Vat.lat.4982 text of Capitulare Carisiacense (873)

Vat.lat.4982

c. 1.

Quia necesse est ut quod male reincrescit iterum recidatur de constitutionibus
antecessorum nostrorum et nostris quae in illorum et nostris capitulis constitutae sunt
ad resecanda mala quae specialiter iterum reemergunt missis et comitibus
nostris exequenda proponimus idest ut quando missi vel comites nostri
latronem vel aliquem malefactorem vel infidelem nostrum forbannierint hoc
nobis in nostro palatio, et alijs missis, et comitibus scire faciant, ut si ad nostram
curtem venerit inde faciamus quod nostrum est. Et si de uno missatico
vel Comitatu in alium missaticum, vel comitatum fugerit missus vel comes
<page>
In cuius missaticum fugerit per fideiussores constringat ut velit nolit illuc
reueniat, et ibi malum emendet ubi illud perpetrauit, et si fideiussores non ha-
buerit sub custodia illum habeat donec ad illum comitem in cuius comitatu
forbannitus fuerit illum reuenire faciat, et si alodem habuerit vel in illo
comitatu unde fugit vel in illo comitatu ad quem fugit comes ipsum alodem
in fiscum recipiat, Et qui talem forbannitum receperit secundum quod constitutum
est in capitularibus aui et patris nostri in libro tertio Si Francus est
dixi similibus francis iuret quod ipsum latronem vel forbannitum
esse non scisset licet pater eius sit aut frater aut propinquus, si hoc iurare
non potuerit vel ab alio conuictus fuerit quod latronem vel malefactorem aut
infidelem nostrum forbannitum in hospitio suscepisset, sicut ipse forbannitus, et
ut infidelis iudicetur.

c. 2.

Ut comites et missi nostri maximam curam adhibeant
quatinus in illorum comitatibus et missaticis populus iusticiam et pacem
habeat, et de latronibus extirpandis maximum certamen habeant, et si talis
malefactor aut infidelis noster emerserit ut per se illum comprehendere comes
in suo comitatu non possit accipiat tam nostros quam Episcoporum vel Abbatum
et abbatissarum in suo comitatu commanentes et sic illum persequatur donec
comprehendat, et qui ad talem malefactorem accipiendum vocatus fuerit et se
inde retraxit ut ad hoc adiutorium non prestet si liber homo fuerit bannum
dominicum componat, Et si colonus fuerit lx ictus accipiat, et si talis malefactor
in illa persecutione occisus fuerit, qui eum occiderit leudem inde non soluat
et nullus inde faidam illi portare praesumat quod si quis facere praesumpserit
per certos fideiussores ad nostram praesentiam perducatur.

<here>
c. 3.

De illis liberis hominibus qui infames vel clamodici sunt de testeiis vel latrociniis
et rapacitatibus et assalturis vel de infidelitate nostra et cum furto non
comprehenduntur si eis iam vita perdonata est propter aliquod malefactum fiat
de illis sicut in capitulari avi et patris nostri continetur in libro III capitulo XLVII; et si iam
de latrocinio revicti sunt fiat de illis sicut de revictis. Si autem illis adhuc vita
perdonata non fuit et revicti non sunt et res et mancipia vel mobile habent fiat
de illis sicut in quarto libro capitulorum capitulo XXIX. dicitur cum ad mallum comitis venerint.
Si autem ad mallum non venerint banniantur et per res et mancipia vel mobile
distringantur ut veniant. Si autem non venerint fiat de illis sicut in capitulari
continetur: Et si post secundam comitis admonitionem ad mallum venire noluerint
rebus eorum in bannum missis venire et iustitiam reddere compellantur.
Et si talis est quem aut parentes aut propter faidam homines accusare noluerint
aut ausi non fuerint et cum malefacto comprehensus non fuerit et negaverit
iuret cum duodecim talibus Francis quorum testimonium leges publicae non reiciunt
quod testeiam vel latrocinium aut rapinam non fecerit; et post haec iuret ipse tantum
<page>
quod deinceps testeiam vel latrocinium non faciet neque facienti consentiet et
si scierit qui haec fecerit illis ministris nostris per quos talis causa emendari
debet non celet. Et qui res et mancipia vel mobile non habent per quae
distringi possint ut ad mallum veniant et ibi aut se legaliter ut praemisimus
excondicant aut si se excondicere non potuerint quod male fecerint legaliter
emendent. Post secundam bannitionem comitis si ad mallum non venerint comprehendantur
secundum praefatum capitulare libri tertii capitulo LVI quo dicitur: De latronibus
qui magnam habent blasphemiam. Quicumque aliquem ex his comprehenderit
nullum damnum exinde patiatur.' Comprehensus autem si fideiussores habere
potuerit per fideiussores ad mallum adducatur; si fideiussores habere non
potuerit a ministris comitis custodiatur et ad mallum perducatur. Et si aliquis
eum accusaverit fiat de illo secundum praefatum capitulum libri capitularis. Si
autem eum nullus accusaverit excondicat se praedicto modo et iuret 'quod deinceps
testeiam vel latrocinium non faciet neque facienti consentiet et si scierit
qui hoc faciet non celet ministris regni per quos talis causa emendari debet.'
Si vero tales ut praediximus ad mallum adduci non potuerint in forbannum
mittantur et de his missi vel comites sicut supra diximus faciant; et de
illis qui tales receperint sicut praescripsimus fiat. Si autem fiscalinus noster
ita infamis in fiscum nostrum confugerit vel colonus de immunitate
in immunitatem confugerit mandet comes iudici nostro vel advocato cuiuscumque
casae Dei ut talem infamem in mallo suo praesentet. Et si talem praesentaverit
si aliquis eum comprobare voluerit faciat; et si nullus eum comprobare
voluerit tamen suam infamiam ad Dei iudicium purget et per
illud Dei iudicium aut liberetur aut condemnetur. Si autem iudex
noster vel advocatus de casa Dei commonitus talem
blasphemum comiti in mallo suo non praesentaverit fiat inde
secundum capitulare libri tertii capitulo XXVI. Et si servus alicuius ita
clamosus est comes dominum servi commoneat ut eum in mallo praesentet
et praesentatum