
"vig": { | |
"word": "Vig", | |
"description": ",~GU m. sh. ~GJE, ~GJET. 1. Tra q\u00eb sh\u00ebr-ben si ur\u00eb p\u00ebr t\u00eb kaluar nj\u00eb p\u00ebrrua. Kalojn\u00eb n\u00eb vig, 2. Shtrat, zakonisht prej d\u00ebrrase a i thurur me thupra, q\u00eb sh\u00ebrben p\u00ebr t\u00eb mbartur me krah\u00eb nj\u00eb t\u00eb pla-gosur a nj\u00eb t\u00eb s\u00ebmur\u00eb, p\u00ebr ta \u00e7uar t\u00eb vdekurin n\u00eb va-rreza ose p\u00ebr t\u00eb mbartur di\u00e7ka tjet\u00ebr; tezg\u00eb. Vig druri. E \u00e7uan (e shpun\u00eb) me vig. E vun\u00eb t\u00eb plagosurin n\u00eb vig. E shpien plehun n\u00eb are me vig. 3. Shtiza e parmend\u00ebs. U thye vigu. 4. Kotec pulash i b\u00ebr\u00eb prej d\u00ebrrasash a prej thup-rash." | |
}, | |
"mavi": { | |
"word": "Mavi", | |
"description": "mb. bised. 1. I kalt\u00ebr, blu e mbyllur. Shirit mavi." | |
}, | |
"tym": { | |
"word": "Tym", | |
"description": ",~I m. sh. ~RA, ~RAT. 1. Pjesa e gazt\u00eb, e p\u00ebrzier me avuj, me th\u00ebrrmija bloze, hiri etj., za-konisht n\u00eb ngjyr\u00eb t\u00eb zez\u00eb ose t\u00eb hirt\u00eb, q\u00eb del kur digjen drut\u00eb, letrat a ndonj\u00eb l\u00ebnd\u00eb tjet\u00ebr dhe q\u00eb ngrihet lart si re. Tym i zi (i bardh\u00eb, i verdh\u00eb). Tym i dendur (i trash\u00eb). Tym i leht\u00eb. Tymi i oxhakut. Tymi i kandilit (i pishes). Tymi i cigares. Tymi i barutit. Tymi i push-k\u00ebve. Tymi i makinave (i lokomotiv\u00ebs, i vaporit). Re tymi. Sht\u00ebllunga tymi. I nxir\u00eb nga tymi." | |
}, | |
"borxh": { | |
"word": "Borxh", | |
"description": ", ~I. I ka (pun\u00ebt) bu\u00e7uk shih te BU\u00c7UK, ~U." | |
}, | |
"buze": { | |
"word": "Buz\u00eb", | |
"description": ",~A. L\u00ebshofsh mjek\u00ebr! shin te L\u00cbSHOJ. I rroi mjekr\u00ebn shih te RRUAJ. Me doli mjekra (me dc-\u00ebn thiujat) dike pritur kam nj\u00eb koh\u00eb t\u00eb gjat\u00eb q\u00eb po pres, u m\u00ebrzita duke pritur. N\u00ebn hund\u00ebn e mjekr\u00ebn e dikujt shih te KUND\u00cb,~A. Nuk ka mjek\u00ebr p\u00ebr Qabe mosp\u00ebrf. nuk \u00ebsht\u00eb i zoti p\u00ebr nj\u00eb pun\u00eb, nuk e b\u00ebn dot at\u00eb pun\u00eb. H\u00ebm t\u00eb v\u00eb plak, h\u00ebra t\u00eb rruan mjek-\u00ebn edhe t\u00eb ngarkon nj\u00eb pun\u00eb a detyr\u00eb, edhe nuk t\u00eb pyet ose nuk t\u00eb p\u00ebrfill fare. Tjetrit i digjet mjekra, ai k\u00ebrkon t\u00eb ndez\u00eb ciga.en dikush ka halle t\u00eb m\u00ebdha, kurse nj\u00eb tje\u00ebr e shqet\u00ebson p\u00ebr t\u00eb mbaruar pun\u00ebn e vet. \fMJEK\u00cbRBARDH\u00cb mb. 1. Q\u00eb i ka qimet e mjekr\u00ebs t\u00eb bardha, q\u00eb e ka mjekr\u00ebn t\u00eb thinjur; mjek\u00ebrthinjur. Plak (gjysh) mjek\u00ebrbardh\u00eb. 1. fig. I urt\u00eb, i pjekur, i men\u00e7ur (p\u00ebr burrat). Burr\u00eb mjek\u00ebrbardh\u00eb. 3. P\u00ebrd. em. m. sipas kuptimeve t\u00eb mbiemrit. K\u00ebshillat e mjek\u00ebrbardhit." | |
}, | |
"corap": { | |
"word": "\u00c7orap", | |
"description": ",~I m. kryes. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT edhe ~E, ~ET. 1. Veshje p\u00ebr k\u00ebmb\u00ebn, q\u00eb thuret me dor\u00eb ose n\u00eb makin\u00eb me fije leshi, pambuku a m\u00ebndafshi ose me fije sintetike. \u00c7orap\u00eb t\u00eb gjat\u00eb (t\u00eb shkurt\u00ebr). \u00c7orap\u00eb t\u00eb q\u00ebndisur. \u00c7orap\u00eb burrash (grash, f\u00ebmij\u00ebsh). \u00c7orap\u00eb leshi (pambuku, m\u00ebndafshi, najloni). Qafa e \u00e7orapit. Shputa e \u00e7orapit." | |
}, | |
"daulle": { | |
"word": "Daulle", | |
"description": ",~JA. Ia \u00e7oi d\u00ebshir\u00ebn n\u00eb vend dikujt ia plot\u00ebsoi d\u00ebshir\u00ebn. E \u00e7oi n\u00eb vend t\u00eb vet\u00ebn nguli k\u00ebmb\u00eb e u be si\u00e7 tha ai, i shkoi e tija. I dol\u00ebn syt\u00eb nga vendi (jasht\u00eb) shih te" | |
}, | |
"firo": { | |
"word": "Firo", | |
"description": ",~JA f. sh. ~, ~T. Fire. Firo ligjore (e le-jueshme)." | |
}, | |
"fjale": { | |
"word": "Fjal\u00eb", | |
"description": ",~A. Iu d\u00ebgjua z\u00ebri u zbulua, u gjend, doli n\u00eb shesh, u muar vesh se ku gjendet. S'ia kam d\u00ebgjuar z\u00ebrin dikujt mosp\u00ebrf. shih te D\u00cbGJOJ. Mos ia d\u00ebgjofsha z\u00ebrin! p\u00ebr\u00e7m. shih te D\u00cbGJOJ. S'i d\u00ebgjohet z\u00ebri (fare) dikujt a) \u00ebsht\u00eb shum\u00eb i urt\u00eb, s'ndihet fare; b) nuk flet fare. Fliste n\u00ebn z\u00eb a) fliste me frik\u00eb, me druajtje, pa guxim; b) fliste ngadal\u00eb, q\u00eb t\u00eb mos e d\u00ebgjonin t\u00eb tjer\u00ebt; n\u00eb fsheht\u00ebsi. Me gjysm\u00eb z\u00ebri shih te GJYSM\u00cb,~A. Hap z\u00ebrin shih te HAP." | |
}, | |
"fshese": { | |
"word": "Fshes\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT.l.Tuf\u00eb melekuqesh t\u00eb thata a bim\u00ebsh t\u00eb tjera barishtore ose tuf\u00eb deg\u00ebsh t\u00eb holla t\u00eb disa shkurreve, t\u00eb qepura e t\u00eb lidhura bashk\u00eb dhe me nj\u00eb bIsht, q\u00eb p\u00ebrdoret p\u00ebr t\u00eb fshir\u00eb sht\u00ebpin\u00eb, oborrin, rrug\u00ebn etj." | |
}, | |
"gjeme": { | |
"word": "Gj\u00ebm\u00eb", | |
"description": ",~A i . sh. ~A, ~AT. 1. Fatkeq\u00ebsi e r\u00ebnd\u00eb, mynxyr\u00eb e madhe, e lidhur zakonisht me vdekje; e zeza." | |
}, | |
"horr": { | |
"word": "Horr", | |
"description": ",~I m. sh. ~A, ~AT bised. 1. shar. Njeri me vese t\u00eb k\u00ebqija q\u00eb sillet keq, pi ose luan kumar; njeri pa cip\u00eb e pa nder; rruga\u00e7. Horr i horrave horr shum\u00eb i keq. Ishte horr i madh. Mos i beso atij horri! 2. vjet. Njeri i varf\u00ebr e i k\u00ebputur, ai q\u00eb s'kishte asnj\u00eb dysh n\u00eb xhep dhe e siguronte jetes\u00ebn m\u00eb t\u00eb ar-dhura fare t\u00eb pakta e t\u00eb rastit (p\u00ebrdorej zakonisht nga shfryt\u00ebzuesit). 3. p\u00ebr\u00e7m. Njeri i pasur, po dor\u00ebshtr\u00ebnguar e zem\u00ebrngusht\u00eb, kam\u00ebs q\u00eb jo vet\u00ebm nuk u jep gj\u00eb t\u00eb tjer\u00ebve, por edhe vet\u00eb rron keq." | |
}, | |
"karriere": { | |
"word": "Karrier\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. 1. Koha sa zgjat sh\u00ebrbimi i dikujt; p\u00ebrparim i shpejt\u00eb i dikujt n\u00eb nj\u00eb fush\u00eb t\u00eb caktuar t\u00eb veprimtaris\u00eb shtet\u00ebrore e shoq\u00ebrore; gradim i shpejt\u00eb." | |
}, | |
"lanet": { | |
"word": "Lanet", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT bised. 1. mil. Djalli, shejtani, dreqi. dolt laneti. 2. Njeri i keq, njeri q\u00eb u b\u00ebn keq t\u00eb tjer\u00ebve. \u00cbsht\u00eb nj\u00eb lanet ai q\u00eb... 3. p\u00ebrk. Njeri i zgjuar, i gjall\u00eb dhe i shkath\u00ebt, shejtan." | |
}, | |
"lecke": { | |
"word": "Leck\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. 1. Cope e vog\u00ebl, e grisur a e prer\u00eb nga nj\u00eb rrob\u00eb (zakonisht e vjet\u00ebr); rreck\u00eb, zhele." | |
}, | |
"llum": { | |
"word": "Llum", | |
"description": "fSHT\u00cb,~A. sh. ~A, ~AT edhe LLUMISHTE,~JA; sh. ~E, ~ET. Vend i mbushur a i mbuluar me lym, lymore." | |
}, | |
"moral": { | |
"word": "Moral", | |
"description": "lST,~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. 1. Ai q\u00eb merret me \u00e7\u00ebshtjet e moralit, me parimet, me normat e me rregullat q\u00eb p\u00ebrcaktojn\u00eb sjelljen e njeriut n\u00eb shoq\u00ebri.2. keq. Ai q\u00eb moralizori, ai q\u00eb shet moral. Mo-ralist\u00ebt borgjezi (revizionist\u00eb). \u00cbsht\u00eb nj\u00eb moralist i m\u00ebrzitsh\u00ebm." | |
}, | |
"nam": { | |
"word": "Nam", | |
"description": ",~I m. bised. Emri q\u00eb i del dikujt ose men-dimi q\u00eb \u00ebsht\u00eb krijuar p\u00ebr dike a p\u00ebr di\u00e7ka p\u00ebr t\u00eb mir\u00eb ose p\u00ebr t\u00eb keq. Esht\u00eb me nam \u00ebsht\u00eb shum\u00eb i njohur. i p\u00ebrmendur. Me nam t\u00eb mir\u00eb (t\u00eb keq). Me nam e n\u00eb 2\u00eb. Burr\u00eb (pun\u00ebtor) me nam. Fshat me nam. I doli nami u be i njohur. doli nami i mir\u00eb (i keq). Fitoi (mori) nam t\u00eb madh. Ka nj\u00eb nam. la rriti (ia shtoi) namin. I vajti nami larg. T'u shoft\u00eb nami! mallk. I humbt\u00eb nami! mallk. 2. fig. D\u00ebm i madh, shkat\u00ebrrim i madh, k\u00ebrdi, gj\u00ebm\u00eb; zhurm\u00eb e madhe p\u00ebr di\u00e7ka. B\u00ebri namin. S\u201db\u00eb-het nami!" | |
}, | |
"njera": { | |
"word": "Nj\u00ebra", | |
"description": ". E b\u00ebri (mendjen) ok\u00eb p\u00ebr di\u00e7ka shih tek" | |
}, | |
"oke": { | |
"word": "Ok\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Nj\u00ebsi e vjet\u00ebr peshe rreth nj\u00eb kilogram e nj\u00eb \u00e7erek deri nj\u00eb kilogram e gjysm\u00eb (sipas krahinave t\u00eb ndryshme). Oka e vog\u00ebl (e madhe). Dy ok\u00eb miell. Nj\u00eb ok\u00eb vaj (raki). Peshonte (shiste) me ok\u00eb. \u2022k Me ok\u00eb mosp\u00ebrf. me shumic\u00eb, n\u00eb sasi t\u00eb madhe, sa t\u00eb duash; shum\u00eb. Pes\u00eb para oka (dy grosh oka) mosp\u00ebrf. nuk ka ndonj\u00eb vler\u00eb, nuk vlen fare. Nuk 8sht\u00eb n6 ok\u00eb dik u sh nuk \u00ebsht\u00eb n\u00eb gjendje t\u00eb mir\u00eb men-dore, i ka humbur gjykimi. E b\u00ebri (mendjen) ok\u00eb p\u00ebr di\u00e7ka vendosi p\u00ebr di\u00e7ka, mori vendim t\u00eb prer\u00eb, e b\u00ebri mendjen top. E ka mendjen ok\u00eb (me ok\u00eb) \u00ebsht\u00eb shum\u00eb i men\u00e7ur, ka shum\u00eb mend. Ka nj\u00eb ok\u00eb mend n\u00eb kok\u00eb \u00ebsht\u00eb shum\u00eb i zgjuar, ka shum\u00eb mend p\u00ebr t\u00eb rregulluar pun\u00ebt e veta e t\u00eb t\u00eb tjer\u00ebve." | |
}, | |
"perpjete": { | |
"word": "P\u00ebrpjet\u00eb", | |
"description": ". I. ndajf. 1. N\u00eb drejtim nga posht\u00eb lart; n\u00eb nj\u00eb vend a drejt nj\u00eb vendi q\u00eb shtrihet me lart nj\u00eb vendi tjet\u00ebr, termal, lart; kund. tat\u00ebpjet\u00eb; posht\u00eb. Ngriti kok\u00ebn (syt\u00eb, dor\u00ebn) p\u00ebrpjet\u00eb. Mori matin (ko-dr\u00ebn, shtegun) p\u00ebrpjet\u00eb." | |
}, | |
"sefte": { | |
"word": "Sefte", | |
"description": "ndajf. bised. 1. S\u00eb pari, n\u00eb fillim, n\u00eb krye. Sefte s'e kuptoi. Sefte e pyeti p\u00ebr sh\u00ebndetin. Sefte ashtu tha, po e nd\u00ebrroi. 2. p\u00ebr here t\u00eb pare. E ka sefte. Kur erdh\u00ebn sefte ato makina. Ka ardhur sefte n\u00eb pun\u00eb." | |
}, | |
"shaka": { | |
"word": "Shaka", | |
"description": ",~JA . sh. ~, ~T\u00cb dhe ~RA, ~RAT. 1. Fjal\u00eb q\u00eb thuhen p\u00ebr t\u00eb qeshur e p\u00ebr t'u zbavitur n\u00eb nj\u00eb rreth t\u00eb njohurish, shok\u00ebsh a miqsh ose q\u00eb i drejtohen dikujt p\u00ebr ta ngacmuar pa t\u00eb keq; loj\u00eb e vog\u00ebl a rreng q\u00eb i b\u00ebjm\u00eb dikujt p\u00ebr t\u00eb qeshur me t\u00eb,pa dashur ta fyejm\u00eb e pa ndonj\u00eb q\u00ebllim t\u00eb keq. Shaka e holl\u00eb (e zgjuar). Shaka e r\u00ebnd\u00eb (e trash\u00eb, e keqe). Shaka me lezet (me zarar)." | |
}, | |
"shteg": { | |
"word": "Shteg", | |
"description": ",~U m. sh. SHTIGJE, SHTlGJET. I. Vend i ngusht\u00eb i hapur n\u00eb nj\u00eb gardh, n\u00eb nj\u00eb ledh a n\u00eb nj\u00eb mur, n\u00ebp\u00ebr t\u00eb cilin mund t\u00eb kalohet n\u00eb an\u00ebn tjet\u00ebr. Shteg i ngusht\u00eb. Hap nj\u00eb shteg. Gjeti nj\u00eb shteg dhe doli. Kaloi n\u00ebp\u00ebr shteg. Mbyll (z\u00eb) shtegun. 2. Udh\u00eb e ngusht\u00eb k\u00ebmb\u00ebsore n\u00eb mal a n\u00eb pyll p\u00ebr njerazit e p\u00ebr kafsh\u00ebt; udh\u00eb e ngusht\u00eb, e v\u00ebshtir\u00eb dhe zakonisht jo shum\u00eb e rrahur ose e panjohur, n\u00ebp\u00ebr t\u00eb cil\u00ebn dep\u00ebrtojm\u00eb ose arrijm\u00eb diku; vend i ngusht\u00eb n\u00eb rrug\u00ebt e kalimit t\u00eb kafsh\u00ebve t\u00eb egra, i p\u00ebr-shtatsh\u00ebm p\u00ebr t\u00eb z\u00ebn\u00eb prit\u00eb. Shteg i ngusht\u00eb. Shtigje malore. Shteg i parrahur. N\u00ebp\u00ebr shtigjet partizane. Shteg kalimi. Shtigjeve t\u00eb luft\u00ebs. Shteg pa krye. 1 doli (i erdhi) gjahu n\u00eb shteg. Ruaj shtegun. E priti n\u00eb shteg. I njeh t\u00eb gjitha shtigjet. I zun\u00eb shtigjet nga mund t\u00eb kalonte armiku. 3. fig. Rrug\u00eb e v\u00ebshtir\u00eb dhe zakonisht e panjohur p\u00ebr t\u00eb arritur nj\u00eb q\u00ebllim; m\u00ebnyr\u00eb e st\u00ebrholluar p\u00ebr t\u00eb dale nga nj\u00eb gjendje e v\u00ebshtir\u00eb a e pad\u00ebshirueshme ose p\u00ebr t\u00eb zgjidhur nj\u00eb \u00e7\u00ebshtje t\u00eb ngat\u00ebrruar; rrug\u00eb-dalje. vetmi shteg. Pa shteg pa rrug\u00ebdalje. Shtegu i shp\u00ebtimit. \u00c7ajm\u00eb shtigje t\u00eb reja. Ecim n\u00ebp\u00ebr shtigje t\u00eb panjohura. E gjeti n\u00eb shteg. E nxori (e qiti) n\u00eb shteg e ndihmoi p\u00ebr t\u00eb gjetur rrug\u00ebn e daljes a t\u00eb zgjidhjes. 4. fig. Pike e dob\u00ebt ku mund t\u00eb goditet me me Feh-t\u00ebsi kund\u00ebrshtari; vend a rast i volitsh\u00ebm q\u00eb ^ k\u00ebr-kojm\u00eb dhe e gjejm\u00eb vet\u00eb a na del p\u00ebrpara; shtrung\u00eb. la gjeti shtegun. I erdhi (i doli, i ra) n\u00eb shteg. E zuri (e kapi) n\u00eb shteg. 5. Vija e drejt\u00eb q\u00eb formohet kur i krehim flok\u00ebt duke i ndar\u00eb n\u00eb mes a n\u00eb an\u00eb, shtegth; pjesa e ballit midis vetullave. Shtegu i flok\u00ebve. Shtegu i ballit. Vija e shtegut. 6. krahin. Udh\u00eb, udh\u00ebtim, rrug\u00eb. B\u00ebj shteg b\u00ebj rrug\u00eb. Nj\u00eb shteg shkonte ai, nj\u00eb shteg i v\u00ebllai. Kush ka shteg, s'ka mot t\u00eb lig. fj. u. kush ka rrug\u00eb p\u00ebr t\u00eb b\u00ebr\u00eb, nuk pyet p\u00ebr mot t\u00eb keq; ai q\u00eb synon t\u00eb arrij\u00eb pa tjet\u00ebr nj\u00eb q\u00ebllim, nuk do t'ia dij\u00eb p\u00ebr v\u00ebshtir\u00ebsit\u00eb. 7. krahin. Here, radh\u00eb; vakt. Shtegu i mbram\u00eb hera e fundit. At\u00eb shteg shkoi ai n\u00eb mulli. Hante nj\u00eb pule n\u00eb shteg. Atij shtegu e lane me aq. Kur vjen shtegu." | |
}, | |
"ujem": { | |
"word": "Ujem", | |
"description": ",~I m. 1. vjet. Mielli ose drithi, q\u00eb i jepej mu-llisit si pages\u00eb p\u00ebr bloj\u00ebn; prodhimi q\u00eb jepej si pages\u00eb p\u00ebr nj\u00eb pun\u00eb q\u00eb b\u00ebhej n\u00eb bujq\u00ebsi. Ujem i lart\u00eb (i ul\u00ebt). Plant i ujemit. Dor\u00ebzimi i ujemit. Mori fdfia, la, dor\u00ebzoi, shleu) ujemin. \f2. Drith\u00eb ose miell i p\u00ebrzier; di\u00e7ka e p\u00ebrzier. E b\u00ebri ujem drithin (miellin). 3. 'fig. Oi\u00e7ka e p\u00ebrzier ose e ngat\u00ebrruar. E b\u00ebri ujem (pun\u00ebn) e p\u00ebrzjeu; e ngat\u00ebrroi. U b\u00ebn\u00eb ujem fjal\u00ebt (mendimet). 4. p\u00ebrd. mb. edhe fig. I p\u00ebrzier, i ngat\u00ebrruar, i tur-bullt." | |
}, | |
"vaki": { | |
"word": "Vaki", | |
"description": ",~A. Mos na b\u00ebj vap\u00eb! thjeshtligj. shih te VAP\u00cb,~A." | |
}, | |
"prapa": { | |
"word": "Prapa", | |
"description": "VENDOSJE,~A . gjuh. Vendosja e nj\u00eb nyje, e nj\u00eb fjale etj. prapa nj\u00eb pjese t\u00eb caktuar t\u00eb li-gj\u00ebrat\u00ebs." | |
}, | |
"pipez": { | |
"word": "Pip\u00ebz", | |
"description": ",~ZA. I b\u00ebri k\u00ebmb\u00ebt \u00e7ift (baras, kiz\u00eb) mosp\u00ebrf. shih te K\u00cbMB\u00cb,~A." | |
}, | |
"beltace": { | |
"word": "B\u00eblta\u00e7\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. I. krahin. shih" | |
}, | |
"beltaje": { | |
"word": "B\u00ebltaj\u00eb", | |
"description": ",~A. B\u00ebltacat e kungullit. U be buka si b\u00ebltac\u00eb. 2. Shtresa si llutb\u00eb a si pelte, q\u00eb z\u00eb uthulla e nde-njur, shtrati i uthull\u00ebs. 11 \u2014 156B\u00cbLTAJ\u00cb,~A.. sh. ~A, ~AT. Farat s\u00eb bashku me shtres\u00ebn q\u00eb i mban n\u00eb zemr\u00ebn e kungullit ose t\u00eb pjeprit; zemra e kungullit, e pjeprit ose e disa frutave," | |
}, | |
"beltuc": { | |
"word": "B\u00ebltuc", | |
"description": "kal., ~A, ~UR. Ngjesh shum\u00eb, shtyp fort di\u00e7ka sa t\u00eb b\u00ebhet si qull a si pelte." | |
}, | |
"beltucet": { | |
"word": "B\u00ebltucet", | |
"description": "vetv. 1. Zbutet shum\u00eb, shtypet e b\u00ebhet si qull a si pelte, squllet. 2. Shtypet n\u00eb nj\u00eb vend, b\u00ebhet grope nga nj\u00eb goditje (p\u00ebr en\u00ebt e metalta). U b\u00ebltuc gjymi (kusia)." | |
}, | |
"belldum": { | |
"word": "B\u00eblldum", | |
"description": "onomat. bised. 1. P\u00ebrdoret p\u00ebr t\u00eb dh\u00ebnc af\u00ebrsisht zhurm\u00ebn e nj\u00eb sendi q\u00eb bie menj\u00ebher\u00eb e me force n\u00eb uj\u00eb a n\u00eb nj\u00eb l\u00ebng tjet\u00ebr ose q\u00eb p\u00ebrplaset p\u00ebrdhe. Bie b\u00eblldum n\u00eb uj\u00eb. U hodh (u zhyt) b\u00eblldum. 2. p\u00ebrd. kall\u00ebzues. Bie a l\u00ebshohem duke u p\u00ebrplasur me zhurm\u00eb, p\u00ebrplasem; vij a hyj papritur e pa pyetur diku." | |
}, | |
"beme": { | |
"word": "B\u00ebm\u00eb", | |
"description": ",~A . kryes. sh. ~A, ~AT. Vep\u00ebr tri-m\u00ebrie, trim\u00ebri e dikujt; veprim i shquar q\u00eb mbetet i p\u00ebrmendur. B\u00ebmat e m\u00ebdha (e lavdishme). B\u00ebma he-roizmi. Jeta dhe b\u00ebmat e" | |
}, | |
"berbelit": { | |
"word": "B\u00ebrb\u00eblit", | |
"description": "kal, ~A,,~UR. I shqiptoj fjal\u00ebt p\u00ebr-gjysm\u00eb, ngadal\u00eb dhe jo qart\u00eb; flas turbull e me z\u00eb t\u00eb ul\u00ebt; belb\u00ebzoj, m\u00ebrm\u00ebrit. B\u00ebrb\u00eblit fjal\u00eb t\u00eb pakuptueshme. B\u00ebrb\u00eblit me vete (me zem\u00ebrim)." | |
}, | |
"berbelitje": { | |
"word": "B\u00ebrb\u00eblitje", | |
"description": ",~A . sh. ~E, ~ET. 1. Veprimi sipas kuptimit t\u00eb foljes B\u00cbRB\u00cbLIT. 2. Fjal\u00eb q\u00eb i shqiptojm\u00eb p\u00ebrgjysm\u00eb, ngadal\u00eb dhe jo qart\u00eb; m\u00ebrm\u00ebritje. Me b\u00ebrb\u00eblitje n\u00ebp\u00ebr goj\u00eb." | |
}, | |
"berbjek": { | |
"word": "B\u00ebrbjek", | |
"description": ",~U TO. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT krahin 1. Pjep6r a shalqi q\u00eb mbetet i vog\u00ebl e nuk piqet. \f2. fig. F\u00ebmij\u00eb i vog\u00ebl; f\u00ebmij\u00eb i parritur, i mitur. B\u00ebrbjek\u00ebt e katundit." | |
}, | |
"bercak": { | |
"word": "B\u00ebrcak", | |
"description": ",~U TO. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. I vogli i peshkut; peshk i vog\u00ebl." | |
}, | |
"bercan": { | |
"word": "B\u00ebrcan", | |
"description": ",~NI m. sh. ~NJ, ~NJT\u00cb. Ulli ko-k\u00ebrrmadh e q\u00eb ka pak vaj." | |
}, | |
"bercek": { | |
"word": "B\u00ebrcek", | |
"description": ",~U m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Mashkulli i blet\u00ebs; brumbull." | |
}, | |
"bercel": { | |
"word": "B\u00ebrcel", | |
"description": ",~I m. bot., krahin. Tep\u00eb, ok\u00ebr." | |
}, | |
"bercuk": { | |
"word": "B\u00ebr\u00e7uk", | |
"description": ",~U m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. 1. Kalli misri q\u00eb mbetet i vog\u00ebl; ko\u00e7an misri, mis\u00ebrishte. Nxjerr b\u00ebr-\u00e7uk\u00eb. 2. fig. Njeri me trup t\u00eb shkurt\u00ebr, shkurtabiq." | |
}, | |
"berdalec": { | |
"word": "B\u00ebrdalec", | |
"description": ",~I m. krahin. Sifiliz." | |
}, | |
"berdile": { | |
"word": "B\u00ebrdil\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. Pjes\u00eb e vegj\u00ebs, \u00e7donj\u00ebri nga t\u00eb dy drur\u00ebt midis t\u00eb cil\u00ebve vihet krehri; tefe. B\u00ebrdila e sip\u00ebrme (e poshtme). Ndreq b\u00ebrdilat." | |
}, | |
"berdokull": { | |
"word": "B\u00ebrdokull", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT krahin. 1. Gung\u00eb, xhung\u00eb. B\u00ebrdokull n\u00eb kok\u00eb. Iu be nj\u00eb b\u00ebrdokull. Iu ngrit b\u00ebrdokull. 2. fig. zakon. sh. Fjal\u00eb t\u00eb kota, gjepura, dokrra. Thot\u00eb (shet) b\u00ebrdokulla." | |
}, | |
"berdhac": { | |
"word": "B\u00ebrdhac", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT euf. Morr." | |
}, | |
"bere": { | |
"word": "B\u00ebr\u00eb", | |
"description": ",~T (t\u00eb) as. 1. B\u00ebrje. N\u00eb t\u00eb b\u00ebr\u00eb e sip\u00ebr. 2. krahin. Fare p\u00ebr t\u00eb z\u00ebn\u00eb kos. k m\u00eb t\u00eb par\u00eb e m\u00eb t\u00eb b\u00ebr\u00eb si ta shohim, shohim e b\u00ebjm\u00eb, b\u00ebjm\u00eb si t\u00eb paraqit\u00ebn rrethanat. m\u00eb t\u00eb th\u00ebn\u00eb e m\u00eb t\u00eb b\u00ebr\u00eb (nj\u00eb t\u00eb th\u00ebn\u00eb e nj\u00eb t\u00eb b\u00ebr\u00eb) pa u vonuar, p\u00ebrnj\u00ebher\u00eb." | |
}, | |
"beres": { | |
"word": "B\u00ebr\u00ebs", | |
"description": ",~I m. sh. ~, ~IT vjet. Ai q\u00eb ka krijuar ose q\u00eb ka hartuar di\u00e7ka, ai q\u00eb ka b\u00ebr\u00eb di\u00e7ka; autor. B\u00ebr\u00ebsi i letr\u00ebs." | |
}, | |
"berhape": { | |
"word": "B\u00ebrhap\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT bot. Bim\u00eb ba-rishtore shum\u00ebvje\u00e7are, e eg\u00ebr dhe e d\u00ebmshme, me k\u00ebrcell nj\u00eb p\u00ebll\u00ebmb\u00eb t\u00eb gjat\u00eb, q\u00eb rritet n\u00eb kullota di-m\u00ebrore dhe q\u00eb nxjerr ca kallinj t\u00eb ve\u00e7uar e pa bisht." | |
}, | |
"berhoz": { | |
"word": "B\u00ebrhoz", | |
"description": ",~I m. Byk bari t\u00eb that\u00eb." | |
}, | |
"berhuke": { | |
"word": "B\u00ebrhuk\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. 1. bot. Kop\u00ebr e eg\u00ebr. 2. K\u00ebrcell i holl\u00eb e i that\u00eb i nj\u00eb bime. B\u00ebrhukat e pambukut. B\u00ebrhukat e specave." | |
}, | |
"berje": { | |
"word": "B\u00ebrje", | |
"description": ",~A . sh. ~E, ~ET. Veprimi sipas kup-timeve t\u00eb foljeve B\u00cbJ, B\u00cbHEM." | |
}, | |
"berlct": { | |
"word": "B\u00ebrlct", | |
"description": "kal., ~A, ~UR. E b\u00ebj cop\u00eb-cop\u00eb; e b\u00ebj hi e pluhur, e b\u00ebj byk, e shkat\u00ebrroj." | |
}, | |
"berlute": { | |
"word": "B\u00ebrlut\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. Berllok. B\u00ebhet b\u00ebrlut\u00eb b\u00ebhet hi e pluhur, b\u00ebhet byk." | |
}, | |
"berlyket": { | |
"word": "B\u00ebrlyket", | |
"description": "vetv., ~ (u), ~UR. Zhg\u00ebrryhet p\u00ebr tok\u00eb e pellet (p\u00ebr bag\u00ebtin\u00eb e trash\u00eb). B\u00ebrlyket kau (lopa). \fB\u00cbRLLOK,~U m. 1. Mbeturina t\u00eb cop\u00ebzuara im\u00ebt nga kashta e grurit pas shirjes, byk; l\u00ebmishte, plehra; fund\u00ebrri." | |
}, | |
"bernjak": { | |
"word": "B\u00ebrnjak", | |
"description": ",~E mb. 1. Q\u00eb nuk ka mbushur gjasht\u00eb muaj; pir\u00ebs (p\u00ebr kecat ose qengjat). 2. P\u00ebrd. em. sipas kuptimit t\u00eb mbiemrit. Theri nj\u00eb b\u00ebrnjak.B\u00cbRSI,~A . sh. ~, ~T\u00cb. Mbeturinat e farave t\u00eb disa bim\u00ebve ose t\u00eb frutave t\u00eb disa pem\u00ebve, pasi k\u00ebto shtypen e shtrydhen p\u00ebr t\u00eb nxjerr\u00eb prej tyre vajin, l\u00ebngun etj. B\u00ebrsi ulliri (rrushi, pambuku, panxhari). B\u00ebrsi t\u00eb thata. B\u00ebrsi e but\u00eb b\u00ebrsi, s\u00eb cil\u00ebs nuk i \u00ebsht\u00eb shtrydhur i gjith\u00eb vaji. B\u00ebrsi e eg\u00ebr b\u00ebrsi q\u00eb \u00ebsht\u00eb shtry-dhur p\u00ebr s\u00eb dyti. Vaj b\u00ebrsish. Ushqej me b\u00ebrsi. Ziej b\u00ebrsit\u00eb." | |
}, | |
"bersij": { | |
"word": "B\u00ebrsij", | |
"description": "kal., ~VA, ~R\u00cb. E b\u00ebj di\u00e7ka copa-copa, e th\u00ebrrmoj." | |
}, | |
"bershen": { | |
"word": "B\u00ebrshen", | |
"description": ",~NI m. sh. ~NJ, ~NJT\u00cb bot. Dru halor, i ngjash\u00ebm me d\u00ebllinj\u00ebn, me gjethe p\u00ebrher\u00eb t\u00eb blerta, q\u00eb e ka l\u00ebnd\u00ebn t\u00eb kuq\u00ebrreme, t\u00eb r\u00ebnd\u00eb e t\u00eb fott\u00eb dhe q\u00eb ka l\u00ebng t\u00eb helmet n\u00eb hala, n\u00eb l\u00ebvore e n\u00eb trung. Dru b\u00ebrsheni." | |
}, | |
"bertas": { | |
"word": "B\u00ebrtas", | |
"description": "jokal., ~ITA, ~ITUR. 1. Flas me z\u00eb shum\u00eb t\u00eb lart\u00eb, them di\u00e7ka duke thirrur fort, g\u00ebrthas, th\u00ebrres. B\u00ebrtet me zem\u00ebrim. B\u00ebrtet fort. Mos b\u00ebrtit! 2. L\u00ebshoj thirrje t\u00eb forte, k\u00eblthas. B\u00ebrtiti nga dhem-bja (nga frika). B\u00ebrtiti m\u00eb t\u00eb madhe (fort, n\u00eb kup\u00eb t\u00eb qiellit)." | |
}, | |
"bertitje": { | |
"word": "B\u00ebrtitje", | |
"description": ",~A. sh. ~E, ~ET. 1. Veprimi sipas kuptimeve t\u00eb foljes B\u00cbRTAS. 2. shih B\u00cbRTITUR,~A (e)." | |
}, | |
"bertitur": { | |
"word": "B\u00ebrtitur", | |
"description": ",~A (e) . kryes. sh. ~A, ~AT (t\u00eb). 1. Fjal\u00eb ose thirrje me z\u00eb tep\u00ebr t\u00eb lart\u00eb, britm\u00eb. T\u00eb b\u00ebrtitura t\u00eb forta. T\u00eb b\u00ebrtiturat e f\u00ebmij\u00ebs. Nisi nga t\u00eb b\u00ebrtiturat. 2. Qortim ose sharje me z\u00eb t\u00eb forte e t\u00eb lart\u00eb. 5Vu-ron t\u00eb b\u00ebrtitura." | |
}, | |
"berthame": { | |
"word": "B\u00ebrtham\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. I. Pjesa e forte e frytit t\u00eb disa pem\u00ebve (si pjeshka, kumbulla, qershia, ulliri etj.), q\u00eb e ka l\u00ebvozhg\u00ebn t\u00eb drunj\u00ebzuar, q\u00eb ka brenda nj\u00eb thelb dhe q\u00eb mb\u00ebshtillet nga nj\u00eb pjes\u00eb e trash\u00eb tuli. B\u00ebrtham\u00eb e ve\u00e7uar (e ngjitur). B\u00ebr-tham\u00eb pjeshke (kajsie, kumbulle, qershie, ulliri). Pe-m\u00eb me b\u00ebrtham\u00eb. I heq b\u00ebrtham\u00ebn." | |
}, | |
"berthamemadh": { | |
"word": "B\u00ebrtham\u00ebmadh", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb e ka b\u00ebrtham\u00ebn t\u00eb madhe (p\u00ebr frutat). Ulli b\u00ebrtham\u00ebmadh." | |
}, | |
"berthamevogel": { | |
"word": "B\u00ebrtham\u00ebvog\u00ebl", | |
"description": "mb. Q\u00eb e ka b\u00ebrtham\u00ebn t\u00eb vog\u00ebl (p\u00ebr frutat). Qershi (kumbull) b\u00ebrtham\u00ebvog\u00ebl." | |
}, | |
"berthamez": { | |
"word": "B\u00ebrtham\u00ebz", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT biol. Trup i vog\u00ebl, i rrumbullak\u00ebt, q\u00eb gjendet n\u00eb b\u00ebrthamat e qelizave t\u00eb bim\u00ebve e t\u00eb kafsh\u00ebve." | |
}, | |
"berthamje": { | |
"word": "B\u00ebrthamje", | |
"description": ",~A . sh. ~E, ~ET bot. 1. Pem\u00eb q\u00eb ka vet\u00ebm nj\u00eb b\u00ebrtham\u00eb t\u00eb mb\u00ebshtjell\u00eb nga nj\u00eb pjes\u00eb e tult\u00eb (si pjeshka, kumbulla, qershia, ulliri, thana etj.). 2. P\u00ebrd. mb. sipas kuptimit t\u00eb emrit. Pem\u00eb b\u00ebrtha-ntje." | |
}, | |
"berthamor": { | |
"word": "B\u00ebrthamor", | |
"description": ",~E mb. 1. Q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me b\u00ebrtham\u00ebn e atomit; q\u00eb p\u00ebrdor a shfryt\u00ebzon energjin\u00eb e \u00e7liruar nga zb\u00ebrthimi i b\u00ebrtham\u00ebs s\u00eb atomit. Energji b\u00ebrthamore." | |
}, | |
"berthamore": { | |
"word": "B\u00ebrthamore", | |
"description": ",~T . vet. sh. bot. Pem\u00eb, fryti i t\u00eb cilave ka b\u00ebrtham\u00eb." | |
}, | |
"berthanez": { | |
"word": "B\u00ebrthan\u00ebz", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT bot. Thanukel, than\u00eb e eg\u00ebr." | |
}, | |
"berthokel": { | |
"word": "B\u00ebrthok\u00ebl", | |
"description": ",~LA . sh. ~LA, ~LAT. 1. B\u00ebrthama e nj\u00eb fryti. B\u00ebrthoklat e kumbullave. \u2022 bot. Fryt i tult\u00eb, q\u00eb ka nj\u00eb b\u00ebrtham\u00eb t\u00eb forte. 3. bot., krahin. Bo\u00e7k\u00eb, qep\u00eb deti. 4. krahin. B\u00ebrsi." | |
}, | |
"berthokelor": { | |
"word": "B\u00ebrthok\u00eblor", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb ka b\u00ebrthame, me b\u00ebrthok\u00ebl." | |
}, | |
"berxolle": { | |
"word": "B\u00ebrxoll\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT gjell. Thel\u00eb e holl\u00eb mishi nga pjesa e brinj\u00ebve dhe e shtyll\u00ebs ku-rrizore, zakonisht t\u00eb \fderrit a t\u00eb vi\u00e7it, q\u00eb piqet a skuqet. B\u00ebrxolla t\u00eb pjekura (t\u00eb skuqura, t\u00eb rkar\u00ebs). B\u00ebrxolla derri (dashi, vi\u00e7i)." | |
}, | |
"berxhik": { | |
"word": "B\u00ebrxhik", | |
"description": ",~U m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Gjat\u00ebsia nga maja e gishtit t\u00eb madh deri te maja e gishtit tregues, kur k\u00ebta gisht\u00ebrinj jan\u00eb t\u00eb hapur e t\u00eb shtrir\u00eb. gjat\u00eb nj\u00eb b\u00ebrxhik." | |
}, | |
"berzane": { | |
"word": "B\u00ebrzan\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT krahin. Fem\u00ebr q\u00eb porsa \u00ebsht\u00eb mbarsur; fem\u00ebr q\u00eb mbarset shpejt osc q\u00eb pjell shpesh (zakonisht p\u00ebr kafsh\u00ebt). Mace b\u00ebr-zan\u00eb. Dele (dhi) b\u00ebrzan\u00eb." | |
}, | |
"berrake": { | |
"word": "B\u00ebrrak\u00eb", | |
"description": ",~A . sh: ~A, ~AT. 1. Pellg me uj\u00eb t\u00eb ndenjur, hurdh\u00eb; vend ku buron uj\u00eb dhe rri atnull, mo\u00e7alishte, Uj\u00eb b\u00ebrrake. 2. Vij\u00eb uji q\u00eb formohet nga shiu, rr\u00ebke. Gjeli n\u00eb dark\u00eb, shiu n\u00eb b\u00ebrrak\u00eb. fj. u." | |
}, | |
"berrakore": { | |
"word": "B\u00ebrrakore", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET. Vend me b\u00ebrraka; mo\u00e7alishte." | |
}, | |
"berrore": { | |
"word": "B\u00ebrrore", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET krahin. Samar p\u00ebr kafsh\u00ebt e barr\u00ebs. \u2022 la ndreqi (ia rregulloi, ia ujdisi) b\u00ebrroren (samarin, kurrizin, shpin\u00ebn) shih te NDREQ." | |
}, | |
"berrcc": { | |
"word": "B\u00ebrrcc", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. Petk i leshtS p\u00ebr burra, zakonisht i zi, i trash\u00eb e me thek\u00eb t\u00eb gjata, i gjer\u00eb e pa m\u00ebng\u00eb, q\u00eb hidhet krah\u00ebve p\u00ebr t'u mbrojtur nga t\u00eb ftoht\u00ebt e nga shiu; shark, gun\u00eb me flok\u00eb. Ho-dhi b\u00ebrrucin krah\u00ebve." | |
}, | |
"berryl": { | |
"word": "B\u00ebrryl", | |
"description": ",~I. E futi (e vuri, e Shtiu) n\u00eb dhe (n\u00eb varr) p\u00ebr s\u00eb gjalli (t\u00eb gjall\u00eb) shih te VARR,~I. Sa t'i fut\u00ebsh gishtat n\u00eb sy shih te SY,~RI. Ua futi nj\u00eb grusht miza shih te" | |
}, | |
"berrylak": { | |
"word": "B\u00ebrrylak", | |
"description": ",~U m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Kthes\u00eb rruge ose lumi, b\u00ebrryl. B\u00ebrrylak i hap\u00ebt (i gjer\u00eb, i ngusht\u00eb). B\u00ebrrylak rruge (lumi)." | |
}, | |
"berrylas": { | |
"word": "B\u00ebrrylas", | |
"description": "ndajf. Ijas, anash. Eci b\u00ebrrylas." | |
}, | |
"beshem": { | |
"word": "B\u00ebsh\u00ebm", | |
"description": "(i), ~ME (e) mb. 1. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb i mbushur, i sh\u00ebndosh\u00eb e i plot\u00eb nga trupi; kok\u00ebrrmadh (p\u00ebr pe-m\u00ebt e perimet). Burr\u00eb (djal\u00eb) i b\u00ebsh\u00ebm. Grua (vajz\u00eb) e b\u00ebshme." | |
}, | |
"beshtaje": { | |
"word": "B\u00ebshtaj\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. Pyll me dushk t\u00eb im\u00ebt." | |
}, | |
"beshtine": { | |
"word": "B\u00ebshtin\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. Kope dhensh a dhish pa bari. la (mbet\u00ebn) b\u00ebshtin\u00eb." | |
}, | |
"betaje": { | |
"word": "B\u00ebtaj\u00eb", | |
"description": ",~A. krahin. 1. Frik\u00eb e madhe, lemeri; di\u00e7ka q\u00eb t\u00eb ngjall frik\u00eb ose q\u00eb sjell fatkeq\u00ebsi; poter\u00eb. zuri b\u00ebtaja." | |
}, | |
"betike": { | |
"word": "B\u00ebtik\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT krahin. Shalcull, ka\u00e7up. Iu be barku b\u00ebtik\u00eb." | |
}, | |
"bez": { | |
"word": "B\u00ebz", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. 1. Breg a kod\u00ebr e vog\u00ebl r\u00ebre, zakonisht n\u00eb breg t\u00eb detit. U fsheh pas b\u00ebzit. Hipi mbi b\u00ebz. 2. Cope e vog\u00ebl toke, e mbuluar me bim\u00ebsi t\u00eb den-dur, q\u00eb duket si ishulln\u00ebnj\u00ebk\u00ebnet\u00eb; grumbull kashtu-rinash e gjethesh, q\u00eb duket si ishull i vog\u00ebl e l\u00ebviz n\u00ebp\u00ebr k\u00ebnet\u00eb." | |
}, | |
"bezaj": { | |
"word": "B\u00ebzaj", | |
"description": "jokal., ~TA, ~TUR. 1. Nxjerr z\u00eb ose nj\u00eb tingull; them di\u00e7ka (zakonisht me mohim). Rrinte e nuk b\u00ebzante. 2. I th\u00ebrres, i b\u00ebj z\u00eb dikujt; i flas; tregoj. b\u00ebzajti t\u00eb zotit t\u00eb sht\u00ebpis\u00eb. Nuk i b\u00ebzajn\u00eb nj\u00ebri-tjetrit me goj\u00eb. E dinte pun\u00ebn, po nuk b\u00ebzante." | |
}, | |
"bezhd": { | |
"word": "B\u00ebzhd", | |
"description": "lL\u00cb,~A . kryes. sh. ~A, ~AT. 1. TI fshirat q\u00eb mbledhim me fshes\u00eb; plehra, l\u00ebmishte." | |
}, | |
"biban": { | |
"word": "Biban", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Gjel deti. Fryhej si biban." | |
}, | |
"biberon": { | |
"word": "Biberon", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Thith, kap\u00ebz p\u00ebr foshnja. vuri biberonin. Pi me biberon." | |
}, | |
"bibel": { | |
"word": "Bib\u00ebl", | |
"description": ",~LA . sh. ~LA, ~LAT fet. Dy librat themelor\u00eb (Dhiata e vjet\u00ebr dhe Dhiata e re), prej t\u00eb cil\u00ebve i pari p\u00ebrmban dogma e mite t\u00eb p\u00ebrbashk\u00ebta p\u00ebr fen\u00eb e hebrejve e p\u00ebr fen\u00eb e krishter\u00eb, nd\u00ebrsa i dyti p\u00ebrmban vet\u00ebm dogma emite t\u00eb fes\u00eb s\u00eb krishter\u00eb. Dogmat e bibles." | |
}, | |
"bibish": { | |
"word": "Bibish", | |
"description": ",~I m. gjell. Gjell\u00eb e gatuar me domate, me oriz dhe me qep\u00eb t\u00eb skuqura; nj\u00eb lloj buranie." | |
}, | |
"bibl": { | |
"word": "Bibl", | |
"description": "lK,~E mb. Q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me bibl\u00ebn, q\u00eb i p\u00ebrket bibles, i bibles; q\u00eb \u00ebsht\u00eb karakteristik p\u00ebr bibl\u00ebn. Shoq\u00ebri biblike. Goj\u00ebdh\u00ebn\u00eb (legjend\u00eb) biblike. Stil biblik. Gjuh\u00eb biblike. Figure biblike." | |
}, | |
"bibliograf": { | |
"word": "Bibliograf", | |
"description": ",~I." | |
}, | |
"bibuografi": { | |
"word": "Bibuografi", | |
"description": ",~A . sh. ~, ~T\u00cb. 1. Klasifikim e p\u00ebrshkrim shkencor e sistematik i botimeve t\u00eb ndryshme (i librave, i revistave etj.) p\u00ebr t'ua b\u00ebr\u00eb t\u00eb njohura t\u00eb \ftjer\u00ebve; deg\u00eb e dijes, q\u00eb merret me parimet, me kriteret e me metodat e k\u00ebtij p\u00ebrshkritni e klasi-fikimi. Bibliografia shqiptare. Bibliografi shkencore. Kritik\u00eb e bibliografi." | |
}, | |
"bibliografik": { | |
"word": "Bibliografik", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebjc me bibliografin\u00eb, q\u00eb i p\u00ebrket bibliografis\u00eb, i bibliografis\u00eb. Buletin (punim) bibliografik. Information (p\u00ebrshkrim) bibliografik." | |
}, | |
"bibliotekar": { | |
"word": "Bibliotekar", | |
"description": ",~I." | |
}, | |
"bibliotekare": { | |
"word": "Bibliotekare", | |
"description": ",~JA . . ~E, ~ET. Fem. e" | |
}, | |
"biblioteke": { | |
"word": "Bibliotek\u00eb", | |
"description": ",~A sh. ~A, ~AT. 1. Institution, q\u00eb merret me grumbullimin, ruajtjen dhe p\u00ebrpunimin e librave, t\u00eb revistave e t\u00eb botimeve t\u00eb tjera, q\u00eb i b\u00ebn k\u00ebto t\u00eb njohura n\u00eb masat e gjera dhe ua jep lexuesve p\u00ebrkoh\u00ebsisht p\u00ebr t'i shfryt\u00ebzuar; nd\u00ebrtesa ose salla e k\u00ebtij institucioni." | |
}, | |
"bice": { | |
"word": "Bice", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET. 1. Grope e vog\u00ebl n\u00eb tok\u00eb, ku v\u00eb thembr\u00ebn e k\u00ebmb\u00ebs lojtari n\u00eb loj\u00ebn e do\u00e7k\u00ebs. Ruaj (z\u00eb) bicen. 2. fig. Vend ku ngulet nj\u00eb njeri p\u00ebr t\u00eb punuar a p\u00ebr t\u00eb ndenjur p\u00ebr nj\u00eb koh\u00eb t\u00eb gjat\u00eb; qoshe e rehatsh-me. Gjeti (zuri) nj\u00eb bice. Nuk e la bicen. \u2022 la zuri bicen dikujt ia zuri shtigjet, nuk i la mund\u00ebsi t\u00eb b\u00ebnte di\u00e7ka." | |
}, | |
"bicule": { | |
"word": "Bicul\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. Cyle dyjare. fryj bicul\u00ebs. \fBI\u00c7AK,~U m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Thik\u00eb e vog\u00ebl, me pres\u00eb q\u00eb hapet e mbyllet n\u00eb nj\u00eb dorez\u00eb druri, kocke etj.; thik\u00eb xhepi, brisk xhepi. Bi\u00e7ak buke. Pres (grij, kruaj) me bi\u00e7ak. Ha pak e bli bi\u00e7ak. fj. u. \u2022 E la bi\u00e7ak e la pa gj\u00eb fare, e la lakuriq." | |
}, | |
"bicikletar": { | |
"word": "Bi\u00e7ikletar", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Ai q\u00eb ndreq bi\u00e7ikleta." | |
}, | |
"bicikletari": { | |
"word": "Bi\u00e7ikletari", | |
"description": ",~A . sh. ~, ~T\u00cb. Punishte ku ndreqen bi\u00e7ikletat." | |
}, | |
"biciklete": { | |
"word": "Bi\u00e7iklet\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. Mjet i leht\u00eb e i shpejt\u00eb udh\u00ebtimi, zakonisht me dy rrota nj\u00ebra pas tjetr\u00ebs, q\u00eb vihet n\u00eb l\u00ebvizje me k\u00ebmb\u00eb. Bi\u00e7iklet\u00eb sportive. Bi\u00e7iklet\u00eb dyshe." | |
}, | |
"bicim": { | |
"word": "Bi\u00e7im", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT thjeshtligj. 1. Nj\u00eb fare, nj\u00eb gj\u00eb e pap\u00ebrcaktuar mir\u00eb, nj\u00eb lloj m\u00eb t\u00eb cilin ngjet pak a shum\u00eb di\u00e7ka. Nj\u00eb si bi\u00e7im sht\u00ebpie. Nj\u00eb bi\u00e7im njeriu. Si bi\u00e7im peme. I atij bi\u00e7imi. T\u00eb nj\u00eb bi\u00e7imi jan\u00eb. 1. Fytyr\u00eb; pamje. Bi\u00e7imin tend kishte. 3. keq. Njeri q\u00eb nga pamja ose nga sjelljet shquan p\u00ebr keq nga t\u00eb tjer\u00ebt; njeri i nj\u00eb lloji t\u00eb ve\u00e7ant\u00eb. Bi\u00e7im njeri (burr\u00eb). Bi\u00e7im me vete. \u00c7far\u00eb bi\u00e7imi! k E solli n\u00eb bi\u00e7im dike a di\u00e7ka e b\u00ebri t\u00eb jet\u00eb si\u00e7 duhet, e b\u00ebri t\u00eb jet\u00eb n\u00eb rregull." | |
}, | |
"bicki": { | |
"word": "Bi\u00e7ki", | |
"description": ",~A . sh. ~, ~T\u00cb. Thik\u00eb me pres\u00ebn t\u00eb p\u00ebrkulur si hark, q\u00eb e p\u00ebrdorin l\u00ebkur\u00ebpunuesit p\u00ebr t\u00eb prer\u00eb l\u00ebkur\u00ebn." | |
}, | |
"bidakthi": { | |
"word": "Bidakthi", | |
"description": "ndajf. Luaj bidakthi: luaj s\u00eb bashku me f\u00ebmij\u00eb t\u00eb tjer\u00eb, duke goditur nj\u00eb shkop nga nj\u00eb an\u00eb n\u00eb tok\u00eb, q\u00eb t\u00eb k\u00ebrcej\u00eb e t\u00eb shkoj\u00eb sa me larg." | |
}, | |
"bidon": { | |
"word": "Bidon", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. En\u00eb e madhe, zakonisht prej metali a prej l\u00ebnde plastike, me kapak e me dorez\u00eb, q\u00eb sh\u00ebrben p\u00ebr t\u00eb mbajtur uj\u00eb, qum\u00ebsht, vajguri etj. Bidon teneqeje. Bidon uji (qum\u00ebshti, vaj-guri)." | |
}, | |
"bie": { | |
"word": "Bie", | |
"description": "i. U derdb l\u00ebngu e ra n\u00eb lakra shih te L\u00cbNG,~U. L u 1 e 1 a k r e bot. lulelak\u00ebr;" | |
}, | |
"cyle": { | |
"word": "Cyle", | |
"description": ",~JA sh. ~E, ~ET. 1. Veg\u00ebl muzikore popullore si fyelli, por m\u00eb e shkurt\u00ebr dhe me sqep (me pip\u00ebz). Cyle dyjare. I bie cyles. Me daulle e me cyle. 2. Kocka e k\u00ebrcirit t\u00eb k\u00ebmb\u00ebs, fyelli i k\u00ebmb\u00ebs. Cylja e k\u00ebmb\u00ebs. Thyej cylen. 3. Fe\u00e7ka e derrit. + I bie cyles Has kot, nuk me d\u00ebgjon njeri \u00e7'them.CYLEK,~U m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT zool. K\u00ebllinz\u00eb. Cylek gropash." | |
}, | |
"dardhe": { | |
"word": "Dardh\u00eb", | |
"description": ",~A. Ia vuri kufljt\u00eb te thana dikujt nuk e lejoi t\u00eb nd\u00ebrhynte n\u00eb pun\u00ebt e veta, i tregoi vendin. Sa thana jan\u00eb, kokrra s'b\u00ebjn\u00eb . u. sa fjal\u00eb fliten, nuk duhen besuar. Flet si e \u00ebma e Zeqos maj\u00eb thanes thjeshtligj. flet kot s\u00eb koti, n\u00eb tym e pa asnj\u00eb nevoj\u00eb; flet pa e menduar shum\u00eb at\u00eb q\u00eb thot\u00eb. Djemt\u00eb (f\u00ebmij\u00ebt) han\u00eb thana (kumbulla), pleqve u mpihen dh\u00ebmb\u00ebt iron, shih te MPIHEM. Than\u00eb e eg\u00ebr bot. thanuk\u00ebl." | |
}, | |
"barut": { | |
"word": "Barut", | |
"description": ", ~I. E kam \u00e7erepin n\u00eb zjarr kam nj\u00eb telash t\u00eb madh mbi kok\u00eb ose nj\u00eb pun\u00eb shum\u00eb t\u00eb ngutshme. S'ka tym pa zjarr shih tek TYM,~I. E ka zemr\u00ebn zjarr (prush) \u00ebsht\u00eb guximtar e i hedhur; i vion dashuria n\u00eb zem\u00ebr. Marr nj\u00eb bark zjarr shih te BARK,~U. I mori fytyra zjarr u skuq n\u00eb fytyr\u00eb nga zem\u00ebrimi, nga turpi etj. E ndan buk\u00ebn n\u00eb zjarr \u00ebsht\u00eb shum\u00eb mikprit\u00ebs, t\u00eb pret me gjith\u00eb zem\u00ebr. E ndez zjarrin n\u00eb uj\u00eb shih tek UJ\u00cb,~I. V\u00eb (fut) dor\u00ebn (duart) n\u00eb zjarr (n\u00eb prush) p\u00ebr dike jam shum\u00eb i sigurt p\u00ebr dike, kam besim t\u00eb plot\u00eb p\u00ebr q\u00ebndrimin e tij. Nuk e v\u00eb ujin n\u00eb zjarr nuk b\u00ebhet merak fare, nuk e can kok\u00ebn, as q\u00eb do t'ia dij\u00eb p\u00ebr nj\u00eb pun\u00eb. N\u00eb vij\u00ebn e par\u00eb t\u00eb zjarrit (t\u00eb luft\u00ebs) shih te VIJ\u00cb,~A. Bie (\u00ebsht\u00eb, ndodhet) n\u00eb mes dy zjarresh nuk di nga t'ia mbaj\u00eb, \u00ebsht\u00eb n\u00eb nj\u00eb gjendje t\u00eb v\u00ebshtir\u00eb e pa rrug\u00ebdalje, e ka keq andej e keq k\u00ebtej. Iku ngatymi e ra n\u00eb zjarr fj. u. shih tek TYM,~I. Lepuri n\u00eb mal e vala (kusia) n\u00eb zjarr fj. u. iron, shih te LEPUR, ~I. Ndezja e zjarrit nuk flllon nga trungu fj.u. shih tek TRUNG,~U. Peshku n\u00eb det, tigani n\u00eb zjarr fj.u. iron, shih te PESHK,~U. I nxjerr g\u00ebshtenjat nga zjarri me duart e t\u00eb tjer\u00ebve (e bot\u00ebs) shih te G\u00cbSHTENJ\u00cb,~A. Cur zjarri lloj guri, q\u00eb kur f\u00ebrkohet me \u00e7elik. a me ndonj\u00eb gur tjet\u00ebr, nxjerr xixa, gur shkrep\u00ebs, strall. Lule zjarri bot. shih te LULE,~JA. Zjarri i eg\u00ebr (zjarri i duhanit) s\u00eb-mundje q\u00eb u bie gjetheve t\u00eb duhanit e q\u00eb shfaqet me njolla t\u00eb murrme." | |
}, | |
"fije": { | |
"word": "Fije", | |
"description": ",~A. I shkon (i vjen) pas fljes (pas fillit) dikujt shih te FIJE,~A. Shkon (vete) fire shih te FIR\u00cb,~A<. I shkoi gand shih te GAND,~I. Shkon (vete) gjym shih te" | |
}, | |
"hene": { | |
"word": "H\u00ebn\u00eb", | |
"description": ",~A." | |
}, | |
"kambane": { | |
"word": "Kamban\u00eb", | |
"description": ",~A,2. 12. bot. Lulekamban\u00eb." | |
}, | |
"kavall": { | |
"word": "Kavall", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. 1. Fyell i madh me tyt\u00eb prej druri dhe me goj\u00ebz n\u00eb trajt\u00eb sqepi, fyell. Vrimat e kavallit." | |
}, | |
"krah": { | |
"word": "Krah", | |
"description": "lTUR (i,e) mb. 1. I krasitur (p\u00ebr pem\u00ebt). Moll\u00eb t\u00eb krahitura. 2. I t\u00ebharrur, i pastruar nga bar\u00ebrat e k\u00ebqija. Miser (grur\u00eb) i krahitur. Are e krahitur. 3. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb pastruar nga byku, duke e hedhur n\u00eb er\u00eb (p\u00ebr grurin, thekr\u00ebn etj.). Thek\u00ebr e krahitur. L\u00ebm\u00eb i krahitur." | |
}, | |
"rrangalle": { | |
"word": "Rrangall\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT dhe RRANGAIXE,~JA. sh. ~E, ~ET. 1. zak. sh. shih RRANGULLA,~T. 2. mosp\u00ebrf. Njeri i plakur, i pafuqish\u00ebm e i pa-vler\u00eb; kafsh\u00eb barre e vjet\u00ebr, g\u00ebrdall\u00eb. 3. fig. keq. Vep\u00ebr a di\u00e7ka tjet\u00ebr q\u00eb nuk ka asnj\u00eb vler\u00eb." | |
}, | |
"teneqe": { | |
"word": "Teneqe", | |
"description": ",~JA. I vuri n\u00eb thik\u00eb shih te THIK\u00cb,~A. E v\u00eb n\u00eb thua dike shih tek THUA, THOI. E vuri n\u00eb ujdi di\u00e7ka shih tek UJDI,~A. E vari n\u00eb udh\u00eb (n\u00eb rrug\u00eb, n\u00eb vij\u00eb, n\u00eb binar\u00eb) dike a di\u00e7ka shih tek (JDH\u00cb,~A. E vuri n\u00eb vaj dike a di\u00e7ka shih te VAJ,~I i. E vuri (e futi, e shtia) n\u00eb valle dike shih te. VALLE, ~J A 5. E vuri (e futi) n\u00eb rathe dike shih te VATH1V ~A. E vuri n\u00eb vazhd\u00eb dike shih te" | |
}, | |
"maske": { | |
"word": "Mask\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. 1. Cope kartoni, p\u00eblhure, l\u00ebkure etj., e prer\u00eb n\u00eb trajta e pcrmasa t\u00eb ndryshme, e \fvizatuar ose e p\u00ebrkulur n\u00eb trajt\u00ebn e nj\u00eb fytyre njeriu a t\u00eb turirit t\u00eb ndonj\u00eb kafshe, q\u00eb e v\u00eb di-kush n\u00eb fytyr\u00eb p\u00ebr t\u00eb mos u njohur nga t\u00eb tjer\u00ebt. Mask\u00eb njeriu. Mask\u00eb luani (tigri, ma\u00e7oku). Mask\u00eb karna-valesh. Mask\u00eb teatri (cirku). Ballo me maska. Vuri (hoqi) mask\u00ebn. 2. Mbules\u00eb prej I\u00ebnd\u00ebsh t\u00eb posa\u00e7me, q\u00eb vihet n\u00eb fytyr\u00eb zakonisht p\u00ebr t'u mbrojtur nga ndonj\u00eb rrezik, nga ndonj\u00eb d\u00ebmtim etj. Mask\u00eb mbrojt\u00ebse. Mask\u00eb n\u00ebnuj\u00ebse. Mask\u00eb garze (cohe, gome, xhami, teli, me-tali). Mask\u00eb kirurgu." | |
}, | |
"mendje": { | |
"word": "Mendje", | |
"description": ",~A." | |
}, | |
"pende": { | |
"word": "Pende", | |
"description": ",~A i. Doli paptan dikush u prish nga mendt\u00eb. I dol\u00ebn pupUt (pead\u00ebt) dikujt a) u rrit, u be i zoti i vetes; b) e mori veten, u rregullua nga gjendja ekonomilce. la la puplat (pend\u00ebt) dikujt iron, shih te PEND\u00cb,~A i. \u00cbsfct\u00eb m\u00ebsuar (\u00ebsht\u00eb rritur) n\u00eb pupla dikush \u00ebsht\u00eb m\u00ebsuar me lcushte shum\u00eb t\u00eb mira jetese, nuk e ka vrar\u00eb jeta, \u00ebsht\u00eb rritur me vez\u00eb n\u00eb tigan. S'e prek dot as me pup\u00ebl (as me pend\u00eb) a) \u00ebsht\u00eb tep\u00ebr i ndjesh\u00ebm, s'duron fare asnj\u00eb fjal\u00eb, asnj\u00eb shaka etj., zem\u00ebrohet shpejt; b) nuk pranon asnj\u00eb kritik\u00eb, \u00ebsht\u00eb shum\u00eb mendjemadh. Pup\u00ebl p\u00ebrmbi uj\u00eb i leht\u00eb nga mendja. I qiti puplat shih te QIT. I uli puplat (pend\u00ebt) shih te PEND\u00cb,~A i. Si zog pa pupla i pambrojtur, n\u00eb m\u00ebshir\u00ebn e fatit; i pafuqish\u00ebm. S'i kan\u00eb dal\u00eb (ende) puplat \u00ebsht\u00eb ende i vog\u00ebl, nuk ka fituar ende p\u00ebrvoj\u00ebn e jet\u00ebs, i ka buz\u00ebt me qum\u00ebsht. Nuk guduliset me pup\u00ebl zogu nuk preket leht\u00eb, nuk zem\u00ebrohet shpejt; e mban veten, \u00ebsht\u00eb i p\u00ebrmbaj-turl E h\u00ebngri me gjith\u00eb pupla thjeshtligj. e vuri posht\u00eb keq, e mposhti; e groposi. \u00cbsbt\u00eb i sbkundur pupbsh dikush a) \u00ebsht\u00eb i varf\u00ebr e i k\u00ebputur, nuk ka asgj\u00eb paS shpirtit; b) keq. nuk ka fare mend n\u00eb kok\u00eb." | |
}, | |
"poshte": { | |
"word": "Posht\u00eb", | |
"description": ". I vun\u00eb prangat e arrestuan, e lidh\u00ebn. E vuri (e futi) n\u00eb pushk\u00eb dike shih te PUSHK\u00cb,~A. I vuri (i ktheu) pushk\u00ebn (dyfekun) dikujt shih te PUSHK\u00cb,~A. E vuri n\u00eb pyka dike shih te PYK\u00cb,~A. la vuri (ia vari, ia la) n\u00eb oaf\u00eb di\u00e7ka shih te QAF\u00cb,~A. I vun\u00eb (i lidh\u00ebn) qafolin dikujt shih te QAFOL,~I. I vuri qeleshen dikujt shih te" | |
}, | |
"qar": { | |
"word": "Qar", | |
"description": ",~I m. bised. Fitimi q\u00eb kemi nga shitja a nga blerja e di\u00e7kaje ose nga nj\u00eb pun\u00eb; leverdi; kund. qe-der, humbje." | |
}, | |
"shenje": { | |
"word": "Shenj\u00eb", | |
"description": ",~A. I ka v\u00ebn\u00eb shkeinIB (k\u00ebmb\u00ebn, duart) n\u00eb fyt (n\u00eb gryk\u00eb, n\u00eb gjoks) shih te SHKELM,~I. I ka v\u00ebn\u00eb shkelmin (gjunj\u00ebt) n\u00eb bark dikujt shih te SHKELM,~I. I v\u00eb (i fut) shkopmj a\u00eb rrota shih te SHKOP,~I. E vuri (e mb\u00ebr-then) me shpatulla pas murit (n\u00eb mur) shih te" | |
}, | |
"toke": { | |
"word": "Tok\u00eb", | |
"description": ",~A II . sh. ~A, ~AT. Pllak\u00eb e metalt\u00eb, s\u00eb cil\u00ebs i bien p\u00ebr t\u00eb dh\u00ebn\u00eb nj\u00eb shenj\u00eb; ting\u00ebllima e saj; \u00e7ang\u00eb. Toka e pun\u00ebs (e pushimit). Toka e drek\u00ebs. Ra toka. Fillojn\u00eb pun\u00ebn me tok\u00eb." | |
}, | |
"theker": { | |
"word": "Thek\u00ebr", | |
"description": "lSHTE,~JA . sh. ~E, ~ET dhe THEK\u00cbRISHT\u00cb,~A . sh. ~A, ~AT. 1. Thek\u00ebrore. Shkonte thek\u00ebrishtes. V fut n\u00eb nj\u00eb thek\u00ebrishte. 2. kryes. sh. Kallinj thekre, kasht\u00eb thekre. Thek\u00ebrishte t\u00eb njoma (t\u00eb thata). Kasolle me thek\u00ebrishte. Mbuluar me thek\u00ebrishte." | |
}, | |
"vesh": { | |
"word": "Vesh", | |
"description": ",~I. E zuri veshin shih te VESH,~I. E zuri (e kapi) nga (per) veshi dike e detyroi me force t\u00eb b\u00ebj\u00eb di\u00e7ka." | |
}, | |
"derrase": { | |
"word": "D\u00ebrrase", | |
"description": ",~A. DJioga (d S r r a a a) e k r a h a r o r 11 shih te D\u00cbRRAS\u00cb,~A." | |
}, | |
"vale": { | |
"word": "Val\u00eb", | |
"description": "-VAL\u00cb ndajf. 1. Duke formuar vale, duke l\u00ebvizur si val\u00ebt e detit, no trajt\u00ebn e val\u00ebve; dallg\u00eb-dallg\u00eb. L\u00ebviz val\u00ebval\u00eb. Vijn\u00eb ret\u00eb val\u00eb-val\u00eb. Kalojn\u00eb (shkojn\u00eb) val\u00eb-val\u00eb." | |
}, | |
"jete": { | |
"word": "Jet\u00eb", | |
"description": ",~A. S'e v\u00eb n\u00eb kalem shih te KALEM, ~I. Nuk e v\u00eb n\u00eb kandar edhe poh. shih te KANDAR, ~I. I vuri kapak (nj\u00eb \u00e7\u00ebshtjeje, nj\u00eb bi-sede etj.) shih te KAPAK,~U. I vuri kazme di\u00e7kaje shih te KAZM\u00cb,~A. V\u00eb (fut) k\u00ebmb\u00ebt (k\u00ebmb\u00ebn) diku shih te K\u00cbMB\u00cb,~A. I vuri k\u00ebmb\u00eba dikujt shih te K\u00cbMB\u00cb,~A. I vuri k\u00ebmb\u00ebn di\u00e7kaje shih te" | |
}, | |
"bife": { | |
"word": "Bif\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT bot. Pazi." | |
}, | |
"bifke": { | |
"word": "Bifk\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. 1. Bim\u00ebz, mugull; bisk i holl\u00eb, filiz q\u00eb del nga trungu pse nga nj\u00eb deg\u00eb. Bifk\u00eb misri." | |
}, | |
"biftek": { | |
"word": "Biftek", | |
"description": ",~U m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT gjell. Thel\u00eb mishi nga brinj\u00ebt e vi\u00e7it a t\u00eb kaut, e pjekur n\u00eb skar\u00eb ose n\u00eb furr\u00eb. Biftek i skar\u00ebs (i furr\u00ebs). Biftek vi\u00e7i." | |
}, | |
"bigace": { | |
"word": "Biga\u00e7e", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET. Shuf\u00ebr a cope prej druri ose prej hekuri, q\u00eb mbaron n\u00eb nj\u00eb anfi me nj\u00eb deg\u00ebzim me dysh; deg\u00ebzim me dysh, big\u00eb; furka\u00e7e. Dru (deg\u00eb) me biga\u00e7e. Biga\u00e7ja e llastikave (p\u00ebr t\u00eb gjuajtur zogj). I v\u00eb biga\u00e7e pem\u00ebs. Ngarkoi barren me biga\u00e7e." | |
}, | |
"bigam": { | |
"word": "Bigam", | |
"description": "l,~A . libr. Gjendja e nj\u00eb burri, q\u00eb \u00ebsht\u00eb i martuar nj\u00ebkoh\u00ebsisht me dy gra; martes\u00eb me dy gra nj\u00ebkoh\u00ebsisht." | |
}, | |
"bige": { | |
"word": "Big\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. 1. Dru, deg\u00eb a nj\u00eb send tjet\u00ebr, q\u00eb mbaron n\u00eb nj\u00ebr\u00ebn an\u00eb me nj\u00eb deg\u00ebzim me dysh; vendi i deg\u00ebzimit; secila nga an\u00ebt e deg\u00eb-zimit. Biga e drurit." | |
}, | |
"biget": { | |
"word": "Big\u00ebt", | |
"description": "(i, e) mb. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb i ndar\u00eb me dysh si big\u00eb. Dru i big\u00ebt." | |
}, | |
"bigez": { | |
"word": "Big\u00ebz", | |
"description": "lM,~I m. sh. ~E, ~ET. 1. Veprimi sipas kuptimeve t\u00eb foljeve BIG\u00cbZOJ, BIG\u00cbZOHET. U be big\u00ebzimi. 2, Vendi ku ndahet me dysh nj\u00eb dru, nj\u00eb rrug\u00eb, nj\u00eb lum\u00eb ose di\u00e7ka tjet\u00ebr. Big\u00ebzimi i drurit. Big\u00ebzimi i lumit." | |
}, | |
"bigezohet": { | |
"word": "Big\u00ebzohet", | |
"description": "vetv. Ndahet me dysh si big\u00eb (p\u00ebr drur\u00ebt, rrug\u00ebt, lumenjt\u00eb etj.). Big\u00ebzohet udha (lumi)." | |
}, | |
"bigezoj": { | |
"word": "Big\u00ebzoj", | |
"description": "kal., ~OVA, ~UAR. Ndaj me dysh si big\u00eb majen e nj\u00eb sendi a di\u00e7ka tjet\u00ebr. E big\u00ebzoi shkopin me brisk." | |
}, | |
"bigohet": { | |
"word": "Bigohet", | |
"description": "vetv. shih BIG\u00cbZOHET." | |
}, | |
"bigoj": { | |
"word": "Bigoj", | |
"description": "kal., ~OVA, ~UAR. shih BIG\u00cbZOJ." | |
}, | |
"bigone": { | |
"word": "Bigon\u00eb", | |
"description": ", ~A . sh. ~A, ~AT muz. Veg\u00ebl mu-zikore popullore, q\u00eb ka nj\u00eb pip\u00ebz dhe dy tyta prej kocke. bie bigon\u00ebs." | |
}, | |
"bigoni": { | |
"word": "Bigoni", | |
"description": ",~A . sh. ~, ~T\u00cb vjet. Shpifje. nxori (i ngjiti) bigoni.BIGORR,~I m. sh. ~A, ~AT. 1. shih \u00c7M\u00cbRS,\u2014-I i _3- Mur me bigorr. Shtres\u00eb bigorri. L\u00ebshon (z\u00eb) bigorr." | |
}, | |
"bigudi": { | |
"word": "Bigudi", | |
"description": ",~A . sh. ~, ~T\u00cb. Shkopth a gyp i vog\u00ebl prej metali, m\u00eb t\u00eb cilin grate mbledhin tuf\u00ebz\u00ebn e flok\u00ebve p\u00ebr t'i dredhur. V\u00eb bigudit\u00eb. Mbledh (dredh) me bigudi." | |
}, | |
"bije": { | |
"word": "Bij\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. 1. Vajza kundrejt prind\u00ebrVe t\u00eb vet." | |
}, | |
"bijeri": { | |
"word": "Bij\u00ebri", | |
"description": ",~A. 1. p\u00ebrmb. T\u00ebr\u00eb bijt\u00eb e bijat, djemt\u00eb e vajzat e dikujt. U mblodh bij\u00ebria. 2. shih BIJ\u00cbSI,~A. Lidhje bij\u00ebrie." | |
}, | |
"bijesi": { | |
"word": "Bij\u00ebsi", | |
"description": ",~A. libr. 1. Lidhjet e djalit ose t\u00eb vajz\u00ebs kundrejt prinderve nga pik\u00ebpamja ligjore; t\u00eb qen\u00ebt a t\u00eb njohurit si f\u00ebmij\u00eb i dikujt; bir\u00ebri. Njohja e bij\u00ebsis\u00eb. V\u00ebrtetimi i bij\u00ebsis\u00eb. T\u00eb drejtat e bij\u00ebsis\u00eb. 2. fig. Prejardhje e drejtp\u00ebrdrejt\u00eb ose zhvillim me lidhje t\u00eb drejtp\u00ebrdrejt\u00eb trash\u00ebgimie." | |
}, | |
"bij": { | |
"word": "Bij", | |
"description": "lM,~I m. sh. ~E, ~ET. 1. Veprimi sipas kup-timit t\u00eb foljes BIJOJ. 2. p\u00ebrmb. T\u00eb gjith\u00eb f\u00ebmij\u00ebt e lindur nga dy bashk\u00eb-short\u00eb; brezni." | |
}, | |
"bijoj": { | |
"word": "Bijoj", | |
"description": "kal, ~OVA, ~UAR. B\u00ebj f\u00ebmij\u00eb. BIJOR,~E mb. libr." | |
}, | |
"bikarbonat": { | |
"word": "Bikarbonat", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET kim. Krip\u00eb e acidit karbonik, q\u00eb p\u00ebrdoret n\u00eb bujq\u00ebsi, n\u00eb industrin\u00eb ushqimore etj.; sod\u00eb buke. Bikarbonat i sod\u00ebs (i natriumit) sod\u00eb buke. Bikarbonat potasi. Prodhimi i bikarbonatit." | |
}, | |
"biker": { | |
"word": "Bik\u00ebr", | |
"description": ",~RA . sh. ~RA, ~RAT zool. Fulter\u00ebz, bishtfultere." | |
}, | |
"bikme": { | |
"word": "Bikme", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET. Pe prej m\u00ebndafshi t\u00eb dredhur, q\u00eb p\u00ebrdoret p\u00ebr t\u00eb q\u00ebndisur veshjet. punuar (i q\u00ebndisur) me bikme." | |
}, | |
"bilan": { | |
"word": "Bilan", | |
"description": ",~I m. sh. ~A, ~AT krahin. 1. Rrip q\u00eb shkon n\u00ebp\u00ebr krah\u00ebror t\u00eb kalit dhe lidhet me frerin. Bilani i kalit. 2. Varg a gjerdan me para prej metali, q\u00eb v\u00ebn\u00eb grate n\u00eb gjoks ose n\u00ebkok\u00eb p\u00ebr zbukurim. Kapu\u00e7 me bilan. Stolisur me bilan. Vinte bilan\u00eb." | |
}, | |
"bilanc": { | |
"word": "Bilanc", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. 1. fin. P\u00ebrfundim q\u00eb del nga krahasimi i t\u00eb ardhurave me shpenzimet, kur mbyllim nj\u00eb llogari; pasqyra p\u00ebrmbledh\u00ebse me k\u00ebt\u00eb p\u00ebrfundim." | |
}, | |
"bilardo": { | |
"word": "Bilardo", | |
"description": ",~JA . sh. ~, ~T. Loj\u00eb me bila dhe me stek\u00eb, q\u00eb luhet n\u00eb nj\u00eb tryez\u00eb t\u00eb posa\u00e7me dhe sipas djsa rregullave; tryez\u00eb k\u00ebnddrejt\u00eb, e veshur me nj\u00eb cope t\u00eb gjelb\u00ebr, me buz\u00eb t\u00eb ngritura dhe zakonisht me gjashte vrima, n\u00eb t\u00eb cil\u00ebn luhet kjo loj\u00eb. Bilardo me gropa. Bilat e bilardos." | |
}, | |
"bilashnjok": { | |
"word": "Bilashnjok", | |
"description": ",~U m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Bisk q\u00eb l\u00ebshon trungu i nj\u00eb lisi t\u00eb prer\u00eb. Nxjerr (l\u00ebshon) bilash-njok\u00eb." | |
}, | |
"bilb": { | |
"word": "Bilb", | |
"description": "lL,~I m. sh. ~A, ~AT. 1. zool. Zog I vog\u00ebl shtegtar, me pupla t\u00eb p\u00ebrhime n\u00eb bark dhe t\u00eb murr-me n\u00eb krah\u00ebt, q\u00eb njihet si k\u00ebng\u00ebtari me i mir\u00eb nd\u00ebr gjith\u00eb zogjt\u00eb. Bilbil pylli. Bilbil uji. Z\u00eb bilbili. K\u00ebnga e bilbilit. K\u00ebndon si bilbil. F\u00ebmija \u00ebsht\u00eb bilbili i sht\u00ebpis\u00eb. fj- u. 2. Mjet i vog\u00ebl me nj\u00eb pip, t\u00eb cilit i fryjm\u00eb p\u00ebr t\u00eb nxjerr\u00eb f\u00ebrsh\u00ebllim\u00eb. Bilbil druri. Bilbili i gjyqtarit t\u00eb loj\u00ebs (i policit, i roj\u00ebs). Bilbil f\u00ebmij\u00ebsh. F\u00ebrsh\u00ebllima e bilbilit." | |
}, | |
"bilbileshe": { | |
"word": "Bilbilesh\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT zoo!. Fem. e BILBIL, ~I i." | |
}, | |
"bile": { | |
"word": "Bile", | |
"description": "pj. bised. Aq me shum\u00eb, aq me tep\u00ebr; madje. Bile edhe ai e di. Bile, bile me mir\u00eb t\u00eb mos vinte." | |
}, | |
"biletari": { | |
"word": "Biletari", | |
"description": "~A . sh. ~, ~T\u00cb. Vend ku shiten bileta." | |
}, | |
"biletashites": { | |
"word": "Biletashit\u00ebs", | |
"description": ",~I." | |
}, | |
"biletashitese": { | |
"word": "Biletashit\u00ebse", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET. Fem. e" | |
}, | |
"bilete": { | |
"word": "Bilet\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. 1. Cope e vog\u00ebl letre a kartoni, me sh\u00ebnimet e nevojshme, q\u00eb merret kundrejt nj\u00eb pagese dhe q\u00eb p\u00ebrdoret p\u00ebr t\u00eb par\u00eb nj\u00eb shfaqje a nj\u00eb loj\u00eb, p\u00ebr t\u00eb hyr\u00eb n\u00eb nj\u00eb vend arg\u00ebtimi, p\u00ebr t\u00eb udh\u00ebtuar me nj\u00eb mjet etj. Bilet\u00eb kinemaje (tea-tri, sporti). Bileta e hyr)es." | |
}, | |
"bil": { | |
"word": "Bil", | |
"description": "lKE,~JA . sh. ~E, ~ET. Ibrik i vog\u00ebl me l\u00ebfyt, zakonisht prej teneqeje, q\u00eb p\u00ebrdoret p\u00ebr t'u dh\u00ebn\u00eb uj\u00eb f\u00ebmij\u00ebve ose p\u00ebr t\u00eb hedhur vajin. Bilike uji (vaji). I dha uj\u00eb me bilike." | |
}, | |
"bilion": { | |
"word": "Bilion", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT mat. Nj\u00eb mij\u00eb mi-lion\u00eb, miliard (n\u00eb disa sisteme njehsimi); nj\u00eb milion milion\u00eb ose nj\u00eb mij\u00eb miliard\u00eb (n\u00eb sistemin anglez e gjerman t\u00eb njehsimit)." | |
}, | |
"bilonje": { | |
"word": "Bilonj\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. 1. Bisk i drejt\u00eb, q\u00eb del nga trungu i prer\u00eb i nj\u00eb peme, lastar. Bilonja plepi. Bilonj\u00eb pylli. Nxjerr (l\u00ebshon) bilonja. E drejt\u00eb si bilonj\u00eb. 2. fig. Vajz\u00eb a grua me shtat t\u00eb giat\u00eb e t\u00eb drejt\u00eb, biskonj\u00eb." | |
}, | |
"bilur": { | |
"word": "Bilur", | |
"description": ",~I m. bised. 1. Porcelan. En\u00eb (pjat\u00eb) biluri. I bardh\u00eb si biluri. 2. Xham i paster; kristal i bardh\u00eb. Got\u00eb biluri. 3. p\u00ebrd. mb. fig. Shum\u00eb i paster, shum\u00eb i kthjell\u00ebt; shum\u00eb i bardh\u00eb. \u00cbsht\u00eb qielli bilur. E mban sht\u00ebpin\u00eb bilur. I ka ll\u00ebr\u00ebt bilur. 4. p\u00ebrd. ndajf. fig. Shum\u00eb (me mbiemrat \u201ci bardh\u00eb\u201d, \u201ci past\u00ebr\u201d, \u201ci kthjell\u00ebt\u201d). Bilur i bardh\u00eb. I past\u00ebr bilur." | |
}, | |
"bilurte": { | |
"word": "Bilurt\u00eb", | |
"description": "(i, e) mb. bised. 1. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb b\u00ebr\u00eb prej biluri." | |
}, | |
"bimbash": { | |
"word": "Bimbash", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT hist. Oficer epror n\u00eb ushtrin\u00eb e Perandoris\u00eb Osmane, i cili kishte nj\u00eb grade q\u00eb i p\u00ebrgjigjet asaj t\u00eb majorit." | |
}, | |
"bime": { | |
"word": "Bim\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. 1. Dru, shkurre, ba-rishte, lule, k\u00ebrpudh\u00eb a qenie tjet\u00ebr e k\u00ebtij lloji, q\u00eb mbin, rritet e jeton zakonisht e ngulur n\u00eb nj\u00eb vend, q\u00eb e merr ushqimin nga toka dhe nga ajri me rr\u00ebnj\u00eb e me gjethe dhe q\u00eb shum\u00ebzohet me fara ose me las-tar\u00eb; em\u00ebr i p\u00ebrgjithsh\u00ebm p\u00ebr qenie t\u00eb tilla t\u00eb gjalla, q\u00eb rriten n\u00eb tok\u00eb ose n\u00eb uj\u00eb dhe q\u00eb dallohen nga kaf-sh\u00ebt, nga q\u00eb nuk l\u00ebvizin vet\u00eb. Bim\u00eb t\u00eb egra (t\u00eb buta, t\u00eb dobishme). Bim\u00eb nj\u00ebvje\u00e7are (shum\u00ebvje\u00e7are). Bim\u00eb pyjore (barishtore, bishtajore, grunore). Bim\u00eb kaca-var\u00ebse (ngjit\u00ebse). Bim\u00eb mjek\u00ebsore." | |
}, | |
"bimengrenes": { | |
"word": "Bim\u00ebngr\u00ebn\u00ebs", | |
"description": ",~E mb. biol. 1. Q\u00eb ushqehet me bim\u00eb." | |
}, | |
"bimesi": { | |
"word": "Bim\u00ebsi", | |
"description": ",~A . T\u00ebr\u00ebsia e bim\u00ebve q\u00eb rriten n\u00eb nj\u00eb vend; bim\u00ebt q\u00eb rriten mbi tok\u00eb a n\u00eb uj\u00eb, bota e bim\u00ebve. Bim\u00ebsi tok\u00ebsore (ujore, n\u00ebnuj\u00ebse). Bim\u00ebsi e dendur (e pasur). \fBim\u00ebsi e lart\u00eb (e ul\u00ebt). Bim\u00ebsi mesdhetare (tropikale)." | |
}, | |
"bimetore": { | |
"word": "Bim\u00ebtore", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET libr. Kolek-sion bim\u00ebsh t\u00eb thara p\u00ebr q\u00ebllime studimi, herbarium. Krijuan nj\u00eb bim\u00ebtore." | |
}, | |
"bimishte": { | |
"word": "Bimisht\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. Vend i mbuluar me bim\u00eb, vend me bim\u00ebsi t\u00eb dendur. Pllaj\u00eb me bimishta." | |
}, | |
"bimor": { | |
"word": "Bimor", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me bim\u00ebt, i bim\u00ebve; q\u00eb p\u00ebrb\u00ebhet prej bim\u00ebsh; q\u00eb b\u00ebhet ose q\u00eb nxirret nga bimIt." | |
}, | |
"bimore": { | |
"word": "Bimore", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET. Tok\u00eb e mbjell\u00eb me bim\u00eb bujq\u00ebsore. Bimore e madhe.BIMS\u00cb,~A . sh. ~A, ~AT." | |
}, | |
"bina": { | |
"word": "Bina", | |
"description": ",~JA. Duket breshka shih te BRESHK\u00cb,~A. Nuk i duket (i humbi, i treti) boja shih te BOJ\u00cb,~A i. Dielli duket (sliihet) q\u00eb n\u00eb m\u00ebngjes (q\u00eb kur Iind) fj. u. shih te" | |
}, | |
"binadale": { | |
"word": "Binadal\u00eb", | |
"description": "mb. bised. Binashuar. BINAMADH,~E mb. bised. Trupmadh." | |
}, | |
"binar": { | |
"word": "Binar", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. 1. Tra i holl\u00eb, i sha-rruar e me kat\u00ebr faqe. Binar list (plepi, pishe). Binar\u00ebt e dyshemes\u00eb (e \u00e7atis\u00eb). Pres (\u00e7aj) binar\u00eb. Mb\u00ebrtheu binar\u00ebt. 2. \u00c7donj\u00ebri nga dy trar\u00ebt e posa\u00e7\u00ebm prej metali, mbi t\u00eb cil\u00ebt ecin rrotat e trenit a t\u00eb tramit; shine. Binar\u00ebt e hekurudh\u00ebs (e trenit). Shtruan binar\u00ebt. K\u00ebm-beu binar\u00ebt (treni). Doli nga binar\u00ebt (treni). 3. vet. sh. fig. Drejtimi, n\u00eb t\u00eb cilin zhvillohet nj\u00eb veprimtari, nj\u00eb dukuri etj. ose rruga, n\u00eb t\u00eb cil\u00ebn ec\u00ebn e vepron nj\u00eb njeri, nj\u00eb organizat\u00eb, nj\u00eb shoq\u00ebri a nj\u00eb shtet; rrug\u00eb, m\u00ebnyr\u00eb; vij\u00eb a rrug\u00eb e drejt\u00eb. Ec\u00ebn n\u00eb binar\u00eb t\u00eb drejt\u00eb. \u00cbsht\u00eb n\u00eb binar\u00eb. Doli (iku, u largua) nga binar\u00ebt." | |
}, | |
"binashuar": { | |
"word": "Binashuar", | |
"description": "mb. bised. 1. Q\u00eb nuk l\u00eb pas f\u00ebmij\u00eb e pasardh\u00ebs, rr\u00ebnj\u00ebdal\u00eb; si mallk. q\u00eb mbett\u00eb pa njeri e i shkret\u00eb. 2. P\u00ebrd. em. sipas kuptimit t\u00eb mbiemrit." | |
}, | |
"bind": { | |
"word": "Bind", | |
"description": "kal, ~A, ~UR. 1. I mbush mendjen dikujt me arsyetime, me fakte e me prova se di\u00e7ka \u00ebsht\u00eb e v\u00ebrtet\u00eb a e drejt\u00eb dhe e b\u00ebj t\u00eb besoj\u00eb plot\u00ebsisht p\u00ebr k\u00ebt\u00eb; e b\u00ebj t\u00eb pranoj\u00eb di\u00e7ka si t\u00eb v\u00ebrtet\u00eb e t\u00eb drejt\u00eb dhe t\u00eb mos dyshoj\u00eb \fp\u00ebr k\u00ebt\u00eb. Bind shok\u00ebt. Bind masat. Bind me fjal\u00eb (me fakte, me prova). P\u00ebrpiqem (arrij) ta bind. 2. bised. B\u00ebj dike t\u00eb \u00e7uditet s\u00eb tep\u00ebrmi, e habit, e rhahnit." | |
}, | |
"binde": { | |
"word": "Binde", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET krahin. Dami-xhan\u00eb. Binde rakie. Binde me ver\u00eb." | |
}, | |
"bindem": { | |
"word": "Bindem", | |
"description": "vetv. 1. Me mbushet mendja se di\u00e7ka \u00ebsht\u00eb e v\u00ebrtet\u00eb a e drejt\u00eb, besoj plot\u00ebsisht p\u00ebr k\u00ebt\u00eb; pranoj di\u00e7ka pa asnj\u00eb dyshim si t\u00eb v\u00ebrtet\u00eb e t\u00eb drejt\u00eb; sigurohem p\u00ebr di\u00e7ka. Bindem vet\u00eb. U bind me n\u00eb fund. 2. Veproj sipas k\u00ebrkesave dhe urdhrave t\u00eb dikujt, e d\u00ebgjoj dike dhe i n\u00ebnshtrohem pa e kund\u00ebrshtuar. U bindem prind\u00ebrve. I bindem urdhrit. Bindem pa fjal\u00eb. 3. bised. \u00c7uditem nga di\u00e7ka e jasht\u00ebzakonshme, habitem, mahnitem. Bindeshin t\u00eb gjith\u00eb me t\u00eb. 4. P\u00ebs. e BIND. \u2022 U bind dreqi thjeshtligj. ndodhi di\u00e7ka e jasht\u00ebzakonshme, u be nj\u00eb p\u00ebshtjellim i madh. I bindet shkopit t\u00eb dirigjentit (t\u00eb dirigjuesit) libr. shih te DIRIGJENT,~I." | |
}, | |
"binderme": { | |
"word": "Bind\u00ebrme", | |
"description": ",~JA. sh. ~, ~T\u00cb. 1. Vij\u00eb e thelluar, q\u00eb b\u00ebhet buz\u00eb nj\u00eb d\u00ebrrase n\u00eb m\u00ebnyr\u00eb q\u00eb kjo t\u00eb p\u00ebr-puthet rrafsh me nj\u00eb d\u00ebrras\u00eb tjet\u00ebr. Bind\u00ebrmeja e kutis\u00eb. Bind\u00ebrme p\u00ebr xhamat n\u00eb dritare. D\u00ebrrasa (dysheme) me bind\u00ebrme. 2. Zdrukth i holl\u00eb, q\u00eb sh\u00ebrben p\u00ebr t\u00eb b\u00ebr\u00eb k\u00ebtd vij\u00eb. Punon me bind\u00ebrme. 3. p\u00ebrd. ndajf. Nj\u00ebri mbi tjetrin, q\u00eb t\u00eb puthiten mir\u00eb; kaluar, kaluarthi. shtroj d\u00ebrrasat bind\u00ebrme. I v\u00eb vargjet e duhanit bind\u00ebrme." | |
}, | |
"bindje": { | |
"word": "Bindje", | |
"description": ",~A . sh. ~E, ~ET. 1. Veprimi sipas kuptimeve t\u00eb foljeve BIND, BINDEM. Metoda e bindjes. Forca e bindjes. Me an\u00ebn e bindjes. 2. Besimi i plot\u00eb se di\u00e7ka \u00ebsht\u00eb e V\u00ebrtet\u00eb dhe e drejt\u00eb; mendim i ngulur e i pal\u00ebkundur. Bindje e plot\u00eb (e patundur, e thell\u00eb). Bindje e nd\u00ebrgjegjshme. Bindje e verb\u00ebr. Kam (shpreh) bindjen. Krijoj (formoj) bindjen." | |
}, | |
"bindshem": { | |
"word": "Bindsh\u00ebm", | |
"description": "(i), ~ME (e) mb. libr. 1. shih BIN-DUR(i, e)2. 2. vjet. Q\u00eb ngjall habi me madh\u00ebsin\u00eb a me pamjen e jasht\u00ebzakonshme ose me vetit\u00eb e rralla; i \u00e7uditsh\u00ebm." | |
}, | |
"bindur": { | |
"word": "Bindur", | |
"description": "(i, e) mb. 1. Q\u00eb i \u00ebsht\u00eb mbushur mendja p\u00ebr di\u00e7ka, q\u00eb ka bindje, q\u00eb ka besim t\u00eb plot\u00eb p\u00ebr di\u00e7ka; q\u00eb shpreh bindje t\u00eb forte. Ateist i bindur. Jam i bindur. 2. Q\u00eb i zbaton pa kund\u00ebrshtuar k\u00ebrkesat, porosit\u00eb a urdhrat e dikujt; q\u00eb nuk kund\u00ebrshton, i d\u00ebgjuesh\u00ebm; kund. i pabindur. F\u00ebmij\u00eb i bindur. Vajz\u00eb e bindur. N'eri i bindur." | |
}, | |
"binek": { | |
"word": "Binek", | |
"description": ",~U m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT bot. Bim\u00eb barishtore parazitare, me k\u00ebrcell t\u00eb shkurt\u00ebr e t\u00eb holl\u00eb, q\u00eb b\u00ebn kokrra t\u00eb vogla si t\u00eb fshes\u00ebs dhe q\u00eb del n\u00eb arat e mbje-lla me oriz. \fBINISH,~I m. sh. ~E, ~ET vjet. 1. Xhybe e gjer\u00eb, q\u00eb vishnin hoxhallar\u00ebt; pallto e gjer\u00eb burrash prej cohe t\u00eb mir\u00eb etj. Binish l\u00ebkure. 2. Pallto e gjer\u00eb prej m\u00ebndafshi, me ngjyr\u00eb t\u00eb err\u00ebt, q\u00eb vishnin grate muhamedane duke mbuluar edhe kok\u00ebn." | |
}, | |
"binokel": { | |
"word": "Binok\u00ebl", | |
"description": ",~LI m. sh. ~LA, ~LAT libr. Dylbie shkurt\u00ebr dyfishe p\u00ebr t\u00eb par\u00eb m\u00eb t\u00eb dy syt\u00eb nj\u00ebkoh\u00eb-sisht. Binok\u00ebl teatri (stadiumi)." | |
}, | |
"binom": { | |
"word": "Binom", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. 1. mat. Shprehjc algjebrike, q\u00eb p\u00ebrb\u00ebhet prej dy termash t\u00eb bashkuar me shenj\u00ebn plus ose minus. Formula e binomit. Ku-fizat e binomit." | |
}, | |
"binoshe": { | |
"word": "Binoshe", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET. Dm ose hu me dy maja, big\u00eb." | |
}, | |
"binjak": { | |
"word": "Binjak", | |
"description": ",~E mb. 1. Q\u00eb ka lindur nj\u00ebkoh\u00ebsisht me nj\u00eb tjet\u00ebr nga e nj\u00ebjta m\u00ebm\u00eb. Motra binjak\u00eb. V\u00ebllez\u00ebr binjak\u00eb." | |
}, | |
"binjake": { | |
"word": "Binjake", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET. Fem. e BINJAK, ~U i." | |
}, | |
"binjore": { | |
"word": "Binjore", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET. Dy deg\u00eb q\u00eb dalin nga i nj\u00ebjti vend; big\u00eb. v\u00ebpjergull\u00ebs nj\u00eb binjore." | |
}, | |
"bio": { | |
"word": "Bio", | |
"description": "klMI,~A . Shkenc\u00eb q\u00eb studion proceset kimike tek organizmat e gjall\u00eb. Laboratori i biokimis\u00eb." | |
}, | |
"biofiz": { | |
"word": "Biofiz", | |
"description": "lK\u00cb,~A . Shkenc\u00eb q\u00eb studion dukurit\u00eb dhe ligjet fizike tek organizmat e gjall\u00eb." | |
}, | |
"biograf": { | |
"word": "Biograf", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Hartues i nj\u00eb jet\u00ebshkrimi, jet\u00ebshkrues. Biograf i njohur." | |
}, | |
"biografi": { | |
"word": "Biografi", | |
"description": ",~A . sh. ~, ~T\u00cb. P\u00ebrshkrimi i jet\u00ebs s\u00eb nj\u00eb njeriu, jet\u00ebshkrim; t\u00eb dh\u00ebnat p\u00ebr jet\u00ebn dhe p\u00ebr veprimtarin\u00eb e dikujt. Biografi e pasur (e paster). B\u00ebj (shkruaj) biografin\u00eb. \u2022k I b\u00ebri biografin\u00eb keq. tha gjith\u00e7ka dinte p\u00ebr nj\u00eb njeri, duke e marr\u00eb n\u00ebp\u00ebr goj\u00eb." | |
}, | |
"biografik": { | |
"word": "Biografik", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me jet\u00eb-shkrimin, jet\u00ebshkrimor. Sh\u00ebnime (t\u00eb dh\u00ebna) biogra-fike. Studim (artikull) biografik. Vep\u00ebr biografike. Fjalor biografik." | |
}, | |
"biolog": { | |
"word": "Biolog", | |
"description": ",~U m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Specialist n\u00eb fu-sh\u00ebn e biologjis\u00eb. \fBIOLOGJl,~A . 1. Shkenc\u00eb natyrore, q\u00eb studion dukurit\u00eb e ligjet e p\u00ebrbashk\u00ebta t\u00eb jet\u00ebs e t\u00eb zhvi-llimit t\u00eb t\u00eb gjitha qenieve .\u00eb gjalla. Biologjia e p\u00ebrgjithshme. Biologjia e bim\u00ebve (e kafsh\u00ebve). Kabineti (k\u00ebndi) i biologjis\u00eb. Instituti (fakulteti) i biologjis\u00eb. 2. Ve\u00e7orit\u00eb e nd\u00ebrtimit dhe t\u00eb zhvillimit t\u00eb nj\u00eb qe-nieje t\u00eb gjall\u00eb, q\u00eb p\u00ebrcaktojn\u00eb natyr\u00ebn e saj. Biologjia e nj\u00eb kafshe (e nj\u00eb kandrre). Biologjia e nj\u00eb bitne. 3. L\u00ebnd\u00eb m\u00ebsimore q\u00eb jep njohurit\u00eb e k\u00ebsaj shkenc\u00eb n\u00eb shkoll\u00eb; bised. teksti q\u00eb p\u00ebrmban k\u00ebto njohuri. M\u00ebsuesi i biologjis\u00eb. Ora e biologjis\u00eb. Mori dhjet\u00eb n\u00eb biologji." | |
}, | |
"biologjik": { | |
"word": "Biologjik", | |
"description": ",~E mb. 1. Q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me bio-logjin\u00eb, i biologjis\u00eb; q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me jet\u00ebn e gjall\u00eb ose me qeniet e gjalla. Proces biologjik. Ligj biologjik. Veti (ve\u00e7ori) biologjike. Analiz\u00eb biologjike. Stacion biologjik. Vdekje biologjike. Nevoj\u00eb biologjike. Kusht biologjik. Teori biologjike. Kabineti biologjik. 2. Q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me p\u00ebrdorimin e biologjis\u00eb ose me shfryt\u00ebzimin e mund\u00ebsive dhe t\u00eb mjeteve q\u00eb jep ajo p\u00ebr q\u00ebllime praktike. Pastrim biologjik. Metodat biologjike." | |
}, | |
"biorryme": { | |
"word": "Biorrym\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT spec. Rrym\u00eb elektrike, q\u00eb lind n\u00eb indet e njer\u00ebzve, t\u00eb kafsh\u00ebve e t\u00eb bim\u00ebve, p\u00ebr shkak t\u00eb ndryshimeve t\u00eb ngarkesave elektrike n\u00eb an\u00ebt e qelizave. Biorrymat e trurit. Re-gjistrimi i biorrymave." | |
}, | |
"biosfere": { | |
"word": "Biosfer\u00eb", | |
"description": ",~A . spec. Zone e rruzullit tok\u00ebsor, n\u00eb t\u00eb cil\u00ebn ka jet\u00eb; t\u00ebr\u00ebsia e qenieve t\u00eb gjalla q\u00eb je-tojn\u00eb n\u00eb tok\u00eb, n\u00eb uj\u00eb dhe n\u00eb atmosfer\u00eb." | |
}, | |
"biplan": { | |
"word": "Biplan", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET av. Aeroplan me dy pale krah\u00eb. Biplan zbulues (ushtarak)." | |
}, | |
"bir": { | |
"word": "Bir", | |
"description": ",~I. Mbet\u00ebn -J zogjt\u00eb pa kllo\u00e7k\u00eb shih te" | |
}, | |
"vashe": { | |
"word": "Vash\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT poet. Vajz\u00eb n\u00eb mo-sh\u00eb t\u00eb re." | |
}, | |
"birac": { | |
"word": "Bira\u00e7", | |
"description": "~I m. sh. ~E, ~ET. Kamare e vog\u00ebl n\u00eb mur n\u00eb an\u00eb t\u00eb vatr\u00ebs. Vuri filxhanin n\u00eb bira\u00e7." | |
}, | |
"biracok": { | |
"word": "Bira\u00e7ok", | |
"description": ",~U m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Vrim\u00eb e vog\u00ebl." | |
}, | |
"biralec": { | |
"word": "Biralec", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Lloj kula\u00e7i, t\u00eb cilit i b\u00ebhet nj\u00eb vrim\u00eb n\u00eb mes." | |
}, | |
"biralie": { | |
"word": "Biralie", | |
"description": ",~A . sh. ~E, ~ET. Qepshe gjelle me vrima.BIRAMEL,~E mb. krahin. 1. Q\u00eb zhbiron p\u00ebr t\u00eb \fmarr\u00eb vesh \u00e7do gj\u00eb; q\u00eb k\u00ebrlcon e gjurmon kudo p\u00ebr t\u00eb m\u00ebsuar di\u00e7ka, q\u00eb s'l\u00eb gj\u00eb pa trazuar p\u00ebr t\u00eb zbuluar di\u00e7ka, tep\u00ebr kureshtar, zhbirues. Burr\u00eb biramel. Grua biramele. 2. P\u00ebrd. em. sipas kuptimit t\u00eb mbiemrit." | |
}, | |
"birbo": { | |
"word": "Birbo", | |
"description": ",~JA m. sh. ~, ~T keq. Njeri pa sht\u00ebpi e pa katandi; ai q\u00eb b\u00ebn jet\u00eb t\u00eb parregullt; njeri men-djeleht\u00eb e i dh\u00ebn\u00eb pas jet\u00ebs s\u00eb shthurur. Jet\u00eb birbosh." | |
}, | |
"birce": { | |
"word": "Bir\u00e7e", | |
"description": ",~JA m. sh. ~E, ~ET bised. 1. p\u00ebrk. Djal\u00eb i ri; bir. 2. mosp\u00ebrf. Djal\u00eb i p\u00ebrk\u00ebdhelur, djal\u00eb t\u00eb cilit nuk i p\u00eblqen shum\u00eb t\u00eb punoj\u00eb; i biri i bot\u00ebs, tjetri. Ai bir-\u00e7ja nuk punonte. S'e prish(e rehalin bir\u00e7ja." | |
}, | |
"bireri": { | |
"word": "Bir\u00ebri", | |
"description": ",~A . 1. T\u00eb qen\u00ebt bir i dikujt, lidhja e djalit me prind\u00ebrit e vet. 2. shih BIJ\u00cbSI,~A. E nxori bir\u00ebrie. 3. fig. Prejardhje e drejtp\u00ebrdrejt\u00eb ose zhvillim me lidhje t\u00eb drejtp\u00ebrdrejt\u00eb trash\u00ebgimie. Lidhje bir\u00ebrie." | |
}, | |
"bires": { | |
"word": "Bir\u00ebs", | |
"description": "lM,~I m. libr. Veprimi sipas kuptImeve t\u00eb foljeve" | |
}, | |
"biresoj": { | |
"word": "Bir\u00ebsoj", | |
"description": "kal, ~OVA, ~UAR libr. Marr n\u00eb fa-milje nj\u00eb t\u00eb mitur, duke i dh\u00ebn\u00eb t\u00eb gjitha t\u00eb drejtat e f\u00ebmij\u00ebs s\u00eb barkut, e b\u00ebj bir a bij\u00eb n\u00eb shpirt; adoptoj. Bir\u00ebsoi dy f\u00ebmij\u00eb." | |
}, | |
"biresohem": { | |
"word": "Bir\u00ebsohem", | |
"description": "libr. P\u00ebs. e BIR\u00cbSOJ." | |
}, | |
"bireveshe": { | |
"word": "Bir\u00ebvesh\u00eb", | |
"description": ",~A m. sh. ~A, ~AT 2ool. shih" | |
}, | |
"gersherez": { | |
"word": "G\u00ebrsh\u00ebr\u00ebz", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. 1. nd\u00ebrt. Secili prej trar\u00ebve t\u00eb holl\u00eb, q\u00eb zbresin dy nga dy n\u00eb trajt\u00eb g\u00ebrsh\u00ebre nga kulmari i \u00e7atis\u00eb, mbi t\u00eb cil\u00ebt mb\u00ebr-thehen qeprat. 2. zool. Insekt i vog\u00ebl, me trup t\u00eb holl\u00eb e t\u00eb gjat\u00eb n\u00eb ngjyr\u00eb kafe t\u00eb err\u00ebt, me bishtin big\u00eb e me dy brir-th\u00eb n\u00eb kok\u00eb, q\u00eb ushqehet me pem\u00eb e sidomos me rrush. 3. Kocaku i samarit, kaptelli i pasm\u00eb. 4. vet. sh. Dy zgjatimet n\u00eb maj\u00ebn e gjuh\u00ebs s\u00eb gjarp-rit. 5. Lloj thurjeje a q\u00ebndisme e ngjashme me krah\u00ebt e g\u00ebrsh\u00ebr\u00ebs, q\u00eb b\u00ebhet mbi nj\u00eb p\u00eblhur\u00eb; p\u00ebrpar\u00ebse me q\u00ebndisma t\u00eb tilla. 6. Lloj plori pa maj\u00eb." | |
}, | |
"birinxhi": { | |
"word": "Birinxhi", | |
"description": "ndajf. vjet. 1. p\u00ebr bukuri, shum\u00eb mir\u00eb." | |
}, | |
"birko": { | |
"word": "Birko", | |
"description": ",~JA m. sh. ~, ~T mosp\u00ebrf. shih BIR\u00c7E, ~JA." | |
}, | |
"birman": { | |
"word": "Birman", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me Birmanin\u00eb ose me birman\u00ebt, q\u00eb \u00ebsht\u00eb karakteristik p\u00ebr Birmanin\u00eb ose p\u00ebr birman\u00ebt, i Birmanis\u00eb ose i birman\u00ebve; q\u00eb \u00ebsht\u00eb krijuar nga birman\u00ebt. Populli birman. Gjuha birmane. Veshje birmane. Zakone birmane." | |
}, | |
"birnor": { | |
"word": "Birnor", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb karakteristik p\u00ebr birin, q\u00eb \u00ebsht\u00eb i till\u00eb si te biri, prej biri. Dashuri (mir\u00ebnjohje) birnore." | |
}, | |
"biroce": { | |
"word": "Biro\u00e7e", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET. Karroc\u00eb e leht\u00eb me dy rrota, e t\u00ebrhequr nga nj\u00eb kale. Hipi n\u00eb biro\u00e7e. Mbrehu kalin n\u00eb biro\u00e7e." | |
}, | |
"birohet": { | |
"word": "Birohet", | |
"description": ". P\u00ebs. e BIROJ." | |
}, | |
"biruce": { | |
"word": "Biruc\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. 1. Vrim\u00eb e vog\u00ebl. Biruc\u00eb miu. 2. Qeli shum\u00eb e vog\u00ebl n\u00eb burg, zakonisht p\u00ebr nj\u00eb njeri q\u00eb mbahet i ve\u00e7uar nga t\u00eb tjer\u00ebt; burg. Biruc\u00eb burgu. Biruc\u00eb e err\u00ebt (e ftoht\u00eb). E fut\u00ebn n\u00eb biruc\u00eb. \f3. fig. Dhom\u00eb e vog\u00ebl, e ngusht\u00eb dhe pa drit\u00eb. Je-tonte (banonte) n\u00eb nj\u00eb biruc\u00eb." | |
}, | |
"birces": { | |
"word": "Birces", | |
"description": ",~I m. sh. ~, ~IT. 1. zool. Em\u00ebr i disa kandrrave d\u00ebmtuese, larvat e t\u00eb cilave shpojn\u00eb vrima n\u00eb pem\u00ebt." | |
}, | |
"birues": { | |
"word": "Birues", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb b\u00ebn vrima; q\u00eb sh\u00ebrben p\u00ebr t\u00eb hapur vrima. Krimb birues. Kunj birues." | |
}, | |
"birrari": { | |
"word": "Birrari", | |
"description": ",~A . sh. ~, ~T\u00cb. Lokal ku shitet dhe pihet birr\u00eb. Birraria \u201cTomori\u201d." | |
}, | |
"birre": { | |
"word": "Birr\u00eb", | |
"description": ",~A. sh. ~A, ~AT. Pije alkoolike e but\u00eb, q\u00eb b\u00ebhet zakonisht nga elbi i tharb\u00ebtuar dhe nga sum-bullarja; nj\u00eb mas\u00eb e caktuar e k\u00ebsaj pijeje (nj\u00eb got\u00eb, nj\u00eb shishe). Birr\u00eb e ftoht\u00eb. Birr\u00eb e zez\u00eb. Birr\u00eb fu\u00e7ie. Shishe (got\u00eb) bine." | |
}, | |
"bis": { | |
"word": "Bis", | |
"description": "pasth. 1. P\u00ebrdoret p\u00ebr t\u00eb k\u00ebrkuar p\u00ebrs\u00ebritjen e nj\u00eb pjese t\u00eb k\u00ebnduar ose t\u00eb luajtur n\u00eb sken\u00eb. Th\u00ebrres bis. 2. p\u00ebrd. mb. libr. P\u00ebrdoret p\u00ebr t\u00eb treguar q\u00eb di\u00e7ka del p\u00ebr s\u00eb dyti, e p\u00ebrs\u00ebritur. Paqe pes\u00ebmb\u00ebdhjet\u00eb bis." | |
}, | |
"bisbiq": { | |
"word": "Bisbiq", | |
"description": ",~I II m. sh. ~\u00cb_, ~\u00cbT. 1. Bag\u00ebti (dele ose dash) q\u00eb e ka trupin t\u00eb im\u00ebt e t\u00eb dob\u00ebt dhe q\u00eb zakonisht nuk \u00ebsht\u00eb e shtruar e ndahet nga tufa. 2. keq. Njeri zakonisht me trup t\u00eb Vog\u00ebl a t\u00eb hequr, por shum\u00eb i l\u00ebvizsh\u00ebm; llafazan e ngat\u00ebrrestar; mistrec. 3. P\u00ebrd. mb. sipas kuptimeve t\u00eb emrit. Dele bisbiqe." | |
}, | |
"bisedar": { | |
"word": "Bisedar", | |
"description": ",~E mb. 1. Q\u00eb di ta mbaj\u00eb bised\u00ebn t\u00eb gjall\u00eb, kuvendar. 2. P\u00ebrd. em. sipas kuptimit t\u00eb mbiemrit. Bisedare e madhe." | |
}, | |
"bisede": { | |
"word": "Bised\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. 1. Shk\u00ebmbim i lire mendimesh nd\u00ebrmjet dy a me shum\u00eb njer\u00ebzve p\u00ebr \u00e7\u00ebshtje t\u00eb jet\u00ebs s\u00eb p\u00ebrditshme ose t\u00eb pun\u00ebs; t\u00eb folur i lire nd\u00ebrmjet dy a me shum\u00eb vetave; kuvendim.Bised\u00eb e p\u00ebrzem\u00ebrt (shoq\u00ebrore, miq\u00ebsore, familjare). Bised\u00eb e ngroht\u00eb (e lire, e shkurt\u00ebr, e k\u00ebndshme, e m\u00ebrzitshme, e shtruar). Z\u00eb (hap, \u00e7el, filloj, nis) bise-d\u00ebn. Nd\u00ebrpres bised\u00ebn. Nd\u00ebrroi bised\u00eb. I dha fund bised\u00ebs. U k\u00ebput filli i bised\u00ebs. E solli bised\u00ebn le... 2. Fjal\u00eb a ligj\u00ebrat\u00eb q\u00eb mbahet p\u00ebrpara d\u00ebgjuesve p\u00ebr nj\u00eb tem\u00eb ose p\u00ebr nj\u00eb \u00e7\u00ebshtje; trajtimi i nj\u00eb pro-bletni me pyetje e p\u00ebrgjigje a me shk\u00ebmbim men-dimesh nd\u00ebrmjet pjes\u00ebmarr\u00ebsve. Bised\u00eb politike (shken-core, letrare)." | |
}, | |
"bised": { | |
"word": "Bised", | |
"description": "lM,~I m. sh. ~E, ~ET. 1. Veprimi sipas kiiptimeve t\u00eb foljeve BISEDOJ, BISEDOHET. 2. Shk\u00ebmbim i lire mendimesh nd\u00ebrmjet dy ose me shum\u00eb njer\u00ebzye p\u00ebr \u00e7\u00ebshtje t\u00eb jet\u00ebs s\u00eb p\u00ebrditshme ose t\u00eb pun\u00ebs, bised\u00eb. Bisedim telefonik. Bisedim i p\u00ebrzem\u00ebrt (i gjall\u00eb, i k\u00ebndsh\u00ebm). Hyri (mori pjes\u00eb) n\u00eb nj\u00eb bisedim. 3. vet. sh. Shk\u00ebmbim mendimesh nd\u00ebrmjet dy a me shum\u00eb pal\u00ebve p\u00ebr t\u00eb arritur nj\u00eb marr\u00ebveshje ose p\u00ebr t\u00eb shqyrtuar nj\u00eb \u00e7\u00ebshtje q\u00eb duhet zgjidhur. Bi-sedime zyrtare (miq\u00ebsore). Bisedime diplomat ike. Bisedime dypal\u00ebshe." | |
}, | |
"bisedohet": { | |
"word": "Bisedohet", | |
"description": ". P\u00ebs. e BISEDOJ 2 U biseduan t\u00eb gjitha \u00e7\u00ebshtjet." | |
}, | |
"bisedoj": { | |
"word": "Bisedoj", | |
"description": "joka!., ~OVA, ~UAR. 1. Flas me nj\u00eb njeri a me shum\u00eb njer\u00ebz t\u00eb tjer\u00eb p\u00ebr \u00e7\u00ebshtje t\u00eb jet\u00ebs s\u00eb p\u00ebrditshme ose t\u00eb pun\u00ebs, kuvendoj. Biseduan gjat\u00eb (shkurt, shtruar)." | |
}, | |
"rrafsh": { | |
"word": "Rrafsh", | |
"description": "lN\u00cb,~A ..sh. ~A, ~AT. Vend i rrafsh\u00ebt; krahin\u00eb pa male e kodra. Rrafshine e lart\u00eb (e ul\u00ebt, e hapur). Rraf shine e pyll\u00ebzuar. Rrafshina e Kor\u00e7\u00ebs. Fshati gjendet n\u00eb nj\u00eb rrafshin\u00eb." | |
}, | |
"bisedor": { | |
"word": "Bisedor", | |
"description": ",~E mb. gjuh. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb karakteristik p\u00ebr bised\u00ebn e lire (zakonisht p\u00ebr dialogun), q\u00eb p\u00ebr-doret n\u00eb bisedat e p\u00ebrditshme. Ligj\u00ebrimi bisedor. Fjal\u00eb bisedore." | |
}, | |
"bisedues": { | |
"word": "Bisedues", | |
"description": ",~I m. sh. ~, ~IT. Ai q\u00eb merr pjes\u00eb n\u00eb nj\u00eb bised\u00eb, bashk\u00ebbisedues; ai q\u00eb merr pjes\u00eb n\u00eb bisedime." | |
}, | |
"bisk": { | |
"word": "Bisk", | |
"description": ",~KU m. sh. ~QE, ~QET. 1. Deg\u00eb e njo-m\u00eb, e holl\u00eb dhe e drejt\u00eb, filiz; k\u00ebrcelli i holl\u00eb i bim\u00ebs, q\u00eb sapo mbin." | |
}, | |
"biskar": { | |
"word": "Biskar", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb i holl\u00eb, i gjat\u00eb e i drejt\u00eb; i hajth\u00ebm. Deg\u00eb biskare. Vetull biskare. Djal\u00eb biskar. Vajz\u00eb biskare." | |
}, | |
"biske": { | |
"word": "Bisk\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT zoo!. Rose e eg\u00ebr me bisht t\u00eb gjat\u00eb." | |
}, | |
"biskon": { | |
"word": "Biskon", | |
"description": "jokal., ~OI, ~L'AR. Nxjerr bisk. Biskoi patatja (gruri)." | |
}, | |
"biskonje": { | |
"word": "Biskonj\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. 1. Deg\u00eb e holl\u00eb, e gjat\u00eb dhe e drejt\u00eb; bisk i ri. L\u00ebshoi biskonj\u00eb. Preu nj\u00eb biskonj\u00eb. E ka shtatin si biskonj\u00eb. 2. fig. Vajz\u00eb a grua me shtat t\u00eb gjat\u00eb e t\u00eb drejt\u00eb, vajz\u00eb a grua shtathedhur. 3. p\u00ebrd. mb. I holl\u00eb, i gjat\u00eb e i drejt\u00eb si nj\u00eb bisk. Grua biskonj\u00eb. Vetull biskonj\u00eb. \fBISKOT\u00cb,~A . sh. ~A, ~AT. 1. \u00cbmb\u00eblsir\u00eb e that\u00eb, e gatuar me miell, me yndyr\u00eb e me sheqer dhe e pjekur dy here. Biskota me gjalp\u00eb (me kakao, me qum\u00ebsht). Fabrika e biskotave. Nj\u00eb pako biskota. 2. p\u00ebrd. mb. spec. I pjekur dy here (p\u00ebr porcelanin a p\u00ebr qeramik\u00ebn q\u00eb nuk lyhet me smalt dhe q\u00eb piqet dy here n\u00eb furr\u00eb). Prodhime biskot\u00eb." | |
}, | |
"bismut": { | |
"word": "Bismut", | |
"description": ",~I m. kim. Metal me ngjyr\u00eb t\u00eb argjendt\u00eb e me shk\u00eblqim t\u00eb kuq\u00ebrrem\u00eb, q\u00eb \u00ebsht\u00eb i brisht\u00eb e shkrihet shpejt dhe q\u00eb p\u00ebrdoret p\u00ebr lidhje metalike (simboli Bi)." | |
}, | |
"bistak": { | |
"word": "Bistak", | |
"description": ",~U m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Vesh rrushi. Bistak rrushi." | |
}, | |
"bister": { | |
"word": "Bist\u00ebr", | |
"description": "mb. 1. I cemt\u00eb. Uj\u00eb bister. 2. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb shum\u00eb i thart\u00eb. 3. fig. Q\u00eb e ka gjuh\u00ebn shum\u00eb t\u00eb mpreht\u00eb, q\u00eb p4rgjigjet shpejt, ashp\u00ebr e t\u00eb ther me f jal\u00eb; gjuhust\u00ebr. 4. fig. Shum\u00eb i shpejt\u00eb, shum\u00eb i shkath\u00ebt n\u00eb pun\u00eb. Ka nj\u00eb \u00e7up\u00eb bister. \u00cbsht\u00eb bister n\u00eb pun\u00eb." | |
}, | |
"bisterok": { | |
"word": "Bist\u00ebrok", | |
"description": ",~E mb. krahin. shih BISTER 2. Rrush bist\u00ebrok." | |
}, | |
"bistur": { | |
"word": "Bistur", | |
"description": "l,~A . sh. ~, ~T\u00cb kirur. Thik\u00eb e vog\u00ebl me teh t\u00eb mpreht\u00eb, q\u00eb p\u00ebrdoret p\u00ebr operime. Bisturia e kirurgut." | |
}, | |
"bishar": { | |
"word": "Bishar", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT keq. Njeri i eg\u00ebr si bish\u00eb." | |
}, | |
"bishor": { | |
"word": "Bishor", | |
"description": ",~E mb. libr. I eg\u00ebr, shtazor, prej bishc." | |
}, | |
"bisht": { | |
"word": "Bisht", | |
"description": ",~I. I zuri syt\u00eb buka (e mira) shih te BUK\u00cb,~A. I z\u00ebnt\u00eb syt\u00eb buka! mallk. shih te SY,~RI. I kan\u00eb z\u00ebn\u00eb syt\u00eb lesh shih te LESH,~I. I kan\u00eb z\u00ebn\u00eb syt\u00eb mjegull shih te" | |
}, | |
"leng": { | |
"word": "L\u00ebng", | |
"description": ",~U. E mat me kutin e vet shih te KUT,~I. Mbahet pas flokeve te vet iron, shih te FLOK,~U. \u00cbshte mbyllur nS l\u00ebvozhg\u00ebn (n\u00eb guask\u00ebn) e vet shih te L\u00cbVOZHG\u00cb,~A." | |
}, | |
"laraske": { | |
"word": "Larask\u00eb", | |
"description": ",~A. E sjell n\u00eb rreth dike a di\u00e7ka shih te" | |
}, | |
"hardhje": { | |
"word": "Hardhje", | |
"description": ",~A. I vuri jast\u00ebk fjal\u00ebs shih te JAST\u00cbK,~U." | |
}, | |
"rrjep": { | |
"word": "Rrjep", | |
"description": ", RRIPEM. Rrjepja e l\u00ebkur\u00ebs. Rrjepja e shpend\u00ebve." | |
}, | |
"kandar": { | |
"word": "Kandar", | |
"description": ",~I. I erdhi kocka n\u00eb fyt shih te FYT,~I. I erdhi (i doli) lepuri n\u00eb shteg shih te SHTEG,~U. I vjen (i sillet) mendja (koka) v\u00ebrdall\u00eb (rrotull) shih te V\u00cbRDALL\u00cb. I ka ardhur m\u00ebl\u00e7ia n\u00eb gryk\u00eb shih te M\u00cbL\u00c7I,~A. Po i vjen rrotull larashi shih te LARASH,~I. I vjen tjegulla p\u00ebrqark (v\u00ebrdall\u00eb) dikujt shih tek TJEGULL,~A. I ka ardhur uji n\u00eb mulli dikujt shih tek UJ\u00cb,~I. I erdhi vera te dera shih te" | |
}, | |
"bishtadhize": { | |
"word": "Bishtadhiz\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT bot. Bim\u00eb barishtore nj\u00ebvje\u00e7are, me k\u00ebrcell t\u00eb holl\u00eb, me gjethe si zem\u00ebr, me lule t\u00eb bardha, q\u00eb kacavaret n\u00eb bim\u00ebt e tjera t\u00eb arave." | |
}, | |
"bishtagan": { | |
"word": "Bishtagan", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT zool. Pilives\u00eb." | |
}, | |
"bishtagyp": { | |
"word": "Bishtagyp", | |
"description": ",~I m. sh. ~A, ~AT vjet. Bishti i penes p\u00ebr t\u00eb shkruar." | |
}, | |
"bishtagjate": { | |
"word": "Bishtagjat\u00eb", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT zool. Lloj trishtili me bisht t\u00eb gjat\u00eb, q\u00eb rron n\u00ebp\u00ebr pyje." | |
}, | |
"bishtagjel": { | |
"word": "Bishtagjel", | |
"description": ",~I m. sh. ~A, ~AT. 1. zool. Lloj rose e eg\u00ebr shtegtare. 2. Lloj misri i verdh\u00eb me kok\u00ebrr t\u00eb vog\u00ebl. 3. bot., krahin. Zambak." | |
}, | |
"bishtaje": { | |
"word": "Bishtaj\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. 1. Fryti i disa bim\u00ebve, i gjat\u00eb e i holl\u00eb, i p\u00ebrb\u00ebr\u00eb nga dy flet\u00eb t\u00eb ngji-tura, brenda t\u00eb cilave gjenden farat. Bishtaj\u00eb e njom\u00eb (e lhat\u00eb)." | |
}, | |
"bishtaj": { | |
"word": "Bishtaj", | |
"description": "ON jokal., ~OI, ~UAR. Lidh bishtaj\u00eb. Ka bishtajuar batha." | |
}, | |
"bishtajor": { | |
"word": "Bishtajor", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb e ka frytin bishtaj\u00eb; q\u00eb b\u00ebn bishtaj\u00eb. Bim\u00eb (perime) bishtajore." | |
}, | |
"bishtajore": { | |
"word": "Bishtajore", | |
"description": ",~T . vet. sh. bot. Familje bi-m\u00ebsh, e cila p\u00ebrmbledh barishte, shkurre ose drur\u00eb, q\u00eb e kan\u00eb frytin bishtaj\u00eb." | |
}, | |
"bishtak": { | |
"word": "Bishtak", | |
"description": ",~E mb. 1. Q\u00eb ka bisht t\u00eb gjat\u00eb ose t\u00eb madh (p\u00ebr gjethet e p\u00ebr frutat). Duhan bishtak. Fik bishtak. Mo He bishtake. 2. Q\u00eb ka nj\u00eb zgjatim si bisht, me bisht. Sy bishtake. Yll bishtak." | |
}, | |
"bishtakuq": { | |
"word": "Bishtakuq", | |
"description": ",~I m. sh. ~, ~T\u00cb. 1. zool. shih" | |
}, | |
"bishtkuq": { | |
"word": "Bishtkuq", | |
"description": ",~I. 2. zool. Peshk i familjes s\u00eb krapit, me pend\u00eb n\u00eb ngjyr\u00eb t\u00eb kuqe. 3. Fik i kuq n\u00eb trajt\u00eb t\u00eb pat\u00ebllxhanit dhe me bisht t\u00eb gjat\u00eb, pat\u00ebllxhan\u00ebs. \fBISHTALEC,~I m. sh. ~A, ~AT. G\u00ebrshet flo-k\u00ebsh. Mban bishtaleca. I b\u00ebj (i lidh) bishtaleca flok\u00ebt. Preu bishtalecat." | |
}, | |
"bishtalug": { | |
"word": "Bishtalug", | |
"description": ",~U m. krahin. M\u00ebm\u00eblig\u00eb, ka\u00e7amak." | |
}, | |
"bishtanjak": { | |
"word": "Bishtanjak", | |
"description": ",~E mb. shih BISHTAK,~E. Dardh\u00eb bishtanjake." | |
}, | |
"bishtanjake": { | |
"word": "Bishtanjake", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET zool. Lloj peshku me bisht t\u00eb gjat\u00eb, m\u00eb t\u00eb cilin godit peshqit e tjer\u00eb." | |
}, | |
"bishtaqen": { | |
"word": "Bishtaqen", | |
"description": ",~I m. bot. Bim\u00eb barishtore nj\u00ebvje\u00e7are, me gjethe t\u00eb pakta dhe me k\u00ebrcell t\u00eb shkurt\u00ebr, me lule vezake, q\u00eb rritet n\u00eb livadhet malore. Bishtaqen kreshtak." | |
}, | |
"bishtar": { | |
"word": "Bishtar", | |
"description": ",~E mb. 1. Q\u00eb ka bisht, me bisht. 2. fig. Qe i b\u00ebn bisht pun\u00ebs, q\u00eb i shmanget dctyr\u00ebs s\u00eb vet." | |
}, | |
"bishtarak": { | |
"word": "Bishtarak", | |
"description": ",~U m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. 1. Rrip i ngusht\u00eb toke n\u00eb skaj t\u00eb nj\u00eb are a t\u00eb nj\u00eb livadhi, q\u00eb zgjatel si bisht n\u00eb nj\u00eb aiic. 2. Pjcs\u00eb e di\u00e7kaje q\u00eb zgjatef a vafeT si ~bishT 3. Dora!a> i parmend\u00ebs. Bishtaraku i parmend\u00ebs. 4. Lloj iilcu me bisht t\u00eb g.iat\u00eb. 5. Xlit:vi,BISHTARAKE,~JA . sh. ~E, ~ET. Xhezve p\u00ebr kafe." | |
}, | |
"bishtarte": { | |
"word": "Bishtart\u00eb", | |
"description": "mb. 1. Q\u00eb e ka ngjyr\u00ebn e bishtit t\u00eb verdh\u00eb si ar. Flutura bishtart\u00eb. 2. si em. BISHTART\u00cb,~A . sh. ~A, ~AT zool. Lloj fluture, q\u00eb e ka ngjyr\u00ebn e bishtit t\u00eb verdh\u00eb si ar." | |
}, | |
"bishtatundes": { | |
"word": "Bishtatund\u00ebs", | |
"description": ",~I m. sh. ~, ~IT zool. Zog i vog\u00ebl i rendit t\u00eb harabelave, me ngjyr\u00eb t\u00eb hirt\u00eb dhe me bisht t\u00eb gjat\u00eb, q\u00eb e tund gjithnj\u00eb kur ec\u00ebn." | |
}, | |
"bishtbardhe": { | |
"word": "Bishtbardh\u00eb", | |
"description": "mb. 1. Q\u00eb e ka bishtin t\u00eb bardh\u00eb. Lop\u00eb (dele) bisht bardh\u00eb. Zog bishlbardh\u00eb. 2. P\u00ebrd. em. sipas kuptimit t\u00eb mbiemrit. BISHT\u00cbAK\u00cbRR mb. Bishtp\u00ebrpjet\u00eb." | |
}, | |
"bishteub": { | |
"word": "Bisht\u00ebub", | |
"description": ",~E mb. shih BISHT\u00cbUNG,~E. Dele bisht\u00ebube." | |
}, | |
"bishteubel": { | |
"word": "Bisht\u00ebubel", | |
"description": ",~E mb. shih BISHT\u00cbUNG,~E. Lepur bisht\u00ebube!." | |
}, | |
"bishteung": { | |
"word": "Bisht\u00ebung", | |
"description": ",~E mb. 1. Q\u00eb e ka bishtin t\u00eb prer\u00eb; q\u00eb e ka bishtin shum\u00eb t\u00eb shkurt\u00ebr. Gjel bisht\u00ebung. Pule bisht\u00ebunge. Qen bisht\u00ebung. Dhelp\u00ebr bisht\u00ebunge. 2. P\u00ebrd. em. sipas kuptimit t\u00eb mbiemrit." | |
}, | |
"bishtcatall": { | |
"word": "Bisht\u00e7atall", | |
"description": ",~E mb. shih BISHTG\u00cbRSH\u00cbR\u00cb." | |
}, | |
"bishtdac": { | |
"word": "Bishtdac", | |
"description": ",~I m. bot. Bim\u00eb barishtore shum\u00ebvje-\u00e7are, me gjethe t\u00eb holla e t\u00eb gjata si gjilp\u00ebr\u00eb, me lule t\u00eb bardha si n\u00eb t\u00eb blert\u00eb, q\u00eb rritet n\u00ebp\u00ebr livadhe." | |
}, | |
"bishtdredhur": { | |
"word": "Bishtdredhur", | |
"description": "mb. keq. 1. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb e l\u00ebvizshme, q\u00eb s'ka sjellje t\u00eb mira morale, e p\u00ebrdal\u00eb (p\u00ebr femrat). 2. P\u00ebrd. em. f. sipas kuptimit t\u00eb mbiemrit." | |
}, | |
"bishtdunge": { | |
"word": "Bishtdung\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT bot. Bim\u00eb barishtore nj\u00ebvje\u00e7are, me k\u00ebrcell si t\u00eb grurit e me gjethe t\u00eb holla, me tuf\u00ebn e fares t\u00eb gjat\u00eb dhe me fije t\u00eb dendura e t\u00eb buta, q\u00eb rritet n\u00ebp\u00ebr livadhe me lag\u00ebshti. \fBISHTDUNG\u00cb mb. Q\u00eb ka n\u00eb fund t\u00eb bishtit nj\u00eb tuf\u00eb t\u00eb madhe me lesh ose me pupla. Ka (buall) bishtdung\u00eb." | |
}, | |
"bishtdurd": { | |
"word": "Bishtdurd", | |
"description": ",~E mb. krahin. shih BISHT\u00cbUNG, ~E." | |
}, | |
"bishtdhelper": { | |
"word": "Bishtdhelp\u00ebr", | |
"description": ",~RA . bot. 1. Bim\u00eb barishtore nj\u00ebvje\u00e7are, me gjethe t\u00eb gjata me push nga sip\u00ebr dhe me gjemba anash, q\u00eb b\u00ebn lule t\u00eb blerta ose ngjyr\u00eb vjollce t\u00eb mbyll\u00ebt. 2. Lloj rrushi i bardh\u00eb e kok\u00ebrrgjat\u00eb, q\u00eb e b\u00ebn vilen gjatoshe si bisht dhelpre." | |
}, | |
"bishte": { | |
"word": "Bishte", | |
"description": ",~JA . sh. ~, ~T\u00cb. shih N\u00cbNBISHTE, \u2014JA." | |
}, | |
"bt": { | |
"word": "Bt", | |
"description": "sHT\u00cbN,~r in. vjet. Taks\u00eb n\u00eb drith\u00eb, q\u00eb fsha-tar\u00ebt ia paguanin beut p\u00ebr ujitjen e arave, taks\u00eb uji." | |
}, | |
"bishteze": { | |
"word": "Bishtez\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. shih N\u00cbN-BISHTE,~JA." | |
}, | |
"bishterr": { | |
"word": "Bisht\u00ebrr", | |
"description": ",~RRA . sh. ~RRA, ~RRAT zool." | |
}, | |
"bishtes": { | |
"word": "Bisht\u00ebs", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb ka bisht t\u00eb gjat\u00eb (p\u00ebr frutat). Fik bisht\u00ebs. Dardh\u00eb bisht\u00ebse." | |
}, | |
"bishtfryre": { | |
"word": "Bishtfryr\u00eb", | |
"description": "mb. Q\u00eb e ka bishtin t\u00eb fryr\u00eb nga puplat a nga qimet. Pallua bishtfryr\u00eb." | |
}, | |
"bishtfultere": { | |
"word": "Bishtfultere", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET zool. Bretkos\u00eb e vog\u00ebl n\u00eb fillim t\u00eb zhvillimit t\u00eb saj, q\u00eb \u00ebsht\u00eb nj\u00eb larv\u00eb me bisht, bishtlopat\u00eb." | |
}, | |
"bishtfurkabukur": { | |
"word": "Bishtfurkabukur", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT zool., krahin." | |
}, | |
"bishtgershere": { | |
"word": "Bishtg\u00ebrsh\u00ebr\u00eb", | |
"description": "mb. Q\u00eb e ka bishtin t\u00eb ndar\u00eb me dysh si g\u00ebrsh\u00ebr\u00eb. Dall\u00ebndyshe bishtg\u00ebrsh\u00ebr\u00eb." | |
}, | |
"bishtgjate": { | |
"word": "Bishtgjat\u00eb", | |
"description": "mb. I. Q\u00eb e ka bishtin t\u00eb gjat\u00eb. Fik (dardh\u00eb) bishtgjat\u00eb. Zog (gjel) bishtgjat\u00eb. Dele bishtgjat\u00eb." | |
}, | |
"bishtgjele": { | |
"word": "Bishtgjele", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET zool. Rose e eg\u00ebr q\u00eb rron af\u00ebr uj\u00ebrave, me bisht t\u00eb gjat\u00eb si t\u00eb gjelit, me qaf\u00eb t\u00eb shkurt\u00ebr e me k\u00ebmb\u00eb t\u00eb verdha." | |
}, | |
"bishtje": { | |
"word": "Bishtje", | |
"description": "mb. 1. Q\u00eb ka bisht t\u00eb gjat\u00eb (p\u00ebr disa fruta)." | |
}, | |
"bishtkali": { | |
"word": "Bishtkali", | |
"description": "ndajf. bised. Lidhur n\u00eb nj\u00eb tuf\u00eb t\u00eb vetme, si bisht kali (p\u00ebr flok\u00ebt). lidh flok\u00ebt bisht kali." | |
}, | |
"bishtkeputur": { | |
"word": "Bishtk\u00ebputur", | |
"description": "mb. bised. Q\u00eb ka humbur fa-refisin nga dera e vet, q\u00eb nuk ka njer\u00ebz t\u00eb sht\u00ebpis\u00eb S\u00eb babait, pa gjiri (p\u00ebr grate). Kishte mbetur bishtk\u00eb-putur." | |
}, | |
"bishtkorre": { | |
"word": "Bishtkorr\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. Kale ose pel\u00eb, q\u00eb i pritnin bishtin n\u00eb shenj\u00eb zije, kur i vdiste i zoti. \fBISHTKUQ,~I m. sh. ~, ~T\u00cb zool. Zog i vog\u00ebl k\u00ebng\u00ebtar, me bisht si t\u00eb kuq\u00ebrrem\u00eb, q\u00eb jeton zakonisht n\u00ebp\u00ebr vrimat e ledheve ose t\u00eb mureve. Bishtkuqi zesh-kan. Bishtkuqi i^jnureve (i ledheve)." | |
}, | |
"bishtlagur": { | |
"word": "Bishtlagur", | |
"description": "mb. bised. 1 p\u00ebrulur e i turp\u00ebruar; q\u00eb s'ia ka arritur q\u00ebllimit, i mundur. Iku bishtlagur." | |
}, | |
"bishtlepur": { | |
"word": "Bishtlepur", | |
"description": ",~I m." | |
}, | |
"bishtlevizur": { | |
"word": "Bishtl\u00ebvizur", | |
"description": "mb. bised., keq. Bishtluajtur." | |
}, | |
"bishtlopate": { | |
"word": "Bishtlopat\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT zool. Bisht-fultere." | |
}, | |
"bishtluajtur": { | |
"word": "Bishtluajtur", | |
"description": "mb. bised., keq. 1. Q\u00eb nuk ka q\u00ebndrim moral t\u00eb mir\u00eb, bishtdredhur (p\u00ebr femrat). 2. P\u00ebrd. em. f. sipas kuptimit t\u00eb mbiemrit." | |
}, | |
"bishtmellenjez": { | |
"word": "Bishtm\u00ebllenj\u00ebz", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT zool. Peshk me trap t\u00eb shtypur, me syt\u00eb t\u00eb vendosur s\u00eb bashku nga nj\u00ebra an\u00eb, q\u00eb rron n\u00eb fund t\u00eb detit dhe e nd\u00ebtron shpejt ngjyr\u00ebn sipas mjedisit." | |
}, | |
"bishtmi": { | |
"word": "Bishtmi", | |
"description": ",~U m. sh. ~NJ, ~NJT\u00cb. 1. bol. Gjys-m\u00ebshkuire e vendeve t\u00eb ngrohta, me gjethe heshtake, pa bisht e t\u00eb mbuluara me push, me lule si kalli, n\u00eb ngjyr\u00eb t\u00eb purpurt\u00eb e me er\u00eb t\u00eb mir\u00eb, q\u00eb rritet zakonisht n\u00eb toka t\u00eb thata e shk\u00ebmbore. Lule bishtmiu. 2. zool. Peshk deti me trup t\u00eb shtypur, pak me i gjer\u00eb se i gjat\u00eb, n\u00eb ngjyr\u00eb t\u00eb murrme n\u00eb t\u00eb hirt\u00eb, pa luspa dhe me bisht si grep e t\u00eb dh\u00ebmb\u00ebzuar." | |
}, | |
"bishtni": { | |
"word": "Bishtni", | |
"description": ",~A . sh. ~, ~T\u00cb. Bishtnim; dredhi." | |
}, | |
"bishtn": { | |
"word": "Bishtn", | |
"description": "lC\u00cb,~A . sh. ~A, ~AT muz. Veg\u00ebl muzikore popullore me dy tyta t\u00eb thadruara n\u00eb nj\u00eb cope druri." | |
}, | |
"bishtnim": { | |
"word": "Bishtnim", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. Veprimi dhe rrjedhimi i tij sipas kuptimeve t\u00eb foljes BISHTNOJ." | |
}, | |
"bishtnoj": { | |
"word": "Bishtnoj", | |
"description": ";ofca., ~OVA, ~UAR. 1.1 shmangem takimit me dike a me di\u00e7ka t\u00eb pad\u00ebshiruar; iki tin\u00ebz. 2. fig. I shmangem pun\u00ebs a fjal\u00ebs, duke nxjerr\u00eb shkaqe t\u00eb kota, i b\u00ebj bisht, dredhoj. bishtnoi pun\u00ebs (p\u00ebrgjegj\u00ebsis\u00eb)." | |
}, | |
"bishtnoes": { | |
"word": "Bishtnoes", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb i shmanget pun\u00ebs a fjal\u00ebs, duke nxjerr\u00eb arsye t\u00eb kota, q\u00eb bishtnon, dre-dhues. P\u00ebrgjigje bishtnuese." | |
}, | |
"bishtok": { | |
"word": "Bishtok", | |
"description": ",~E mb. Bishtshkurt\u00ebr. Dele bishtoke. Th\u00ebll\u00ebz\u00eb bishtoke." | |
}, | |
"bishtor": { | |
"word": "Bishtor", | |
"description": ",~E mb. 1. anat. Q\u00eb ndodhet n\u00eb bisht, i bishtit." | |
}, | |
"bishtore": { | |
"word": "Bishtore", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET. 1. Luge e madhe me bisht t\u00eb gjat\u00eb p\u00ebr t\u00eb ndar\u00eb gjell\u00ebn. 2. En\u00eb me bisht t\u00eb gjat\u00eb; xhezve. 3. Cope trualli si bisht n\u00eb skaj t\u00eb ar\u00ebs, bishtarak. 4. N\u00ebnbishte." | |
}, | |
"bishtos": { | |
"word": "Bishtos", | |
"description": "kal., ~A, ~UR. Qeth dhent\u00eb ose dhit\u00eb rreth bishtit. Bishtos delen (sheleg\u00ebt)." | |
}, | |
"bishtosje": { | |
"word": "Bishtosje", | |
"description": ",~A . sh. ~E, ~ET. Veprimi sipas kuptimeve t\u00eb foljeve BISHTOS, BISHTOSET. Bish-tosja e dhenve. \fBISHTPEL\u00cbZ,~A . sh. ~A, ~AT bot. Bim\u00eb ba-rishtore shum\u00ebvje\u00e7are me lloje t\u00eb ndryshme, me k\u00ebrcell t\u00eb holl\u00eb, me gjethe si t\u00eb grurit, me lule t\u00eb bash-kuara n\u00eb krye si fshes\u00eb ose si kalli, q\u00eb rritet zakonisht nd\u00ebr livadhe dhe q\u00eb sh\u00ebrben si ushqim p\u00ebr kafsh\u00ebt. Bishtpel\u00ebz e kuqe." | |
}, | |
"bishtpene": { | |
"word": "Bishtpen\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. Bishti i penes p\u00ebr t\u00eb shkruar." | |
}, | |
"bishtperdredhur": { | |
"word": "Bishtp\u00ebrdredhur", | |
"description": "mb. 1. Q\u00eb e ka bishtin t\u00eb p\u00ebrdredhur. Qen bishtp\u00ebrdredhur. 2. fig. keq." | |
}, | |
"bishtperpjete": { | |
"word": "Bishtp\u00ebrpjet\u00eb", | |
"description": "mb. 1. Q\u00eb e mban bishtin t\u00eb ngritur p\u00ebrpjet\u00eb. Larask\u00eb bishtp\u00ebrpjet\u00eb. 2. fig. keq. Q\u00eb mbahet m\u00eb t\u00eb madh pa pasur ndonj\u00eb vler\u00eb, mendjemadh, fodull. \u2022 Dhi e zgjebosur (e zgjebur) e bishtp\u00ebrpjet\u00eb (bishtin p\u00ebrpjet\u00eb) tall, shih te ZGJEBOSUR (i, e)." | |
}, | |
"bishtpllakare": { | |
"word": "Bishtpllakare", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET. Luge e drunjt\u00eb me bisht t\u00eb gjer\u00eb e t\u00eb shesht\u00eb si pllak\u00eb." | |
}, | |
"bishtprere": { | |
"word": "Bishtprer\u00eb", | |
"description": "mb. 1. Q\u00eb e ka bishtin t\u00eb prer\u00eb (p\u00ebr kafsh\u00ebt). 2. fig. Q\u00eb nuk ka p\u00ebrkrahje nga t\u00eb tjer\u00ebt; q\u00eb nuk ka ndikim te t\u00eb tjer\u00ebt (p\u00ebr njer\u00ebzit). 3. P\u00ebrd. em. sipas kuptimeve t\u00eb mbiemrit." | |
}, | |
"bishtrrudhet": { | |
"word": "Bishtrrudh\u00ebt", | |
"description": "mb. Q\u00eb e ka bishtin t\u00eb mble-dhur e t\u00eb p\u00ebrdredhur n\u00eb maj\u00eb. Moll\u00eb bishtrrudh\u00ebt lloj molle kok\u00ebrrmadhe e pak si e shtypur, q\u00eb e ka bishtin t\u00eb p\u00ebrdredhur aty ku futet n\u00eb fryt." | |
}, | |
"bishtshkurter": { | |
"word": "Bishtshkurt\u00ebr", | |
"description": "mb. Q\u00eb e ka bishtin t\u00eb shkur-t\u00ebr." | |
}, | |
"bishtth": { | |
"word": "Bishtth", | |
"description": ",~I m. sh. ~A, ~AT. Bishti i gjethes a i frutit." | |
}, | |
"bishtek": { | |
"word": "Bisht\u00ebk", | |
"description": ",~U m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Kandil i thjesh-t\u00eb p\u00ebr ndri\u00e7im\u2014nj\u00eb kuti teneqeje a tunxhi q\u00eb ka nj\u00eb bisht p\u00ebr ta mbajtur. Bishtuk dore (muri). Drita iflaka) e bishtukut." | |
}, | |
"bishtuk": { | |
"word": "Bishtuk", | |
"description": ",~E mb. shih BISHTAK,~E 1." | |
}, | |
"bishtur": { | |
"word": "Bishtur", | |
"description": "lNA,~T . vet. sh. bised. Mbeturina, fund\u00ebrrina." | |
}, | |
"bitevi": { | |
"word": "Bitevi", | |
"description": "ndajf. bised. 1. Krejt; pa shk\u00ebputje, pa nd\u00ebrprerje, nj\u00ebsh. E preu xhamin bitevi. 2. p\u00ebrd. mb. Nj\u00ebpjes\u00ebsh, i gjith\u00eb, i t\u00ebr\u00eb, i plot\u00eb, i nj\u00ebjt\u00eb." | |
}, | |
"biterr": { | |
"word": "Bit\u00ebrr", | |
"description": ",~RRA . sh. ~RRA, ~RRAT. Bim\u00eb misri e vog\u00ebl, q\u00eb e shkulim nga ara gjat\u00eb rrallimit. Shkul bitrrat. Bitrrat ua hedhin lop\u00ebve. -k Mbeti bit\u00ebrr nuk u zhvillua, mbeti i holl\u00eb e i dob\u00ebt." | |
}, | |
"bitis": { | |
"word": "Bitis", | |
"description": "kal., ~A, ~UR bised. 1. Mbaroj, i jap fund, kryej. E bitisi pun\u00ebn. Si e nisi, e bitisi.2. joked, vet. kr. thj. Mbaroi, mori fund; u vendos, u zgjidh (puna). Bitisi ajo pun\u00eb. lu mbush mendja e bitisi. 3. E shkat\u00ebrroj me gjithsej, e prish, e rr\u00ebnoj krejt. bitis\u00ebn m\u00eb t\u00eb gjitha." | |
}, | |
"bitiset": { | |
"word": "Bitiset", | |
"description": "vetv. bised. 1. Mbaron, merr fund; prishet, shkat\u00ebrrohet krejt. Si u nis, ashtu u bitis. 2. P\u00ebs. e BITIS." | |
}, | |
"bitme": { | |
"word": "Bitme", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET. FilIz i holl\u00eb, q\u00eb mbin nga fara e mbjell\u00eb ose q\u00eb del n\u00eb rr\u00ebz\u00eb t\u00eb trungut t\u00eb pem\u00ebs; m\u00ebnjoll\u00eb. Bitmja e lules. Bitmet e duhanit. Bit me fiku (rrapi)." | |
}, | |
"bitonje": { | |
"word": "Bitonj\u00eb", | |
"description": ",~A sh. ~A, ~AT. Bitme. Q\u00ebroj bitonjat. \fBITUM,~I m. sh. ~E, ~ET min. L\u00ebnd\u00eb minerale me ngjyr\u00eb t\u00eb err\u00ebt a t\u00eb zez\u00eb, n\u00eb gjendje veshtullore ose t\u00eb ngurt\u00eb, me prejardhje nga hidrokarburet e vajgurit, q\u00eb nxirret nga toka dhe q\u00eb p\u00ebrdoret p\u00ebr t\u00eb shtruar rrug\u00ebt etj.; sere. Bitum natyror. Bitum i past\u00ebr (i l\u00ebngsh\u00ebm, i holluar). Bitum nafte. Pllak\u00eb bitumi. Fu-\u00e7i bitumi." | |
}, | |
"bitummbajtes": { | |
"word": "Bitummbajt\u00ebs", | |
"description": ",~E mb. min. Q\u00eb mban bitum, q\u00eb ka bitum. Shtres\u00eb bitummbajt\u00ebse." | |
}, | |
"bitumohet": { | |
"word": "Bitumohet", | |
"description": ". P\u00ebs. e BITUMOJ." | |
}, | |
"bitumoj": { | |
"word": "Bitumoj", | |
"description": "kal., ~OVA, ~UAR. Shtroj me bitum; p\u00ebrziej ose lyej me bitum. Bitumoj rrug\u00ebn (murin)." | |
}, | |
"biule": { | |
"word": "Biule", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET. 1. Gyp i holl\u00eb p\u00ebr t\u00eb pir\u00eb nj\u00eb l\u00ebng. 2. Pip\u00ebz prej kashte gruri ose prej kallami; pipth me gjuh\u00ebz t\u00eb dyfisht\u00eb te disa vegla muzikore popullore." | |
}, | |
"bixan": { | |
"word": "Bixan", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Ulli me kok\u00ebrr t\u00eb yog\u00ebl e t\u00eb zgjatur, q\u00eb ka shum\u00eb vaj, ulli vaj\u00ebs." | |
}, | |
"bixhas": { | |
"word": "Bixhas", | |
"description": "ndajf. Luaj bixhas: luaj me pet\u00eb, luaj nasbuq." | |
}, | |
"bixhe": { | |
"word": "Bixh\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. Pet\u00eb guri ose paft\u00eb metali, q\u00eb e p\u00ebrdorin f\u00ebmij\u00ebt p\u00ebr t\u00eb luajtur." | |
}, | |
"bixhoz": { | |
"word": "Bixhoz", | |
"description": ",\u2014I m. Loj\u00eb me letra a me di\u00e7ka tjet\u00ebr p\u00ebr t\u00eb nxjerr\u00eb fitime, q\u00eb mb\u00ebshtetet zakonisht te rasti, te dredhit\u00eb e te mashtrimet e pjes\u00ebmarr\u00ebsve; kumar (n\u00eb" | |
}, | |
"bixhozci": { | |
"word": "Bixhoz\u00e7i", | |
"description": ",~U m. sh. ~NJ, ~NJT\u00cb. Ai q\u00eb luan bixhoz, njeri i dh\u00ebn\u00eb shum\u00eb pas bixhozit." | |
}, | |
"biz": { | |
"word": "Biz", | |
"description": "ndajf. Luaj biz: luaj duke goditur fort e fshe-hurazi me p\u00ebll\u00ebmbe nj\u00eb lojtar, i cili ka nxjerr\u00eb nj\u00ebr\u00ebn dor\u00eb t\u00eb hapur prapa n\u00ebn sqetull dhe pastaj p\u00ebrpiqet t\u00eb gjej\u00eb at\u00eb q\u00eb e goditi." | |
}, | |
"bizantin": { | |
"word": "Bizantin", | |
"description": ",~E mb. libr. I. Q\u00eb ka te b\u00ebj\u00eb me Pe-raridorin\u00eb mesjetare t\u00eb Bizantit ose me bizaritin\u00ebt, q\u00eb \u00ebsht\u00eb karakteristik p\u00ebr Bizantin ose p\u00ebr bizantin\u00ebt, i Bizantit ose i bizantin\u00ebve; q\u00eb \u00ebsht\u00eb krijuar nga bizantin\u00ebt. Perandoria bizantine. Periudha bizantine. Ushtria bizantine." | |
}, | |
"bizel": { | |
"word": "Bizel", | |
"description": "'E,~JA . sh. ~E, ~ET. 1. bot. Bim\u00eb ka-cavar\u00ebse nj\u00ebvje\u00e7are, me lule t\u00eb bardha ose ngjyr\u00eb tr\u00ebndafili, q\u00eb b\u00ebn bishtaja me kokrra t\u00eb blerta; bish-tajat dhe kokrrat e k\u00ebsaj bime, q\u00eb p\u00ebrdoren p\u00ebi ushqim. Bizele pranverore. Bizele t\u00eb njoma (t\u00eb thata). Krimbi i bizeles. Mish (sup\u00eb) me bizele. 2. p\u00ebrd. mb. Q\u00eb ka ngjyr\u00eb t\u00eb blert\u00eb t\u00eb \u00e7elur. Ngjyr\u00eb bizele." | |
}, | |
"bize": { | |
"word": "Biz\u00eb", | |
"description": ",~A sh. ~A, ~AT. 1. F\u00ebndyell. Biza e k\u00ebpucarit." | |
}, | |
"bizgosem": { | |
"word": "Bizgosem", | |
"description": "vetv., ~A (u), ~UR. Me heq barku, me z\u00eb bizga. U bizgos\u00ebn dhent\u00eb." | |
}, | |
"bizgosur": { | |
"word": "Bizgosur", | |
"description": "(i, e) mb. 1. Q\u00eb e heq barku, q\u00eb e ka z\u00ebn\u00eb bizga. Dele e bizgosur. 2. fig. keq. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb l\u00ebshuar e shkundur fare, i r\u00ebn\u00eb. Njeri i bizgosur." | |
}, | |
"biznes": { | |
"word": "Biznes", | |
"description": ",~I m. libr. Pun\u00eb e veprimtari tregtare, q\u00eb b\u00ebhet nga kapitalist\u00ebt p\u00ebr t\u00eb nxjerr\u00eb fitime sa m\u00eb t\u00eb m\u00ebdha." | |
}, | |
"bizon": { | |
"word": "Bizon", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT zool. Ka i eg\u00ebr i Ame-rik\u00ebs" | |
}, | |
"bizhuter": { | |
"word": "Bizhuter", | |
"description": "l,~A p\u00ebrmb. T\u00ebr\u00ebsia e sendeve t\u00eb vogla prej l\u00ebnde t\u00eb \u00e7mueshme ose t\u00eb punuara holl\u00eb, q\u00eb p\u00ebrdoren si stoli. Bizhuteri ari. Artikuj bizhuterie. Reparti (dyqani) i bizhuteris\u00eb." | |
}, | |
"bjellogard": { | |
"word": "Bjellogard", | |
"description": "lST,~E mb. Q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me bjellogardist\u00ebt, i bjellogardist\u00ebve; q\u00eb p\u00ebrb\u00ebhet nga bjellogardist\u00ebt; kund\u00ebrrevolucionar. Ushtria (trupat) bjellogardiste. Band\u00eb bjellogardiste. Gazet\u00eb bjellogardiste." | |
}, | |
"bjerr": { | |
"word": "Bjerr", | |
"description": "kal.," | |
}, | |
"bora": { | |
"word": "Bora", | |
"description": "," | |
}, | |
"bjerre": { | |
"word": "Bjerr\u00eb", | |
"description": "." | |
}, | |
"bjerradite": { | |
"word": "Bjerradit\u00eb", | |
"description": ",~A Bjerradit\u00ebs." | |
}, | |
"bjerradites": { | |
"word": "Bjerradit\u00ebs", | |
"description": ",~I m. sh. ~, ~IT. 1. Ai q\u00eb e humb koh\u00ebn kot, ai q\u00eb e kalon dit\u00ebn pa pun\u00eb duke u marr\u00eb me gj\u00ebra t\u00eb kota. 2. P\u00ebrd. mb. sipas kuptimit t\u00eb emrit." | |
}, | |
"bjerrafat": { | |
"word": "Bjerrafat", | |
"description": ",~E mb. 1. Fathumbur, fatkeq. 2. P\u00ebrd. em. sipas kuptimit t\u00eb mbiemrit.BJERRAMOT,~I m. sh. ~E, ~ET. Ai q\u00eb e humb koh\u00ebn kot. Pun\u00ebkoti, bjerramoti. fj. u." | |
}, | |
"bjeshkatar": { | |
"word": "Bjeshkatar", | |
"description": ",~E mb. poet. Bjeshkor, i bjeshk\u00ebve." | |
}, | |
"bjeshke": { | |
"word": "Bjeshk\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. 1. Mai i lart\u00eb me kullota yerore. Bjeshk\u00eb t\u00eb larta. Bjeshlc\u00eb me d\u00eb-bor\u00eb. Bari i bjeshk\u00ebs. Uj\u00eb bjeshke. Ngjiten n\u00eb bjeshk\u00eb. Zbresin nga bjeshka. Verojn\u00eb n\u00eb bjeshk\u00eb. \u00cbsht\u00eb si bjeshka \u00ebsht\u00eb e b\u00ebshme e plot sh\u00ebndet (zakonisht p\u00ebr vajzat). T\u00eb rroj\u00eb sa bjeshk\u00ebt! ur. 2. Tok\u00eb gurishte e jopjellore n\u00eb vend t\u00eb thepisur." | |
}, | |
"bjeshki": { | |
"word": "Bjeshki", | |
"description": ",~A . Mjesht\u00ebria e p\u00ebrpunimit t\u00eb qu-m\u00ebshtit n\u00eb stanet verore." | |
}, | |
"bjeshkim": { | |
"word": "Bjeshkim", | |
"description": ",~I m. Veprimi sipas kuptimeve t\u00eb foljes" | |
}, | |
"bjeshkoj": { | |
"word": "Bjeshkoj", | |
"description": "jokal, ~OVA, ~(JAR. 1. Dal n\u00eb \fbjeshk\u00eb me bag\u00ebti, shpie bag\u00ebtin\u00eb n\u00eb bjeshk\u00eb dhe veroj atje me to. 2. kal. Kullot bag\u00ebtin\u00eb n\u00eb bjeshk\u00eb; mbaj bag\u00ebti p\u00ebr verim." | |
}, | |
"bjeshkor": { | |
"word": "Bjeshkor", | |
"description": ",~E mb. 1. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb me male t\u00eb larta, q\u00eb ka bjeshk\u00eb. Krahin\u00eb (mal\u00ebsi) bjeshkore. 2. Q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me bjeshk\u00ebn, i bjeshk\u00ebs; q\u00eb rritet n\u00eb bjeshk\u00eb. Dele bjeshkore. Bim\u00eb bjeshkore." | |
}, | |
"bjezge": { | |
"word": "Bjezg\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. Ashk\u00ebl e vog\u00ebl druri, spic\u00eb. hyri nj\u00eb bjezg\u00eb n\u00eb gisht. ir Iku rrozga me bjezga iku shpejt e shpejt e pa rregull." | |
}, | |
"blace": { | |
"word": "Blac\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. Vend me shkurre e driza t\u00eb dendura e t\u00eb pakap\u00ebrcyeshme; pyll i ul\u00ebt me shum\u00eb ferra e driza; kullusm\u00eb. Blacat e pyll is. N\u00eb mes l\u00eb blac\u00ebs." | |
}, | |
"blane": { | |
"word": "Blan\u00eb", | |
"description": ",~A ii . sh. ~A, ~AT bot. Urra e dru-rit." | |
}, | |
"blanje": { | |
"word": "Blanj\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. Pjes\u00eb e ndar\u00eb, e prer\u00eb ose e shk\u00ebputur nga di\u00e7ka, cope. Blanj\u00eb mishi. Blanj\u00eb guri." | |
}, | |
"blasfem": { | |
"word": "Blasfem", | |
"description": "l,~A . sh. ~, ~T\u00cb libr. Sharje kund\u00ebr zotit ose kund\u00ebr fes\u00eb. U dogj i gjall\u00eb nga inkuizicio-ni p\u00ebr blasfemi." | |
}, | |
"blate": { | |
"word": "Blat\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT vjel. 1. fet. Mblat\u00eb; mblat\u00ebs. 2. Vul\u00eb. 3. Dhurat\u00eb." | |
}, | |
"blatim": { | |
"word": "Blatim", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET lart. 1. Veprimi sipas kuptimeve t\u00eb foljeve BLATOJ, BLATOHEM. Blatimi i dhurat\u00ebs. 2. Dhurat\u00eb; flijim. Blatimet e martes\u00ebs." | |
}, | |
"blatohem": { | |
"word": "Blatohem", | |
"description": "vetv. lart. 1. I kushtohem me gjith-\u00e7ka, jepem me mish e me shpirt pas dikujt a pas di\u00e7-kaje. I ishte blatuar v\u00ebllait. 2. P\u00ebs. e BLATOJ." | |
}, | |
"blatoj": { | |
"word": "Blatoj", | |
"description": "kal., ~OVA, ~UAR. 1. fet., vjet. I fal dhurata nj\u00eb hyjnie. 2. lart. I dhuroj dikujt di\u00e7ka si shenj\u00eb mir\u00ebnjohjeje ose kushtimi; i kushtoj. blatojn\u00eb k\u00ebng\u00eb." | |
}, | |
"blatees": { | |
"word": "Blat\u00ebes", | |
"description": ",~I m. sh. ~, ~IT vjet. Ai q\u00eb jepte dhurata." | |
}, | |
"ble": { | |
"word": "Ble", | |
"description": ",~U m. sh. ~J, ~JT\u00cb. 1. V\u00ebllim i nj\u00eb libri. Bleu ipare (i dyt\u00eb... ). 2. krahin. Bashk\u00eb leshi; tuf\u00ebz flok\u00ebsh ose tuf\u00ebz fijesh. Ble leshi. Ble flok\u00ebsh. 3. krahin. Gjethe q\u00eb mb\u00ebshtjell lakr\u00ebn. 4. Ashk\u00ebl e care n\u00eb dru, por e pashk\u00ebputur. BLEC,~E mb. krahin. I zhveshur, lakuriq." | |
}, | |
"blecoj": { | |
"word": "Blecoj", | |
"description": "kal., ~OVA, ~CAR krahin. Zhvesh, l\u00eb lakuriq (edhe fig.)." | |
}, | |
"blege": { | |
"word": "Bleg\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. BareshI." | |
}, | |
"blegerij": { | |
"word": "Bleg\u00ebrij", | |
"description": "jokal., ~TA, ~TUR. 1. vet. veto III. L\u00ebshon bleg\u00ebrim\u00eb (p\u00ebr dhent\u00eb). Bleg\u00ebrin delja (qengji). 2. mosp\u00ebrf. Nxjerr nj\u00eb z\u00eb si t\u00eb deles a t\u00eb dhis\u00eb. \u00c7'ke q\u00eb bleg\u00ebrin ashtu? 3. fig. Vajtoj, qaj me d\u00ebnes\u00eb. \fBLEG\u00cbRIM\u00cb,~A . sh. ~A, ~AT. 1. Britma q\u00eb l\u00ebshojn\u00eb dhent\u00eb, z\u00ebri i dhenve. Bleg\u00ebrima e deles (e qengjit). 2. fig. Vajtim, qarje me d\u00ebnes\u00eb. Bleg\u00ebrimat e grave." | |
}, | |
"blegeroj": { | |
"word": "Bleg\u00ebroj", | |
"description": "jokal, ~OVA, ~UAR. shih BLE-G\u00cbRIJ." | |
}, | |
"blegtor": { | |
"word": "Blegtor", | |
"description": ",~E mb. shih BLEGTORAL,~E. Vend blegtor." | |
}, | |
"blegtoral": { | |
"word": "Blegtoral", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me blegto-rin\u00eb, i blegtoris\u00eb; q\u00eb merret a q\u00eb sigurohet nga blegtoria; q\u00eb merret me blegtori. Nd\u00ebrmarrje (kooperativ\u00eb, ferm\u00eb) blegtorale. Brigade blegtorale. Ekonomi blegtor ale." | |
}, | |
"blegtore": { | |
"word": "Blegtore", | |
"description": ",~JA. sh. ~E, ~ET. Fem. e BLEGTOR,~I." | |
}, | |
"blegtori": { | |
"word": "Blegtori", | |
"description": ",~A . 1. Deg\u00eb e ekonomis\u00eb bujq\u00ebsore, q\u00eb merret me rritjen e mbar\u00ebshtimin e bag\u00ebtis\u00eb; t\u00ebr\u00ebsia e dijeve dhe p\u00ebrvoja p\u00ebr rritjen dhe p\u00ebr p\u00ebr-mir\u00ebsimin e bag\u00ebtis\u00eb s\u00eb im\u00ebt e t\u00eb trash\u00eb. Blegtori e p\u00ebrparuar. Bujq\u00ebsi e blegtori. Brigada e blegtoris\u00eb. Sektori i blegtoris\u00eb." | |
}, | |
"blejze": { | |
"word": "Blejz\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. Fije q\u00eb del nga k\u00ebrcelli i k\u00ebrpit a i lirit t\u00eb rrahur dhe q\u00eb p\u00ebrdoret p\u00ebr litjar\u00eb, p\u00ebr thas\u00eb etj." | |
}, | |
"blere": { | |
"word": "Bl\u00ebr\u00eb", | |
"description": "(i, e) mb. 1. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb marr\u00eb n\u00eb nj\u00eb dyqan a nga dikush kundrejt t\u00eb hollave; q\u00eb \u00ebsht\u00eb bler\u00eb n\u00eb treg, q\u00eb nuk \u00ebsht\u00eb b\u00ebr\u00eb n\u00eb sht\u00ebpi. Mall i bler\u00eb. Qilim i bler\u00eb. 2. keq. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb b\u00ebr\u00eb p\u00ebr vete prej dikujt me an\u00eb t\u00eb paras\u00eb a t\u00eb ryshfetit; q\u00eb \u00ebsht\u00eb korruptuar." | |
}, | |
"bleres": { | |
"word": "Bler\u00ebs", | |
"description": ",~E mb. 1. Q\u00eb blen di\u00e7ka. Nd\u00ebrmarrje bler\u00ebse." | |
}, | |
"blerim": { | |
"word": "Blerim", | |
"description": ",~I m. 1. Veprimi sipas kuptimeve t\u00eb foljes" | |
}, | |
"bleron": { | |
"word": "Bleron", | |
"description": "jokal, ~OI, ~UAR. 1. Mbin bari i njom\u00eb, dalin gjethet e blerta; vishet me bim\u00ebsi t\u00eb blert\u00eb, mbulohet me bar e me gjethe t\u00eb blerta, gjel-b\u00ebron. Bleron bari. Bleron bima. Bleron livadhi (fusha, toka). Blerojn\u00eb malet. 2. krahin. Del me shumic\u00eb, g\u00eblon. Blerojn\u00eb krimbat." | |
}, | |
"blerine": { | |
"word": "Blerin\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. Vend i mbuluar me bar e bim\u00ebsi t\u00eb blert\u00eb, l\u00ebndin\u00eb." | |
}, | |
"blerje": { | |
"word": "Blerje", | |
"description": ",~A . sh. ~E, ~ET. Veprimi sipas kuptimeve t\u00eb foljeve BLEJ, BLIHEM. Blerje mallrash. \u00c7mimi i blerjes. Shitje e blerje." | |
}, | |
"blerosh": { | |
"word": "Blerosh", | |
"description": ",~E mb. poet. I blert\u00eb. L\u00ebndin\u00eb (lirisht\u00eb, kodrin\u00eb) bleroshe. Qilimi blerosh i livadhit." | |
}, | |
"blerte": { | |
"word": "Blert\u00eb", | |
"description": "(i, e) mb. Q\u00eb ka ngjyr\u00ebn e barit dhe t\u00eb gjetheve t\u00eb njoma, i gjelb\u00ebr. Bar i blert\u00eb. Gjethe e blert\u00eb." | |
}, | |
"bler": { | |
"word": "Bler", | |
"description": "t)AR (i, e) mb. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb mbuluar me bar e bim\u00ebsi t\u00eb gjelb\u00ebr; i gjelb\u00ebr. L\u00ebndin\u00eb (fush\u00eb) e bleruar. Kodra (male) t\u00eb bleruara." | |
}, | |
"bletar": { | |
"word": "Bletar", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Ai q\u00eb merret me rritjen e blet\u00ebve, blet\u00ebrrit\u00ebs." | |
}, | |
"bletari": { | |
"word": "Bletari", | |
"description": ",~A . Deg\u00eb e bujq\u00ebsis\u00eb q\u00eb merret me rritjen e blet\u00ebve p\u00ebr t\u00eb marr\u00eb prej tyre mjaltin e dy-llin; t\u00ebr\u00ebsia e dijeve e mjesht\u00ebria p\u00ebr rritjen e blet\u00ebve. Sektori i bletaris\u00eb. Punonj\u00ebs i bletaris\u00eb. Zhvillimi i bletaris\u00eb." | |
}, | |
"bletas": { | |
"word": "Bletas", | |
"description": "ndajf. Luaj bletas: luaj duke u p\u00ebrpjekur t\u00eb rr\u00ebzoj k\u00ebsul\u00ebn nga koka e nj\u00eb lojtari, i cili q\u00ebndron n\u00eb mes dhe godet t\u00eb tjer\u00ebt, q\u00eb i kan\u00eb z\u00ebn\u00eb syt\u00eb me dor\u00eb." | |
}, | |
"blete": { | |
"word": "Blet\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. 1. zool. Miz\u00eb me krah\u00eb, me trup t\u00eb vog\u00ebl e t\u00eb murrm\u00eb, t\u00eb mbuluar me push t\u00eb verdh\u00eb, e cila mbledh nektarin e polenin e luleve dhe b\u00ebn mjaltin e dyllin. Blet\u00eb mjalt\u00ebse. Blet\u00eb e eg\u00ebr. Blet\u00eb pun\u00ebtore. Miz\u00eb blete. Mbret\u00ebresha e blet\u00ebve. Meshkujt e blet\u00ebve. Familje blet\u00ebsh. Thumbi i blet\u00ebs. Zgjua (koshere) blet\u00ebsh. Hoje blet\u00ebsh. Buk\u00eb blete pite dylli. Qum\u00ebshti i blet\u00ebve l\u00ebng shum\u00eb i ush-qyesh\u00ebm q\u00eb nxjerrin blet\u00ebt pun\u00ebtore nga disa gj\u00ebndra t\u00eb posa\u00e7me dhe q\u00eb ua japin larvave t\u00eb tyre. Rritja e blet\u00ebve. Zukasin blet\u00ebt. 2. p\u00ebrmb. T\u00ebr\u00ebsia e k\u00ebtyre mizave, q\u00eb rrojn\u00eb si familje n\u00eb nj\u00eb zgjua; zgjoi ku rrin\u00eb k\u00ebto miza. L\u00eb-shon (roit, hedh) bleta. Pres (mbyt, vras, qeth) blet\u00ebn. Gum\u00ebzhijn\u00eb si bleta." | |
}, | |
"bletekapese": { | |
"word": "Blet\u00ebkap\u00ebse", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET. Kuti me rrjet\u00eb teli, q\u00eb p\u00ebrdoret p\u00ebr t\u00eb kapur blet\u00ebn kur roit." | |
}, | |
"bletengrenes": { | |
"word": "Blet\u00ebngr\u00ebn\u00ebs", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb ha blet\u00ebt. Kand\u00ebrr blet\u00ebngr\u00ebn\u00ebse." | |
}, | |
"bleterrites": { | |
"word": "Blet\u00ebrrit\u00ebs", | |
"description": ",~I." | |
}, | |
"bleterr": { | |
"word": "Blet\u00ebrr", | |
"description": "lT\u00cbSE,~JA . sh. ~E, ~ET. Fem. e" | |
}, | |
"bletez": { | |
"word": "Blet\u00ebz", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT bot. 1. Bar blete, milc\u00eb. \f2. L\u00ebpjet\u00eb." | |
}, | |
"bletore": { | |
"word": "Bletore", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET. Vend me zgjoje blet\u00ebsh; t\u00ebr\u00ebsia e zgjojeve t\u00eb blet\u00ebve q\u00eb ka nj\u00eb nd\u00ebrmarrje a nj\u00eb kooperativ\u00eb bujq\u00ebsore. Ngrit\u00ebn (krijuan) nj\u00eb bletore." | |
}, | |
"bli": { | |
"word": "Bli", | |
"description": ",~RI m. sh. ~R\u00cb, ~R\u00cbT bot. Dru me trupt\u00eb lart\u00eb e t\u00eb drejt\u00eb, me gjethe si zem\u00ebr e t\u00eb dh\u00ebmb\u00ebzuara an\u00ebs, me lule t\u00eb verdha t\u00eb mbledhura n\u00eb tuf\u00eb dhe me er\u00eb t\u00eb mir\u00eb; lulet e k\u00ebtij druri, q\u00eb p\u00ebrdoren p\u00ebr \u00e7aj. Bli i but\u00eb. Bli i eg\u00ebr. Lule (gjethe) bliri. Era e blirit. \u00c7aj bliri." | |
}, | |
"blic": { | |
"word": "Blic", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET foto. Llamb\u00eb me ndri-\u00e7im t\u00eb forte e t\u00eb menj\u00ebhersh\u00ebm, q\u00eb p\u00ebrdoret gjat\u00eb fo-togra&nit." | |
}, | |
"blide": { | |
"word": "Blid\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. Shport\u00eb e vog\u00ebl he-kuri, q\u00eb i vihet n\u00eb turi nj\u00eb kali q\u00eb kafshon dhe q\u00eb nuk \u00ebsht\u00eb i shtruar." | |
}, | |
"bligje": { | |
"word": "Bligje", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET. 1. Veg\u00ebl druri si kunj, q\u00eb p\u00ebrdoret p\u00ebr t\u00eb vizatuar e p\u00ebr t\u00eb l\u00ebtnuar vor-bat; kruashk\u00eb. 2. Kunj druri me kok\u00eb, q\u00eb p\u00ebrdoret p\u00ebr t\u00eb mbajtur l\u00ebmshet e penjve." | |
}, | |
"bl": { | |
"word": "Bl", | |
"description": "fHEM. P\u00ebs. e BLEJ. Nuk blihel me para." | |
}, | |
"blinaje": { | |
"word": "Blinaj\u00eb", | |
"description": ",~A. sh. ~A, ~AT. shih BLINISHT\u00cb," | |
}, | |
"blindazh": { | |
"word": "Blindazh", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET usht. Nd\u00ebttim me nj\u00eb mbules\u00eb t\u00eb forte, q\u00eb i q\u00ebndron zjarrit t\u00eb arti-leris\u00eb dhe q\u00eb sh\u00ebrben p\u00ebr mbrojtjen e forcave t\u00eb gjalla; strehim i blinduar. Fr\u00ebngjit\u00eb e blindazhit. Hyj n\u00eb blin-dazh." | |
}, | |
"blinde": { | |
"word": "Blind\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT usht. Mburoj\u00eb prej \u00e7eliku, m\u00eb t\u00eb cil\u00ebn vishen makinat luftarake, anijet, trenat etj.; korac\u00eb. Blind\u00eb \u00e7eliku. Blinda e tankut (e trenit). Trash\u00ebsia e blind\u00ebs." | |
}, | |
"bundeshpues": { | |
"word": "Bund\u00ebshpues", | |
"description": ",~I m. sh. ~, ~IT usht. Luft\u00eb-tar i pajisur me arm\u00eb blind\u00ebshpuese." | |
}, | |
"blindeshpues": { | |
"word": "Blind\u00ebshpues", | |
"description": ",~E mb. usht. Q\u00eb shpon blind\u00ebn; q\u00eb p\u00ebrdoret p\u00ebr t\u00eb goditur objektet e blinduara. Predh\u00eb blind\u00ebshpuese. Arm\u00eb blind\u00ebshpuese." | |
}, | |
"blindohet": { | |
"word": "Blindohet", | |
"description": "usht. P\u00ebs. e BLINDOJ." | |
}, | |
"blindoj": { | |
"word": "Blindoj", | |
"description": "kal., ~OVA, ~UAR usht. Pajis nj\u00eb mjet a nj\u00eb strehim me mburoj\u00eb \u00e7eliku ose e per-forcoj p\u00ebr ta b\u00ebr\u00eb t\u00eb q\u00ebndruesh\u00ebm kund\u00ebr predhave, vesh me blind\u00eb. Blinduan trenin (makinat)." | |
}, | |
"blinduar": { | |
"word": "Blinduar", | |
"description": "(i, e) mb. usht. 1. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb i veshur me blind\u00eb, i koracuar. Mjete t\u00eb blinduara. Tank (tren, auto mjet) i blinduar. Makin\u00eb (anije) e blinduar. Kull\u00eb e blinduar. Strehim i blinduar. 2. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb i pajisur me mjete t\u00eb blinduara. Divizion (regjiment, detashment) i blinduar. Kolon\u00eb (nj\u00ebsi) e blinduar. Trupa t\u00eb blinduara. \u2022 Grnsht i blinduar gTusht i hekurt." | |
}, | |
"blin": { | |
"word": "Blin", | |
"description": "tSHT\u00cb,~A . sh. ~A, ~AT. Pyll bliri." | |
}, | |
"blinore": { | |
"word": "Blinore", | |
"description": ",~T . vet. sh. bot. Familje drur\u00ebsh e shkurresh ku hyjn\u00eb bliri etj." | |
}, | |
"blinth": { | |
"word": "Blinth", | |
"description": ",~I m. bot. Bim\u00eb barishtore me k\u00ebrcell t\u00eb trash\u00eb, me fije t\u00eb holla si shtiza, q\u00eb rritet n\u00ebp\u00ebr toka mo\u00e7alore." | |
}, | |
"blir": { | |
"word": "Blir", | |
"description": "lM,~I m. Veprimi sipas kuptimit 1 t\u00eb foljes BLIROJ." | |
}, | |
"bliroj": { | |
"word": "Bliroj", | |
"description": "jokal., ~OVA, ~IJAR. 1. vet. veto III. Del jasht\u00eb shtratit, v\u00ebrshon (p\u00ebr lumin etj.). Bliroi lumi. 2. fig. krahin. \u00c7mendem." | |
}, | |
"bliroje": { | |
"word": "Bliroj\u00eb", | |
"description": ",~A . V\u00ebrshim. \fBLISTER mb. spec. Q\u00eb ka disa p\u00ebrzierje t\u00eb huaja, q\u00eb nuk \u00ebsht\u00eb krejt i paster, i p\u00ebrzier (p\u00ebr bakrin me-talik). Baker blister." | |
}, | |
"blocke": { | |
"word": "Blo\u00e7k\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. 1. Ko\u00e7an misri. 2. Bo\u00e7\u00eb pishe." | |
}, | |
"blof": { | |
"word": "Blof", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET libr. 1. Mashtrim n\u00eb loj\u00ebn e letrave p\u00ebr ta b\u00ebr\u00eb kund\u00ebrshtarin t\u00eb besoj\u00eb t\u00eb kuad\u00ebrt\u00ebn e gjendjes s\u00eb v\u00ebrtet\u00eb. B\u00ebri blof. E kishte blof. 2. fig. Fjal\u00eb ose veprim q\u00eb ka p\u00ebr q\u00ebllim t\u00eb ndikoj\u00eb mbi kund\u00ebrshtarin, duke e mashtruar me gj\u00ebra t\u00eb paqena; veprim mashtrues, mashtrim. Blof i ul\u00ebt. B\u00ebri blof. la zbuluan blofin." | |
}, | |
"blofoj": { | |
"word": "Blofoj", | |
"description": "jokal., ~OVA, ~CAR libr. B6j blof, mashtroj me di\u00e7ka t\u00eb paqen\u00eb." | |
}, | |
"blogure": { | |
"word": "Blogur\u00eb", | |
"description": ",~A. sh. ~A, ~AT krahin. L\u00ebvozhga e drur\u00ebve ose l\u00ebkura e fryteve t\u00eb bim\u00ebve. Blogur\u00eb ahu. Blogur\u00eb molle. Blogur\u00eb hudhre." | |
}, | |
"bloje": { | |
"word": "Bloj\u00eb", | |
"description": ",~A . 1. Kthimi i kokrrave t\u00eb drithit, t\u00eb kafes\u00eb etj. n\u00eb miell ose n\u00eb pluhur, duke i bluar n\u00eb mulli; bluar je." | |
}, | |
"blojtes": { | |
"word": "Blojt\u00ebs", | |
"description": ",~I m. sh. ~, ~IT. Mullis." | |
}, | |
"blokera": { | |
"word": "Blok\u00ebra", | |
"description": ",~T . Kasht\u00eb e im\u00ebt, q\u00eb mbetet pas shirjes, l\u00ebmishte; t\u00eb fshirat. Blok\u00ebra tagjie. B\u00ebri blok\u00ebra. Fshiu blok\u00ebrat." | |
}, | |
"blozak": { | |
"word": "Blozak", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb i mure nga bloza; q\u00eb ka ngjyr\u00ebn e bloz\u00ebs. Me trar\u00eb blozak\u00eb." | |
}, | |
"blozar": { | |
"word": "Blozar", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Dru i mb\u00ebshtetur kryqthi mbi ujq\u00ebrit e vatr\u00ebs, q\u00eb sh\u00ebrben p\u00ebr t\u00eb lidhur vargorin ku varet kusia mbi zjarr." | |
}, | |
"bloze": { | |
"word": "Bloz\u00eb", | |
"description": ",~A 3. \u2022 S'di sa (ku) silicon t\u00ebrsh\u00ebra \u00ebsht\u00eb rr\u00ebmuj\u00eb e tnadhe, nuk e merr vesh i pari t\u00eb dytin, s'e merr vesh qeni t\u00eb zotin." | |
}, | |
"blozer": { | |
"word": "Bloz\u00ebr", | |
"description": "l,~A . p\u00ebrmb. Mbeturina t\u00eb papastra." | |
}, | |
"biaj": { | |
"word": "Biaj", | |
"description": ",~JA . Ngjyra blu. Blu e hapur (e celur, e mbyllur, e thell\u00eb). Blu e forte." | |
}, | |
"blu": { | |
"word": "Blu", | |
"description": "mb. Q\u00eb ka ngjyr\u00eb qielli t\u00eb mbyllur. Boj\u00eb blu. Ngjyr\u00eb blu. Deti (qielli) blu. Sy blu. Laps blu. Let\u00ebr blu. Rroba blu. Mineral blu." | |
}, | |
"bluaj": { | |
"word": "Bluaj", | |
"description": ", BLUHET. Bluarja e drithit. Bluarja e kafes\u00eb." | |
}, | |
"bluar": { | |
"word": "Bluar", | |
"description": "(i, e) mb. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb b\u00ebr\u00eb miell a pluhur, i th\u00ebrrmuar im\u00ebt; i cop\u00ebtuar, i grimcuar. Grur\u00eb (miser) i bluar. Kafe e bluar. Urov i bluar." | |
}, | |
"bluarje": { | |
"word": "Bluarje", | |
"description": ",~A . Veprimi sipas kuptimeve t\u00eb foljeve" | |
}, | |
"bluashke": { | |
"word": "Bluashk\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. Ashk\u00ebl e madhe q\u00eb del nga s\u00ebpata, nga zdrukthi etj., kur presim a gdhendim nj\u00eb dru ose nj\u00eb metal. Bluashk\u00eb druri. Bluashk\u00eb metali. Copa bluashkash. Mbledh bluashka, Ndez zjarr me bluashka." | |
}, | |
"blues": { | |
"word": "Blues", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb sh\u00ebrben p\u00ebr t\u00eb bluar. Makin\u00eb (fabrik\u00eb) bluese. Mulli blues." | |
}, | |
"bluhet": { | |
"word": "Bluhet", | |
"description": ". P\u00ebs. e BLUAJ i_\u201d." | |
}, | |
"bluze": { | |
"word": "Bluz\u00eb", | |
"description": ",~A. sh. ~A, ~AT. 1. Veshje e sip\u00ebrme e nolle q\u00eb arrin deri n\u00eb brez, zakonisht me gryk\u00eb t\u00eb mbyllur kur \u00ebsht\u00eb e thurur dhe e hapur kur \u00ebsht\u00eb prej basme etj. Bluz\u00eb e mbyllur (e hapur). Bluz\u00eb leshi (pam-buku, m\u00ebndafshi)." | |
}, | |
"bluzhder": { | |
"word": "Bluzhd\u00ebr", | |
"description": ",~RA . sh. ~RA, ~RAT krahin. Lakra e barishte t\u00eb grira e t\u00eb ziera, q\u00eb p\u00ebrdoren p\u00ebr ushqim. Byrek me bluzhdra." | |
}, | |
"bllacaroj": { | |
"word": "Bllacaroj", | |
"description": "kal, ~OVA, ~UAR. E zbut di\u00e7ka, e b\u00ebj si qull, duke e shtypur ose duke e p\u00ebrplasur. Bllacaroj mishin." | |
}, | |
"bllace": { | |
"word": "Bllac\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. 1. Truall i vog\u00ebl me uj\u00eb e me balt\u00eb; ligatin\u00eb. Bllacat e ar\u00ebs. Bllacat e rrug\u00ebs. B\u00ebhet bllac\u00eb. 2. shih BLLACORE,~JA. \u2022 U be bllac\u00eb a) u qull, u lag shum\u00eb; b) mbeti si qull (p\u00ebr buk\u00ebn dhe p\u00ebr gatimet e tjera). E la pun\u00ebn bllac\u00eb nuk e p\u00ebrfundoi, e la t\u00eb pazgjidhur di\u00e7ka." | |
}, | |
"bllacore": { | |
"word": "Bllacore", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET. Lakror me miell misri t\u00eb shtruar n\u00eb fund dhe me spinaq a me lakra, me vez\u00eb, me gjalp\u00eb e me qum\u00ebsht p\u00ebrsip\u00ebr. \fBLLAMBURlT jokal., ~A, ~UR bised. Flas n\u00ebp\u00ebr dh\u00ebmb\u00eb, flas mbyturazi; flas kot. llomotit." | |
}, | |
"bllaske": { | |
"word": "Bllask\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. Cope e holl\u00eb d\u00ebrrase, rrip d\u00ebrrase." | |
}, | |
"bllockelope": { | |
"word": "Bllo\u00e7k\u00eblop\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT zool., krahin." | |
}, | |
"bllok": { | |
"word": "Bllok", | |
"description": ",~U. I q\u00ebndron (i:ri) me fyt dikujt shih te FYT,~I." | |
}, | |
"bllokade": { | |
"word": "Bllokad\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. 1. usht. Rre-thim i plot\u00eb i nj\u00eb k\u00ebshtjelle, i nj\u00eb qyteti, i nj\u00eb ushtrie ose i nj\u00eb vendi nga forcat e armatosura t\u00eb kund\u00ebr-shtarit, me q\u00ebllim q\u00eb t\u00eb mos marr\u00eb pdihma e ushqime, t\u00eb mos jet\u00eb n\u00eb gjendje t\u00eb veproj\u00eb dhe t\u00eb detyrohet t\u00eb dor\u00ebzohet. Bllokad\u00eb ushtarake. Bllokad\u00eb tok\u00ebsore (delare). Vendosi blhkad\u00ebn." | |
}, | |
"bllokim": { | |
"word": "Bllokim", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. Veprimi sipas kuptimeve t\u00eb foljeve BLLOKOJ, BLLOKOHEM." | |
}, | |
"bllokohem": { | |
"word": "Bllokohem", | |
"description": "vetv. 1. Humbas mund\u00ebsinc p\u00ebr t\u00eb l\u00ebvizur ose p\u00ebr t\u00eb vepruar; ngec, s'jam n\u00eb gjendje t\u00eb l\u00ebviz a t\u00eb punoj. Bllokohet makina (motori). U bllokua gypi. lu bllokua krahu. Iu bllokuan zorr\u00ebt. 2. bised. Humbas aft\u00ebsin\u00eb p\u00ebr t\u00eb menduar, nuk me punon truri. \u00cbsht\u00eb bliokuar e s'i kujtohet asgj\u00eb. 3. P\u00ebs. e BLLOKOJ." | |
}, | |
"bllokoj": { | |
"word": "Bllokoj", | |
"description": "kal, ~OVA, ~UAR. 1. usht. Rrethoj jij\u00eb k\u00ebshtjelle, nj\u00eb qytet, nj\u00eb ushtri ose nj\u00eb vend p\u00ebr ta shk\u00ebputur e p\u00ebr ta ve\u00e7uar, q\u00eb t\u00eb mos marr\u00eb ndihma e ushqime, t\u00eb mos jet\u00eb n\u00eb gjendje t\u00eb veproj\u00eb dhe t\u00eb detyrohet t\u00eb dor\u00ebzohet. Bllokuan qytetin (bregdetin, portin). 2. Ndaloj qarkullimin e di\u00e7kaje ose veprimet me t\u00eb; pezulloj veprimet me di\u00e7ka. Bllokoi mallin (pro-dhimet e dob\u00ebta). Bllokoi fondet (kredin\u00eb). 3. Mbyll rrug\u00ebn, ndaloj l\u00ebvizjen, z\u00eb kalimin; nd\u00ebr-pres l\u00ebviz jen ose pun\u00ebn; z\u00eb, mbush me di\u00e7ka, q\u00eb t\u00eb mos e l\u00eb t\u00eb lire. Bllokuan rrug\u00ebt. Bllokoi hyrjen (der\u00ebn, kalimin)." | |
}, | |
"bllokvar": { | |
"word": "Bllokvar", | |
"description": "(i, e) mb. 1. usht. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb rrethuar plot\u00ebsisht dhe \u00ebsht\u00eb ve\u00e7uar p\u00ebr t\u00eb mos marr\u00eb odihma e ushqime, me q\u00ebllim q\u00eb t\u00eb mos jet\u00eb n\u00eb gjendje t\u00eb veproj\u00eb dhe t\u00eb detyrohet t\u00eb dor\u00ebzohet. Qytet i bliokuar. 2. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb ndaluar a \u00ebsht\u00eb penguar t\u00eb qarkulloj\u00eb; q\u00eb i n\u00ebnshtrohet nj\u00eb vendimi p\u00ebr t'i pezulluar veprimet me t\u00eb." | |
}, | |
"bllokues": { | |
"word": "Bllokues", | |
"description": ",~I m. sh. ~, ~IT. 1. sport. Ai q\u00eb b\u00ebn bllokun n\u00eb loj\u00ebn e volejbollit. Loja e bllokuesve. 2. tek. Pjes\u00eb e nj\u00eb mekanizmi, q\u00eb sh\u00ebrben p\u00ebr ndalimin e tij." | |
}, | |
"bllore": { | |
"word": "Bllore", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET. 1. L\u00ebkur\u00eb druri. 2. L\u00ebpushk\u00eb misri." | |
}, | |
"boa": { | |
"word": "Boa", | |
"description": ". vet. e shquar, sh. ~, ~T zool. Gjarp\u00ebr i trash\u00eb dhe i gjat\u00eb, me trup t\u00eb fuqish\u00ebm, me ngjyr\u00eb t\u00eb murrme n\u00eb t\u00eb kuq\u00ebrreme, q\u00eb rron n\u00eb Amerik\u00ebn Jugore e n\u00eb Madagaskar dhe q\u00eb ushqehet me kafsh\u00eb. Boa shtr\u00ebnguese. Boa e pyjeve. Boa e ujit. \fBOB\u00cbL,~LA . sh. ~LA, ~LAT. 1. zool. Lloj k\u00ebrmilli q\u00eb del n\u00eb pranver\u00eb, zakonisht pas shiut. Guask\u00eb boble." | |
}, | |
"kermill": { | |
"word": "K\u00ebrmill", | |
"description": ",~I." | |
}, | |
"bobez": { | |
"word": "Bob\u00ebz", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT zool., krahin. Rriq\u00ebr." | |
}, | |
"bob": { | |
"word": "Bob", | |
"description": "lN\u00cb,~A . sh. ~A, ~AT. 1. tek. Masur a gyp i shkurt\u00ebr, zakonisht me buz\u00eb t\u00eb ngritura, n\u00eb t\u00eb cilin mb\u00ebshtillet nj\u00eb fill, nj\u00eb tel, nj\u00eb shirit etj.; sasia e fillit, e telit, e shiritit, e letr\u00ebs etj. q\u00eb \u00ebsht\u00eb mb\u00ebshtjell\u00eb n\u00eb k\u00ebt\u00eb masur. Bobin\u00eb druri (metalike, plastike, kar-toni). Bobin\u00eb filmi." | |
}, | |
"bobo": { | |
"word": "Bobo", | |
"description": "pasth. 1. P\u00ebrdoret kur sbprehim keqardhje, dhembje ose vuajtje p\u00ebr nj\u00eb fatkeq\u00ebsi; bubu, oh. Bobo, \u00e7'e gjetil Bobo, \u00e7'u rr\u00ebzua! Bobo, i shkreti ai! 2. P\u00ebrdoret kur shprehim habi para nj\u00eb t\u00eb papriture ose p\u00ebr di\u00e7ka jo t\u00eb zakonshme; obobo. Bobo, sa thell\u00eb qenka!" | |
}, | |
"bobokuqe": { | |
"word": "Bobokuqe", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET. Lulja e lo-fat\u00ebs ose e rrushkullit." | |
}, | |
"bobol": { | |
"word": "Bobol", | |
"description": ",~I m. sh. ~A, ~AT. Vidh\u00ebz." | |
}, | |
"bobolak": { | |
"word": "Bobolak", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb i fryr\u00eb e i trumbu-llakosur." | |
}, | |
"bobole": { | |
"word": "Bobole", | |
"description": ",~JA . kryes. sh. ~E, ~ET. 1. Kokrra misri t\u00eb ziera e t\u00eb fryra nga uji, q\u00eb hahen zakonisht t\u00eb ngrohta." | |
}, | |
"bobolesh": { | |
"word": "Bobolesh", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT krahin. Kombisht.BOBOT\u00cb,~A . sh. ~A, ~AT. Qull me miell misri; buk\u00eb misri e papjekur mir\u00eb. E konte me bobot\u00eb." | |
}, | |
"bobotij": { | |
"word": "Bobotij", | |
"description": "jokal., ~TA, ~TUR bised. Qaj m\u00eb t\u00eb madhe, qaj me \u201cbobo\u201d. Bobotinte n\u00ebna." | |
}, | |
"boce": { | |
"word": "Bo\u00e7\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT dhe BO\u00c7E,~JA . sh. ~E, ~ET. 1." | |
}, | |
"bocman": { | |
"word": "Bocman", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT det. N\u00ebnoficer n\u00eb nj\u00eb anije, i cili kujdeset p\u00ebr pajisjet dhe p\u00ebr nevojat e detar\u00ebve, nostrom. Bocmani i anijes." | |
}, | |
"bocun": { | |
"word": "Bocun", | |
"description": ",~NI m. sh. ~NJ, ~NJT\u00cb krahin. Shishe me bark t\u00eb madh; damixhan\u00eb e vog\u00ebl. Bocun uji (rakie, vere). Nj\u00eb bocun me vaj. \fBO\u00c7,~I m. sh. ~A, ~AT. Ulli me kok\u00ebrr t\u00eb madhe e t\u00eb rrumbullak\u00ebt, q\u00eb ka shum\u00eb vaj. Bo\u00e7i i bar-dh\u00eb. Bo\u00e7i i zi." | |
}, | |
"bocebore": { | |
"word": "Bo\u00e7\u00ebbor\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT bot. Lule bore." | |
}, | |
"bocke": { | |
"word": "Bock\u00eb", | |
"description": ",~A. Nga k\u00ebmb\u00ebt borroviq, nga meodja ekstq shih te BORROVIQ, ~I. Mendja e nadbe e zeza e tezot fj.it. mendjemadhi e p\u00ebson vet\u00eb. Mendja e madhe ta thyen qaf\u00ebn (zverkun) fj.u. mendja e madhe e zeza e t\u00eb zot." | |
}, | |
"bodec": { | |
"word": "Bodec", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. 1. Thumb hekuri, q\u00eb vihet n\u00eb maj\u00eb t\u00eb hostenit ose t\u00eb nj\u00eb shkopi, m\u00eb t\u00eb cilin shpojm\u00eb kafsh\u00ebt e pun\u00ebs; thumbac. Boded i hostenit. Shpoj me bodec. Ngas me bodec. 2. Gozhd\u00eb ose thumb druri, q\u00eb perdoret p\u00ebr t\u00eb zhveshur miser. Q\u00ebroj miser me bodec. \u2022 E shpoj me bodec dike e nxit, e shtyj dike, q\u00eb nuk l\u00ebviz vet\u00eb p\u00ebr t\u00eb kryer nj\u00eb pun\u00eb. S'ha bodec a) nuk ka nevoj\u00eb p\u00ebr ta nxitur, e b\u00ebn vet\u00eb pun\u00ebn; b) sado ta nxit\u00ebsh, nuk tundet." | |
}, | |
"bodece": { | |
"word": "Bodece", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET. Turjel\u00eb shumS e vog\u00ebl, me maj\u00eb t\u00eb mpreht\u00eb, q\u00eb perdoret p\u00ebr t\u00eb hapur vrima n\u00eb vendet ku do t\u00eb ngulim nj\u00eb gozhd\u00eb a nj\u00eb vi-dh\u00eb. Shpoj me bodece." | |
}, | |
"bodrum": { | |
"word": "Bodrum", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. 1. Dhom\u00eb posht\u00eb katit p\u00ebrdhes t\u00eb nj\u00eb nd\u00ebrtese, q\u00eb perdoret zakonisht p\u00ebr t\u00eb mbajtur ushqime, dru e sende t\u00eb tjera; qilar; vend i mbyllur, i err\u00ebt e me lag\u00ebshtir\u00eb. Bodrumi i sht\u00ebpis\u00eb." | |
}, | |
"boene": { | |
"word": "Boen\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. V\u00ebrshim i uj\u00ebraye jasht\u00eb shtratit (t\u00eb lumit, t\u00eb p\u00ebrroit etj.); p\u00ebrmbytje. \fBOF onomat. bised. 1. P\u00ebrdoret kur shprehim nj\u00eb veprim t\u00eb menj\u00ebhersh\u00ebm, t\u00eb shpejt\u00eb e t\u00eb papritur; brof. 2. p\u00ebrd. kall\u00ebzues. Vij papritur, ia beh. Ai bof te dera. k Ia b\u00ebri bof plasi nga inati, nga d\u00ebshp\u00ebrimi ose nga m\u00ebrzia." | |
}, | |
"bogaz": { | |
"word": "Bogaz", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET vjet. Vend i thell\u00eb midis g\u00ebrxhesh a n\u00eb gryka malesh, me Shkurre t\u00eb den-dura e me hije." | |
}, | |
"bogel": { | |
"word": "Bog\u00ebl", | |
"description": ",~LA . sh. ~LA, ~LAT. Pem\u00eb e vog\u00ebl ende e papjekur. Bog\u00ebl qershie (kumbulle, thane)." | |
}, | |
"bohas": { | |
"word": "Bohas", | |
"description": "l,~A . sh. ~, ~T\u00cb vjet. P\u00eblhur\u00eb e holl\u00eb dhe e ndritshme, zakonisht me ngjyr\u00eb t\u00eb kuqe t\u00eb ndezur, q\u00eb p\u00ebrdorej p\u00ebr t\u00eb b\u00ebr\u00eb boh\u00e7e, \u00e7ar\u00e7af\u00eb, p\u00ebr astar etj.; filli m\u00eb t\u00eb cilin punohej kjo p\u00eblhur\u00eb. Bohasi e kuqe. \u00c7ar\u00e7af (boh\u00e7e) bohasie." | |
}, | |
"bohcallek": { | |
"word": "Boh\u00e7all\u00ebk", | |
"description": ",~KU m. sh. ~QE, ~QET vjet. 1. Dhurat\u00eb (k\u00ebmish\u00eb, \u00e7orape, shami etj.), q\u00eb sillte nusja p\u00ebr njer\u00ebzit e sht\u00ebpis\u00eb s\u00eb burnt; peshqeshi i nuses. Boh\u00e7all\u00ebqet pal\u00ebpal\u00eb. Sillte boh\u00e7all\u00ebk. 2. Dhurat\u00eb (veshmbathje t\u00eb ndryshme), q\u00eb \u00e7onin prind\u00ebrit e nuses p\u00ebr f\u00ebmij\u00ebn e sapolindui. 3. shih BOH\u00c7E,~JA." | |
}, | |
"bohce": { | |
"word": "Boh\u00e7e", | |
"description": ",~JA. sh. ~E, ~ET. 1. Cope p\u00eblhure kat\u00ebrk\u00ebnd\u00ebshe, zakonisht e punuar n\u00eb vegj\u00eb dhe me zbukurime, m\u00eb t\u00eb cil\u00ebn mb\u00ebshtjellim pla\u00e7ka p\u00ebr t'i marr\u00eb me vete kur udh\u00ebtojm\u00eb ose p\u00ebr t'i majtur; pla\u00e7ka t\u00eb mbledhura e t\u00eb lidhura tok n\u00eb nj\u00eb shami t\u00eb madhe. Boh\u00e7e e q\u00ebndisur (me Me}. Lidh (zgjidh) boh\u00e7en. Mbledh n\u00eb boh\u00e7e. Nj\u00eb boh\u00e7e pla\u00e7ka pak pla\u00e7ka. 2. P\u00ebrpar\u00ebse e gjat\u00eb dhe e gjer\u00eb prej leshi a prej pambuku, e punuar n\u00eb vegj\u00eb e zakonisht me zbukurime. Boh\u00e7e e zez\u00eb (e kuqe). Boh\u00e7e leshi (pambuku). V\u00eb (heq) boh\u00e7en." | |
}, | |
"boheme": { | |
"word": "Bohem\u00eb", | |
"description": ",~A . libr., keq. Turm\u00eb njer\u00ebzish (zakonisht artist\u00ebsh endacak\u00eb) n\u00eb vendet kapitaliste,q\u00eb b\u00ebjn\u00eb jet\u00eb t\u00eb \u00e7rregullt e t\u00eb dh\u00ebn\u00eb pas qejfeve; m\u00eb-nyra e jetes\u00ebs s\u00eb k\u00ebtyre njer\u00ebzve," | |
}, | |
"bohet": { | |
"word": "Bohet", | |
"description": ". P\u00ebs. e BON. Bohet lopa (pela, macja)." | |
}, | |
"bohorritem": { | |
"word": "Bohorritem", | |
"description": "vetv., ~A (u), ~UR. Sillem kot, hallakatem, tallem. Bohorritet si keci k\u00ebrthi." | |
}, | |
"bojalli": { | |
"word": "Bojalli", | |
"description": ",~E i mb. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb i ngjyrosur me ngjyra t\u00eb ndryshme, ngjyra-ngjyra; q\u00eb ka ngjyr\u00eb t\u00eb bukur. Basma bojallie. Gur bojalli." | |
}, | |
"bojall": { | |
"word": "Bojall", | |
"description": "l,~E H dhe BOJALLESH\u00cb mb. bised. Q\u00eb ka shtat t\u00eb lart\u00eb e t\u00eb hedhur, shtathedhur. Djal\u00eb (burr\u00eb) bojalli. Vajz\u00eb (grua) bojallesh\u00eb." | |
}, | |
"bojargjend": { | |
"word": "Bojargjend", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb ka ngjyr\u00eb hiti t\u00eb \u00e7elur si t\u00eb argjendit. Drit\u00eb bojargjende." | |
}, | |
"bojatis": { | |
"word": "Bojatis", | |
"description": ", BOJATISET. Bojatisja e nd\u00ebrtes\u00ebs. Reparti i bojatisjes. Pomp\u00eb p\u00ebr bojatisje." | |
}, | |
"bojatiset": { | |
"word": "Bojatiset", | |
"description": ". P\u00ebs. e BOJATIS." | |
}, | |
"bojatisje": { | |
"word": "Bojatisje", | |
"description": ",~A . Veprimi SipaS kuptimeve t\u00eb foljeve" | |
}, | |
"bojaxhi": { | |
"word": "Bojaxhi", | |
"description": ",~U m. sh. ~NJ, ~NJT\u00cb. 1. Pun\u00ebtor q\u00eb merret me lyerjen e sht\u00ebpive, t\u00eb orendive, t\u00eb sen-deve prej metali etj. Reparti i bojaxhinjve. Brigada e bojaxhinjve. \f1. Pun\u00ebtori q\u00eb ngjyen fillin, p\u00eblhurat ose rrobat; ngjyros\u00ebs." | |
}, | |
"boje": { | |
"word": "Boj\u00eb", | |
"description": ",~A. Iu than\u00eb duart s'i b\u00ebjn\u00eb duart p\u00ebr pun\u00eb, nuk z\u00eb dot pun\u00eb me dor\u00eb. Iu tha goja (buza, gryka, gurmazi) p\u00ebr di\u00e7ka i pihet shum\u00eb, ka etje t\u00eb madhe. Pa u thar\u00eb (mir\u00eb) gjaku shih te GJAK,~Ui. Iu tha (iu zu) gjuha shih te" | |
}, | |
"njolle": { | |
"word": "Njoll\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. I. Nj\u00eb vend i vog\u00ebl me ngjyr\u00eb pak m\u00eb t\u00eb ndryshme nga pjesa tjet\u00ebr. e nj\u00eb sip\u00ebrfaqeje nj\u00ebngjyr\u00ebshe, pull\u00eb. Njoll\u00eb e ndritshme (e err\u00ebt). Me nj\u00eb njoll\u00eb t\u00eb bardh\u00eb n\u00eb ball\u00eb. Njolla drite. Njoll\u00eb e verdh\u00eb. anal, pjes\u00eb e retin\u00ebs s\u00eb syrit ku ndjesh-m\u00ebria ndaj drit\u00ebs arrin shkall\u00ebn m\u00eb t\u00eb lart\u00eb. Njollat e Dielllt (e H\u00ebn\u00ebs, e nj\u00eb planeti) pjes\u00eb q\u00eb na duken me ngjyr\u00eb pak si n\u00eb t\u00eb err\u00ebt n\u00eb sip\u00ebrfaqen e k\u00ebtyre tru-pave qiellor\u00eb. Njollat e barr\u00ebs preka a pikla q\u00eb i da-lin n\u00eb fytyr\u00eb nj\u00eb gruaje shtatz\u00ebn\u00eb. dol\u00ebn njolla. 2. Pjes\u00eb e vog\u00ebl e f\u00eblliqur n\u00eb sip\u00ebrfaqen e di\u00e7kaje, shenj\u00eb q\u00eb mbetet n\u00eb vendin e ndotur, zakonisht me yndyr\u00eb, me pije, me l\u00ebngje pem\u00ebsh, me boj\u00eb etj. Njoll\u00eb e forte (e zbeht\u00eb, e re, e vjet\u00ebr, e dukshme, e padukshme). Njoll\u00eb yndyre (vaji, nafte, frutash, vere, boje). Njolla gishtash (k\u00ebmb\u00ebsh). \u00cbsht\u00eb bir\u00eb me njolla. Heq njollat. I doli (i iku) njolla. 3. fig. Veprim a sjellje q\u00eb cenon ose q\u00eb prek nderin a emrin e mir\u00eb t\u00eb nj\u00eb njeriu, di\u00e7ka q\u00eb e err\u00ebson pun\u00ebn e dikujt, di\u00e7ka jo e ndershme a e turpshme; gabim a faj i r\u00ebnd\u00eb q\u00eb ka b\u00ebr\u00eb dikush dhe q\u00eb \u00ebsht\u00eb d\u00ebnuar nga shoq\u00ebria. Njoll\u00eb e pashlyeshme (e vjet\u00ebr). Njoll\u00eb turpi." | |
}, | |
"bojebizele": { | |
"word": "Boj\u00ebbizele", | |
"description": "mb. Q\u00eb ka ngjyr\u00eb t\u00eb blert\u00eb t\u00eb hapur si t\u00eb bizeles." | |
}, | |
"bojecelik": { | |
"word": "Boj\u00eb\u00e7elik", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb ka ngjyr\u00eb t\u00eb hirt\u00eb t\u00eb ndritshme si t\u00eb \u00e7elikut. Zinxhir boj\u00eb\u00e7elik." | |
}, | |
"bojefinje": { | |
"word": "Boj\u00ebfinj\u00eb", | |
"description": "mb. Q\u00eb ka ngjyr\u00eb hiri t\u00eb \u00e7elur si t\u00eb finj\u00ebs. Me flok\u00ebt boj\u00ebfinj\u00eb." | |
}, | |
"bojegeshtenje": { | |
"word": "Boj\u00ebg\u00ebshtenj\u00eb", | |
"description": "mb. Q\u00eb ka ngjyr\u00eb kafe n\u00eb t\u00eb kuq\u00ebrreme si t\u00eb g\u00ebshtenj\u00ebs. Sy (flok\u00eb) boj\u00ebg\u00ebshtenj\u00eb." | |
}, | |
"bojegrure": { | |
"word": "Boj\u00ebgrur\u00eb", | |
"description": "mb. Q\u00eb ka ngjyr\u00eb t\u00eb err\u00ebt n\u00eb t\u00eb verdh\u00eb si t\u00eb kokrr\u00ebs s\u00eb grurit. Me ll\u00ebr\u00ebt boj\u00ebgrur\u00eb." | |
}, | |
"bojegjak": { | |
"word": "Boj\u00ebgjak", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb ka ngjyr\u00eb t\u00eb kuqe t\u00eb ndezur si t\u00eb gjakut. Bluz\u00eb boj\u00ebgjake." | |
}, | |
"bojegjake": { | |
"word": "Boj\u00ebgjake", | |
"description": ",~JA. sh. ~E, ~ET. Kafsh\u00eb boj\u00ebgjake (kryesisht p\u00ebr lop\u00eb a dhi). \fBOJ\u00cbHURM\u00cb mb. Q\u00eb ka ngjyr\u00eb t\u00eb verdh\u00eb n\u00eb t4 kuq\u00ebrreme si t\u00eb hurm\u00ebs. Lesh boj\u00ebhurm\u00eb." | |
}, | |
"bojejesh": { | |
"word": "Boj\u00ebjesh", | |
"description": "lL,~E mb. I gjelb\u00ebr." | |
}, | |
"bojekafe": { | |
"word": "Boj\u00ebkafe", | |
"description": "mb. Q\u00eb ka ngjyr\u00ebn e kafes s\u00eb pjekur. Rroba boj\u00ebkafe. Kadife boj\u00ebkafe. K\u00ebpuc\u00eb boj\u00ebkafe. Sy boj\u00ebkafe." | |
}, | |
"bojekashte": { | |
"word": "Boj\u00ebkasht\u00eb", | |
"description": "mb. Q\u00eb ka ngjyr\u00eb t\u00eb vetdh\u00eb t\u00eb zbet\u00eb si t\u00eb kasht\u00ebs. Flok\u00eb (fytyr\u00eb) boj\u00ebkasht\u00eb." | |
}, | |
"bojelimon": { | |
"word": "Boj\u00eblimon", | |
"description": "mb. Q\u00eb ka ngjyr\u00eb t\u00eb verdh\u00eb shum\u00eb t\u00eb \u00e7elur si t\u00eb limonit t\u00eb pjekur." | |
}, | |
"bojemadh": { | |
"word": "Boj\u00ebmadh", | |
"description": ",~E mb. 1. bised. Shtatmadb. 2. Q\u00eb e ka gjetur nj\u00eb e keqe e madhe, i shkret\u00eb, i mjer\u00eb, i nxirosur." | |
}, | |
"bojemanushaqe": { | |
"word": "Boj\u00ebmanushaqe", | |
"description": "mb. Boj\u00ebvjollc\u00eb." | |
}, | |
"bojemish": { | |
"word": "Boj\u00ebmish", | |
"description": "mb. Q\u00eb ka ngjyr\u00eb uthulle t\u00eb hapur si t\u00eb mishit." | |
}, | |
"bojemjalte": { | |
"word": "Boj\u00ebmjalt\u00eb", | |
"description": "mb. Q\u00eb ka ngjyr\u00eb t\u00eb verdh\u00eb n\u00eb kafe, si t\u00eb mjaltit." | |
}, | |
"bojeportokall": { | |
"word": "Boj\u00ebportokall", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb ka ngjyr\u00eb t\u00eb verdh\u00eb n\u00eb t\u00eb kuqe si t\u00eb portokallit t\u00eb pjekur. Shami boj\u00ebportokalle." | |
}, | |
"bojeshege": { | |
"word": "Boj\u00ebsheg\u00eb", | |
"description": "mb. Q\u00eb ka ngjyr\u00eb t\u00eb kuqe t\u00eb \u00e7elur si t\u00eb sheg\u00ebs." | |
}, | |
"bojeshites": { | |
"word": "Boj\u00ebshit\u00ebs", | |
"description": ",~I m. sh. ~, ~IT vjet. Ai q\u00eb shis-te boj\u00ebra p\u00ebr t\u00eb ngjyer rroba." | |
}, | |
"bojeshkurter": { | |
"word": "Boj\u00ebshkurt\u00ebr", | |
"description": "mb. bised." | |
}, | |
"bojetjegull": { | |
"word": "Boj\u00ebtjegull", | |
"description": "mb. Q\u00eb ka ngjyr\u00ebn e dheut n\u00eb t\u00eb kuqe si t\u00eb tjegull\u00ebs s\u00eb pjekur." | |
}, | |
"bojetrendafil": { | |
"word": "Boj\u00ebtr\u00ebndafil", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb ka ngjyr\u00ebn e U\u00ebndafilit t\u00eb kuq n\u00eb t\u00eb bardh\u00eb, q\u00eb ka ngjyr\u00eb t\u00eb kuqe i \u00eb hapur n\u00eb t\u00eb bardheme." | |
}, | |
"bojetulle": { | |
"word": "Boj\u00ebtull\u00eb", | |
"description": "mb. Q\u00eb ka ngjyr\u00ebn e dheut n\u00eb t\u00eb kuqe si t\u00eb tulles s\u00eb pjekur." | |
}, | |
"bojevere": { | |
"word": "Boj\u00ebver\u00eb", | |
"description": "mb. Q\u00eb ka ngjyr\u00eb t\u00eb kuqe t\u00eb mbyllur si t\u00eb ver\u00ebs." | |
}, | |
"bojev": { | |
"word": "Boj\u00ebv", | |
"description": "lSHNJE mb. Q\u00eb ka ngjyr\u00eb t\u00eb kuqe t\u00eb mbyllur si t\u00eb vishnjes s\u00eb pjekur." | |
}, | |
"bojevjollce": { | |
"word": "Boj\u00ebvjollc\u00eb", | |
"description": "mb. Q\u00eb ka ngjyr\u00eb blu n\u00eb t\u00eb kuq\u00eb-rreme si t\u00eb lules s\u00eb vjollc\u00ebs." | |
}, | |
"bojkotim": { | |
"word": "Bojkotim", | |
"description": ",~I m. Veprimi sipaS kuptimeve t\u00eb foljeve" | |
}, | |
"bojkotoj": { | |
"word": "Bojkotoj", | |
"description": "kal, ~OVA, ~UAR. 1. Shpreh mospajtimin dhe kund\u00ebrshtimin tim kundrejt q\u00eb-llimeve politike, ekonomike etj. t\u00eb organeve shtet\u00eb-rore, t\u00eb nj\u00eb organizate ose t\u00eb nj\u00eb pronari, duke nd\u00ebr-prer\u00eb lidhjet e marr\u00ebdh\u00ebniet dhe duke mos u sh\u00ebrbyer atyre (n\u00eb vendet kapitaliste). 2. Pengoj, s\u00eb bashku m\u00eb t\u00eb tjer\u00eb, veprimtarin\u00eb politike, ekonomike, kulturore etj. t\u00eb organizatave dhe t\u00eb institucioneve borgjeze e reaksionare, duke mos marr\u00eb pjes\u00eb n\u00eb aksionet e organizuara prej tyre (si n\u00eb Zgjedhje, n\u00eb mbledhje, n\u00eb takime e lojna sportive etj.). Bojkotuan zgjedhjet. Bojkotoi mbledhjen. Bojkotojn\u00eb shkollat (m\u00ebsimel, provimet). 3. P\u00ebrjashtoj dike nga nj\u00eb shoqat\u00eb, nga nj\u00eb or-ganizat\u00eb etj., duke e I\u00ebn\u00eb t\u00eb vet\u00ebm, pa asnje lidhje m\u00eb t\u00eb tjer\u00ebt; kund\u00ebrshtoj t\u00eb marr n\u00eb dor\u00ebzim, t\u00eb blej ose t\u00eb p\u00ebrdor di\u00e7ka (mallra etj.); i largohem i shman-gem krejt di\u00e7kaje." | |
}, | |
"bojkotohem": { | |
"word": "Bojkotohem", | |
"description": ". P\u00ebs. e BOJKOTOJ." | |
}, | |
"bojkotues": { | |
"word": "Bojkotues", | |
"description": ",~I m. sh. ~, ~IT. Ai q\u00eb shpall a q\u00eb b\u00ebn bojkotimin, ai q\u00eb merr pjes\u00eb n\u00eb bojkotim. \fBOJLI,~A . sh. ~, ~T\u00cb. Qershi, q\u00eb b\u00ebn kokrra t\u00eb m\u00ebdha, shum\u00eb t\u00eb \u00ebmbla, me ngjyr\u00eb t\u00eb kuqe t\u00eb mbyllur dhe q\u00eb piqet n\u00eb qershor. ka facet si bojlia." | |
}, | |
"bojskaut": { | |
"word": "Bojskaut", | |
"description": ",~Im. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. An\u00ebtar i grupeve t\u00eb f\u00ebmij\u00ebve e t\u00eb t\u00eb rinjve q\u00eb ktijohen n\u00eb disa vende borgjeze gjoja p\u00ebr veprimtari sportive, p\u00ebr udh\u00ebtjme zbuluese e hulumtuese n\u00eb krahina t\u00eb panjohura e pak t\u00eb njohura etj., por q\u00eb n\u00eb t\u00eb v\u00ebrtet\u00eb kan\u00eb synime politike e ushtarake." | |
}, | |
"bojuthull": { | |
"word": "Bojuthull", | |
"description": "mb. Q\u00eb ka ngjyr\u00eb t\u00eb kuq\u00ebrreme si t\u00eb uthull\u00ebs." | |
}, | |
"boke": { | |
"word": "Bok\u00eb", | |
"description": ",~A sh. ~A, ~AT. 1. Kod\u00ebr e vog\u00ebl ose bregore pa bim\u00ebsi e plot gur\u00eb; shpat mali i pjerr\u00ebt e i zhveshur; tok\u00eb gurisht\u00eb; bok\u00ebrim\u00eb. Bok\u00eb mali. N\u00ebp\u00ebr boka e n\u00ebp\u00ebr male. 2. p\u00ebrd. mb. E asb,p\u00ebr e plot gur\u00eb, e varf\u00ebr, jopje-llore (p\u00ebr token). Are bok\u00eb. \u2022k E b\u00ebn bok\u00eb dike nuk e p\u00ebrfill, e trajton sikur nuk ka asnj\u00eb vler\u00eb. Nuk \u00ebsht\u00eb n\u00eb bok\u00eb nuk \u00ebsht\u00eb n\u00eb t\u00eb, nuk \u00ebsht\u00eb n\u00eb rregull. I shkoi bok\u00eb (puna) i shkoi keq puna, nuk i vajti mbar\u00eb. Gjarpri i bok\u00ebs zool. gjarp\u00ebr i zi, helmues, q\u00eb rrf n\u00eb vende t\u00eb thata." | |
}, | |
"bokel": { | |
"word": "Bok\u00ebl", | |
"description": ",~LA sh. ~LA, ~LAT. 1. Ko\u00e7an misri, mis\u00ebrishte." | |
}, | |
"bokerime": { | |
"word": "Bok\u00ebrim\u00eb", | |
"description": ",~A sh. ~A, ~AT. 1. Vend i zhveshur e i that\u00eb (zakonisht kod\u00ebr, bregore ose shpat mali); tok\u00eb gurisht\u00eb, q\u00eb nuk prodhon; bok\u00eb. Po b\u00eb-hen pjellore edhe bok\u00ebrimat. 2. shih GUM\u00cb,~A,." | |
}, | |
"boker": { | |
"word": "Bok\u00ebr", | |
"description": "lMT\u00cb (i, e) mb. Q\u00eb nuk ka bim\u00ebsi, q\u00eb \u00ebsht\u00eb i zhveshur, i rrjepur (p\u00ebr nj\u00eb kod\u00ebr, p\u00ebr nj\u00eb cope toke etj.); q\u00eb \u00ebsht\u00eb plot bok\u00ebrima. Vend i bok\u00ebrimt\u00eb. Tok\u00eb e bok\u00ebrimt\u00eb." | |
}, | |
"bokerishte": { | |
"word": "Bok\u00ebrisht\u00eb", | |
"description": ",~A sh. ~A, ~AT. Vend me boka; shpat, brinj\u00eb, rr\u00ebz\u00eb mali ose kod\u00ebr e zhveshur, tok\u00eb e irjepur vende-vende; vend me bok\u00ebrima." | |
}, | |
"bokerr": { | |
"word": "Bok\u00ebrr", | |
"description": ",~RRA f. sh. ~RRA, ~RRAT zool. Mi fushe n\u00eb ngjyr\u00eb t\u00eb ndryshkut, q\u00eb d\u00ebmton bim\u00ebt." | |
}, | |
"boks": { | |
"word": "Boks", | |
"description": ",~I in m. sh. ~E, ~ET. 1. E ndar\u00eb e vog\u00ebl brenda n\u00eb stall\u00eb, e nd\u00ebrtuar zakonisht me thurje, ku mbahen t\u00eb vegjlit e sapolindur t\u00eb kafsh\u00ebve sht\u00eb-piake p\u00ebr t'i ve\u00e7uar nga n\u00ebnat a p\u00ebr t'u kujdesur p\u00ebr ta. Boksi i vi\u00e7ave (i qengjave, i gicave). Boksi i zogjve. Bokse p\u00ebr pjellje." | |
}, | |
"boksier": { | |
"word": "Boksier", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Ai q\u00eb b\u00ebn ndeshje boksi." | |
}, | |
"bolbe": { | |
"word": "Bolb\u00eb", | |
"description": ",~A sh. ~A, ~AT bised. E keqe e ma-dhe, fatkeq\u00ebsi e madhe, gj\u00ebm\u00eb, e zez\u00eb; ngat\u00ebrres\u00eb, bela. Bolb\u00eb e madhe. Bolb\u00eb e hata. I ngjau (e gjeti) nj\u00eb bolb\u00eb. I punoi (i b\u00ebrij bolb\u00ebn. I shtie bolba." | |
}, | |
"bol": { | |
"word": "Bol", | |
"description": "iyiAN,~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Banor vend\u00ebs i Bolivis\u00eb ose ai q\u00eb e ka prejardhjen nga Bolivia." | |
}, | |
"bolivian": { | |
"word": "Bolivian", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me Bolivin\u00eb ose me bolivian\u00ebt, q\u00eb \u00ebsht\u00eb karakteristik p\u00ebr Bolivin\u00eb ose p\u00ebr bolivian\u00ebt, i Bolivis\u00eb ose i bolivian\u00ebve; q\u00eb \u00ebsht\u00eb krijuar nga bolivian\u00ebt. PopuUi bolivian. Shtetas bolivian." | |
}, | |
"bolshevik": { | |
"word": "Bolshevik", | |
"description": ",~U m. sh. - \u00cb, ~\u00cbT. 1. An\u00ebtar i partis\u00eb bolshevike t\u00eb themeluar nga V.I. Lenini dhet\u00eb udh\u00ebhequr me pas nga J.V. Stalini (n\u00eb fillim an\u00ebtar i shumic\u00ebs revolucionare n\u00eb Partin\u00eb Pun\u00ebtore Social-demokrate" | |
}, | |
"bolshev": { | |
"word": "Bolshev", | |
"description": "lZ\u00cbM,~MI m. Teona dhe taktika e l\u00ebvizjes revolucionare proletare p\u00ebr p\u00ebrmbysjen e kapitalizmit me revolucion dhe p\u00ebr kalimin n\u00eb sho-q\u00ebrin\u00eb komuni&te, q\u00eb u p\u00ebrpunuan nga V.I. Lenini sipas p\u00ebrvoj\u00ebs s\u00eb nxjerr\u00eb nga lufta e klas\u00ebs pun\u00ebtore ruse e nd\u00ebrkomb\u00ebtare dheq\u00eb u vazhduanm\u00eb tej nga J.V. Stalini." | |
}, | |
"boll": { | |
"word": "Boll", | |
"description": "ndajf. bised. 1. Mjaft, n\u00eb m\u00ebnyr\u00eb t\u00eb mjaf-tueshme; aq sa duhet, jo me shum\u00eb. Priti boll. H\u00ebngri boll. Ka boll." | |
}, | |
"bolle": { | |
"word": "Boll\u00eb", | |
"description": ",~A. sh. ~A, ~AT zool. Gjarp\u00ebr i tra-sh\u00eb johelmues, i gjat\u00eb deri nj\u00eb meter e gjysm\u00eb, me kok\u00eb q\u00eb nuk dallohet nga qafa dhe me bark t\u00eb shesht\u00eb, bullar; gjarp\u00ebr. Bolla e ujit bolluj\u00ebse. Bolla e kuqe. Boll\u00eb sht\u00ebpie. 1 trash\u00eb si boll\u00eb. Kamxhik prej bolle. Zure boll\u00ebn, shtypi kok\u00ebn! fj. u. p\u00ebr armikun mos ki m\u00ebshir\u00eb." | |
}, | |
"bollek": { | |
"word": "Boll\u00ebk", | |
"description": ",~U m. bised. 1. Sasi e madhe gj\u00ebrash, shumic\u00eb, mbushullim, tepri. Boll\u00ebk i madh. Ka boll\u00ebk. Ka (gjendet) me boll\u00ebk. B\u00ebhet me boll\u00ebk. 2. Begati; mir\u00ebqenie. Rruga e boll\u00ebkut. Krijiml I holl\u00ebkut." | |
}, | |
"bolleverbet": { | |
"word": "Boll\u00ebverb\u00ebt", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT zool, Gjarp\u00ebr johelmues, q\u00eb i ngjan nj\u00eb bolle t\u00eb vog\u00ebl dhe q\u00eb zvarritet" | |
}, | |
"bollez": { | |
"word": "Boll\u00ebz", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. I. P\u00ebrdheci i par-mend\u00ebs. 2. Nj\u00ebri prej drur\u00ebve t\u00eb posht5m t\u00eb saj\u00ebs, q\u00eb jan\u00eb me maj\u00eb t\u00eb kthyer lart. Boll\u00ebzat e saj\u00ebs." | |
}, | |
"bollg": { | |
"word": "Bollg", | |
"description": "t)R,~I m. Drith\u00eb (kryesisht grur\u00eb ose miser), q\u00eb zakonisht zihet, pastaj thahet n\u00eb diell e cop\u00ebtohet dhe q\u00eb gatuhet me shum\u00eb si pilaf; nj\u00eb Hoj pilafi i gatuar me k\u00ebt\u00eb drith\u00eb t\u00eb cop\u00ebtuar. Bollgur i trash\u00eb (i im\u00ebt). Bollgur gruri (misri, elbi, t\u00ebrsh\u00ebre). Bollgur me gjalp\u00eb. Mish me bollgur." | |
}, | |
"bollka": { | |
"word": "Bollka", | |
"description": ",~T. vet. sh. krahin. Poture; pantallona t\u00eb gjera f\u00ebmij\u00ebsh. Bollka shajaku. Nj\u00eb pale bollka." | |
}, | |
"bollobocke": { | |
"word": "Bollobo\u00e7k\u00eb", | |
"description": "mb. krahin. 1. Q\u00eb vjen i fryr\u00eb e i mbushur (zakonisht p\u00ebr frutat e disa pem\u00ebve dhe p\u00ebr disa perime); bo\u00e7k\u00eb. Fik (arr\u00eb, sheg\u00eb) bollobo\u00e7k\u00eb. Piperk\u00eb bollobo\u00e7k\u00eb. Vez\u00eb bollobo\u00e7k\u00eb. 2. I mbushur n\u00eb fytyr\u00eb; i sh\u00ebndetsh\u00ebm. \u00c7up\u00eb bollobo\u00e7k\u00eb. 3. P\u00ebrd. em. f. sipas kuptimit 2 t\u00eb mbiemrit (p\u00ebr vajzat)." | |
}, | |
"bollshem": { | |
"word": "Bollsh\u00ebm", | |
"description": "(i), ~ME (e) mb. 1. Q\u00eb mjafton plo-t\u00ebsisht, i mjaftuesh\u00ebm. Drek\u00eb (dark\u00eb) e bollshme. 2. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb me shumic\u00eb, i shumt\u00eb; i madh; q\u00eb \u00ebshtI i pasur, i begatsh\u00ebm. Prodhime (korrje) t\u00eb bollshme." | |
}, | |
"bollujese": { | |
"word": "Bolluj\u00ebse", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET zool. Gjarp\u00ebr johelmues, i gjat\u00eb deri nj\u00eb meter e gjysm\u00eb, q\u00eb jeton n\u00eb uj\u00eb; boll\u00eb uji." | |
}, | |
"bombahedhes": { | |
"word": "Bombahedh\u00ebs", | |
"description": ",~E mb. usht. Q\u00eb sh\u00ebrben p\u00ebr t\u00eb hedhur bomba. Arm\u00eb bombahedh\u00ebse." | |
}, | |
"bombahedhese": { | |
"word": "Bombahedh\u00ebse", | |
"description": ",~JA f. sh. ~E, ~ET usht." | |
}, | |
"bombarde": { | |
"word": "Bombard\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT hist. Arm\u00eb lufte q\u00eb p\u00ebrdorej n\u00eb mesjet\u00eb p\u00ebr t\u00eb hedhur gjyle guri ose predha metali; nj\u00eb Hoj topi q\u00eb p\u00ebrdorej n\u00eb mesjet\u00eb. Predh\u00eb bombarde. Rrahu k\u00ebshtjell\u00ebn me bombarda." | |
}, | |
"bombard": { | |
"word": "Bombard", | |
"description": "lM,~I m. sh. ~E, ~ET. Veprimi sipas kuptimeve t\u00eb foljeve BOMBARDOJ, BOMBARDOHEM. Bombardim i r\u00ebnd\u00eb. Bombardim me top (me artileri). Bombardimi i qytetit. Bombardimi i b\u00ebrthamave t\u00eb atomit. Aeroplan bombardimi." | |
}, | |
"bombaroohem": { | |
"word": "Bombaroohem", | |
"description": ". P\u00ebs. e BOMBARDOJ." | |
}, | |
"bombardoj": { | |
"word": "Bombardoj", | |
"description": "kal, ~OVA, ~CAR. 1. Gjuaj me bomba nga ajri ose me artileri p\u00ebr ta shkat\u00ebrruar, e rrah me bomba, hedh bomba. Bombarduan qytetin (fshatin, ur\u00ebn)." | |
}, | |
"bombardues": { | |
"word": "Bombardues", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb p\u00ebrdoret p\u00ebr bom-bardime, q\u00eb sh\u00ebrben p\u00ebr t\u00eb hedhur bomba. Aeroplan bombardues." | |
}, | |
"bombe": { | |
"word": "Bomb\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. 1. Predh\u00eb me ma-dh\u00ebsi e me forma t\u00eb ndryshme, e mbushur me I\u00ebnd\u00eb shp\u00ebrthyese a me I\u00ebnd\u00eb t\u00eb tjera d\u00ebmtuese, q\u00eb hidhet me dor\u00eb ose q\u00eb l\u00ebshohet nga ajri me aeroplan; gra-nat\u00eb. Bomb\u00eb djeg\u00ebse (ndez\u00ebse, zjarrv\u00ebn\u00ebse). Bomb\u00eb shp\u00ebrthyese (th\u00ebrrmuese)." | |
}, | |
"bombol": { | |
"word": "Bombol", | |
"description": ",~A sh. ~A, ~AT. En\u00eb prej metali, n\u00eb trajt\u00eb cilindri, q\u00eb p\u00ebrdoret p\u00ebr t\u00eb ruajtur e p\u00ebr t\u00eb mbartur gaze t\u00eb ngjeshura ose l\u00ebngje. Bombol \u00e7eliku. Bombol oksigjeni (ajri). Bombol me gaz (me l\u00ebng)." | |
}, | |
"bonj": { | |
"word": "Bonj", | |
"description": "ta., BOI, BUAR. B\u00ebn barrs\u00eb, mbars (p\u00ebr disa kafsh\u00eb sht\u00ebpiake dhe t\u00eb egra)." | |
}, | |
"bonbone": { | |
"word": "Bonbone", | |
"description": ",~IA sh. ~E, ~ET. Kok\u00ebrr e rrumbullak\u00ebt, af\u00ebrsisht sa nj\u00eb karamele, e p\u00ebrgatitur me brume sheqeri, me kakao, me gjalp\u00eb etj., q\u00eb za-konisht ka brenda di\u00e7ka tjet\u00ebr t\u00eb \u00ebmb\u00ebl ose nj\u00eb thelb a frut. Bonbone me \u00e7okollat\u00eb." | |
}, | |
"bonboner": { | |
"word": "Bonboner", | |
"description": "l,~A . sh. ~, ~T\u00cb. Dyqan ku shiten kryesisht bonbone e karamele." | |
}, | |
"bonifikim": { | |
"word": "Bonifikim", | |
"description": ",~I TO. sh. ~E, ~ET. Veprimi sipas kuptimeve t\u00eb foljeve BONIFIKOJ, BONIFIKOHET." | |
}, | |
"bonifikohet": { | |
"word": "Bonifikohet", | |
"description": ". P\u00ebs. e BONIFIKOJ." | |
}, | |
"bonifikoj": { | |
"word": "Bonifikoj", | |
"description": "kal., ~OVA, ~UAR. P\u00ebrmir\u00ebsoj kushtet natyrore t\u00eb tokave bujq\u00ebsore, q\u00eb jan\u00eb n\u00eb gjendje t\u00eb keqe, duke hapur kanale p\u00ebr ujitje ose p\u00ebr kullim, me q\u00ebllim q\u00eb t\u00eb shtohet prodhimtaria e tyre; thaj nj\u00eb k\u00ebnet\u00eb a nj\u00eb tok\u00eb mo\u00e7alore p\u00ebr ta b\u00ebr\u00eb t\u00eb punueshme. Bonifikoj token (k\u00ebnet\u00ebn, nj\u00eb fush\u00eb). \fBONIFIKUAR (i, e) mb. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb p\u00ebrmir\u00ebsuar me an\u00eb t\u00eb bonifikimit. Toka t\u00eb bonifikuara. Fush\u00eb e bo-nifikuar." | |
}, | |
"bonifik": { | |
"word": "Bonifik", | |
"description": "tJES,~E mb. 1. Q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me boni-fikimin; q\u00eb b\u00ebhet a q\u00eb sh\u00ebrben p\u00ebr t\u00eb bonifikuar. Vep\u00ebr bonifikuese. Kanal bonifikues. Punime bonifikuese. 2. si em. ~, ~I m. sh. ~, ~IT. Punonj\u00ebs i bonifikimit." | |
}, | |
"bonz": { | |
"word": "Bonz", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. 1. fet. Prift ose murg budist n\u00eb disa vende t\u00eb Azis\u00eb Lindore. 2. libr., keg. Njeri me p\u00ebrgjegj\u00ebsi, q\u00eb vepron n\u00eb kok\u00eb t\u00eb vet, udh\u00ebheq\u00ebs politik i shk\u00ebputur nga masat, q\u00eb drejton vet\u00ebm me urdhra." | |
}, | |
"bonjak": { | |
"word": "Bonjak", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb ka mbetur jetim. Nfbeti (u rrit) bonjak." | |
}, | |
"bonjake": { | |
"word": "Bonjake", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET. 1. Jetime. 2. krahin. Tok\u00eb e varf\u00ebr dhe me lag\u00ebshti. BONJAK\u00cbRl,~A . 1. T\u00eb qen\u00ebt jetim. 2. p\u00ebrmb. T\u00ebr\u00ebsia e jetim\u00ebve, jetimSt. 3. p\u00ebrmb. fig. vjet. T\u00eb varf\u00ebrit." | |
}, | |
"bonjar": { | |
"word": "Bonjar", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. 1. Jetim. 2. Njeri i varf\u00ebr; lyp\u00ebs, p\u00ebrder\u00ebs." | |
}, | |
"bonje": { | |
"word": "Bonj\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. 1. Blet\u00eb fem\u00ebr, q\u00eb mbledh mjaltin lule me lule. 2. p\u00ebrd. mb. fig. Q\u00eb e do pun\u00ebn, q\u00eb punon shum\u00eb e mir\u00eb, e pap\u00ebrtuar, pun\u00ebtore e madhe (p\u00ebr gruan)." | |
}, | |
"bonjer": { | |
"word": "Bonj\u00ebr", | |
"description": "l,~A. sh. ~, ~T\u00cb. 1. gjell. Gj\u00eb e mir\u00eb n\u00eb t\u00eb ngr\u00ebn\u00eb, gates\u00eb shum\u00eb e shijshme; \u00ebmb\u00eblsir\u00eb. 2. Gryk\u00ebsi p\u00ebr gj\u00ebra t\u00eb shijshme; lakmi p\u00ebr \u00ebmb\u00ebl-sira." | |
}, | |
"bor": { | |
"word": "Bor", | |
"description": "lT kai, ~A, ~UR. Punoj an\u00ebt e ar\u00ebs, l\u00ebroj borim\u00ebn." | |
}, | |
"borak": { | |
"word": "Borak", | |
"description": ",~U m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT zoo!., krahin. Bores." | |
}, | |
"boraks": { | |
"word": "Boraks", | |
"description": ",~I m. kim. L\u00ebnd\u00eb kimike kristalore, q\u00eb del nga bashkimi i acidit borik me sod\u00eb dhe q\u00eb p\u00ebrdoret p\u00ebr t\u00eb ngjitur metalet, p\u00ebr t\u00eb prodhuar qelqin, p\u00ebr t'i dh\u00ebn\u00eb shk\u00eblqim porcelanit, n\u00eb mjek\u00ebsi etj." | |
}, | |
"borbocineze": { | |
"word": "Borbo\u00e7inez\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. Guask\u00eb deti." | |
}, | |
"borbolec": { | |
"word": "Borbolec", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT zool., krahin. Koshas, vongorec. U dob\u00ebsua, u be si borbolec." | |
}, | |
"bord": { | |
"word": "Bord", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. 1. det. Buza e faqeve an\u00ebsore t\u00eb anijes ose t\u00eb bark\u00ebs; secila nga faqet an\u00eb-sore t\u00eb anijes ose t\u00eb bark\u00ebs. Bordi i djatht\u00eb (i majt\u00eb). Bord i lart\u00eb. Bordi i anijes (i bark\u00ebs). P\u00ebrplaset n\u00eb bord. 2. det. Pjesa e sip\u00ebrme e anijes, q\u00eb \u00ebsht\u00eb e shesht\u00eb dhe e pambuluar, kuvert\u00eb; anija n\u00eb t\u00ebr\u00ebsin\u00eb e saj kundrejt mjedisit t\u00eb jasht\u00ebm. Bordi i anijes. Libri i bordit regjistri a ditari i anijes. Ngjitem (rri) n\u00eb bord. Jasht\u00eb bordit. 3. tek. Pjesa e brendshme e aeroplanit a e mjeteve t\u00eb tjera t\u00eb lundrimit ajror, e ndonje mjeti tjet\u00ebr t\u00eb madh p\u00ebr udh\u00ebtime etj. Bordi i aeroplanit. Bordi i satelitit (i raket\u00ebs). Bordi i tankut." | |
}, | |
"borde": { | |
"word": "Borde", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET. E \u00e7ar\u00eb n\u00eb mur a n\u00eb vende t\u00eb tjera, \u00e7epoj\u00eb." | |
}, | |
"bordel": { | |
"word": "Bordel", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. Sht\u00ebpi publike." | |
}, | |
"bordero": { | |
"word": "Bordero", | |
"description": ",~JA . sh. ~, ~T\u00cb fin. 1. List\u00eb q\u00ebp\u00ebrmban emrat e punonj\u00ebsve t\u00eb nj\u00eb nd\u00ebrmarrjeje a t\u00eb nj\u00eb institucioni, pag\u00ebn e secilit dhe vendin p\u00ebr n\u00ebn-shkrimet; \flist\u00eb pagese. Borderoja e rrogave. N\u00ebnshkruaj border one. 2. List\u00eb, ku jan\u00eb sh\u00ebnuar Uogarit\u00eb ose emrat e sendeve q\u00eb merren n\u00eb dor\u00ebzim; inventor. Borderoja e dor\u00ebzimit." | |
}, | |
"bore": { | |
"word": "Bor\u00eb", | |
"description": ",~A . kryes. nj. sh. ~\u00cbRA, ~\u00cbRAT. 1. Reshje atmosferike, q\u00eb bie nga ret\u00eb flok\u00eb-flok\u00eb n\u00eb trajt\u00eb kristalesh t\u00eb bardha; shtresa e bardh\u00eb e k\u00ebtyrc flok\u00ebve, q\u00eb mbulojn\u00eb vendin aty ku bien; d\u00ebbor\u00eb. Bore e madhe (e dendur). Bore e im\u00ebt (e ngrir\u00eb, e qull\u00ebt). Bore e that\u00eb." | |
}, | |
"bordullak": { | |
"word": "Bordullak", | |
"description": ",~U m. sh. ~ \u00cb, ~\u00cbT bot. Bim\u00eb bari-shtore e deg\u00ebzuar, e cila rritet e shtrir\u00eb n\u00ebp\u00ebr liva-dhe, an\u00ebs arave etj., ka k\u00ebrcej t\u00ebbut\u00eb dhe gjethet\u00eb trasha, q\u00eb p\u00ebrdoren p\u00ebr ushq im. Lakror (byrek) me bordullak." | |
}, | |
"bordullakore": { | |
"word": "Bordullakore", | |
"description": ",~T . vet. sh. bot. Familje bim\u00ebsh barishtore ku b\u00ebn pjes\u00eb edhe bordullaku." | |
}, | |
"boreal": { | |
"word": "Boreal", | |
"description": ",~E mb. gjeogr. Q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me Veriun, i" | |
}, | |
"kallez": { | |
"word": "Kall\u00ebz", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. 1. Mbulesa q\u00eb mb\u00ebshtjell kokrr\u00ebn dhe q\u00eb mbaron me nj\u00eb fije t\u00eb gjat\u00eb n\u00eb kallirin e grurit, t\u00eb elbit etj.; hale drithi (gruri etj.). KallSz.gruri. 2. Kalli drith\u00ebrash; n\u00eb sh. kallinj drith\u00ebrash q\u00eb mbeten n\u00eb are pas korrjes (kryesisht p\u00ebr grurin, elbin etj.). Kall\u00ebz gruri (elbi). Grur\u00eb me dy kall\u00ebza. Gruri e mbushi kall\u00ebz\u00ebn. Zuri (l\u00ebshoi, nxori) kall\u00ebz. Mbledh kall\u00ebza." | |
}, | |
"borebardhe": { | |
"word": "Bor\u00ebbardh\u00eb", | |
"description": ",~A . Figure e p\u00ebrrallave po-pullore, q\u00eb p\u00ebrfytyrohet si nj\u00eb vajz\u00eb prej bore." | |
}, | |
"boremates": { | |
"word": "Bor\u00ebmat\u00ebs", | |
"description": ",~I m. sh. ~, ~IT spec. Aparat i posa\u00e7\u00ebm p\u00ebr t\u00eb matur sasin\u00eb e bores q\u00eb ka r\u00ebn\u00eb." | |
}, | |
"borepastrues": { | |
"word": "Bor\u00ebpastrues", | |
"description": ",~E mb. 1. Q\u00eb sh\u00ebrben p\u00ebr t\u00eb hequr bor\u00ebn nga rrug\u00ebt e nga sheshet e qyteteve. Makin\u00eb bor\u00ebpastruese. 2. si em. ~E, ~JA . sh. ~E, ~ET. Makin\u00eb p\u00ebr t\u00eb pastruar bor\u00ebn. Lopatat e bor\u00ebpastrueses." | |
}, | |
"bores": { | |
"word": "Bor\u00ebs", | |
"description": ",~I m. sh. ~, ~IT zool. Zog i vog\u00ebl k\u00ebng\u00ebtar sa nj\u00eb trumcak, me krah\u00eb t\u00eb zez, me kurriz t\u00eb murrm\u00eb dhe me gjoks t\u00eb kuq\u00ebrrem\u00eb; zogu i bores, zborak." | |
}, | |
"borgull": { | |
"word": "Borgull", | |
"description": ",~I m. shih BOLLGUR,~I." | |
}, | |
"borgjez": { | |
"word": "Borgjez", | |
"description": "f,~A . Klasa sunduese n\u00eb shoq\u00ebrin\u00eb kapitaliste, q\u00eb zot\u00ebron veglat dhe mjetet kryesore t\u00eb prodhimit shoq\u00ebror dhe q\u00eb shfryt\u00ebzon pun\u00ebn me m\u00eb-ditje t\u00eb pun\u00ebtor\u00ebve, duke nxjerr\u00eb fitime n\u00ebp\u00ebrmjet mbivler\u00ebs." | |
}, | |
"borgjezim": { | |
"word": "Borgjezim", | |
"description": ",~I m. Veprimi sipas kuptimeve t\u00eb foljeve" | |
}, | |
"borgjezoj": { | |
"word": "Borgjezoj", | |
"description": "kal., ~OVA, ~UAR keq. I jap tiparet e borgjezit, e b\u00ebj t\u00eb jetoj\u00eb, t\u00eb mendoj\u00eb e t\u00eb veproj\u00eb si borgjez, e b\u00ebj borgjez." | |
}, | |
"borgjezohem": { | |
"word": "Borgjezohem", | |
"description": "vetv. 1. kryes. veta III hist. Kthehet n\u00eb klas\u00eb ose n\u00eb shtres\u00eb borgjeze, b\u00ebhet borgjez. Feudal\u00ebt dal\u00ebngadal\u00eb u borgjezuan. 2. keq. Marr tiparet e borgjezit, filloj t\u00eb jetoj, t\u00eb mendoj e t\u00eb veproj si borgjez; b\u00ebhem borgjez." | |
}, | |
"bori": { | |
"word": "Bori", | |
"description": ",~A . sh. ~, ~T\u00cb. 1. Veg\u00ebl muzikore me frym\u00eb, zakonisht prej brortzi, me gryk\u00eb n\u00eb trajt\u00eb hinke, q\u00eb nxjerr z\u00eb t\u00eb forte e q\u00eb p\u00ebrdoret edhe p\u00ebr t\u00eb dh\u00ebn\u00eb sinjale (n\u00eb ushtri etj.); trumbet\u00eb, tromb\u00eb. Boria e zgjimit. Boria e aksionit. Boria e alarmit. Sinjal me bori. I bie boris\u00eb. Ra boria. Mbledh (b\u00ebj) di\u00e7ka si bori.2. Mjet sinjali, q\u00eb p\u00ebrdoret n\u00eb makina, n\u00eb karroca etj. dhe q\u00eb nxjerr z\u00eb t\u00eb forte. Bori automobili. I bie boris\u00eb. Ndalim borie. 3. Lloj pizge n\u00eb trajt\u00eb koni, me nj\u00eb pip\u00ebz n\u00eb maj\u00eb, q\u00eb e b\u00ebjn\u00eb f\u00ebmij\u00ebt zakonisht n\u00eb pranver\u00eb prej I\u00ebkur\u00ebs s\u00eb lofat\u00ebs ose t\u00eb shelgut dhe q\u00eb nxjerr nj\u00eb z\u00eb mjaft t\u00eb forte. 4. bised. Qyngj sobe." | |
}, | |
"borige": { | |
"word": "Borig\u00eb", | |
"description": ",~A sh. ~A, ~AT bot. Pish\u00eb e zez\u00eb, \u00e7etin\u00eb. Pyll me boriga. Kuror\u00eb borige. -k K\u00ebrkon dardha nga boriga k\u00ebrkon di\u00e7ka t\u00eb pa-mundur, k\u00ebrkon qiqra n\u00eb hell." | |
}, | |
"borik": { | |
"word": "Borik", | |
"description": ",~E mb. kim. Q\u00eb p\u00ebrmban bor. Acid borik. Alkool borik. Pleh borik." | |
}, | |
"borime": { | |
"word": "Borim\u00eb", | |
"description": ",~A i sh. ~A, ~AT. Bore e im\u00ebt e p\u00ebrzier me shi." | |
}, | |
"borizan": { | |
"word": "Borizan", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Ai q\u00eb i bie boris\u00eb p\u00ebr t\u00eb dh\u00ebn\u00eb sinjale (n\u00eb ushtri, n\u00eb \u00e7etat e pionier\u00ebve, n\u00eb aksione etj.). Borizani i \u00e7et\u00ebs. Borizani i repartit." | |
}, | |
"borme": { | |
"word": "Borm\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. Deg\u00eb q\u00eb shqitet nga nj\u00eb ulli dhe q\u00eb mbillet, shpatull ulliri." | |
}, | |
"bornaje": { | |
"word": "Bornaj\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. Bore e madhe q\u00eb ka mbuluar nj\u00eb vend; vend i gjer\u00eb, i mbuluar me bore t\u00eb madhe e zakonisht t\u00eb q\u00ebndrueshme. Bor-najat e bjeshk\u00ebve. Uji i bornajave." | |
}, | |
"boro": { | |
"word": "Boro", | |
"description": ",~JA .sh. ~, ~T\u00cb krahin. Kpmo." | |
}, | |
"boronice": { | |
"word": "Boronic\u00eb", | |
"description": ",~A sh. ~A, ~AT bot. Qershiz\u00eb, thrasheg\u00ebr, rrush mali. L\u00ebng boronice. \u00c7aj boronice. Ngjyr\u00eb boronice." | |
}, | |
"borsaline": { | |
"word": "Borsalin\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. Kapel\u00eb e rrumbullak\u00ebt prej plisi t\u00eb forte, me streh\u00eb t\u00eb ngusht\u00eb rreth e rrotull dhe me nj\u00eb shirit p\u00ebr zbukurim. Bor-salin\u00eb e zez\u00eb. Mban borsalin\u00eb." | |
}, | |
"borxhli": { | |
"word": "Borxhli", | |
"description": ",~U m. sh. ~NJ, ~NJT\u00cb bised. 1. Ai q\u00eb ka marr\u00eb nj\u00eb borxh, huamarr\u00ebs. 2. fig. Ai q\u00eb ka detyrim moral ndaj dikujt, ai q\u00eb ka p\u00ebr detyr\u00eb t\u00eb b\u00ebj\u00eb di\u00e7ka p\u00ebr nj\u00eb tjet\u00ebr p\u00ebr t'i shp\u00ebr-blyer nj\u00eb t\u00eb mir\u00eb. jam borxhli. Me b\u00ebri borxhli. E ndiej veten borxhli." | |
}, | |
"borrocitem": { | |
"word": "Borro\u00e7item", | |
"description": "vetv., ~A (u), ~UR. 1. vet. veta III." | |
}, | |
"borrohitem": { | |
"word": "Borrohitem", | |
"description": "vetv., ~A (u), ~UR. Qaj pa lot, qaj duke th\u00ebn\u00eb fjal\u00eb." | |
}, | |
"borrokoc": { | |
"word": "Borroko\u00e7", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. 1. Vi\u00e7 i ri, m\u00ebzat; ka i patredhur; dem me trup t\u00eb vog\u00ebl. 2. fig. Djal\u00eb i ri me trup t\u00eb ngjeshur." | |
}, | |
"borrov": { | |
"word": "Borrov", | |
"description": "lQ,~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT zool. Shpend shtegtar, me pend\u00eb t\u00eb bardha a t\u00eb p\u00ebrhime, me sqep e k\u00ebmb\u00eb si t\u00eb lejlekut, q\u00eb rri pran\u00eb uj\u00ebrave t\u00eb \u00ebmbla ose n\u00eb ara t\u00eb korrura dhe q\u00eb ushqehet me krimba e me peshk. \u2022 Nga k\u00ebmb\u00ebt borroviq, nga mendja eksiq i rritur nga shtati, por i papjekur nga mendja." | |
}, | |
"bosk": { | |
"word": "Bosk", | |
"description": ",~U m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Cjap pa brir\u00eb, shyt." | |
}, | |
"boske": { | |
"word": "Bosk\u00eb", | |
"description": ",~A sh. ~A, ~AT. Dhi pa brir\u00eb, shytd." | |
}, | |
"bostan": { | |
"word": "Bostan", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. l.Shalqi; pjep\u00ebr; p\u00ebrmb. shalqi e pjep\u00ebr. Boston far\u00ebvog\u00ebl (i \u00ebmb\u00ebl, dim\u00ebrak). Fare bostani. Mbjell bostan. \u00c7ahet si bostan. Dy bostane nuk mbahen n\u00eb nj\u00eb dor\u00eb. fj.u. 2. Tok\u00eb e mbjell\u00eb me shalqi e me pjep\u00ebr; perimore. Dol\u00ebn nga bostanet. Ruan bostanet. E rrah\u00ebn si qenin n\u00eb bostan e rrah\u00ebn shum\u00eb. \u2022 p\u00ebr t\u00eb v\u00ebn\u00eb n\u00eb bostan i rreckosur, si dordolec. Mholli bostan e i dol\u00ebn kastraveca iron, shih te MBJELL." | |
}, | |
"bostance": { | |
"word": "Bostan\u00e7e", | |
"description": "ndajf. kopsht. Me gropa, p\u00ebr \u00e7do rr\u00ebnj\u00eb ve\u00e7an, si\u00e7 veprohet p\u00ebr mbjelljen ose p\u00ebr pra-shitjen e perimeve. Prashit (e punoj) bostan\u00e7e." | |
}, | |
"bostanishte": { | |
"word": "Bostanishte", | |
"description": ",~.TA sh. ~E, ~ET." | |
}, | |
"bostanore": { | |
"word": "Bostanore", | |
"description": ",~T .vet. sh. kopsht. Kungullore." | |
}, | |
"bostanxhi": { | |
"word": "Bostanxhi", | |
"description": ",~U m. sh. ~NJ, ~NJT\u00cb. 1. bised. Kopshtar q\u00eb merret me rritjen e perimeve e t\u00eb bos-tanit, bah\u00e7evan. 2. vjet. Shit\u00ebs bostani e perimesh. r I shet kastraveca bostanxhiut thuhet kur dikush k\u00ebrkon t\u00eb m\u00ebsoj\u00eb dike q\u00eb ato gj\u00ebra i di me mir\u00eb se ai e para tij, i tregon arat babait." | |
}, | |
"bosti": { | |
"word": "Bosti", | |
"description": ",~A . sh. ~, ~T\u00cb. Shkop i gjat\u00eb, q\u00eb p\u00ebr-doret p\u00ebr t\u00eb shkundur g\u00ebshtenjat, arrat etj." | |
}, | |
"bosh": { | |
"word": "Bosh", | |
"description": ",~E mb. bised..1. I zbraz\u00ebt, q\u00eb nuk ka gj\u00eb a njeri brenda; i lire, i paz\u00ebn\u00eb. En\u00eb (shishe, fu\u00e7i, kuti) boshe." | |
}, | |
"boshatis": { | |
"word": "Boshatis", | |
"description": "kal., ~A, ~UR bised. L\u00eb pa gj\u00eb ose pa njeri brenda, heq \u00e7'ka brenda, zbraz. Boshatis thesin (xhepin)." | |
}, | |
"boshatisem": { | |
"word": "Boshatisem", | |
"description": "vetv. bised. 1. vet. sgta. III. Mbetet pa gj\u00eb ose pa njeri brenda, zbraz\u00ebt. U boshatis shishja. U boshatis sht\u00ebpia. U boshatis\u00ebn rrug\u00ebt. 1. Mbetem pa gj\u00eb, me mbarohet krejt di\u00e7ka. V boshatis nga parat\u00eb (nga t\u00eb gjitha). 3. P\u00ebs. e BOSHATIS. --- ^" | |
}, | |
"boshatisje": { | |
"word": "Boshatisje", | |
"description": ",~A . bised. Veprimi Sipas kupti-meve t\u00eb foljeve BOSHATIS, BOSHATISEM." | |
}, | |
"boshje": { | |
"word": "Boshje", | |
"description": ",~A . sh. ~E, ~ET. Bishtaj\u00eb (e fasules, e bizeles etj.) pa kokrra." | |
}, | |
"boshllek": { | |
"word": "Boshll\u00ebk", | |
"description": ",~KU m. sh. ~QE, ~QET bised. 1. Hap\u00ebsir\u00eb e zbraz\u00ebt, vend bosh; zbraz\u00ebti. Boshll\u00ebk i madh. Bie n\u00eb boshll\u00ebk. 2. Vend i lire, zbraz\u00ebti; mungesa e di\u00e7kaje n\u00eb vendin e duhur; shk\u00ebputje, nd\u00ebrprerje n\u00eb di\u00e7ka. L\u00eb boshll\u00ebk." | |
}, | |
"bosht": { | |
"word": "Bosht", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. 1. Shkop i shkurt\u00ebr, i holluar n\u00eb t\u00eb dy majat, q\u00eb p\u00ebrdoret p\u00ebr t\u00eb tjerr\u00eb dhe p\u00ebr t\u00eb mbledhur fillin, duke e rrotulluar me dor\u00eb, drug\u00eb; pjes\u00eb e makin\u00ebs s\u00eb tjerrjes, q\u00eb sh\u00ebrben p\u00ebr t\u00eb dredhur dhe p\u00ebr t\u00eb mbledhur fillin; sasia e fillit e mbledhur n\u00eb nj\u00eb shkop t\u00eb till\u00eb. Me furk\u00eb e me bosht. Dredh boshtin. Mbledh n\u00eb bosht. Nd\u00ebrroj boshtet. I dha bosh:in a) e ngarkoi t\u00eb tjerr\u00eb ( lesh, li etj.); b) fig. e vuri t\u00eb punoj\u00eb, e vuri n\u00eb pun\u00eb. \f2. Pjes\u00eb e makinave, e mjeteve dhe e veglave t\u00eb pun\u00ebs, q\u00eb ka trajt\u00ebn e nj\u00eb druri t\u00eb rrumbullak\u00ebt dhe q\u00eb sh\u00ebrben p\u00ebr t\u00eb bashkuar rrotat ose pjes\u00eb t\u00eb tjera q\u00eb rrotullohen a q\u00eb l\u00ebvizin. Boshti qendror (kryesor). Boshti i qerres. Boshti i d\u00ebrstil\u00ebs (i mullirit). Boshti i \u00e7adr\u00ebs. Makin\u00eb me dy boshte. 3. Pjes\u00eb kryesore e nj\u00eb mjeti a e nj\u00eb vegle pune, ku lidhen pjes\u00eb t\u00eb tjera m\u00eb t\u00eb vogla; shtiz\u00eb. Boshti i parmend\u00ebs. 4. spec. Drejt\u00ebz, q\u00eb kalon p\u00ebrmes qendr\u00ebs s\u00eb si-metris\u00eb ose p\u00ebrmes qendr\u00ebs s\u00eb r\u00ebndes\u00ebs s\u00eb nj\u00eb trupi; vija e mesit p\u00ebr s\u00eb gjati nj\u00eb trupi. Boshti horizontal (pingul). Boshti optik. Boshti i simetris\u00eb. Boshti i rrotullimit. Boshti i tangjenteve. Boshti i rrug\u00ebs. Boshti i tunelit. Boshti i koordinatave nj\u00ebra nga drejt\u00ebzat q\u00eb nd\u00ebrpriten n\u00eb sistemin e koordinatave. 5. astr. Vij\u00eb e p\u00ebrfytyruar q\u00eb bashkon dy polet e nj\u00eb trupi qiellor, duke kaluar p\u00ebrmes qendr\u00ebs s\u00eb tij. Boshti i Tok\u00ebs." | |
}, | |
"shtylle": { | |
"word": "Shtyll\u00eb", | |
"description": ",~A." | |
}, | |
"doshter": { | |
"word": "Dosht\u00ebr", | |
"description": ",~RA . sh. ~RA, ~RAT bot. Shkurre q\u00eb i ngjet ahtogut, e lart\u00eb deri dy metra, me gjethevezake me pak push, q\u00eb b\u00ebn lule t\u00eb verdha me bisht t\u00eb shkurt\u00ebr; shtog\u00ebr." | |
}, | |
"boshtivan": { | |
"word": "Boshtivan", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Dru i shkuit\u00ebr, q\u00eb vihet t\u00ebrthor p\u00ebr t\u00eb lidhur brezat e nj\u00eb muri, t\u00ebr-thor\u00ebse. Lidh me boshtivan\u00eb." | |
}, | |
"boshtor": { | |
"word": "Boshtor", | |
"description": ",~E mb. 1. spec. Q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me boshtin, i boshtit; q\u00eb \u00ebsht\u00eb si bosht; q\u00eb sh\u00ebrben si bosht. Vij\u00eb boshtore. Prerje boshtore. Simetri boshtore. Rr\u00ebnje boshtore. 2. anat. Q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me shtyll\u00ebn kurrizore; q\u00eb ka shtyll\u00eb kurrizore. Kafsh\u00eb boshtore. Skelet boshtor." | |
}, | |
"bot": { | |
"word": "Bot", | |
"description": "ndajf. bised. 1. Pa pushim, pa nd\u00ebrprerje e m\u00eb t\u00eb gjitha forcat. Qesh e bot. Qaj e bot. Pi e bot. Fol e bot." | |
}, | |
"botanike": { | |
"word": "Botanik\u00eb", | |
"description": ",~A . 1. Shkenc\u00eb natyrore, q\u00eb stu-dion bim\u00ebt." | |
}, | |
"botanist": { | |
"word": "Botanist", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Specialist n\u00eb fush\u00ebn e botanik\u00ebs. Botanist\u00ebt e vegj\u00ebl." | |
}, | |
"bote": { | |
"word": "Bote", | |
"description": ", ~A i. Nj\u00eb udh\u00eb (rrug\u00eb) e dy pane shih te" | |
}, | |
"botebardhe": { | |
"word": "Bot\u00ebbardh\u00eb", | |
"description": ",~A . Nj\u00eb lloj deltine e p\u00ebrhime n\u00eb t\u00eb bardh\u00eb, bot\u00eb e bardh\u00eb." | |
}, | |
"botegjinatore": { | |
"word": "Bot\u00ebgjinatore", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET. 1. Deltine e mbledhur si l\u00ebmsh nga gjinatorja. 2. zool. shih" | |
}, | |
"gjinatore": { | |
"word": "Gjinatore", | |
"description": ",~JA." | |
}, | |
"botekuptim": { | |
"word": "Bot\u00ebkuptim", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. T\u00ebr\u00ebsia e pik\u00ebpamjeve t\u00eb njeriut p\u00ebr bot\u00ebn q\u00eb e rrethon, sistemi i pik\u00ebpamjeve q\u00eb ka njeriu p\u00ebr jet\u00ebn, p\u00ebr natyr\u00ebn dhe p\u00ebr shoq\u00ebrin\u00eb; t\u00eb kuptuarit e bot\u00ebs, t\u00eb realitetit. Bot\u00ebkuptim shkencor (filozofik, materialist, marksist-leninist, \fsocialist, komunist, revolucionar, i sh\u00ebndosh\u00eb)." | |
}, | |
"botekuptimor": { | |
"word": "Bot\u00ebkuptimor", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me bot\u00ebkuptimin, q\u00eb lidhet me bot\u00ebkuptimin, i bot\u00ebkuptimit." | |
}, | |
"botekuqe": { | |
"word": "Bot\u00ebkuqe", | |
"description": ",~JA . Nj\u00eb lloj deltine me ngjyr\u00eb si ne t\u00eb kuqe, bot\u00eb e kuqe." | |
}, | |
"botendu": { | |
"word": "Bot\u00ebndu", | |
"description": "lM,~I m. libr. M\u00ebnyra e rrokjes dhe e pasqyrimit t\u00eb bot\u00ebs q\u00eb na rrethon, m\u00ebnyra e ndiji-mit t\u00eb bot\u00ebs. Bot\u00ebndijimi i shkrimtarit. Bot\u00ebndijimi i nx\u00ebn\u00ebsit." | |
}, | |
"boter": { | |
"word": "Bot\u00ebr", | |
"description": "lSHT ndajf. Para t\u00eb gjith\u00ebve; haptas, she-shit, faqe bot\u00ebs. Shpall (deklaroj) bot\u00ebrisht. Pohoj (pranoj) bot\u00ebrisht. Dihet (njihet) bot\u00ebrisht. D\u00ebnoj bot\u00ebrisht." | |
}, | |
"boteror": { | |
"word": "Bot\u00ebror", | |
"description": ", ~E. \fP\u00cbRBRENDA. I. ndajf. 1. Nga ana e brendshme e di\u00e7kaje, n\u00eb pjes\u00ebn e brendshme t\u00eb di\u00e7kaje, n\u00eb bren-d\u00ebsi, brenda; kund. p\u00ebrjashta. Kallam i zbraz\u00ebt p\u00ebr-brenda. E mbylli der\u00ebn p\u00ebrbrenda. U ky\u00e7 p\u00ebrbrenda. S'ka gj\u00eb p\u00ebrbrenda. 2. N\u00eb gjirin e nj\u00eb grupi shoq\u00ebror a t\u00eb nj\u00eb shtrese shoq\u00ebrore, t\u00eb nj\u00eb organizate, t\u00eb nj\u00eb organizmi etj.,nga brenda. Grindjet e brejn\u00eb (e g\u00ebrryejn\u00eb) p\u00ebrbrenda. U fut p\u00ebrbrenda. 3. N\u00eb bot\u00ebn shpirt\u00ebrore t\u00eb dikujt; n\u00eb mendjen dhe n\u00eb zemr\u00ebn e dikujt. Di\u00e7ka e brente (e mundonte) p\u00ebrbrenda." | |
}, | |
"botim": { | |
"word": "Botim", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. 1. Veprimi sipas kuptimeve t\u00eb foljeve BOTOJ, BOTOHET. Botimi i veprave t\u00eb klasik\u00ebve t\u00eb marksiz\u00ebm-leninizmit. Sheh drit\u00ebn e botimit botohet. 2. Vep\u00ebr, artikull, studim etj., q\u00eb \u00ebsht\u00eb shtypur dhe \u00ebsht\u00eb v\u00ebn\u00eb n\u00eb qarkullim, ajo q\u00eb \u00ebsht\u00eb botuar. Botime periodike." | |
}, | |
"botine": { | |
"word": "Botin\u00eb", | |
"description": ",~A . Vend: lag\u00ebsht, tok\u00eb me balt\u00eb, mo\u00e7alishte." | |
}, | |
"botohet": { | |
"word": "Botohet", | |
"description": ". P\u00ebs. e BOTOJ. Botohet p\u00ebr t\u00eb par\u00ebn here." | |
}, | |
"botoj": { | |
"word": "Botoj", | |
"description": "kal, ~OVA, ~UAR. Shtyp p\u00ebr ta p\u00ebr-hapur nj\u00eb lib\u00ebr, nj\u00eb gazet\u00eb, nj\u00eb shkrim etj.; b\u00ebj t\u00eb njohur bot\u00ebrisht nj\u00eb lajm, nj\u00eb shkrim, nj\u00eb vep\u00ebr etj., duke e shtypur dhe duke e v\u00ebn\u00eb n\u00eb qarkullim; nxjerr. Botoj nj\u00eb artikull (nj\u00eb studim, nj\u00eb roman, nj\u00eb fjalor). Botoj nj\u00eb gazet\u00eb (nj\u00eb revist\u00eb). Botoj nj\u00eb fotografi. Botoj nj\u00eb dokument." | |
}, | |
"botor": { | |
"word": "Botor", | |
"description": ",~E mb. vjet. 1. Q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb m\u00eb t\u00eb gjith\u00eb, q\u00eb ka karakter t\u00eb p\u00ebrgjithsh\u00ebm, q\u00eb p\u00ebrdoret nga t\u00eb gjith\u00eb; publik. Rrug\u00eb botore. Nd\u00ebrtesa botore. Arsimi botor. 2. Q\u00eb kishte t\u00eb b\u00ebnte me nd\u00ebrtimin dhe me mir\u00eb-mbajtjen e rrug\u00ebve, t\u00eb urave, t\u00eb nd\u00ebrtesave shtet\u00ebrore etj.; q\u00eb kishte t\u00eb b\u00ebnte me sh\u00ebrbimet komunale. Pun\u00eb (sh\u00ebrbime) botore. Shpenzime botore. Zyra botore. Ministria e" | |
}, | |
"botore": { | |
"word": "Botore", | |
"description": ",~JA . bised., vjet. Zyr\u00eb q\u00eb merrej me nd\u00ebrtimin e me mir\u00ebmbajtjen e rrug\u00ebve, t\u00eb nd\u00ebrtesave shtet\u00ebrore etj. dhe me pun\u00ebt komunale. Seksioni i botores. Inxhinieri (kryepun\u00ebtori) i botores. \fBOTUES,~I m. sh. ~, ~IT. Ai q\u00eb shtyp e v\u00eb n\u00eb qarkullim nj\u00eb vep\u00ebr, nj\u00eb lib\u00ebr, nj\u00eb gazet\u00eb etj.; nd\u00ebrmarrje q\u00eb merret me botimin e librave. Botues librash. Botuesi i gazet\u00ebs." | |
}, | |
"botues": { | |
"word": "Botues", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb merret me p\u00ebrgatitjen p\u00ebr shtyp dhe me botimin e veprave t\u00eb ndryshme; q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me botimin e librave. Sht\u00ebpia (nd\u00ebrmarrja) botuese." | |
}, | |
"botueshem": { | |
"word": "Botuesh\u00ebm", | |
"description": "(i), ~ME (e) mb. Q\u00eb ka vlerat e cil\u00ebsit\u00eb e nevojshme p\u00ebr t'u shtypur e p\u00ebr t'u p\u00ebrhapur, q\u00eb \u00ebsht\u00eb p\u00ebrpunuar ashtu si\u00e7 k\u00ebrkohet p\u00ebr ta botuar, q\u00eb vlen t\u00eb botohet; kund. i pabotuesh\u00ebm. Artikull (shkrim) i botuesh\u00ebm. Vep\u00ebr e botueshme. E b\u00ebj t\u00eb botuesh\u00ebm." | |
}, | |
"bov": { | |
"word": "Bov", | |
"description": ";\u00cb,~A . sh. ~A, ~AT det. En\u00eb metalike e zbraz\u00ebt n\u00eb trajt\u00eb fu\u00e7ie a n\u00eb ndonj\u00eb trajt\u00eb tjet\u00ebr, q\u00eb rri mbi uj\u00eb dhe q\u00eb vihet n\u00eb det a n\u00eb liqen, zakonisht jo shum\u00eb larg bregut, si shenj\u00eb paralajm\u00ebruese ose si mb\u00ebshtetje ku lidhen p\u00ebrkoh\u00ebsisht anijet. Bova e sinjalit. Bova e fenerit. Hedh bovat." | |
}, | |
"bozaxhi": { | |
"word": "Bozaxhi", | |
"description": ",~U m. sh. ~NJ, ~NJT\u00cb vjet. Ai q\u00eb b\u00ebnte e shiste boz\u00eb." | |
}, | |
"boze": { | |
"word": "Boz\u00eb", | |
"description": ",~A. Me b\u00ebhet zemra buk\u00eb shih te BUK\u00cb,~A. Iu be zemra (shpirti) cope (plage) shih te COP\u00cb,~A. M'u be zemra \u00e7yrek shih te \u00c7YREK,~U. Iu be zemra (barku) grope shih te GROP\u00cb,~A. Iu be zemra hon shih te" | |
}, | |
"bozhor": { | |
"word": "Bozhor", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT zool. Pelikan. Fiulurojn\u00eb bozhor\u00ebt." | |
}, | |
"bozhore": { | |
"word": "Bozhore", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET zool. Femra e pelikanit." | |
}, | |
"bozhure": { | |
"word": "Bozhure", | |
"description": ",~JA sh. ~E, ~ET. 1. bot. Lule-gjak. Lule bozhureje. 2. Kafsh\u00eb me qime n\u00eb ngjyr\u00eb t\u00eb kuq\u00ebrreme (za-konisht lop\u00eb, pel\u00eb ose dhi). 3. p\u00ebrd. mb. Q\u00eb nuk \u00ebsht\u00eb pjellor, i varf\u00ebr (p\u00ebr nj\u00eb lloj toke n\u00eb ngjyr\u00eb t\u00eb kuq\u00ebrreme)." | |
}, | |
"brac": { | |
"word": "Brac", | |
"description": "l,~A . sh. ~, ~T\u00cb bised. Vjedhje gj\u00ebrash t\u00eb vogla." | |
}, | |
"brahom": { | |
"word": "Brahom", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT krahin. \u00c7erep. Buk\u00eb brahomi." | |
}, | |
"braje": { | |
"word": "Braj\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. Xhung\u00eb q\u00eb del n\u00eb dru ose n\u00eb trup t\u00eb njeriut pas nj\u00eb goditjeje." | |
}, | |
"brak": { | |
"word": "Brak", | |
"description": ",~U m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Qen gjuetie, me trup t\u00eb madh, i bardh\u00eb e me njolla t\u00eb zeza n\u00eb trup, me vesh\u00eb t\u00eb m\u00ebdhenj e me qime t\u00eb shkurtra." | |
}, | |
"brakesha": { | |
"word": "Brakesha", | |
"description": ",~T . vet. sh. Brekushe t\u00eb bardha. Vesh brakeshat." | |
}, | |
"brakicefal": { | |
"word": "Brakicefal", | |
"description": ",~E mb. anirop.l.Q\u00eb e ka kafk\u00ebn e kok\u00ebs t\u00eb shkurt\u00ebr e n\u00eb mes t\u00eb gjer\u00eb. Tipi brakicefal. 2. P\u00ebrd. em. sipas kuptimit t\u00eb mbiemrit." | |
}, | |
"braktis": { | |
"word": "Braktis", | |
"description": ", BRAKTISEM." | |
}, | |
"braktisem": { | |
"word": "Braktisem", | |
"description": ". P\u00ebs. e BRAKTIS." | |
}, | |
"braktisje": { | |
"word": "Braktisje", | |
"description": ",~A . Veprimi sipas kuptimeve t\u00eb foljeve" | |
}, | |
"braktisur": { | |
"word": "Braktisur", | |
"description": "(i, e) mb. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb l\u00ebn\u00eb p\u00ebrgjithnj\u00eb a p\u00ebr nj\u00eb koh\u00eb t\u00eb gjat\u00eb, prej t\u00eb cilit \u00ebsht\u00eb hequr dor\u00eb tare; q\u00eb \u00ebsht\u00eb l\u00ebn\u00eb pa kujdesje, pa p\u00ebrkrahje e pa ndihm\u00eb; i l\u00ebn\u00eb pas dore. Prind\u00ebr t\u00eb braktisur. F\u00ebmij\u00eb i braktisur. Sht\u00ebpi e braktisur. Fshatra (vende, toka) l\u00eb braktisura." | |
}, | |
"bram": { | |
"word": "Bram", | |
"description": ",~I m. 1. Fund\u00ebrri q\u00eb mbetet nga dylli i tretur; fund\u00ebni e \u00e7do gj\u00ebje q\u00eb tretet (dra, zgjyr\u00eb etj.); bramc\u00eb." | |
}, | |
"brambull": { | |
"word": "Brambull", | |
"description": "ndajf. Me vrull, me flake t\u00eb madhe e duke k\u00ebrcitur (p\u00ebr zjarrin). Ndizet brambull. Digjej brambull." | |
}, | |
"brambullij": { | |
"word": "Brambullij", | |
"description": "jokal., ~TA, ~TUR. 1. vet. veto III. shih" | |
}, | |
"brambullon": { | |
"word": "Brambullon", | |
"description": "jokal., ~OI, ~UAR. B\u00ebn nj\u00eb zhurm\u00eb t\u00eb mbytur e k\u00ebrcet duke u djegur me vrull dhe me flake t\u00eb madhe (p\u00ebr zjarrin); b\u00ebn nj\u00eb zhurm\u00eb t\u00eb pand\u00ebrprer\u00eb e k\u00ebrcet duke r\u00ebn\u00eb me force mbi \u00e7ati (p\u00ebr shiun). Brambullonin flak\u00ebt." | |
}, | |
"brambullime": { | |
"word": "Brambullim\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. Zhurma e mbytur q\u00eb b\u00ebn zjarri kur digjet me vrull e me flake t\u00eb madhe; zhurma e shiut mbi \u00e7ati kur bie me force. Brambullima e zjarrit." | |
}, | |
"bramc": { | |
"word": "Bramc", | |
"description": ",~I m. sh. ~A, ~AT. Bramc\u00eb." | |
}, | |
"bramce": { | |
"word": "Bramc\u00eb", | |
"description": ",~A. sh. ~A, ~AT. Zgjyra e metaleve. Bramc\u00eb hekuri (gize). Bramc\u00eb farke." | |
}, | |
"bramsh": { | |
"word": "Bramsh", | |
"description": ",~I m. sh. ~A, ~AT. 1. L\u00ebmsh ivog\u00ebl; topth, kok\u00ebl. Bramsha sheqeri. 2. Fik i papjekur, muf. 3. Pjep\u00ebr i vog\u00ebl i pab\u00ebr\u00eb, kombisht, kakavi\u00e7. Turshi bramshash. 4. fig. F\u00ebmij\u00eb i vog\u00ebl i parritur ende, cam\u00ebrdhok." | |
}, | |
"branar": { | |
"word": "Branar", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb i l\u00eb pun\u00ebt zvarr\u00eb, i pakuj-dessh\u00ebm n\u00eb veshje e n\u00eb pun\u00eb." | |
}, | |
"brane": { | |
"word": "Bran\u00eb", | |
"description": "ndajf. Zvarr\u00eb, rr\u00ebshqanthi. Bran\u00eb p\u00ebr tok\u00eb. Osh e bran\u00eb. T\u00ebrheq bran\u00eb. Hiqej bran\u00eb." | |
}, | |
"branim": { | |
"word": "Branim", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. Veprimi Sipas kuptimeve t\u00eb foljeve BRANOJ, BRANOHET. Branimi i par\u00eb (i dyt\u00eb). B\u00ebj branimin. \fBRANOHET. P\u00ebs. e BRANOJ. BRANOJ kal, ~OVA, ~UAR. Lesoj." | |
}, | |
"brashanike": { | |
"word": "Brashanike", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET. F\u00ebmij\u00eb q\u00eb lind para kohe." | |
}, | |
"brashnjar": { | |
"word": "Brashnjar", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. 1. shih MBALLOMATAR,~I. 2. Njeri i varf\u00ebr, i k\u00ebputur. Brashnjar ka qen\u00eb. 3. keq. Ai q\u00eb merr ryshfet; ai q\u00eb \u00ebsht\u00eb i dh\u00ebn\u00eb pas pla\u00e7k\u00ebs." | |
}, | |
"brashnje": { | |
"word": "Brashnj\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. 1. K\u00ebpuc\u00eb e vjet\u00ebr; k\u00ebpuc\u00eb e grisur. Brashr.j\u00eb e hedhur. 2. B\u00ebzhdila, l\u00ebmishte.3. keq." | |
}, | |
"bravanak": { | |
"word": "Bravanak", | |
"description": ",~U m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Vendi si kllap\u00eb, ku hyn shuli p\u00ebr t\u00eb mbyllur der\u00ebn." | |
}, | |
"bravandreqes": { | |
"word": "Bravandreq\u00ebs", | |
"description": ",~I m. sh. ~, ~IT. Ai q\u00eb ndreq brava." | |
}, | |
"bravapun": { | |
"word": "Bravapun", | |
"description": "tES,~I m. sh. ~, ~IT. Ai q\u00eb b\u00ebn dhe ndreq brava." | |
}, | |
"bravar": { | |
"word": "Bravar", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Bariu q\u00eb ruan tuf\u00ebn e dhenve t\u00eb fshatit, bariu i bravareve. Bravari i fshatit." | |
}, | |
"bravare": { | |
"word": "Bravare", | |
"description": "mb. vet. f. Q\u00eb mbahej n\u00eb sht\u00ebpi p\u00ebr qum\u00ebsht (dele ose dhi). Dele (dhi) bravare." | |
}, | |
"brave": { | |
"word": "Brav\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. 1. Veg\u00ebl e hekurt q\u00eb ngulet n\u00eb dyer, n\u00eb dollap\u00eb, n\u00eb sirtar\u00eb etj. dhe q\u00eb sh\u00ebrben p\u00ebr t'i mbyllur me \u00e7el\u00ebs. Brave dere. Brava e dollapit (e sirtarit, e valixhes). 2. krahin. Shuli i port\u00ebs. vuri brav\u00ebn port\u00ebs e mbylli me shul." | |
}, | |
"bravos": { | |
"word": "Bravos", | |
"description": "kal., ~A, ~UR bised. Mbylldi\u00e7ka me brave; ky\u00e7 (edhe fig-). Braxos der\u00ebn. E bravosi goj\u00ebn." | |
}, | |
"brazde": { | |
"word": "Brazd\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. 1. Vij\u00eb e gjat\u00eb, q\u00eb hapim n\u00eb are me plug ose me nj\u00eb veg\u00ebl tjet\u00ebr buj-q\u00ebsore, hulli." | |
}, | |
"brazdehapes": { | |
"word": "Brazd\u00ebhap\u00ebs", | |
"description": ",~I m. sh. ~, ~IT bujq. Veg\u00ebl bujq\u00ebsore, q\u00eb sh\u00ebrben p\u00ebr t\u00eb hapur brazda; kultivator p\u00ebr t\u00eb hapur brazda." | |
}, | |
"brazdoj": { | |
"word": "Brazdoj", | |
"description": ".kal., ~OVA, ~UAR. Hap brazda n\u00eb tok\u00eb, i b\u00ebj brazda; l\u00ebvroj token." | |
}, | |
"brazilian": { | |
"word": "Brazilian", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me Brazilin ose me brazilian\u00ebt, q\u00eb \u00ebsht\u00eb karakteristik p\u00ebr Brazilin ose p\u00ebr \fbrazilian\u00ebt, i Brazilit ose i brazilian\u00ebve; q\u00eb \u00ebsht\u00eb krijuar nga brazilian\u00ebt. Populli brazilian. Rrafsh-nalta braziliane. Veshje (k\u00ebng\u00eb) braziliane. Kafe bra-ziliane." | |
}, | |
"brazime": { | |
"word": "Brazim\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. 1. Brym\u00eb. 2. D\u00ebbor\u00eb e holl\u00eb dhe e ngrir\u00eb. Bie brazim\u00eb." | |
}, | |
"bre": { | |
"word": "Bre", | |
"description": "pasth. bised. 1. P\u00ebrdoret kur i drejtohemi dikujt, kur th\u00ebrresim dike, me kuptimin \u201core\u201d. Folni, bre shok\u00eb! Mos u nxitoni, bre hurra! I the, bre, kush jam? 2. P\u00ebrdoret p\u00ebi> t\u00eb p\u00ebrforcuar shprehjen e nj\u00eb habie, t\u00eb nj\u00eb \u00e7udie, t\u00eb nj\u00eb k\u00ebnaq\u00ebsie etj. Bre, sa shum\u00eb paska! Bre, po \u00e7 \u00ebsht\u00eb kjo?! Bre, bre, sa me \u00e7uditi!" | |
}, | |
"bredrur": { | |
"word": "Bredrur", | |
"description": "E,~JA . sh. ~E, ~ET zool. Qukapik." | |
}, | |
"bredh": { | |
"word": "Bredh", | |
"description": "jokal., BRODHA, BREDHUR. 1. Endem n\u00eb vende t\u00eb ndryshme, sillem lart e posht\u00eb, sh\u00ebtit andejk\u00ebtej. Bredh me k\u00ebmb\u00eb (me bi\u00e7iklet\u00eb, me ma-kin\u00eb). Bredh fshatrave (rrug\u00ebve, n\u00ebp\u00ebr ara). Brodhi n\u00ebp\u00ebr bot\u00eb." | |
}, | |
"lule": { | |
"word": "Lule", | |
"description": ",~JA." | |
}, | |
"bredhacak": { | |
"word": "Bredhacak", | |
"description": ",~E mb. keq. 1. Q\u00eb bredh shum\u00eb, q\u00eb sillet pa pun\u00eb lart e posht\u00eb gjith\u00eb koh\u00ebn, endacak. Qen bredhacak. 2. P\u00ebrd. em. sipas kuptimit t\u00eb mbiemrit (kryesisht p\u00ebr njer\u00ebzit)." | |
}, | |
"bredharak": { | |
"word": "Bredharak", | |
"description": ",~E mb. 1. Q\u00eb sh\u00ebtit lart e posht\u00eb, q\u00eb bredh n\u00ebp\u00ebr vende t\u00eb ndryshme, endacak. Kafsh\u00eb bredharake. Re bredharake. 2. Q\u00eb kalohet m\u00eb t\u00eb bredhura, endacak. Jet\u00eb bredharake. 3. P\u00ebrd. em. sipaS kuptimit 1 t\u00eb mbiemrit. Bredha-raku n\u00ebp\u00ebr rrug\u00eb rri. fj.u." | |
}, | |
"bredherij": { | |
"word": "Bredh\u00ebrij", | |
"description": "jokal, ~TA, ~TUR. Endem lart e posht\u00eb p\u00ebr nj\u00eb koh\u00eb t\u00eb gjat\u00eb, bredh. Bredh\u00ebrin n\u00ebp\u00ebr fush\u00eb." | |
}, | |
"bredhishte": { | |
"word": "Bredhisht\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. Pyll bre-dhash, vend me bredha. Mai me bredhishta." | |
}, | |
"bredhje": { | |
"word": "Bredhje", | |
"description": ",~A . sh. ~E, ~ET. Veprimi sipas kuptimeve t\u00eb foljes BREDH. Bredhje pa pun\u00eb. Bredhjet posht\u00eb e lart." | |
}, | |
"bredhoj": { | |
"word": "Bredhoj", | |
"description": "jokal., ~OVA, ~UAR. shih BREDH." | |
}, | |
"bredhte": { | |
"word": "Bredht\u00eb", | |
"description": "(i, e) mb. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb prej bredhi; q\u00eb \u00ebsht\u00eb b\u00ebr\u00eb me dru bredhi. Dru i bredht\u00eb. Tryez\u00eb e bredht\u00eb." | |
}, | |
"bredhur": { | |
"word": "Bredhur", | |
"description": "(i, e) mb. Q\u00eb ka qen\u00eb n\u00eb shum\u00eb vende; q\u00eb ka par\u00eb vende t\u00eb ndryshme, i sh\u00ebtitur, i dale; q\u00eb ka par\u00eb shum\u00eb n\u00eb jet\u00eb. Njeri i bredhur. \u00cbsht\u00eb i bredhur." | |
}, | |
"brefotrof": { | |
"word": "Brefotrof", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT libr., vjet. Sht\u00ebpia e foshnj\u00ebs." | |
}, | |
"breg": { | |
"word": "Breg", | |
"description": ",~U m. sh. BRIGJE, BRIGJET. 1. Pjes\u00eb ja rrip toke, q\u00eb kufizon n\u00eb an\u00eb nj\u00eb rrjedh\u00eb uji, nj\u00eb det, nj\u00eb liqen etj., an\u00eb toke q\u00eb ndodhet buz\u00eb nj\u00eb sip\u00ebr-ifaqeje uji. Bregu i majt\u00eb (i djatht\u00eb). Breg shk\u00ebmbor \\ranor). Breg i p\u00ebrthyer. Breg i rr\u00ebpirt\u00eb. Breg me breg. Bregu i lumit (i liqenit, i detit). Brigjet e Adriatikut. <Rri (dal) n\u00eb breg." | |
}, | |
"koder": { | |
"word": "Kod\u00ebr", | |
"description": ",~RA . sh. ~RA, ~RAT. 1. Pjes\u00eb toke e ngritur si breg i lart\u00eb me pjerr\u00ebsi t\u00eb but\u00eb; mal i ul\u00ebt n\u00ebn nj\u00eb mij\u00eb metra dhe me shpate t\u00eb buta. Kod\u00ebr shk\u00ebmbore. Koclra me brezare (me vreshta). Rr\u00ebz\u00eb kodr\u00ebs. Faqja e kodr\u00ebs. 2. Pjes\u00eb e ngritur mbi nj\u00eb sip\u00ebrfaqe t\u00eb rrafsh\u00ebt. D\u00ebrras\u00eb me kodra... - - \u2022k Kodra pas bregut gjepura, dokrra. Flet (hidhet) kod\u00ebr me kod\u00ebr flet kuturu, pa lidhje e pa arsyetim. T\u00eb hedh kod\u00ebr me kod\u00ebr nuk tregon qart\u00eb e n\u00eb m\u00ebnyr\u00eb t\u00eb psrpikt\u00eb at\u00eb q\u00eb duhet ose ate q\u00eb i k\u00ebrkohet (za-konisht p\u00ebr t'iu larguar \u00e7\u00ebshtjes kryesore); kalon nga nj\u00eb \u00e7\u00ebshtje n\u00eb tjetr\u00ebn pa i sqaruar. Ngre kodra p\u00ebrmbi det iron, p\u00ebrpiqet t\u00eb b\u00ebj\u00eb pun\u00eb q\u00eb jan\u00eb t\u00eb pamundura t\u00eb b\u00ebhen, b\u00ebn k\u00ebshjella n\u00eb er\u00eb." | |
}, | |
"bregabunas": { | |
"word": "Bregabunas", | |
"description": ",~I m. sh. ~, ~IT. Ai q\u00eb jeton pran\u00eb lumit t\u00eb Bun\u00ebs, banor i bregut t\u00eb Bun\u00ebs." | |
}, | |
"bregale": { | |
"word": "Bregale", | |
"description": ",~JA. sh. ~E, ~ET. Bregore. Bregalet e udh\u00ebs." | |
}, | |
"bregaloj": { | |
"word": "Bregaloj", | |
"description": "ka!., ~OVA, ~UAR. Rrokullis te-posht\u00eb nga nj\u00eb lart\u00ebsi e vog\u00ebl. Bregaloi nj\u00eb gur." | |
}, | |
"bregalumas": { | |
"word": "Bregalumas", | |
"description": ",~I m. sh. ~, ~IT. Ai q\u00eb jeton pran\u00eb nj\u00eb lumi, banor i bregut t\u00eb lumit. \fBREGAMATAS,~I m. sh. ~, ~IT. Ai q\u00eb jeton pran\u00eb lumit t\u00eb Matit, banor i bregut t\u00eb Matit." | |
}, | |
"bregas": { | |
"word": "Bregas", | |
"description": ",~I m. sh. ~, ~IT. Bregdetar." | |
}, | |
"bregce": { | |
"word": "Bregc\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT zool. Zog i madh Sa m\u00ebllenja, me pend\u00eb t\u00eb gjelbra, q\u00eb rron brigjeve t\u00eb lumenjve; gargull, babil." | |
}, | |
"bregdet": { | |
"word": "Bregdet", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET. Rrip toke an\u00ebs detit, breg deti; krahin\u00eb q\u00eb shtrihet gjat\u00eb bregut t\u00eb detit. Bregdeti shqiptar. Bregdet i ul\u00ebt (i lart\u00eb). Bregde-ti i Adriatikut (i" | |
}, | |
"bregdetar": { | |
"word": "Bregdetar", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb gjendet n\u00eb breg t\u00eb detit; q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me bregdetin, i bregdetit. Uj\u00ebrat bregdetare. Kufi bregdetar. Vija bregdetare. Krahin\u00eb (zone, viset) bregdetare. Qytet bregdetar. Ishull bregdetar. Mbrojtja (roja, artileria) bregdetare. Lundrimi bregdetar. Er\u00eb bregdetare." | |
}, | |
"bregdetas": { | |
"word": "Bregdetas", | |
"description": ",~E mb. Bregdetar. Katunde breg-detase." | |
}, | |
"bregel": { | |
"word": "Breg\u00ebl", | |
"description": ",~LA . sh. ~LA, ~LAT. Bregore e" | |
}, | |
"bregezim": { | |
"word": "Breg\u00ebzim", | |
"description": ",~I m. sh. ~E, ~ET det. Veprimi Sipas kuptimeve t\u00eb foljeve BREG\u00cbZOJ, BREG\u00cbZO-HET." | |
}, | |
"bregezohet": { | |
"word": "Breg\u00ebzohet", | |
"description": "vetv. det. 1. Afrohet te bregu, z\u00eb vend pran\u00eb bregut (p\u00ebr anijet ose barkat). 2. P\u00ebs. e" | |
}, | |
"bregezoj": { | |
"word": "Breg\u00ebzoj", | |
"description": "kal., ~OVA, ~UAR det. E afroj dhe e lidh te bregu nj\u00eb anije ose nj\u00eb bark\u00eb." | |
}, | |
"breginje": { | |
"word": "Breginj\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. Vend me brigje a me bregore." | |
}, | |
"bregishte": { | |
"word": "Bregisht\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. Vend me bregore, tok\u00eb brigje-brigje; tok\u00eb brinj\u00eb, e that\u00eb e q\u00eb mezi punohet." | |
}, | |
"breglume": { | |
"word": "Breglum\u00eb", | |
"description": ",~I 7?i. Rrip toke a lugin\u00eb n\u00eb breg t\u00eb lumit; breg lumi. Mjegulla e breglumit." | |
}, | |
"bregor": { | |
"word": "Bregor", | |
"description": ",~E mb. 1. Q\u00eb ka bregore, q\u00eb \u00ebsht\u00eb brigjebrigje. Vend bregor. 2. shih BREGDETAR,~E. Vija bregore. Vise bregore." | |
}, | |
"bregore": { | |
"word": "Bregore", | |
"description": ",~JA . sh. ~E, ~ET. Vend i ngritur, breg i" | |
}, | |
"bregujor": { | |
"word": "Bregujor", | |
"description": ",~E mb. libr. Q\u00eb ndodhet n\u00eb breg t\u00eb detit a t\u00eb liqenit. Brezi bregujor." | |
}, | |
"brehem": { | |
"word": "Brehem", | |
"description": "vetv. 1. Grindem me dike, b\u00ebj sherr, hahem, grihem; hahem me vetveten, vuaj p\u00ebrbrenda. Brehem me veten. 2. P\u00ebs. e BREJ 1,2,4.BREJ kal., ~TA, ~TUR. 1. E ha di\u00e7ka me dh\u00ebmb\u00eb duke e grir\u00eb grimca-grimca, grimcoj me dh\u00ebmb\u00eb di\u00e7ka t\u00eb forte. Brej buk\u00ebn. Brej sheqer. Brej me dh\u00ebmb\u00eb. Miu bren letr\u00ebn. Krimbi bren drurin. Qeni bren kockat. Mola bren rrobat. Uria bren gur\u00ebt. fj. u. 2. vet. veta III. E ha pak e nga pak, e g\u00ebiryen; e d\u00ebmton duke e kruar e duke i hequr grimca pak nga pak." | |
}, | |
"zem": { | |
"word": "Zem", | |
"description": ",\u00cbR,~RA. Me bren zemr\u00ebn shift te ZEM\u00cbR,~RA." | |
}, | |
"brejce": { | |
"word": "Brejc\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. Thik\u00eb e vog\u00ebl pa dorez\u00eb; teh brisku q\u00eb p\u00ebrdoret zakonisht p\u00ebr t\u00eb kruar ose p\u00ebr t\u00eb g\u00ebrryer di\u00e7ka. E mpreht\u00eb si brejc\u00eb. G\u00ebrryej me brejc\u00eb." | |
}, | |
"breje": { | |
"word": "Brej\u00eb", | |
"description": ",~A . S\u00ebmundje q\u00eb shfaqet me kalbjen e mishit rreth plages, gangrene, qime." | |
}, | |
"brejtar": { | |
"word": "Brejtar", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT zoot. shift BREJ-T\u00cbS,~I." | |
}, | |
"brejtes": { | |
"word": "Brejt\u00ebs", | |
"description": ",~E mb. 1. zool. Q\u00eb ha duke brejtur, q\u00eb e bren ushqimin; q\u00eb b\u00ebn pjes\u00eb n\u00eb rendin e brejt\u00ebsve. Kafsh\u00eb brejt\u00ebse. Kand\u00ebrr brejt\u00ebse. 2. Q\u00eb ka vetin\u00eb t\u00eb g\u00ebrryej\u00eb di\u00e7ka, q\u00eb bren, g\u00ebrryes. L\u00ebnd\u00eb brejt\u00ebse. Veti brejt\u00ebse. Soda brejt\u00ebse soda kaus-tike." | |
}, | |
"brejtje": { | |
"word": "Brejtje", | |
"description": ",~A . sh. ~E, ~ET. Veprimi sipas kuptimeve t\u00eb foljeve BREJ, BREHEM." | |
}, | |
"brejtur": { | |
"word": "Brejtur", | |
"description": "(i, e) mb. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb ngr\u00ebn\u00eb n\u00eb nj\u00eb vend, q\u00eb \u00ebsht\u00eb grir\u00eb vende-vende; q\u00eb \u00ebsht\u00eb d\u00ebmtuar nga brejtja." | |
}, | |
"brekazi": { | |
"word": "Brekazi", | |
"description": ",~U m. sh. ~NJ, ~NJT\u00cb zool. Brum-bull q\u00eb jeton n\u00eb pyje ahesh e g\u00ebshtenjash, me trup t\u00eb zi e t\u00eb gjat\u00eb dhe me dy brirth\u00eb t\u00eb deg\u00ebzuar si dreri." | |
}, | |
"breke": { | |
"word": "Brek\u00eb", | |
"description": ",~T . vet. sh. 1. Veshje e brendshme e holl\u00eb, q\u00eb mbahet n\u00eb trup nga mesi e posht\u00eb; t\u00eb mba-thura, mbathje." | |
}, | |
"bythe": { | |
"word": "Byth\u00eb", | |
"description": "parafj. thjeshtligj. N\u00eb pjes\u00ebn e poshtme (t\u00eb nj\u00eb druri a t\u00eb nj\u00eb sendi q\u00eb rri pingul), rr\u00ebz\u00eb. Byth\u00eb lisit (rrapit, manit). Byth\u00eb mullarit." | |
}, | |
"brekecjerre": { | |
"word": "Brek\u00eb\u00e7jerr\u00eb", | |
"description": "mb. bised. Brek\u00ebgrisur." | |
}, | |
"brekegrisur": { | |
"word": "Brek\u00ebgrisur", | |
"description": "mb. bised. 1. Q\u00eb i ka breket t\u00eb grisura; q\u00eb i ka rrobat cop\u00eb-cop\u00eb. 2. vjet. I varf\u00ebr, i k\u00ebputur (p\u00ebrdorej me p\u00ebrbuzje nga t\u00eb pasurit p\u00ebr t\u00eb varf\u00ebrit, p\u00ebr t\u00eb shfryt\u00ebzu-arit). 3. P\u00ebrd. em. sipas kuptimeve t\u00eb mbiemrit." | |
}, | |
"brekezi": { | |
"word": "Brek\u00ebzi", | |
"description": ",~U m. sh. ~NJ, ~NJT\u00cb bised. Breku-shezi." | |
}, | |
"brekor": { | |
"word": "Brekor", | |
"description": "E,~JA . sh. ~E, ~ET. Cope e lesht\u00eb, m\u00eb t\u00eb cil\u00ebn mb\u00ebshtjellim f\u00ebmij\u00ebn n\u00eb djep; Shparg\u00ebr." | |
}, | |
"brekushe": { | |
"word": "Brekushe", | |
"description": ",~T . vet. sh. Veshje e jashtme prej leshi, prcj pambuku etj., e qepur si brek\u00eb t\u00eb gjata e t\u00eb gjera." | |
}, | |
"brekushecjerre": { | |
"word": "Brekushe\u00e7jerr\u00eb", | |
"description": "mb. bised." | |
}, | |
"brekushegrisur": { | |
"word": "Brekushegrisur", | |
"description": "mb. bised. Brek\u00ebgrisur." | |
}, | |
"breklshezi": { | |
"word": "Breklshezi", | |
"description": ",~U m. sh. ~NJ, ~NJT\u00cb bised. Ai q\u00eb mban brekushe t\u00eb zeza. \fBRELIS E,~JA . sh. ~E, ~ET. Qukapik." | |
}, | |
"brenda": { | |
"word": "Brenda", | |
"description": ". T\u00eb merr (t\u00eb nxjerr) k\u00ebpuc\u00ebt (opingat) nga k\u00ebmb\u00ebt shih te K\u00cbMB\u00cb,~A. E jep me dor\u00eb e merrme k\u00ebmb\u00eb shih te DOR\u00cb,~A. I mori k\u00ebmb\u00ebt mbi supe (he krah\u00eb) ia mbathi vrapit, iku m\u00eb t\u00eb katra, s'pa nga iicu. I ka marr\u00eb koka (kryet, mendja) cr\u00eb shih te KOK\u00cb, ~A. I merr krundet p\u00ebr miell shih te MIELL,~I. Ka marr\u00eb l\u00ebng n\u00ebn bisht dikush shih te L\u00cbNG,~U. Nuk i merr (nuk i ngre, nuk i z\u00eb) lopata (shata) uj\u00eb edhe poh. shih te" | |
}, | |
"thoi": { | |
"word": "Thoi", | |
"description": "." | |
}, | |
"brendafisnor": { | |
"word": "Brendafisnor", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb lidhet a q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me fisin, q\u00eb i p\u00ebrket fisit; q\u00eb b\u00ebn pjes\u00eb n\u00eb fis; q\u00eb \u00ebsht\u00eb a q\u00eb b\u00ebhet brenda fisit; fisnor; kund. jasht\u00eb-fisnor. Martesa brendafisnore." | |
}, | |
"brendaperbrenda": { | |
"word": "Brendap\u00ebrbr\u00ebnda", | |
"description": ". I. ndajf. Vet\u00ebm brenda di\u00e7kaje a brenda dikujt; brenda. E shohim brendap\u00ebrbrenda, midis nesh." | |
}, | |
"brendashkruaj": { | |
"word": "Brendashkruaj", | |
"description": "." | |
}, | |
"brendashkriiar": { | |
"word": "Brendashkriiar", | |
"description": "(i, e) mb. gjeom. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb vizatuar brenda nj\u00eb figure tjet\u00ebr. Rreth i brendashkruar." | |
}, | |
"brendashkruhet": { | |
"word": "Brendashkruhet", | |
"description": "gjeom." | |
}, | |
"brendazi": { | |
"word": "Brendazi", | |
"description": "ndajf. Brenda; nga brenda, s\u00eb brend-shmi; kund. jashtazi." | |
}, | |
"brendes": { | |
"word": "Brend\u00ebs", | |
"description": ",~I m. sh. ~, ~IT. shih BRENDSH\u00cbM, ~MI (i)." | |
}, | |
"brendesi": { | |
"word": "Br\u00ebnd\u00ebsi", | |
"description": ",~A . 1. Pjesa e brendshme e di\u00e7kaje, hap\u00ebsira q\u00eb p\u00ebrfshihet brenda kufijve t\u00eb di\u00e7kaje. N\u00eb brend\u00ebsi t\u00eb pyllit. N\u00eb brend\u00ebsi t\u00eb tok\u00ebs. N\u00eb brend\u00ebsi t\u00eb ishullit (t\u00eb gadishullit, t\u00eb kontinentit). 2. Brendi, p\u00ebrmbajtje; p\u00ebrmbajtja kryesore e nj\u00eb \u00e7\u00ebshtjeje, thelbi. hyj n\u00eb brend\u00ebsi. E njoh n\u00eb brend\u00ebsi." | |
}, | |
"brendesire": { | |
"word": "Brend\u00ebsir\u00eb", | |
"description": ",~A . shih BREND\u00cbSI, ~A." | |
}, | |
"brendi": { | |
"word": "Brendi", | |
"description": ",~A . 1. P\u00ebrmbajtja e nj\u00eb vepre, e nje' shkrimi, e nj\u00eb letre etj.; p\u00ebrmbajtja e nj\u00eb pune a e nj\u00eb veprimtarie, thelbi i di\u00e7kaje. Brendia politike (ideolo\u00e7jike). Brendia e letr\u00ebs. Brendia e romanit (e tregimit, e poetn\u00ebs). Brendia e m\u00ebsimit (e edukimit). 2. P\u00ebTnbajtja, kuptimi i di\u00e7kaje, ajo q\u00eb shprehet me nj\u00eb forme t\u00eb caktuar. Brendia dhe forma. Brendia e fjalis\u00eb. 3. shih BREND\u00cbSl,~A. N\u00eb brendi t\u00eb vendit." | |
}, | |
"brendior": { | |
"word": "Brendior", | |
"description": ",~E mb. libr. Q\u00eb ka t\u00eb b\u00ebj\u00eb me bren-din\u00eb, i brendis\u00eb; nga ana e brendis\u00eb. Nga ana brendiore." | |
}, | |
"brendshem": { | |
"word": "Brendsh\u00ebm", | |
"description": ",~MI (i) m. sh. ~\u00cbM, ~MIT (t\u00eb)." | |
}, | |
"brendshme": { | |
"word": "Brendshme", | |
"description": ",~JA (e) . kryes. sh. ~E, ~ET (t\u00eb). 1. Pjesa e brendshme e di\u00e7kaje, brend\u00ebsia. 2. vet. sh. Organet e brendshme t\u00eb njeriut a t\u00eb kafsh\u00ebs, rropullit\u00eb, p\u00ebrbrend\u00ebsat. T\u00eb brendshmet e njeriut. T\u00eb brendshmet e qengjit. T\u00eb brendshmet e pules. Sup\u00eb m\u00eb t\u00eb brendshme. 3. vet. sh. Veshje t\u00eb brendshme." | |
}, | |
"brendshmi": { | |
"word": "Brendshmi", | |
"description": "(s\u00eb) ndajf. Nga brenda, q\u00eb brenda; kund. s\u00eb jashtmi. Mbyll s\u00eb brendshml. Gj\u00ebmonte s\u00eb brendshmi." | |
}, | |
"brene": { | |
"word": "Bren\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. 1. Shkop i gjat\u00eb e i trash\u00eb, q\u00eb p\u00ebrdoret p\u00ebr t\u00eb thurur gardhe, p\u00ebr t\u00eb shkundur arra, ullinj etj.; shuf\u00ebr, shtag\u00eb. Thur me brena. 2. Dru i gjat\u00eb, q\u00eb p\u00ebrdoret p\u00ebr t\u00eb shtyr\u00eb lundr\u00ebn gjat\u00eb lundrimit n\u00eb uj\u00ebra t\u00eb cek\u00ebta." | |
}, | |
"brenget": { | |
"word": "Brenget", | |
"description": "very., ~ (u), ~UR. I dalin bullunga, mbushet me bullunga; i mbeten shum\u00eb gjurma pla-g\u00ebsh n\u00eb trup." | |
}, | |
"brenge": { | |
"word": "Breng\u00eb", | |
"description": ",~A ii sh. ~A, ~AT. 1. mjek., veter. S\u00ebmundje e gryk\u00ebs, q\u00eb shfaqet me enjtje t\u00eb saj, fyti i keq, difteria. 2. M\u00ebll\u00eb, bullung\u00eb q\u00eb u del njer\u00ebzve e kafsh\u00ebve dhe sheaja q\u00eb l\u00eb n\u00eb trupin e tyre; gjurma, shenja e nj\u00eb plage; gjurm\u00eb q\u00eb mbetet si gung\u00eb n\u00eb trup t\u00eb bim\u00ebve, pasi \u00ebsht\u00eb mbyllur nj\u00eb prerje, nj\u00eb g\u00ebrvishtje etj. + BRENG\u00cb THIU bot. Bim\u00eb barishtore me deg\u00eb t\u00eb gjata e t\u00eb shtrira p\u00ebrtok\u00eb, me gjethe t\u00eb im\u00ebta e t\u00eb mprehta, q\u00eb del e rritet zakonisht n\u00ebp\u00ebr pyje." | |
}, | |
"brengemadh": { | |
"word": "Breng\u00ebmadh", | |
"description": ",~E mb. bised. 1. Q\u00eb ka nj\u00eb breng\u00eb t\u00eb madhe, q\u00eb ka nj\u00eb hidh\u00ebrim t\u00eb thell\u00eb n\u00eb shpirt, q\u00eb ka p\u00ebsuar nj\u00eb fatkeq\u00ebsi t\u00eb r\u00ebnd\u00eb; si mallk. q\u00eb e z\u00ebnt\u00ebnj\u00eb breng\u00eb e madhe, q\u00eb vuajttsnga brenga t\u00eb m\u00ebdha. N\u00ebn\u00eb breng\u00ebmadhe. Jet\u00eb breng\u00ebmadhe. 2. Q\u00eb t\u00eb sjell brenga t\u00eb m\u00ebdha. 3. P\u00ebrd. em. sipas kuptimeve t\u00eb mbiemrit." | |
}, | |
"brengeshume": { | |
"word": "Breng\u00ebshum\u00eb", | |
"description": "mb. Breng\u00ebmadh." | |
}, | |
"brengezene": { | |
"word": "Breng\u00ebz\u00ebn\u00eb", | |
"description": "mb. bised. \\. Q\u00eb e ka z\u00ebn\u00eb nj\u00eb breng\u00eb; q\u00eb e z\u00ebnt\u00eb brenga (mallk.). 2. P\u00ebrd. em. sipas kuptimit t\u00eb mbiemrit." | |
}, | |
"brengos": { | |
"word": "Brengos", | |
"description": "kal., ~A, ~UR. I krijoj dikujt nj\u00eb gjendje shpirt\u00ebrore t\u00eb shqet\u00ebsuar e t\u00eb r\u00ebnd\u00eb, e hidh\u00ebroj shum\u00eb, e b\u00ebj t\u00eb vuaj\u00eb shpirt\u00ebrisht, i shkaktoj nj\u00eb breng\u00eb. E brengosi i biri." | |
}, | |
"brengosem": { | |
"word": "Brengosem", | |
"description": "vetv. Bie n\u00eb nj\u00eb gjendje shpirt\u00ebrore t\u00eb shqet\u00ebsuar e t\u00eb r\u00ebnd\u00eb, m\u00ebrzitem shum\u00eb nga vuajtjet, nga malli p\u00ebr dike etj., vuaj shum\u00eb shpirt\u00ebrisht; hi-4h\u00ebrohem, trishtohem; trazohem, shqet\u00ebsohem thell\u00eb." | |
}, | |
"brengosje": { | |
"word": "Brengosje", | |
"description": ",~A . sh. ~E, ~ET. Veprimi dhe gjendja sipas kuptimeve t\u00eb foljeve BRENGOS, BREN-GOSEM." | |
}, | |
"brengosur": { | |
"word": "Brengosur", | |
"description": "(i, e) mb. Q\u00eb ka nj\u00eb breng\u00eb, q\u00eb vuan shum\u00eb shpirt\u00ebrisht, shum\u00eb i hidh\u00ebruar e i m\u00ebrzitur; i trazuar, i shqet\u00ebsuar thell\u00eb n\u00eb shpirt; q\u00eb shpreh nj\u00eb vuajtje t\u00eb brendshme. N\u00ebn\u00eb e brengosur. Zem\u00ebr e brengosur. Me shpirt t\u00eb brengosur. V\u00ebshtrim i brengosur. Rri (\u00ebsht\u00eb) i brengosur." | |
}, | |
"brenguar": { | |
"word": "Brenguar", | |
"description": "(i, e) mb. Q\u00eb i kan\u00eb dal\u00eb bullunga, q\u00eb ka shum\u00eb bullunga n\u00eb trup; i mbushur me gjurma plag\u00ebsh." | |
}, | |
"brerez": { | |
"word": "Brer\u00ebz", | |
"description": ",~A . S\u00ebmundje e ullinjve, q\u00eb u than kokrrat dhe ua rr\u00ebzon p\u00ebrtok\u00eb. U ka r\u00ebn\u00eb brer\u00ebza ullinjve." | |
}, | |
"brer": { | |
"word": "Brer", | |
"description": "ON pavet., ~OI, ~UAR. 1. Bie pa nd\u00ebr-prerje shi i im\u00ebt e i dendur. Breron shiu. Breroi gjith\u00eb dit\u00ebn. 2. B\u00ebn zhurm\u00eb t\u00eb nj\u00ebtrajtshme e t\u00eb vijueshme, si pikat e shiut kur bien mbi llamarin\u00eb etj." | |
}, | |
"breror": { | |
"word": "Breror", | |
"description": "E,~JA . sh. ~E, ~ET. 1. R,reth I shk\u00eblqyer q\u00eb shihet p\u00ebrqark nj\u00eb sendi t\u00eb ndritsh\u00ebm." | |
}, | |
"brese": { | |
"word": "Bres\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT bot. Radhiqe." | |
}, | |
"breshane": { | |
"word": "Breshan\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT hist. Pushk\u00eb me strall, me tyt\u00eb t\u00eb gjat\u00eb e me qoshe, q\u00eb mbushej nga gryka." | |
}, | |
"bresharak": { | |
"word": "Bresharak", | |
"description": ",~U m. Bresh\u00ebr i holl\u00eb, bresh\u00ebrim\u00eb, breshniz\u00eb." | |
}, | |
"breshellire": { | |
"word": "Bresh\u00ebllir\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. Di\u00e7ka q\u00eb \u00ebsht\u00eb e shkoqur e kokrra-kokrra Si breshri (zakonisht p\u00ebr disa ushqime)." | |
}, | |
"bresher": { | |
"word": "Bresh\u00ebr", | |
"description": ",~RI m. 1. Reshje, q\u00eb formohet nga pikat e shiut t\u00eb ngrira si akull n\u00eb aj\u00ebr dhe q\u00eb bie kokrra-kokrra, zakonisht n\u00eb ver\u00eb. Bresh\u00ebr i forte (i madh, kok\u00ebrrmadh)." | |
}, | |
"bresheri": { | |
"word": "Bresh\u00ebri", | |
"description": ",~A . sh. ~, ~T\u00cb. 1. usht. T\u00eb sht\u00ebna t\u00eb menj\u00ebhershme me arm\u00eb automatike ose me shum\u00eb arm\u00eb s\u00eb bashku.. Bresh\u00ebri automatiku (mitralozi, pushk\u00ebsh, arrn\u00ebsh, topash, artilerie). Bresh\u00ebri zjarri. Qilje me nj\u00eb bresh\u00ebri. Me bresh\u00ebrin\u00eb e pare. Shtie (q\u00eblloj) me bresh\u00ebri. P\u00ebrsh\u00ebndet me bresh\u00ebri. 2. edhe fig. Shumic\u00eb, sasi e madhe dhe e pand\u00ebr-prer\u00eb, rr\u00ebke e vrullshme dhe e pand\u00ebrprer\u00eb e di\u00e7kaje, bresh\u00ebr." | |
}, | |
"bresherime": { | |
"word": "Bresh\u00ebrim\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. 1. Bresh\u00ebr i holl\u00eb, breshniz\u00eb. Bie bresh\u00ebrim\u00eb. 2. Bresh\u00ebr i madh, bresh\u00ebr q\u00eb bie me vrull. 3. shih BRESH\u00cbRI,~A 2. 4. shih BRERIM\u00cb,~Ai 25. p\u00ebrd. mb. I shkoqur e kokrra-kokrra si bresh\u00ebr. Dhe (tok\u00eb) bresh\u00ebrim\u00eb." | |
}, | |
"bresheritje": { | |
"word": "Bresh\u00ebritje", | |
"description": ",~A sh. ~E, ~ET. shih BRE-RIM\u00cb,~A i 2- Bresh\u00ebritje e forte." | |
}, | |
"bresheroj": { | |
"word": "Bresh\u00ebroj", | |
"description": "kal, ~OVA;~UAR. 1. Q\u00eblloj me bresh\u00ebri." | |
}, | |
"breshk": { | |
"word": "Breshk", | |
"description": ",~U m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Mashkulli i bresh-k\u00ebs." | |
}, | |
"breshkamadh": { | |
"word": "Breshkamadh", | |
"description": ",~MADHI. 2. Njeri me breshk\u00ebza n\u00eb fytyr\u00eb e n\u00eb trup." | |
}, | |
"breshkaman": { | |
"word": "Breshkaman", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT p\u00ebrb. shih" | |
}, | |
"breshkan": { | |
"word": "Breshkan", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. Breshk. BRESHKAQ,~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. 1. Breshk. 2. shih BRESHKAQEN,~I 2." | |
}, | |
"breshkaqen": { | |
"word": "Breshkaqen", | |
"description": ",~I m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. 1. p\u00ebrb. shih" | |
}, | |
"breshkazi": { | |
"word": "Breshkazi", | |
"description": "ndajf. Luajm\u00eb breshkazi: luajm\u00eb dy vet\u00eb, duke lidhur duart posht\u00eb k\u00ebmb\u00ebve dhe duke shtyr\u00eb nj\u00ebritjetrin (loj\u00eb f\u00ebmij\u00ebsh)." | |
}, | |
"breshke": { | |
"word": "Breshk\u00eb", | |
"description": ",~A." | |
}, | |
"breshkez": { | |
"word": "Breshk\u00ebz", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. 1. zool. Zvog. e" | |
}, | |
"breshkore": { | |
"word": "Breshkore", | |
"description": ",~JA. sh. ~E, ~ET hist. Mburoj\u00eb e madhe n\u00eb trait\u00ebn e kurrizit t\u00eb breshk\u00ebs, q\u00eb p\u00ebrdorej n\u00eb luftime. \fBRESHKUJ\u00cbSE,~JA . sh. ~E, ~ET zool. Breshk\u00eb q\u00eb rron n\u00eb uj\u00eb, breshk\u00eb uji." | |
}, | |
"breshn": { | |
"word": "Breshn", | |
"description": "lSET vetv. 1. Th\u00ebrrmohet, b\u00ebhet kokrrizakokrriza. 2. P\u00ebs. e BRESHNIS." | |
}, | |
"breshnis": { | |
"word": "Breshnis", | |
"description": "kal., ~A, ~UR. E th\u00ebrrmoj, e b\u00ebj kokrrizakokrriza. Breshnis dheun." | |
}, | |
"breshniz": { | |
"word": "Breshniz", | |
"description": "pavet., ~I, ~UR. Bie breshniz\u00eb." | |
}, | |
"breshnize": { | |
"word": "Breshniz\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT. 1. Bresh\u00ebr i im\u00ebt, q\u00eb bie zakonisht para bores; shtrat bore. Breshniz\u00eb bore. Bie breshniz\u00eb. 2. Kokrriz\u00eb. Breshniz\u00eb gjalpi (mjalti). I kan\u00eb dal\u00eb ca breshniza n\u00eb l\u00ebkur\u00eb." | |
}, | |
"breshnohet": { | |
"word": "Breshnohet", | |
"description": "vetv., ~UA (u), ~UAR. 1. Ngrin, b\u00ebhet akull; ngurt\u00ebsohet, forcohet.2. fig. Nguroset n\u00eb nj\u00eb trajt\u00eb, merr nj\u00eb trajt\u00eb, men rij\u00eb forme t\u00eb ngurt\u00ebsuar." | |
}, | |
"bresht": { | |
"word": "Bresht", | |
"description": ",~I m. shih THJERR\u00cb,~A 2. BRESHTAK,~E mb. I bresht\u00eb. Derr breshtak." | |
}, | |
"breshtem": { | |
"word": "Breshtem", | |
"description": "vetv., ~A (u), ~UR. 1. B\u00ebhem i eg\u00ebr, eg\u00ebrsohem. 2. Ngrij, b\u00ebhem akull." | |
}, | |
"breshte": { | |
"word": "Bresht\u00eb", | |
"description": "(i, e) mb. I eg\u00ebr; i ashp\u00ebr; i paqytet\u00ebruar; i pagdhendui. Njeri i bresht\u00eb. Fytyr\u00eb e bresht\u00eb. Pamje e bresht\u00eb." | |
}, | |
"bretk": { | |
"word": "Bretk", | |
"description": ",~U i m. sh. BRETQ, BRETQIT zoo!. Mashkulli i bretkos\u00ebs. Bretk mo\u00e7ali." | |
}, | |
"bretkose": { | |
"word": "Bretkos\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT zool. Kafsh\u00eb e vog\u00ebl pa bisht, me ngjyr\u00eb t\u00eb murrme a t\u00eb gjelb\u00ebr, me k\u00ebmb\u00ebt e prapme t\u00eb gjata, q\u00eb ec\u00ebn duke k\u00ebrcyer dhe q\u00eb mund t\u00eb jetoj\u00eb n\u00eb uj\u00eb dhe n\u00eb tok\u00eb. Bretkos\u00eb e gjelb\u00ebr. Bretkos\u00eb bari. Z\u00eb bretkos\u00eb. Tuf\u00eb bretkosash. K\u00ebndojn\u00eb (kuakin) bretkosat. \u2022k S t i 1 \u201cb r e t k o s \u00eb\u201d sport, m\u00ebnyr\u00eb t\u00eb notuari si bretkos\u00eb, duke l\u00ebvizur anash me hapje t\u00eb gjer\u00eb k\u00ebmb\u00ebt e duart brenda n\u00eb uj\u00eb." | |
}, | |
"breve": { | |
"word": "Brev\u00eb", | |
"description": ",~A . sh. ~A, ~AT zool. Gjarp\u00ebr johel-mues, i gjat\u00eb me s\u00eb nj\u00eb meter, me kurrizin ngjyr\u00ebkafe t\u00eb err\u00ebt, q\u00eb e mbyt gjahun duke iu mb\u00ebshtjell\u00eb rreth trupit e duke e shtr\u00ebnguar fort." | |
}, | |
"brez": { | |
"word": "Brez", | |
"description": ",~I. Me shpat\u00eb (me pall\u00eb, me thik\u00eb) zhyeshur shih te ZHVESHUR. Shpata e Damokleut lib'r. rrezik i madh q\u00eb i ri dikujt vazhdimisht mbi kok\u00eb. I fund shpat\u00ebn (pall\u00ebn) dikujt shih tek TUND. I ra shpata (s\u00ebpata, luga, thika, sqepi) n\u00eb mjalt\u00eb shih te MJALT\u00cb,~I. \u00cbsht\u00eb shpat\u00eb nga goja \u00ebsht\u00eb i zoti n\u00eb t\u00eb folur, e ka gjuh\u00ebn brisk. \u00cbsht\u00eb shpat\u00eb e gjall\u00eb \u00ebsht\u00eb trim i majdh e luftarak. \u00cbsht\u00eb shpat\u00eb e thyer shih ieTHYER(i,e). \u00cbslit\u00eb (q\u00ebndron) n\u00eb teh (n\u00eb pres\u00eb) t\u00eb shpat\u00ebs (t\u00eb briskut, t\u00eb thik\u00ebs) shih tek TEH,~U." | |
}, | |
"luge": { | |
"word": "Lug\u00eb", | |
"description": ",~A. Ta jep kaun n\u00eb vorb\u00eb dbe shpat\u00ebn pa dor\u00ebz \u00ebsht\u00eb trim i madh." | |
}, | |
"hedh": { | |
"word": "Hedh", | |
"description": "kal, HODHA, HEDHUR. 1. E l\u00ebshoj di\u00e7ka me force a me shpejt\u00ebsi larg vetes ose n\u00eb nj\u00eb drejtim t\u00eb caktuar, flak tutje, posht\u00eb a p\u00ebrpjet\u00eb di\u00e7ka q\u00eb kam n\u00eb duar. Hedh gurin (shkopin, topin). Hedh granat\u00ebn, Hedh shigjet\u00ebn (shtiz\u00ebn, diskun). Hodhi kapelen n\u00eb er\u00eb. E hedh larg (af\u00ebr, lart, p\u00ebrpjet\u00eb). 2. I jap dikujt di\u00e7ka duke e flakur drejt tij, ia v\u00ebr-vit p\u00ebr t'ia dh\u00ebn\u00eb; i shtie, i jap. hedh molten. I hedh Idpsin (fletoren, librin). I hedh kutin\u00eb e duhanit (nj\u00eb cigare). U hedh pulave miser. I hedh qenit kocka. U hedh kafsh\u00ebve bar. \f3. edhe fig. E flak tutje si gj\u00eb t\u00eb panevojshme dhe pa vler\u00eb; e p\u00ebrz\u00eb dhe e braktis dike. Hedh mbeturinat (plehrat). E hedh posht\u00eb di\u00e7ka. E hedh n\u00eb kosh (n\u00eb shport\u00eb, n\u00eb pleh). E hedh n\u00eb zjarr. E hodhi n\u00eb rrug\u00eb t\u00eb madhe (n\u00eb mes t\u00eb kat\u00ebr rrug\u00ebve). 4. E shtyj dike a di\u00e7ka p\u00ebr ta rr\u00ebzuar ose e l\u00eb t\u00eb bjer\u00eb, e b\u00ebj t\u00eb bjer\u00eb; e l\u00ebshoj nga lart posht\u00eb, nuk e mbaj; e l\u00ebshoj p\u00ebr iok\u00eb. E hodhi nga shkallet. E hodhi jasht\u00eb dritares. E hodhi n\u00eb grope (n\u00eb gremin\u00eb, n\u00eb hendek, n\u00eb batak). E hedh p\u00ebr tok\u00eb. E hedh posht\u00eb. E hodhi ne uj\u00eb (n\u00eb pus, n\u00eb det, n\u00eb fund t\u00eb detit). Ho-dh\u00ebn bomba (parashutist\u00eb, ushqime) nga aeroplani. I hodhi era tjegullat nga \u00e7atia. Hedh far\u00ebn n\u00eb are. Hedh grur\u00eb (miser, fasule) mbjell. Po i hedhin fiqt\u00eb kokrrat. I hodh\u00ebn gjethet (lulet) pemet. Kane hedhur pem\u00ebt. Hedh grepat p\u00ebr t\u00eb peshkuar. 5. edhe fig. E shtyj n\u00eb nj\u00eb drejtim t\u00eb caktuar, c \u00e7oj drejt nj\u00eb vendi t\u00eb caktuar, e nxjerr diku. E hodhi vala n\u00eb breg." | |
}, | |
"brezar": { | |
"word": "Brezar", | |
"description": ",~E mb. Q\u00eb ka breza, q\u00eb \u00ebsht\u00eb breza-breza (kryesisht p\u00ebr ngjyrat e kafsh\u00ebve etj.). Ka brezar. Dhi brezare. Moll\u00eb brezare. Gur brezar.BkEZARE,~JA . sh. ~E, ~ET. I. Shtres\u00eb pllakash shk\u00ebmbore, q\u00eb pret pjerrtas nj\u00eb kod\u00ebr. Nxjerr gur\u00ebl nga brezarja. 2. Brez toke i gjat\u00eb e i shesht\u00eb, q\u00eb hapet n\u00eb faqe t\u00eb mplit a t\u00eb kodr\u00ebs dhe q\u00eb sh\u00ebrben p\u00ebr t\u00eb mbjell\u00eb n\u00eb t\u00eb p\u00ebm\u00eb e bim\u00eb t\u00eb tjera. Brezaret e Vlor\u00ebs. Mai me brezare. Hap brezare." | |
}, | |
"brezargjend": { | |
"word": "Brezargjend", | |
"description": ",~E mb. poet. Q\u00eb ka brez t\u00eb argjendt\u00eb." | |
}, | |
"brezarke": { | |
"word": "Brezark\u00eb", | |
"description": ",~A. sh. ~A, ~AT. Gozhd\u00eb e ma-dhe, q\u00eb p\u00ebrdoret p\u00ebr t\u00eb mb\u00ebrthyer brezat e murit." | |
}, | |
"brezarojas": { | |
"word": "Brezarojas", | |
"description": "ndajf. Brezahypthi." | |
}, | |
"brezbardhe": { | |
"word": "Brezbardh\u00eb", | |
"description": "mb. 1. Q\u00eb ka nj\u00eb brez t\u00eb bardh\u00eb (p\u00ebr dhit\u00eb, delet etj.). DM (dele) brezbardh\u00eb. 2. P\u00ebrd.em. f." | |
}, | |
"brezembrek": { | |
"word": "Brez\u00ebmbrek", | |
"description": ",~U m. sh. ~\u00cb, ~\u00cbT. shift USH-KUR,~I." | |
}, | |
"brezhumbur": { | |
"word": "Brezhumbur", | |
"description": "[lexo: brez-humbur] mb. bised., keq. 1." | |
}, | |
"brezim": { | |
"word": "Brezim", | |
"description": ",~I m. Veprimi sipas kuptimeve t\u00eb foljeye" | |
}, | |
"brezoj": { | |
"word": "Brezoj", | |
"description": "kal., ~OVA, ~UAR. Hap brezare n\u00eb nj\u00eb faqe kodre a mali p\u00ebr t\u00eb mbjell\u00eb pem\u00eb e bim\u00eb t\u00eb tjera. brezuan kodrat (malet)." | |
}, | |
"brezleshuar": { | |
"word": "Brezl\u00ebshuar", | |
"description": "mb. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb i gatsh\u00ebm p\u00ebr t'u ndeshur a p\u00ebr t'u z\u00ebn\u00eb me dike; hund\u00eblesh." | |
}, | |
"brezni": { | |
"word": "Brezni", | |
"description": ",~A sh. ~, ~T\u00cb. 1. shih BREZ,~17. Breznit\u00eb e reja. Brezni revolucionar\u00ebsh. 2. biol. Ajo q\u00eb del drejtp\u00ebrdrejt nga nj\u00eb kryq\u00ebzim, nga nj\u00eb qenie a nga nj\u00eb fare e re. Breznia e par\u00eb (e dyt\u00eb...)." | |
}, | |
"brezohet": { | |
"word": "Brezohet", | |
"description": ". P\u00ebs. e BREZOJ. Jane brezuar kodra e male." | |
}, | |
"brezor": { | |
"word": "Brezor", | |
"description": ",~E mb. min. Q\u00eb \u00ebsht\u00eb breza-breza; q\u00eb ka sh |
Sign up for free
to join this conversation on GitHub.
Already have an account?
Sign in to comment